TTB-UDEK BİLİMSEL ARAŞTIRMA ÇALIŞMA GRUBU RAPORU

Bilimsel Araştırma Çalışma Grubu  43 katılımcı  İzmir, Ankara, İstanbul, Aydın, Bursa, Kırıkkale, Antalya, Gaziantep.  34 dernek temsilcisi, 9 gönüllü

Bilimsel Araştırma Çalışma Grubu Raporu İlke ve Yaklaşımlar Ulusal Yayıncılığın Özendirilmesi  Bilimsel Araştırmalara Bütçe Sağlama Yolu ve Yöntemleri  Derneklerin Bilimsel Araştırma Stratejilerinin Planlanması  Bilimsel Araştırmalarda İşbirliği Olanakları  Bilimsel Araştırmalarda Etik İlkeler  Bilimsel Araştırmaları Teşvik Yöntemleri  Bilimsel Araştırmalarda Kaynakların Doğru Kullanımı

Bilimsel Araştırma Grubu Yürütme Kurulu Dr. Orhan YILMAZ, (başkan) Dr. Berna DEĞİRMENCİ, (sekreter) Dr. Ahmet ÇOKER, Dr. Mustafa ÜNLÜ, Dr. Çağrı BÜKE

İlke ve Yaklaşımlar  Uzmanlık dernekleri, ilgili alanlarda yapılacak her türlü bilimsel çalışmayı ve bu çalışmalarla ilgili olarak kurum, dernek ve disiplinler arası iş birliğini özendirmeli,  Bu amaca uygun olarak çalışan üyelerine bilimsel araştırmalar ve özellikle çok merkezli çalışmalar için katkıda bulunmalı, yurt içi ve yurt dışı burslar ve/veya konu ile ilgili toplantılara katılabilmeleri için destek sağlamalı,  Bilimsel çalışma yapılması için eğitim vermeli; kurs, kongre, seminer, sempozyum, konferans, panel düzenlemeli, yayınlar yapmalı ve genç araştırmacıları desteklemek üzere araştırma yarışmaları düzenleyerek ödüller vermeli

Ulusal Yayıncılığın Özendirilmesi Her derneğin en az bir adet bülten şeklinde de olsa dergi çıkarması, kendi uzmanlık alanındaki kişilerin olduğu kadar bu konulara ilgi duyanların da bilgilendirilmesine olanak verecektir. Bilimsel süreli yayıncılık, son derece zor ve zaman gerektiren özverili bir işlemdir. Süreli yayın yapılacaksa mutlaka bilimsel kurulların oluşturulması ve yayıncılık için minimum düzenlemelerin yapılması zorunlu olmalıdır. Dergilerin mümkünse iki dilde birden yayın yapması sağlanmalıdır. Dilimizi geliştirip korumak adına Türkçe yayınlar ve yayıncılık özendirilmelidir. Ancak süreli yayınların uluslararası dizinlerde yer alabilmesi ve yayınların atıf alabilme olasılığının artırılması için mümkünse İngilizce olarak da yayınlanmasına çalışılmalıdır. Bu işlem elektronik dergi yolu ile kolaylıkla sağlanabilir.

Ulusal Yayıncılığın Özendirilmesi Süreli yayınların niteliklerinin yükseltilerek ulusal ve uluslararası dizinlere girmek amaçlanmalı ve bu yöndeki çalışmalar desteklenmelidir. Dernekler, üyelerince ulusal dergilerde (özellikle Türk Tıp Dizinindeki Dergilerde) yayınlanan bilimsel çalışmaların da tıpkı uluslararası dizinlerdeki dergilerde yayınlanan çalışmalar gibi ödüllendirilebilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. Akademik atama ve yükseltmelerde ulusal yayınların da en az uluslararası yayınlar gibi puanlanabilmesinin sağlanması için diğer derneklerle ortak düzenlemeler yapılmalı ve bu alandaki iş birliğinin geliştirilmesine çalışılmalıdır. Her dernek kendi alanında yeni temel başvuru kitapları yayınlamayı hedeflemeli ve çeviri kitapların da öncellikle dernekler tarafından oluşturulacak komitelerce yönlendirilmesine çalışılmalıdır

Derneklerin Bilimsel Araştırma Stratejilerinin Planlaması Öncelikle kendi alanında olmak üzere Türkiye de bilimin gelişmesine ve toplumun gereksinimlerinin karşılanmasına katkı sağlayacak ve etik kurallar çerçevesinde yapılacak olan her türlü bilimsel araştırmanın desteklenmesi; bilimsel araştırma yapılmasının ve bilimsel araştırma ili ilgili kayıtların uygun şekilde toplanmasının özendirilmesi ve bilimsel araştırma yapacak kişilerin mutlak suretle desteklenmesi olmalıdır. Risk gruplarını oluşturan; çocuklar, hamileler, laktasyon dönemindeki kadınlar ve yaşlılar ile ilgili araştırmalara öncelik verilmeli, bu risk grupları ile ilgili gerçekçi, bilimsel ve güvenilir verilere ulaşılabilmesi için etik kaygılar ön planda tutularak araştırmalar planlanmalıdır.

