MUHASEBE MESLEĞİNDE HAKSIZ REKABET

TTK’da Haksız Rekabet Haksız rekabet, aldatıcı ve iyiniyet kaidelerine aykırı suretlerle iktisadi rekabetin her türlü kötüye kullanılmasıdır. Kendi emeği yerine başkasının çabasına ve emeğine dayanmak, Başkalarını karalamak ve kötülemek saiki ile hareket etmek

TTK’da sayılan Haksız Rekabet Halleri Kötüleme; Gerçeğe aykırı bilgi verme; Kendisi ile ilgili yanlış ve yanıltıcı bilgi verme; Yanlış ünvanlar ve mesleki adlar kullanma; İltibasa yol açma; Yardımcıları görevlerini kötüye kullanmaya teşvik etme

Yardımcılardan işletme sırlarını öğrenme; İyiniyet kurallarına aykırı olarak elde edilen veya öğrenilen işletme sırlarından faydalanma; Gerçeğe aykırı bonservis verme; Kanun, nizamname, sözleşme yahut mesleki ve mahalli adetlere göre belirlenmiş iş hayatı şartlarına uymamak. Bir çeşit sosyal dumping.

TTK ile yapılan haksız rekabet hallerine ilişkin sayım sadece örnekleyici niteliktedir. Objektif iyiniyet kurallarına aykırı ve diğer kimselerin müşterilerine, kredilerine, mesleki itibar ve diğer iktisadi menfaatlereine zarar veren veya zarar verme tehditi içeren her hareket haksız rekabet sayılır.

TTK ile Öngörülen Davalar Haksız rekabetin varlığı için “kusur” şartı aranmaz ancak bir zarar veya zarar tehdidinin varlığı şarttır. Haksız rekabeti gerçekleştirenin kusuru olmasa dahi açılabilecek davalar: Haksız rekabetin tespiti davası, Haksız rekabetin önlenmesi davası, Haksız rekabetin düzeltilmesi davası

Ancak haksız rekabet yapan kişinin kusurlu olması halinde açılabilecek davalar : Zarar ve ziyanın giderimi için maddi tazminat davası, Manevi tazminat davası

Haksız Rekabet Davasında Davacılar Zarar gören veya görme tehlikesi olan işletme sahibi, Ekonomik menfaatleri zarar gören müşteriler, ( Müşteriler bakımından zarar görme tehlikesi davanın açılması için yeterli değildir)

Mesleki ve ekonomik birlikler : üyelerinin ekonomik menfaatlerini korumak amacıyla kurulmuş örgütlerin dava açabilmesi birlik üyelerinden birinin ekonomik menfaatinin zarar görmüş olması veya zarar tehlikesine maruz kalmış olması gerekir. Birlikler tazminat davası açamaz

Haksız Rekabet Davasında Davalılar Haksız rekabette bulunan rakip, Haksız rekabete konu malları satışa arz eden veya şahsi ihtiyacından fazla elinde bulunduran üçüncü kişiler, Haksız rekabet fiilini işleyen kişiyi istihdam eden Haksız rekabetin basın yoluyla işlenmesi halinde basın (yazı işleri müdürü, yayımcı veya matbaacı)

Zamanaşımı Haksız rekabetten kaynaklanan davalar, dava hakkının doğuşunun öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl ve herhalde bu hakkın doğumu tarihinden itibaren 3 yıllık zamanaşımına tabidir. Ceza kanunları ile daha uzun bir süre öngörüldüğü hallerde ceza kanunundaki süre uygulanır.

Cezai Sorumluluk Kötüleme, gerçeğe aykırı bilgi verme, haksız mesleki ünvan ve adlar kullanmak, iltibas, başkalarının yardımcılarını sırları açıklamaya işlerini yapmamaya teşvik, haksız elde edilen işletme sırlarından faydalanmak, gerçeğe aykırı bonservis vermek fiilleri aynı zamanda bir aydan bir yıla kadar hapis cezası ile de cezalandırılabilir. Bu fiiller takibi şikayete bağlı suçlardır.

Muhasebe Mesleği Yönünden Haksız Rekabet Neden haksız rekabete ilişkin meslek kurallarına İhtiyaç var ? mesleğin uzun dönemli güvenilirliğini ve verimliliğini sağlamak, sosyal sorumluluğun gereği bakımından. Bu sosyal sorumluluk mesleğin içinde her aşamada yer alan herkes(devlet, işletme sahipleri ve yöneticileri, meslek üyeleri, Odalar) için en doğru ve ortak menfaate hizmet eden davranış biçimini benimsemeyi gerektirir.

