İLKÖĞRETİM 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ ÜNİTE:1 KONU:ANONİM HALK ÜRÜNLERİ Prof.Dr.Şerif AKTAŞ Yrd.Doç.Dr.Osman GÜNDÜZ

ATASÖZLERİ ÖLÇÜLÜ SÖZLER OYUN TEKERLEMELERİ NİNNİ MANİ YAKIŞTIRMALAR TÜRKÜ BİLMECELER YANILTMACALAR ŞAŞIRTAMACALAR

ATASÖZLERİ Kusursuz dost arayan dostsuz kalır. Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz. Öfkeyle kalkan zararla oturur. Bağa bak üzüm olsun,yemeğe yüzün olsun.

ÖLÇÜLÜ SÖZLER Bak şu çeşmeye su, İçecek tası yok, Kırma insan kalbini, Yapacak ustası yok.

OYUN TEKERLEMELERİ Armudu kestim, Tavana astım, Şıp dedi düştü, Kargalar uçtu.

NİNNİ Ninni diyeyim beşiğine, Ay,güneş doğsun eşiğine, Büyüdüğünü görürsem, Gül doldurayım döşeğine, Ninni yavrum ninni.

MANİ Dağlarda kar kalmadı, Yürekte fer kalmadı, Daha çok yazacaktım, Mektupta yer kalmadı.

YAKIŞTIRMALAR ELMA:Akşama geç kalma. İNCİR:Badem ile hoş yenir. KABAK:Başka tarafa bak. KAŞIK:Sakın koma bulaşık. VATAN:Canım sana kurban.

TÜRKÜ Aşağıdan gelirim yüküm eriktir. Eriğin dalları belik beliktir. Bir emmim kızı var taze feriktir.

BİLMECELER Kanadı var kaz değil, Boynuzu var koç değil. (Kelebek) Bir küçücük al yastık, İçine biz un bastık. (İğde)

YANILTMACALAR-ŞAŞIRTMACALAR Eller yoğurdu sarımsaklamış da mı yemiş, Biz sarımsaklasak da mı yesek, Sarımsaklamasak da mı yesek?

SÖZLÜK ÇALIŞMALARI KELİMELER: emmi:amca fer:derman

DEYİMLER VE SÖZ GRUPLARI İş buyurmak Baş başa vermek:Birlikte hareket etmek Belik belik Yüzü olmak

ANLAMA VE ANLATMA Tembellik üzerine söylenmiş atasözlerini bulunuz?Bu sözlerle tembellerin hangi özel- liğine dikkat ediliyor? ‘’Tembele iş buyur sana akıl öğretsin.’’ata- sözünde;söylenen şeyi,istediğin gibi yapama yacağını belirtiyor.Bu da atasözünün özüdür.

TÜR VE ŞEKİL BİLGİSİ Halkın ortak malı olduğu için ‘‘Anonim’’ olarak kabul edilen bu ürünler,bir milletin zevklerini,çözümleyici zekasını,hayat felsefe sini,eğitim ve terbiye anlayışını,öteki insanlar la olan ilişkisini düzenler.

ÖZLÜ SÖZLER Özlü Sözler:İnsanlara doğruluğu dürüstlüğü erdemi,iyiliği ve başarının yolunu öğretir. Söyleyeni bilinmeyenlere ‘’Atasözü’’, söyleyeni bilinenlere ise ‘’Deyişler’’ denir.

DİLBİLGİSİ ‘’ Kusursuz dost arayan dostsuz kalır.’’ ‘’ Kötülük her kişinin kârı,iyilik er kişinin kârı.’’ Burada;-suz,-an,-suz,-lık,-lük ekleri yapım ekidir.

TELAFÛZ ÇALIŞMASI ‘’Dostsuz’’kelimesini söylerken iki ‘s’ arasın da kalan ‘t’ sesini çıkarmağa dikkat ediniz! ‘’ Kâr’’ kelimesindeki ‘â’ yı ince okunuz. ‘’Kabı’’ ve ‘’kalbi’’ kelimelerinin köküne dikkat ediniz.Burada kap ve kalp kelimele ri köktür.

