ARAŞTIRMA SÜRECİNİN ADIMLARI “LİTERATÜR TARAMA” “PROBLEMİN TANIMLANMASI” Prof.Dr.Besti Üstün
Araştırma Adımları Literatür tarama Problemin tanımlanması Teorik çerçeve Amaç/hipotez/soru Araştırma değişkenlerini tanımlama Yöntem tasarımı Bulguların yazılması Rapor edilmesi
Araştırma sorusu/problem niçin gereklidir? Problem nasıl belirlenir? Konu nasıl seçilir? Araştırma sürecini etkiler mi? Nasıl ifade edebilirim?
Problem sizin araştırma tasarımınıza rehberlik edecektir Kavramsal akışı tanımlamanızı kolaylaştıracaktır
Konferanslar kongreler Başkaları Teoriler Problem Kaynakları Deneyimler Hemşirelik literatürü Dernek, Kurum yönergeleri
Problem Değerlendirme Kriterleri Hemşirelik açısından önemi elde edilen bilgiden nasıl yararlanılacak? teorik katkısı olacak mı? test edilmemiş bir varsayım mı incelenecek? bir uygulamayı mı değiştirecek? Araştırılabilirliği değişkenlerin ölçülebilirliği
Problem değerlendirme kriterleri- devam Fizibilite zamanlama deneklerin ulaşılabilirliği işbirliği araç gereçler maliyet etik durum araştırıcının deneyimi, yeterliliği İlgi
Bir araştırma problemini geliştirme adımları 1.İlgilenilen bir konu alanının seçimi 2.Konuyu daraltma 3.Konu hakkında mevcut bilgiler için literatür tarama- 4.Araştırma probleminin incelenebilirliğini değerlendirme 5.Araştırma problemini yazma
Araştırma Problemi Bilinen nedir? Bu çalışma ne katacak?
Bir sonraki adım: Literatür taramadır
Literartür Tarama İyi bir araştırma mevcut bilgiler üzerine oturtulur Araştırmanın diğer araştırmalarla bağlantısı ne kadar fazlaysa yapacağı katkı da o kadar fazladır.
Literatür taramanın amacı Bilgi tabanı geliştirmek
Literatür Taramanın Amacı Hangi Konularda Bilgi Sağlar? Araştırma soruları ve hipotez üretmek için Araştırma tasarımı için Bu çalışmanın yapılmasının gerekli olup olmadığına karar verebilmek için
Literatür Tarama Becerileri OKUMAK ANLAMAK
Literatür Tarama Süreci Bu konuda ne tür çalışmalar yapılmış? Hangi sorunlar üzerinde durulmuş? İncelenen değişkenler listelenir (hastalığın süresi, maddi durum ve destek, bakan kişinin cinsi, bakan kişinin çalışma durumu, vb.)
Literatür Tarama: Özellikleri Primer kaynaklar kullanılır Yeterli kaynağa ulaşılır Eleştirel değerlendirme kriterlerine göre güçlü-zayıf yanlar tanımlanır Değerlendirme sonuçları sentezlenir
Literatür Tarama: Özellikleri Literatür taramanın amaca uygun olması gerekir Değerlendirme özetlenir Mantkılı bir akışla yazılır Taranan literatürün sentezi ve varılan sonuç yazılır- bu araştırma neden yapılacak?
Bilgi Kaynaklarının Tipleri Yayınlanmış makale (sistematik inceleme, meta analiz…), Kitap Derleme yazılar, kongre raporları Yayınlanmamış araştırmalar ?
Literatür kaynakları Primer kaynak Sekonder kaynak
Problem önemli mi? Topluma katkısı? Sonuçlar, hemşirelik uygulaması, hemşirelik yönetimi ya da hemşirelik eğitiminde kullanılabilir mi? Sonuçlar, test edilmemiş varsayımları destekleyecek mi? Sonuçlar, uygulamada bir değişiklik yaratacak mı?
Araştırma Süreci I. Evre: Alan oluşturma Araştırmanın yönünü ve araştırma alanındaki durumu aktarma işlevine sahiptir. 1. adım: Konunun öneminin vurgulanması 2. adım: Konuyla ilgili genellemeler 3. adım: Aynı konuda yapılan çalışmaların belirtilmesi
Araştırma Süreci II. Evre: Oluşturulan alan içerisinde araştırma için yer açılması 1. adım: Karşı sav oluşturma Alanda boşluk olduğunun belirtilmesi Soru(lar) sorulması
Araştırma Süreci III. Evre: Araştırma için açılan yerin doldurulması 1. adım: Amaçların belirtilmesi Çalışmanın sunulması 2. adım: Bulguların,tartışma,sınırlılıklar,önerilerin sunulması
Problem İfadesi Açık ve kesin ifadelerle yazılmalıdır. Değişkenler tanımlanmalıdır
Problem ve amaç yazma Araştırmanın giriş bölümü iyi bir kompozisyon şeklinde yazılmalıdır. Referanslar kullanılmalı ve problemin yazımına yol göstermelidir.
Araştırmanın Amacı Amaç, araştırdığımız problemle ilgili yanıt vermek istediğimiz soruyu ifade etmelidir
Amaç Araştırmayı sınırlar ve sizin farklı yönlere gitmenizi önler.
Amaç Yazma Araştırmanın amacı tek bir cümle ile ifade edilir. Bu araştırmada hangi soruya yanıt arandığı belirtilir.
