KAYISI SUYU ÜRETİMİ

KAYISININ TARİHİ Tarihi kaynaklara göre Türkistan, Orta Asya ve Batı Çin’i içerisine alan çok geniş bir bölgenin kayısının ana vatanı olduğu sanılmaktadır. Günümüzden 5000 yıl gibi çok uzun bir zaman önce kayısı bu bölgede bilinmekte ve tarımı yapılmaktaydı.

Dünya yaş kayısı üretiminin yaklaşık % 10-15’inin yapıldığı Türkiye’de 6 kayısı bölgesi bulunmaktadır. Bu bölgeler;Malatya, Elazığ, Erzincan bölgesi ,Kars, Iğdır bölgesi, Akdeniz (Mersin, Mut, Antakya) bölgesi,Marmara Bölgesi, Ege Bölgesi ,İç Anadolu Bölgesi

Dünyada üretilen kayısının önemli bölümü sofralık olarak tüketilmektedir.Ancak kayısıda hasat döneminin kısa olması ve taze kayısının çabuk bozulması nedeniyle kayısı daha çok kurutularak veya işlenerek değerlendirilmektedir.

KAYISI BESİN DEĞERİ Kayısı insan sağlığı bakımından önemli bir yere sahiptir. pH’ı 3-4 arasında değişen taze kayısı dokuz farklı şeker, on sekiz serbest amino asit, zengin A vitamini ve beta karoten, yüksek miktarda potasyum ve demir elementi ihtiva etmektedir. Yaş meyvede çağla döneminde yüksek olan C vitamini (50-60 mg/kg) meyvenin olgunlaşması ile birlikte azalmaktadır (30-50 mg/kg).

  100 gr Kayısı             Taze Kayısı      Kuru Kayısı    SU                                   85.3                  25.0    KALORİ                             5.1                  26.0    PROTEİN( GR )                  1.0                    5.0    YAĞ (GR )                         0.2                    0.5    KARBONHİDRAT              12.8                  66.6    VİTAMİN A (IU )                2700                 10.900    VİTAMİN B1                       0.3                    0.1    KALSİYUM ( MG )              0.04                  0.16    FOSFOR ( MG )                 1.0                    1.2    DEMİR                             17                     67    SODYUM ( MG )               23                       1.8    POTASYUM ( MG )             0.5                    5.5

Yerli Kayısı Çeşitleri Hacıhaliloğlu Malatya’nın en önemli kurutmalık kayısı çeşididir. Malatya’daki kayısı ağacı varlığının yaklaşık % 73’nü oluşturur

Şalak (Aprikoz) Iğdır ve Kağızman bölgesinin sofralık kayısı çeşididir. Bu çeşidin orijini tam olarak bilinmemektedir.  Şekerpare Ülkemizin birçok yerinde değişik kayısı çeşitlerine Şekerpare ismi verilmekle birlikte Iğdır Şekerparesi en tanınmış olanıdır

Şam Ege bölgesinin erkenci sofralık kayısı çeşididir. Ağaçları dik şekilli olup zayıf gelişir. Ağaç verimi orta düzeydedir. İri Bitirgen Tekirdağ’ın geçci sofralık ve kurutmalık kayısı çeşididir. Zayıf gelişen ağaçları dik-yayvan şekillidir. Ağaç verimliliği ortadır. Meyve şekli oval, 33-40 g ağırlığında, az tatlı ve sert dokuludur.

Yabancı Kayısı Çeşitleri Paviot Fransa’nın sofralık kayısı çeşididir. Ağaçları yayvan şekilli olup kuvvetli büyür ve orta derecede verimlidir. Meyveleri orta irilikte, 30-50 g ağırlığında, basık yuvarlak şekillidir. Cafona İtalya’nın sofralık kayısı çeşididir. Ağaçları dik-yayvan şekilli ve orta kuvvettedir. Meyve şekli yuvarlak olup meyve ağırlığı 35-45 g arasında değişmektedir.

Perfection ABD’nin sofralık kayısı çeşididir. Ağaçları dik şekilli ve orta kuvvettedir. Kalp şeklindeki meyveleri 40-50 g ağırlığındadır.

