15. STOKLAR 150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARIM MAMUL ÜRETİM

... konulu sunumlar: "15. STOKLAR 150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARIM MAMUL ÜRETİM"— Sunum transkripti:

1 15. STOKLAR 150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARIM MAMUL ÜRETİM 152 MAMULLER 153 TİCARİ MALLAR 157 DİĞER STOKLAR 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 159 VERİLEN SİPARIŞ AVANSLARI

2 153 TİCARİ MALLAR Satın alınan mallar maliyet değeri ile bu hesabın borcuna yazılır. Alış sırasında yapılan giderler de (nakliye, sigorta, hamaliye vb.) aynı şekilde hesabın borcuna kaydedilir. Satılan veya herhangi bir nedenle işletmeden çıkan ticari mallar ise hesabın alacağına yazılır. YURT İÇİNDEN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN Maliyet Bedeli = Alış Bedeli + Taşıma Giderleri + Sigorta Giderleri + Komisyon Giderleri + Ambalaj Giderleri + Muhafaza Giderleri YURT DIŞINDAN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN Maliyet Bedeli = Alış Bedeli + Taşıma Giderleri + Sigorta Giderleri + Komisyon Giderleri + Ambalaj Giderleri + Muhafaza Giderleri + Gümrük Vergisi + Kredi Faizleri

3 153 TİCARİ MALLAR/Alış ve alış masrafı
tarihinde işletme 22 nolu fatura ile Yılmaz Ticaret’ten %18 KDV hariç 500 TL’lik mal veresiye olarak satın alınmıştır. tarihinde alınan malların nakliyesi için %18 KDV hariç olmak üzere 50 TL’lik nakliye faturası ödenmiştir. (Fatura No: 233) 153 TİCARİ MAL 191 İNDİRİLECEK KDV 320 SATICILAR 590 Yılmaz Tic. 22 nolu fatura ile alınan 153 TİCARİ MAL 191 İNDİRİLECEK KDV 100 KASA 223 nolu nakliye faturası

4 153 TİCARİ MALLAR/Alış iadesi
tarihinde alınan malların %18 KDV hariç 100 TL’lik kısmı istenilen özellikleri taşımadığı gerekçesiyle satıcı Yılmaz Ticaret’e iade edilmiş, iade edilen mal ve kdv tutarı satıcının cari hesabından düşürülmüştür. 320 SATICILAR Yılmaz Tic. 153 TİCARİ MAL 191 İNDİRİLECEK KDV Alış iadesi Malın alış tarihi ile iade tarihi aynı ay içinde ise iade edilen malın KDV’si 191 İNDİRİLECEK KDV HESABI’nın alacak tarafına; farklı ayda ise 391 HESAPLANAN KDV HESABI’nın alacak tarafına yazılır. Her iki durumda da 191 ile 391 arasındaki fark değişmeyecektir.

5 153 TİCARİ MALLAR/Alış ıskontosu
Alış faturası üzerinde yapılmış olan iskonto muhasebe kaydı yapılırken dikkate alınmaz, iskonto sonrası mal bedeli 153 TİCARİ MALLAR HESABI’na kaydedilir. Alış işlemi muhasebeleştirildikten sonra erken ödeme dolayısıyla yapılan iskontolar alış maliyetini azaltırlar, bu nedenle bu tür iskontolar 153 TİCARİ MALLAR HESABI’nın alacak tarafına yazılır. tarihinde Gezer Ticaret’ten 43 nolu fatura ile %18 KDV hariç TL’lik mal 3 ay veresiye satın alınmıştır. tarihinde Gezer Ticaret’e vadesinden önce ödeme talebinde bulunulmuş, Gezer Ticaret %10 iskonto yapmış, kalan tutar için çek düzenlenerek Gezer Ticaret’e verilmiştir. 153 TİCARİ MAL 191 İNDİRİLECEK KDV 320 SATICILAR Gezer Ticaret 43 nolu fatura ile alınan 320 SATICILAR 153 TİCARİ MAL 191 İND.KDV** 103 VERİLEN ÇEK (-) **391 HES KDV HESABI da kullanılabilir

6 153 TİCARİ MALLAR/Satılan Ticari Mallar Maliyeti
Ticari mallar satıldığında satış fiyatı ile 600 YURT İÇİ SATIŞLAR HESABI’nın alacak tarafına yazılır. Satıştan elde edilen kar yada zararın tespit edilebilmesi için satılan malın maliyetinin tespitinin yapılarak 621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ hesabının borç tarafına gider yazılması ve 153 TİCARİ MALLAR hesabının alacak tarafından malın depodan çıkışının yapılması gerekir. Satışların maliyetini takip edebilmek için iki tür yöntem geliştirilmiştir. . SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ . ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ

7 STMM’nin Kaydı 153 TİCARİ MALLAR/Satılan Ticari Malların Maliyeti
STMM belli ise; SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa... STMM belli değil ise; ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa... Ticari mal çeşidi az Satış yoğunluğu düşük Stok hareketlerini bilgisayar ile izleyen (Barkod Sistemi) kısaca satış anında STMM’ni bilen İŞLETMELER için... Ticari mal çeşidi çok fazla Satış yoğunluğu çok yüksek Stok hareketlerini bilgisayar ile izlemeyen kısaca satış anında STMM’ni bilmeyen veya hesaplaması güç olan İŞLETMELER için...