ÖĞRENDİKLERİMİZİ KONTROL EDELİM Halkın ortak malı olduğu için ‘’anonim’’ ola rak kabul edilen bu ürünler,bir milletin zevkle rini,çözümleyici zekasını,hayat felsefesini,eği tim ve terbiye anlayışını,öteki insanlarla olan ilişkilerini düzenler.

DİĞER YAZI TÜRLERİNDEN FARKI 1.Olarak:Herhangi bir yazarının olmaması halkın ürünü olmasıdır. 2.Olarak:Belli bir döneme değil de her dönem için söylenmiş olmasıdır.Yani;nesil nesile aktarılıyor.

SORU-CEVAP ÇALIŞMASI S-1:Hoşgörü,yardımlaşma ve tutumluluk ana fikrini işleyen atasözleri hangileridir? C-1:Hoşgörüyle ilgili atasözü; ‘’Kusursuz dost arayan dostsuz kalır’’ Yardımlaşma ile ilgili atasözü; ‘Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz’

SORU-CEVAP ÇALIŞMASI S-2: ‘’Kötülük her kişinin kârı,iyilik er kişi nin kârı.’’atasözündeki ‘er kişi’ sözü ile insa nın hangi özelliği anlatılmak isteniyor? C-2: ‘’Er’’ kişiden kastettiği şey iyi kişi,ken dini bilen dürüst kişiyi kastediyor.

SORU-CEVAP ÇALIŞMASI S-3: Düşüncelerinizi açıklarken,atasözü yahut özdeyişleri kanıt olarak göstermek yazınızda ne gibi fayda sağlar? C-3: Birinci olarak;yazımıza bir inandırıcılık yani kesinlik ve anlamlılık kazandırır.

SORU-CEVAP ÇALIŞMASI İkinci olarak;yazımızı başkasına okurken ya da anlatırken yazımızla ilgili atasözü ve özdeyişler bir delil bir ispat özelliği gösterir. Yazımıza akıcı özellik kazandırır.

SORU-CEVAP ÇALIŞMASI S-4:Okuduğunuz sözlü edebiyat ürünleri niçin anonimdir? C-4:Yazarları belli olmadığı için anonimdir.

KİTAPLIĞIMIZ Nail TAN:Çocuklarımıza Folklor Hazinesinden Seçmeler Saim SAKAOĞLU: 101 Anadolu Efsanesi Şükrü ELÇİN:Türk Bilmeceleri F.Fazıl TÜLBENTÇİ:Türk Atasözleri

YAZAR HAKKINDA BİLGİ Nail TAN(1941-Kastamonu):Öğretmen,araş tırmacıdır.milli eğitime bağlı çeşitli orta dere celi ve yüksek okullarda öğretmen ve idareci olarak çalıştı.Bir süre Milli Folklor Araştır ma Dairesi Başkanlığı yaptı.

YAZAR HAKKINDA BİLGİ Birkaç kez uluslar arası folklor kongrelerine de katılan Nail TAN’ın önemli eserleri: Atatürk ve Türk Folkloru Çocuklarımıza Folklor Hazinemizden Seç. Folklor adlarımı taşır.

ANONİM ÜRÜNLERİNİN AÇIKLAMALARI Bilmeceler: Çeşitli varlık ve kavramları zekâ ve kelime oyunlarıyla buldurmayı amaçlar. Bilmecelerin çoğu ölçülü ve kalıp laşmış sözlerdir. Örneğin; kanadı var kaz değil, boynuzu var koç değil. (kelebek)

ANONİM ÜRÜNLERİNİN AÇIKLAMALARI Bilmeceler gibi yanılmaca, yakıştırma ve te kerlemeler de Türk toplumunun değer yargı larını, zekâ oyunlarını verdiği önemi, şakacı ve esprili yönünü yansıtırlar.

ANONİM ÜRÜNLERİN AÇIKLANMASI MANİ:Dörtlüklerden meydana gelen ve top lum yaşayışıyla aşk konularını işleyen kıtalara denir. Ninni: Annelerin ağlayan çocuğu susturmak ve uyutmak için söylediği sözlerdir. Türkü: müzikli halk şiiri türleridir. + İNNİ:Annelerin ağlayan çoçuğu susturmak ve uyutmak için söylediği sözlerdir. TÜRKÜ:Musiki halk şiiri türleridir.