Bilimsel Araştırmalara Bütçe Sağlama Yolu ve Yöntemleri Bilimsel araştırmalar için TÜBİTAK, DPT vb gibi yurt içi veya yurt dışı (AB) topluluklara proje başvurusu yapacak kişilerin ön başvuruları öncelikle uzmanlık dernekleri tarafından değerlendirilmeli ve ilgili kuruluşlara bu ön değerlendirme sonucu üst yazı ile bildirilmelidir. Bu durum desteklenecek projelerin seçiminde bilimsel değerlendirmelerin daha objektif olarak yapılmasına olanak verecektir. Kendi alanındaki bilimsel çalışmaların değerlendirilerek dernekçe desteklenebilmesi için bilimsel araştırma kurulları oluşturulmalıdır. Bu değerlendirme süreci ve değerlendirme kuralları başvuru ilanı ile birlikte tüm açıklığıyla ilan edilmelidir. Değerlendirme etik ilkeler doğrultusunda ve objektif olarak yapılmalıdır. Bu işlem için dernek gelirlerinden her yıl belirli bir oranda pay ayrılması sağlanmalı ve Maliye Bakanlığı ile yapılacak görüşmeler sonrasında bu bütçenin vergiden muaf tutulması sağlanmalıdır.

Bilimsel Araştırmalara Bütçe Sağlama Yolu ve Yöntemleri Özellikle Avrupa Topluluğu bünyesinde yer alan araştırma kurumlarının olanakları gözden geçirilerek bu projelerde yürütücü veya ortak olarak yer alabilmenin sağlanması özendirilmelidir. Dernek kendi alanında var olan projelerin uluslar arası yürütücüleri ile görüşerek Türkiye adına bu projelerde yer alınmasını sağlamaya çalışmalıdır. Bu konuda TTB- UDEK proje yazımı ve değerlendirmesinde yol gösterici ve destekleyici olmalıdır.

Bilimsel Araştırmalarda İşbirliği Olanakları Dernek bünyesinde araştırma alt gurupları oluşturulmalıdır. Dernekler üniversiteler ve diğer eğitim kurumlarının araştırma olanaklarını saptayarak işbirliği ve ortak kullanım olanağı yaratmaya çalışmalıdır. Derneklerce desteklenen çalışmaların dernek web sayfalarında ilan edilerek bu konularda çalışmak isteyen kişilerin bilgilendirilmesi sağlanmalıdır. Dernekler kendi alanlarında AB çerçevesinde devam eden çalışmaların da web sayfası aracılığıyla duyurulmasına çalışmalıdır. Dernek web sayfalarında TTB-UDEK’in web sayfasına bağlantı verilmeli ve bu sayede söz edilen projelere daha kolay ulaşılması sağlanmalıdır.

Bilimsel Araştırmalarda Etik İlkeler Bu konudaki TTB-UDEK Etik Çalışma Grubunun kararları temel alınmalı ve geçerli olmalıdır.

Bilimsel Araştırmaları Teşvik Yöntemleri Dernekler kendi üyelerince yapılmış olan bilimsel araştırmaları teşvik primi ile ödüllendirebilmelidir. Yayınlanmış araştırmaların (ulusal ve uluslar arası dergilerde) dergi aboneliği, kitap veya kongre desteği gibi teşviklerle ödüllendirilmesi sağlanabilir. TÜBİTAK gibi kuruluşlarca desteklenmiş araştırıcıların ödüllendirilmesi o alandaki diğer araştırıcıları da teşvik edecektir. Ayrıca araştırma yapılmasının ve bilimsel araştırmayı takiben yapılan yayınların akademik atama ve yükseltme kriterleri içinde yer alması sağlanmalı; Sağlık Bakanlığı nakil, atama ve yükseltme kriterleri arasına da girmesinin sağlanması için çaba harcanmalıdır.

Bilimsel Araştırmalarda Kaynakların Doğru Kullanımı Kaynak israfına yol açmamak için öncelikle üniversite ve eğitim hastanelerinde kendi meslek grupları ile ilgili klinik ve bölümlerin araştırma alt yapı olanaklarının belirlenmesi için derneklerin öncü rol üstlenmesi sağlanmalıdır. Daha sonra bu olanakların aynı alanlarda araştırma yapacak grupların ortak kullanımına açılması sağlanmalıdır.

Tüm katılımcımlara ve emeği geçenlere Teşekürlerimizle!