8 STMM’nin Kaydı STMM belli ise; SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ
Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa... STMM belli değil ise; ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa... a a 100 KASA 500,- 100 KASA 500,- 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,- 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,- b 621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ 375,- 153 TİCARİ MALLAR 375,- 31/12 621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ 375,- STMM = ALINANLAR – KALANLAR 153 TİCARİ MALLAR 375,-

9 153 TİCARİ MALLAR/Aralıklı Envanter Yöntemi
: TL TL KDV tutarında mal veresiye olarak satın alınmıştır. : Alınan malın taşınması için 200 TL + 36 TL KDV tutarında ödeme nakit olarak yapılmıştır. 153 TİCARİ MAL 153 TİCARİ MAL 3.000 191 İNDİRİLECEK KDV 200 320 SATICILAR 153 TİCARİ MAL 191 İNDİRİLECEK KDV 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 100 KASA

10 153 TİCARİ MALLAR/Aralıklı Envanter Yöntemi
: Alınan malların 590 TL’lik kısmı (%18 KDV Dahil) iade edilmiş iade bedeli satıcının açık hesabından düşürülmüştür. : TL TL KDV tutarında mal veresiye olarak satılmıştır. 153 TİCARİ MAL 320 SATICILAR 3.000 500 153 TİCARİ MAL 200 191 İND. KDV 120 ALICILAR 600 YİS 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 391 HES.KDV 2.000

11 153 TİCARİ MALLAR/Aralıklı Envanter Yöntemi
: TL TL KDV tutarında mal 3 ay vadeli senet karşılığında alınmıştır. : TL TL KDV tutarında mal çek karşılığında satılmıştır 153 TİCARİ MAL 153 TİCARİ MAL 191 İND. KDV 3.000 500 321 BORÇ SNT 200 5.000 101 ALINAN ÇEKLER 600 YİS 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 391 HES.KDV 2.000 3.000

12 153 TİCARİ MALLAR/Aralıklı Envanter Yöntemi
: ’de alınan malın bedeli satıcıya vadesinden önce %10 ıskontolu olarak ödenmiştir. : TL TL KDV tutarında mal satılmış, fatura bedeli müşterinin kredi kartından çekilmiştir. 153 TİCARİ MAL 321 BORÇ SNT 3.000 500 200 500 100 KASA 5.000 153 TİCARİ MAL 191 İND. KDV 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 127 DİĞER TİC.ALAC 2.000 600 YİS 3.000 391 HES.KDV 1.000

13 153 TİCARİ MALLAR/Aralıklı Envanter Yöntemi
: Yapılan sayımda işletmenin deposunda TL’lik mal bulunduğu tespit edilmiştir. 153 TİCARİ MAL 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 621 STMM 3.000 500 2.000 6.000 200 500 3.000 5.000 1.000 8.200 1.000 7.200(B) 6.000 1.200(B) ALIŞLAR : ALIŞ İADESİ ALIŞ İSKT NET ALIŞLAR DSMM STMM 621 STMM 153 TİCARİ MAL

14 153 TİCARİ MALLAR/Aralıklı Envanter Yöntemi
tarihinde işletmenin stokları ile ilgili bilgiler şöyledir; ALIŞLAR , ALIŞ İADESİ 3.000, ALIŞ İSKONTOSU , DSMM , SATIŞLAR TL dir. Buna göre; satışların maliyetini hesaplayarak maliyet kaydını yapınız, satış karını hesaplayınız. 153 TİCARİ MAL 600 YİS 621 STMM ALIŞLAR İADE İSKONTO NET ALIŞLAR DSMM STMM 50.000 3.000 40.000 30.000 2.000 50.000 5.000 45.000(B) 30.000 15.000(B) SATIŞ KARI = – = TL 621 STMM 153 TİCARİ MAL

15 153 TİCARİ MALLAR/Satış iadesi (Aralıklı Envanter Yöntemi)
tarihinde %18 KDV hariç olmak üzere TL’lik mal veresiye olarak satılmıştır. tarihinde satılan malların %18 KDV hariç TL’lik kısmı müşteri tarafından iade edilmiş, ilgili tutar müşterinin cari hesabından düşülmüştür. 120 ALICILAR 600 YİS 391 HES.KDV 610 SATIŞTAN İADELER 391 HESAPLANAN KDV 120 ALICILAR