Amaç cümlesi şunları içerir: Bu araştırmada ne yapıldığı (ölçme, tanımlama), kiminle, nerede, ne zaman nasıl yapıldığı.
Amaç üç şekilde yazılabilir: Düz cümle/ Bildirim Soru cümlesi Hipotez
Bildirim/Düz cümle Araştırıcının yapmak istediği şey, nerede ve kimlerle yapılacağı
Bildirim/Düz cümle örneği Bu araştırmanın amacı, primipar annelere yapılan eğitiminin emzirme başarısına etkisinin incelenmesidir.
Soru formu; Bu araştırmanın amacı şu soruya yanıt vermektir: Primiparların emzirme başarılarıyla, emzirme konusunda yapılan eğitimde kullanılan eğitim yöntemi arasında ilişki var mıdır?
Araştırma Problemi ve Amacı Problem açıkça tanımlanmış mı? Problem hemşirelik açısından önemli mi? Araştırmanın hemşirelik açısından önemi açıkça belirtilmiş mi? Araştırmanın değişkenleri ve üzerinde çalışılan grubun özellikleri tanımlanmış mı? Sonuçlar nasıl kullanılacak?Kimler yararlanacak?
Literatür Bilgileri Kaynakça yeterli mi?Güncel mi? Bilgiler sistematik sunulmuş mu? Araştırmayı destekleyen ve karşı olan çalışmalara yer verilmiş mi? Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi açıklıyor mu? Birincil kaynak kullanılmış mı?
Giriş Bölümü Dil Kullanımı Metnin geçerli ve güvenilir olması. Metinde nesnel anlatımın temel niteliklerinin olması - Duygu değeri taşıyan sözcüklerin kullanılmaması örn.; ülkemizin cefakar hemşireleri - Eylemlere eklenen eklerin anlatımın nesnelliğine katkıda bulunacak biçimde düzenlenmesi örn.; …annenin emzirme sırasında ağrı yaşamasıdır; …kişilerde yaygın olarak görülmektedir.
- Yazarın bakış açısındaki nesnelliğin bir göstergesi olarak metinde sıkça edilgen çatılı eylemlerin kullanılması örn.; …yapmaktayız yerine …yapılmaktadır ve aktarım eylemlerinin kullanılması örn.; … belirt(il)mektedir, … bildir(il)mektedir, …vurgula(n)maktadır
Ne zaman ‘alıntı’ yapabilirsiniz? Çalışılan/ araştırma yapılan alanda otorite/ söz sahibi olan kişinin sizin düşüncenizi / bulgularınızı desteklediğini göstermek istediğinizde, Kaynak metindeki bilgi doğrudan alıntı yapılamadığında; yani özetlendiğinde özgün anlamını yitiriyorsa, Tarihsel önemi olan sözleri vurgulamak istediğimizde, alıntı yapabilirsiniz
Açımlama/ Özetleme Özgün metni dikkatlice okuyun. Metindeki sözcük/ sözcük öbekleri yerine aynı anlama gelecek yenilerini koyunuz ve cümleleri yeniden düzenleyiniz. Yaptığınız ÖZETLEMEYİ özgün metindeki cümle / cümleleri ile karşılaştırarak denetleyiniz.
Açımlama Yapınız? Harrison’ın (1991) bir çalışmasında, venöz kan örneği alınan çocuklar için hazırlanan bir öykü kitabı, girişimlerden önce çocuklarla birlikte okunmuştur. Sonuçta çocuklarda ağrının anlamlı olarak azaldığı görülmüştür(8).
Açımlama Venöz kan örneği alınmadan önce öykü kitabı okunan çocuklarda ağrının anlamlı olarak azaldığı belirtilmektedir (Harrison 1991)
Aşağıdaki bilgileri açımlayınız “1982’de Amerika’daki AIDS’lilerin sayısı 250 iken, 1993’te bu sayı yaklaşık 300.000’e ulaşmıştır. AIDS günümüzde 18 - 44 yaşlarındaki Amerikalı erkeklerin ölüm nedeni sıralamasında ikinciliği alırken, bu yaşlardaki kadınlar için altıncı sırada yer almaktadır.” (Türk Psikoloji Bülteni)
Türk Psikoloji Bülteni’nde Amerika’da AIDS’lilerin sayısının 1982 yılından bu yana 250’den 300.000’e ulaştığı, AIDS’in 18-44 yaşlar arasındaki Amerikalı erkeklerin ölüm nedenleri içinde ikinci sırada yer aldığı, aynı yaştaki kadınlar için ise altıncı sırada yer alan bir ölüm nedeni olduğu belirtilmektedir.
Aşağıdaki bilgileri ÖZETLEYİNİZ “Hemşirelik eğitimi programına hemşirelerin tanı koyabilme becerilerini geliştirecek dersler konması önem taşımaktadır. Yeni mezun olan hemşireler tanı koymada zorluklar yaşamakta; bunun yanısıra hemşirelik tanıları uygulama standartları kadar benimsenmemekte ve her kurumda kullanılmamaktadır” (Güner ve Terakye, 2000).
“Hemşireler, mezun olduklarında hemşirelik tanılarını kullanmaya hazır değillerse bunun asıl sorumlusu öğretim elemanlarıdır. 43 üniversite öğrencisi üzerinde yapılan bu araştırmada öğrencilerin %84’ünün üniversite öğrencisinden beklenen düzeyde hemşirelik tanısı koymada yeterli olmadıkları görülmüştür” (Mc Lane, 1992).
TEŞEKKÜR EDERİM..