Milliyetçilik, Küreselleşme, Azınlıklar dersi - III Bir Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği Modeli Olarak Kara Afrika’da Milliyetçilik (Kaynak: B. Oran, Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği, Kara Afrika Modeli, 3. baskı, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1996) Baskın Oran Elçin Aktoprak SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ (MÜLKİYE) Uluslararası İlişkiler bölümü II. Sınıf Kamu Yönetimi bölümü IV. Sınıf

Kara Afrika’da Milliyetçiliğin İki Kanadı B.Oran-E.Aktoprak

Milliyetçilik Duygusunun Oluşumu B.Oran-E.Aktoprak

Geleneksel Sosyo-Ekonomik Yapının Değişmesi B.Oran-E.Aktoprak

Misyoner Eğitimi ve Etkisi Misyonerlerin geliş nedenleri: dine davet, tek tanrılı din boşluğu, şirketlerin teşviki. Milliyetçiliğin doğması için 3 tür etki: 1) Geleneksel düzenin çözülmesi: Geleneksel değerleri terke zorlamak, yerine kapitalist-Hıristiyan değerleri getirmek. Eğitilmiş birey toplumuna yabancılaştı, asıl etkilenen iki arada kalan oldu. 2) Ortak “milli” çerçevenin oluşması: Lingua Franca (Ortaçağ keşişleri gibi); kabile bilinci  Siyah bilinci; aydın yetişmesi. 3) Beyaz Adamın Üstünlüğü mitosunun yıkılması: Misyoner-emperyalist özdeşliği; “mühtedi, daha bağnazdır”. Osmanlı’da misyonerlerin geliş amacı bambaşka . B.Oran-E.Aktoprak

Emperyalizmin Etkisi I) Emperyalizm ve Köylü: - Para ekonomisi ve sonuçları: yeni başarı ölçütleri; kentlere hücum. - Kentleşme ve sonuçları: özgürlük ve güvensizlik ortamı (Ortaçağ sonuyla aynı); bir noktaya kadar yükselebilmek. II) Emperyalizm ve İşçi: - İşveren/Beyaz emperyalist, İşçi/Siyah sömürülen (dünyanın en patlayıcı formülü; Türkiye’de de Türk-Kürt versiyonu tehlikeli) - Grev, otomatik olarak anti-emperyalist hareket - Ortak ekonomik çıkar, kabile farklılıklarını kapattı. III) Emperyalizm ve Burjuvazi: İçeriden köle vs. getirip satanlar; şirketler bunları yok etti; tek ürün dalgalanmalarından etkilenen milliyetçi oldu. Osmanlı’da emperyalizmin etkisi çok dolaylı oldu . B.Oran-E.Aktoprak

Devrimci Önderliğin Ortaya Çıkışı I) Kabile şeflerinin düşüşü II) Aydınların yükselişi - Temel etkenler: Aydınları huzursuz yapan ortam Kültür ikileşmesi; Renk Duvarı; kendisinin Batı taklitçiliğiyle alay edilmesi; “Zenciler hırsız ve katildir”e tepki; üstün ırk iddiaları; metropole giden Siyahlar ve Beyaz kadınlar; yüksek memuriyet yasağı. Bunların bir kısmı Osmanlı’da ve bugünkü Türkiye’de de var. - Yardımcı etkenler: Uluslararası dernekler; Pan-Afrikanistler (“Afrika Afrikalılarındır”, Kara İsa ve Madonna,vs.); 2.DS (Gana ve patates, askerler ve barlar, Beyaz öldürmek); BM; dekolonizasyon ortamı (Hindistan, SSCB, vb.) Uluslararası ortam Osmanlı (Pan Afrikanizm/Pan Turanizm ve diaspora) ve Türkiye (kendini yakma, Vietnam, vb.) açısından da önemli . B.Oran-E.Aktoprak