16 153 TİCARİ MALLAR/Satış iadesi (Sürekli Envanter Yöntemi)
tarihinde %18 KDV hariç olmak üzere TL’lik mal veresiye olarak satılmıştır.(STMM 8.000) tarihinde satılan malların %18 KDV hariç TL’lik kısmı müşteri tarafından iade edilmiş, ilgili tutar müşterinin cari hesabından düşülmüştür.(STMM TL) 120 ALICILAR 600 YİS 391 HES.KDV 610 SATIŞTAN İADELER 391 HESAPLANAN KDV 120 ALICILAR 621 STMMM 153 TİCARİ MAL 153 TİCARİ MAL 621 STMMM

17 153 TİCARİ MALLAR/Satış ıskontosu (Aralıklı Envanter Yöntemi)
: ALAN TİCARET, SATAN TİCARET’TEN %18 KDV hariç TL’lik malı 3 ay veresiye olmak üzere satın almıştır. : ALAN TİCARET , SATAN TİCARET’E olan veresiye borcunu vadesinden önce %10 ıskontolu olarak nakit olarak ödemiştir. ALAN TİCARET AÇISINDAN SATAN TİCARET AÇISINDAN 153 TİCARİ MALLAR 191 İNDİRİLECEK KDV 320 SATICILAR 120 ALICILAR 600 YİS 391 HESAPLANAN KDV 320 SATICILAR 153 TİCARİ MAL 191 İND.KDV 100 KASA 100 KASA 611 SATIŞ İSKONTOLARI 391 HESAPLANAN KDV 120 ALICILAR

18 153 TİCARİ MALLAR/Satış ıskontosu (Sürekli Envanter Yöntemi)
: ALAN TİCARET, SATAN TİCARET’ten %18 KDV hariç TL’lik malı 3 ay veresiye olmak üzere satın almıştır.(STMM 2.000) : ALAN TİCARET , SATAN TİCARET’e olan veresiye borcunu vadesinden önce %10 iskontolu olarak nakit olarak ödemiştir ALAN TİCARET AÇISINDAN SATAN TİCARET AÇISINDAN 120 ALICILAR 600 YİS 391 HESAPLANAN KDV 153 TİCARİ MALLAR 191 İNDİRİLECEK KDV 320 SATICILAR 621 STMM 153 TİCARİ MAL 320 SATICILAR 153 TİCARİ MAL 191 İND.KDV 100 KASA 100 KASA 611 SATIŞ İSKONTOLARI 391 HESAPLANAN KDV 120 ALICILAR

19 PROBLEM: Elimizde farklı fiyatlardan satın aldığımız 300 kg’lık mal olsun. Bunun 250 kg’lık kısmını 500 YTL’ye peşin sattığımızı varsayalım. Bu durumda satış kaydını yapabiliriz ancak STMM kaydını yapamayız. Zira sattığımız 250 kg’lık malın maliyetini ve elimizde kalan 50 kg’lık malın maliyetini bilmiyoruz.

20 Stok Değerleme Yöntemleri:
İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi Ortalama Fiyat Yöntemi Bu yöntemler, farklı fiyatlardan alınan malların değerlemesine çözüm getirmektedir. Özetle; satılan ve elde kalan TİCARİ MALLARIN değerini belirlemeye/hesaplamaya yarar.

21 AMBAR-DEPO Mal Alma ve Depolama 1 2 3 3 2 1 PİYASA Satış Satış 1 2 3 1
Satınalma Tarihleri 1 AMBAR-DEPO 2 3 3 2 1 PİYASA Satış Satış 1 2 3 1 2 3 MÜŞTERİLER LIFO FIFO

22 PROBLEM: Elimizde farklı fiyatlardan satın aldığımız 300 kg’lık mal olsun. Bunun 250 kg’lık kısmını 500 YTL’ye peşin sattığımızı varsayalım. Sattığımız 250 kg’lık malın maliyetini ve elimizde kalan 50 kg’lık malın maliyetini hesaplamak için STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİNDEN yararlanırız.

23

24

25 STMM Dönem Sonu Stok

26 STOK DEĞERLEME YÖNTEMİ ALIŞ STMM DÖNEM SONU STOK FIFO 450 YTL 350 YTL 100 YTL LIFO 400 YTL 50 YTL ORTALAMA 375 YTL 75 YTL

27 ÖRNEK : Mal Stoklarını “Ortalama Fiyat Yöntemi”ne göre değerleyen işletmenin tarihindeki satışlarının maliyet kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. 100 KASA 500,- 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,- 1 1 621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ 375,- 153 TİCARİ MALLAR 375,- 153 TİCARİ MALLAR ( ) ,- ( ) ,- ( ) ,- ( ) ,- 450,- 375,- Dönem sonu mal (mevcudu) stok : 75,- (= )