Düzenlemenin amacı ve kapsamı Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirler arasında tüm meslek üyelerinin menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır.

Haksız Rekabet Tanımı Serbest muhasebeci ve serbest mali müşavirler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya diğer şekillerdeki dürüstlük kurallarına aykırı davranışlar veya ticari uygulamalar haksız rekabet teşkil eder.

Haksız Rekabet Halleri Dürüstlük kurallarına aykırı beyanlar, tanıtım ve iş alma yöntemleri; özellikle 1.1 Diğer meslek üyelerine yönelik olarak: (a) Meslekdaşlarının dürüstlüğü, güvenirliliği ve tarafsızlığı hakkında yanlış, asılsız beyanlarda bulunma (b) Meslekdaşlarının hizmetlerini, faaliyetleri hakkında yanlış, yanıltıcı veya gereksiz yere incitici açıklamalarla kötüleme (c) Meslekdaşları hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar ve şikayette bulunma

1.2 Kendisi ile ilgili olarak : (a) Kendisi, hizmetleri ve faaliyetleri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunmak; (b) Sahip olmadığı meslek ünvanını, paye ve diplomaları kullanmak;

2. Dürüstlük kurallarına aykırı ticari uygulama ve faaliyetler; özellikle (a) Meslek ruhsatının kiralanması yoluyla, meslek üyesi olmayan kişilere faaliyette bulunma imkanı sağlama; (b) Genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlarına aykırı mesleki faaliyette bulunma, gereken mesleki özeni göstermeme; (c) Defterlerini tutmadıkları ve mali tablolarını düzenlemedikleri mükelleflerin beyannamelerini imzalama;

(d) bir diğer meslek üyesi ile sözleşmesi bulunan müşteriler ile bizzat sözleşme yapmak amacıyla bu müşterileri mevcut sözleşmelere aykırı davranmaya veya bu sözleşmeleri feshetmeye yöneltme; (e) Bağımlı çalışan meslek mensuplarının birden çok işletmede mesleki sorumluluk üstlenmesi

(f) İzinsiz olarak faaliyette bulunulması, yetki belgeleri ve ruhsatları iptal olduğu veya faaliyetleri geçici olarak durdurulduğu halde mesleki faaliyetlere doğrudan veya dolaylı olarak devam edilmesi; (g) yetki belgeleri ve ruhsatları iptal olduğu veya faaliyetleri geçici olarak durdurulduğu halde ticaret unvanlarında, ilan ve reklamlarında, mesleki faaliyette bulundukları intibaını yaratacak kelime veya ibareler kullanılması;

(h) Bir diğer meslek üyesinin işçilerine, vekillerine ve diğer yardımcı kişilerine, haketmedikleri ve onları işlerini yerine getirirken yükümlülüklerine aykırı davranmaya yöneltebilecek çıkarlar sağlayarak veya önererek doğrudan veya dolaylı menfaat sağlama; (ı) Bir diğer meslek üyesinin işçileri, vekilleri ve diğer yardımcı kişileri her türlü vasıtayla meslekdaşın veya müşterilerinin iş sırlarını ele geçirmeye veya açıklamaya yöneltme;

(i) Bir şirket tüzel kişiliği altında faaliyette bulunan meslek üyelerinin, şirket ortak sayısından daha fazla sayıda şube açması veya şubede sürekli mesai yapan şirket ortağı meslek üyesinin görevlendirilmemesi;

(a) Asgari ücret tarifesi ile belirlenen ücretin altında ücret talebi; 3. Dürüstlük kurallarına aykırı ücret uygulamaları ve mali nitelikli ve diğer menfaatler temin etme; özellikle (a) Asgari ücret tarifesi ile belirlenen ücretin altında ücret talebi; (b) Ücret niteliğinde olmak üzere yapılacak hizmet veya iş sonucu elde edilen menfaat üzerinden ortaklık pay anlaşmaları yapılması;

(c) bir meslek üyesine olan ücret borcunu yerine getirmeyen iş sahibine diğer meslek üyesinin hizmet vermesi; (d) İş sahiplerinden emanet para toplamak, alınan ücrete karşılık gerçeğe aykırı serbest meslek makbuzu, fatura düzenlemek;