KAYISI SUYU ÜRETİM AŞAMALARI Kayısı suyu % 35-40 kayısı pulpu içerir, % 55-65 su   şeker,asitliği düzenleyici (sitrik asit) ve antioksidan (askorbik asit=C vitamini )içerir. 100 gram kayısı nektarı 54 kcal verir.Kayısı pulpundaki ham lif sindirim sistemini düzenler,içerdiği fenolik madde ve ham lif nedeni ile antioksidan etkiye sahiptir.

A- Hammadde: Çilek, şeftali, kayısı ve erik yalnızca bu hatta işlenen meyvelerdir. Son yıllarda beslenme açısından nektar tip meyve suyu işlemeye yönelindiğinden armut ve ayva da daha çok bu hatta işlenmektedir. B- Yıkama ve Ayıklama:. Bu işlem sırasında kayısının çürükleri ayıklanır. Ayıklama işlemi sırasında çürümüş kayısıların dışında ham ve yeşil renkli olanlarının da ayıklanması gerekir. C- Ezme ve Çekirdek Ayırma: Kayısıda çekirdekler, meyvelerin valsli çekirdek ayırma makinasından geçirilmesi ile ayrılmaktadır. Bu işlem sırasında meyveler, aynı zamanda ezilmektedir.. D- Ön Isıtma: Çekirdeği ayrılan ve ezilen meyvelerin, buhar ceketli ön ısıtma borusal sisteminden geçirilirken 80-85°C'de 3-5 dakika ısıtılması ile yapılmaktadır.

Yıkama makinası

e- Palperlerden Geçirme: Ön ısıtma işlemi ile yumuşatılan meyve ezmesi iki veya üç kademeli palper sisteminden geçirilerek posa ve meyve pulpu birbirinden ayrılmaktadır. f- Deaerasyon: Meyve eti parçacıkları arasındaki havanın uzaklaştırılması amacı ile uygulanan işlemdir. Deaeratörde meyve pulpu yüzeyden ince bir tabaka halinde akarken yaklaşık 700 ton vakum altında tutulmaktadır.

G- Pastörizasyon: Havası çıkarılan meyve suyu plakalı pastöriza-törden geçirilerek 85-95°C'de ısıtılarak pastörize edilmektedir. Pastörize edilen meyve pulpu, depolama tekniğine bağlı olarak hemen veya dolumdan sonra soğutulmaktadır. H- Depolama: Meyve pulpu depolamada kullanılan başlıca teknikler steril tankta depolama (KZE-depolama), dondurarak depolama ve kutularda depolamadır.

Verim: Elde edilen meyve pulpu verimi, meyve türü çeşidine göre değişmektedir ve genellikle 100 kg meyveden elde edilen pulpun litre olarak miktarı ile İfade edilmektedir. Yaklaşık olarak pulp verimi, kayısıda %75-80 dir.

Kayısı suyu cildi güzelleştirir   En yüksek karoten içeren meyve kayısı! Kayısı suyu da içerdiği potasyum miktarı açısından, diğer meyve sularını solluyor. Sağlıksız ve mat bir cildiniz olduğun için şikayet ediyorsanız, size tavsiyemiz bol bol kayısı suyu tüketmek. Bir bardak kayısı suyu, günlük A vitamini gereksiniminin 3′te birini karşılıyor. Üstelik meyve yemek yerine meyvenin suyunu içmek, sindirim açısından da kolaylık sağlıyor. Ayrıca, vitaminleri ve mineralleri sıvı olarak tüketmek, vücuttaki zararlı toksinlerin atılmasına da yardımcı oluyor.

A,B3 (Niasin) vitamini kalsiyum magnezyum potasyum ve fosfor sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir kansızlığa iyi gelir kan yapımına yardımcı olur ve sinirleri gevşetip uyku getirir. İçerdiği kalsiyum ve magnezyum sayesinde kemik erimesine karşı faydalıdır. Lifli bir meyve olduğundan bağırsakları korur ve pekliğe iyi gelir. Kayısıda bulunan betakaroten ise kanserin özellikle akciğer kanserininkalp hastalıklarının ve kataraktın önlenmesine yardımcıdır. 

DİNLEDİGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER . Kaynaklar: WWW.GİDATEKNOLOJİSİ.ORG WWW.GİDATEKNOLOJİSİ.NET