Afrika Milliyetçiliğinin İdeolojisi: 3 Amaç/İşlev B.Oran-E.Aktoprak

Bağımsızlık I) 2.DS öncesi: talep yok (“İlkel Protesto Hareketleri”: a) İlk direnişler; b) 1880’lerde Etiyopyanizm; c) 1900-1925: Mehdi hareketleri) Bunların üzerine oturan bağımsızlık hareketi zayıf olur. Dinsel içerikli milliyetçilik-öncesi hareket: Osmanlı’da ve Türkiye’de. II) Bağımsızlığın açmazı: Tek birleştirici öğe, sömürgeci. III) Çözümü: - İki doğal topluluk: Kabile  Siyah (milliyetçilikle aynı anda) - Uluslararası topluma kabul talebi (meşruiyet ithali; bu Türkiye’deki askerî rejim dönemlerinde de görülür) . B.Oran-E.Aktoprak

Modernleşme ve Türleri B.Oran-E.Aktoprak

Siyasal Modernleşme: Ulusal Birliği Kurmak Mevcut sorun: Etnik bölünme (248 dil); potansiyel sorun: Sınıfsal bölünme (Aydının tabanı yok) (Türkiye) Yaklaşım: Anti-çoğulcu ve yukarıdan devrimci. Çünkü: Aşağıdan talep yok, bireycilik yok, baskı geçmişi var, merkeziyetçi Sovyet modelinde benzerlikler var (Renk ayrımı yok, farklı halklar var, başarılı) (Türkiye). Anayasal ilke: Üniter Devlet; çünkü federe devlet=kabile (Kıbrıs konusunda Türkiye’yle durum) Uygulama ilkeleri: Tek Şef ve Tek Parti; çünkü hem parti sınıfların belirtisidir, hem de çok parti olursa emperyalist ve kabile geri gelebilir (Türkiye). Diğer önlemler: “ulusal birlik simgelerine yatırım” (Türkiye), emperyalizm öğesine aşırı vurgu (şu anda Türkiye), lingua franca ikinci dil . B.Oran-E.Aktoprak

Ekonomik Modernleşme: Sınaileşme Yaklaşım: Anti-çoğulcu ve yukarıdan devrimci: a) Sermaye yok; b) Sınıfın kabileyle çakışması ve sınıfsal bölünme tehlikesi algılanıyor; c) Kapitalist olmayan kalkınma modelleri yaygın (Türkiye’de yok) Uygulama ilkesi: “Afrika Sosyalizmi” Ortaya çıkışı: 1) Koşulların zorlaması (Türkiye’de devletçilik) 2) Üç kaygı: a) S karşı K; M karşı E; K=E; dolayısıyla S=M b) Orijinallik kaygısı: AFRİKA Sosyalizmi c) Din meselesi (İslam) Marx’ı ret sebepleri: 1) Sınıf mücadelesi esas sorun değil; 2) M. yabancı ideoloji; 3) A’da sınıflaşma önlenebilir; 4) Komünalizmden sosyalizme geçilebilir . B.Oran-E.Aktoprak

Kendini Kanıtlamak İhtiyaç: 1) Batı’yı atma ve alma çelişkisi; 2) Aşağılanma (“Beyaz Adamın Yükü”) Yöntemler: 1) “Afrika Kişiliği”: Pan Afrikanizm ve Negritude Hobbes’cu saldırı, Rousseau’cu cevap (Türk tarih tezi) 2) Dış Politika (Uluslararası topluma kendini kabul ettirme) a) Uluslararası politika ve örgütlere aktif katılma b) Emperyalizme ve neo-kolonializme karşı oluş c) Yeni bir uluslararası hukuk anlayışı d) Bağlantısızlık Amaç: Tom Amca Kimliği  “Olumlu Kimlik”: “Kendine güven, Tanzanya malı kullan”, “Altın Kıyısı”  Gana, Yukarı Volta  Burkina Faso (Türkiye’de Hitit  Eti) Türkiye’nin aksine “Biz Batılıyız” yok, Batıya hayranlık yok: Renk Duvarı . B.Oran-E.Aktoprak