(e) sözleşme değerinin altında serbest meslek makbuzu düzenlemek veya hiç düzenlemeyerek az vergi ödemek, mali yükümlülüklerini yerine getirmemek; (f) aracılara ücret yahut da herhangi bir çıkar sağlamak veya vaad etmek suretiyle iş almak; (g) hizmet verilen iş sahiplerine ait veyaiş sahiplerinden elde edilen ticari, finansal bilgileri kullanmak suretiyle ekonomik çıkar sağlamak;

4 Dürüstlük kurallarına aykırı işçi istihdamı; özellikle (a) Çalışanlara iş mevzuatında öngörülen ücret ve sosyal hakları vermeme suretiyle veya maliyetleri düşürmek için yasal zorunlulukları yerine getirmeme; (b) TÜRMOB tarafından belirlenen hizmet ve büro standartlarına uymama; (c) Mesleği yapmaları yasaklananları çalıştırmak veya bu kişilerle her ne şekilde olursa olsun mesleki işbirliği yapma;

5 İş elde etmek için, reklam sayılabilecek her türlü teşebbüs ve eylemde bulunmak suretiyle reklam yasağını ihlal etmek. 6. Kanun ve diğer sair mevzuat hükümlerinin emredici kurallarına aykırı davranmak suretiyle rakiplerle rekabette avantaj yaratmak.

Haksız Rekabetin Önlenmesine Yönelik Tedbirler Denetim Bildirim Meslek İçi Eğitim Meslekle Bağdaşmayan İşler

Denetim Denetim Kurulu Teşkili Odalar, kendi bünyelerinde mesleki faaliyetlerin haksız rekabet teşkil etmeyecek şekilde yürütülmesini sağlamak ve meslek mensuplarının uygulamalarını denetleme ile görevli bir meslek kurulu teşkil edebilirler.

Bildirim Meslek üyeleri Odalara mevcut müşterilerini bildirmektedirler. Bu bildirimleri ciddi bir şekilde takip etmek iş hacmi ve hizmet alt yapısı arasındaki dengeyi izlemek mümkün olabilir. Ayrıca, meslek üyeleri iş sahibi ile akdedilen sözleşmenin olağan dışı sebepler ile sona ermesi halinde bu durumu derhal Oda’ya bildirmekle yükümlü kılınabilir.

Meslek İçi Eğitim Meslek Üyelerinin yılda belirli bir saat öngörülmek suretiyle bir meslek içi eğitim programına veya sempozyum veya seminer programına katılmaları zorunlu kılınabilir. Belirli bir süre içinde (ör: 2 yıl) bu yükümlülüğün gerçekleştirilmemesi belgenin askıya alınması sonucunu doğurabilir.

Meslekle Bağdaşmayan İşler Meslekle bağdaşmayan işler belirlenebilir. Örneğin, Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hizmet ve görevler, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmıyan her türlü iş serbest muhasebe ve mali müşavirlik mesleği ile bağdaşmaz sayılabilir.

Sorumluluk Oda Bakımından Oda, yetkili organları vasıtasıyla, haksız rekabet yaptığı tespit edilen üyeye para cezası dahil Disiplin Yönetmeliği uyarınca öngörülen diğer disiplin cezalarından birini uygulayabilir.

Oda, üyelerinin iktisadi menfaatlerini korumak amacıyla, ihlalin varlığı halinde Türk Ticaret Kanunu ile öngörülen davaları açabilir : (a) fiilin haksız olup olmadığının tespiti; (b) haksız rekabetin men’i; (c) haksız rekabetin neticesi olan maddi durumun ortadan kaldırılmasını, haksız rekabet yanlış veya yanıltıcı beyanlarla yapılmışsa bu beyanların düzeltilmesi

Zarar Gören Bakımından Haksız rekabet yüzünden müşterileri, kredisi, mesleki itibarı, ticari faaliyetleri veya diğer iktisadi menfaatleri bakımından zarar gören veya böyle bir tehlike ile karşılaşabilecek kişiler Oda Disiplin Kurulu ve/veya Denetleme Kurulu’na şikayette bulunabilirler, ve/veya Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde haksız rekabete karşı tanınan dava haklarını kullanabilirler.

ÖNERİ Disiplin Yönetmeliği ve Kanuna konulacak hükümle para cezası öngörme. Örneğin : haksız rekabet yoluyla elde ettiği menfaatin belirli bir yüzdesi para cezası. Meslek üyelerinin kendi aralarında haksız rekabet nedeniyle doğan uyuşmazlıkların çözümünde tahkim usulü Reklam yönetmeliği çıkarılması