FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİ HAZIRLAYAN: GÖKHAN KÖKEN 070625003

Finlandiya… Yüzölçümü: 337,030 km2 Başkenti: Helsinki Para Birimi: Euro Dili: Fince 93.4%, İsveççe 5.9% (ikisi de resmi dil) Dini:  Evanjelik Luteran 89%,  Rum Ortodoks 1% Nüfusu: 5,238,460 kişi (Temmuz 2007 tahmini)

Finlandiya Cumhuriyeti Suomen Tasavalta Суомен Тасавалта Republiken Finland

Fince: Suomi veya Суоми, İsveççe: Finland Baltık Denizi kıyısında bir Kuzey Avrupa ülkesidir. İskandinavya yarım adasındadır. Finlandiya'nin komşuları: Doğusuda Rusya, kuzeyinde Norveç ve batısında İsveçtir. Finlandiya'nin başkenti Helsinki'dir.

FİNLANDİYA TARİHİ Finlandiyalılar bölgeye yaklaşık 2000 yıl önce ulaşmaya başlayan Baltık bölgesinden gelen göçmenler ile Buz Çağından sonra bölgeye taşınan asıl yerlilerin soyundan gelir. Dil bakımından ise, Estonyalılar ve Macarlar ile birlikte Finler de Fin-Ugor dil ailesine mensuptur.

İsveç hakimiyeti altında olduğu 1809 tarihine kadar süren Finlandiya 1155 tarihinde İsveç Krallığına dahil edilmiştir. İsveç hakimiyeti altında olduğu 1809 tarihine kadar süren dönemde batı tarzında yargı,kamu idaresi, siyasi sistem ve sosyal hizmetler alanlarında sağlam kuruluşların temelleri atılmıştır. 18. yüzyılın sonunda, İsveç gücü azaldıkça, bağımsız Finlandiya fikri ortaya çıkmıştır. 1809 tarihinde Finlandiya, Rus Çarına bağlı Özerk Çar Dukalığı olmuştur.

Ekim Devrimi ile Finlandiya bağımsızlığını ilan etmek için büyük bir fırsat elde etmiştir. Sovyet Rusya Hükümeti 31 Aralık1917’de Fin bağımsızlığını tanımıştır. Komşu devletler ve batı ulusları tarafından da tanınma süreci hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Fransız sistemine benzeyen Finlandiya Anayasası, 17 Temmuz 1919 tarihinde kabul edilmiştir.

FİNLANDİYA’DA EĞİTİM Finlandiya'daki liseli çocuklar ev ödevlerini yapmak için günde en fazla yarım saat harcıyorlar. Okul üniforması giymiyorlar. Finlandiya'daki liselerde çalıp duran ziller veya üstün zekalılar için özel sınıflar da bulunmuyor. Çok az miktarda standart sınavlar var, Finlandiyalı ana-babalar çocuklarının üniversiteye girişleri konusunda büyük endişeler taşımıyorlar. Hatta Finlandiya'daki çocuklar 7 yaşına kadar okula başlamıyorlar da...

Ama uluslararası ölçülere vurulduğunda Finlandiyalı ergen gençler dünyadaki en zeki çocuklar. 57 ülkeyi içine alan testlerde 15 yaşındaki Finlandiyalılar en üst dereceleri paylaştı. Toplumsal ve ekonomik trendleri izleyen OECD tarafından sponsorluğu yapılan bir çalışmada Finli gençler gösterdikleri Yüksek performansla bütün dünyanın dikkatini çekmeyi başardı.

İyi eğitimli öğretmenler ve sorumluluk sahibi öğrenciler. Finlandiyalı öğrencilerin bu başarısı son bir kaç yıldır çeşitli ülkelerde araştırma konusu oldu. Buldukları neden, görünüşte oldukça basit olmakla birlikte, sağlanması hiç de kolay olmayan bir duruma işaret ediyordu: İyi eğitimli öğretmenler ve sorumluluk sahibi öğrenciler.

Eğitim nüfusu ve öğretim dili 2003 yılı itibariyle zorunlu eğitimde 580.000 çocuk bulunmaktadır. Finlandiya’nın iki ana dili vardır: Fince ve İsveççe. Temel öğretimde ve ortaöğretim ikinci devrede öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık olarak yüzde beşi öğrenim dilinin İsveççe olduğu okullarda okumaktadırlar. Her iki dil grubunun da yüksek öğrenim düzeyinde de öğretim kurumları bulunmaktadır.

İdari kontrol ve kamu sektörü tarafından finanse edilen eğitimin oranı Finlandiya’da eğitim, Eğitim Bakanlığı’nın sorumluluğu altındadır. Ulusal Eğitim Kurulu Bakanlıkla birlikte ilk, orta ve yetişkin eğitimi için eğitim hedeflerini, içeriklerini ve metotlarını geliştirmek için çalışmaktadır. Buna ek olarak, altı Finlandiya Eyaleti’nin her biri bu konularla ilgilenen bir Eğitim ve Kültür Bakanlığı’na sahiptir. Yerel yönetim, eğitim verme hususunda çok önemli roller üstlenen yerel yetkililerin (belediyeler) sorumluluğu altındadır.

Finlandiya’da ilk ve orta öğretim okullarının çoğu belediyeler tarafından idare edilir. İlköğretimde % 98 orta öğretimde % 87 okulların finansı kamu tarafından karşılanır. Özel kurumlar devlet gözetimi altındadır ve kamu okullarının aldığı destekleri alırlar. Eğitim finansmanı devlet ve yerel yönetimler arasında bölüştürülmüştür.

Finlandiya’da özel kurumlar devlet gözetimi altında bulundurulmaktadır Finlandiya’da özel kurumlar devlet gözetimi altında bulundurulmaktadır. Bu kurumlar da Ulusal Eğitim Kurulu tarafından onaylanan ana ulusal öğretim programı ve yeterlilik tüzüklerini takip etmektedirler. Bu kurumlar aynı zamanda kamu tarafından finanse edilen okulların aldığı mali destekle aynı düzeyde kamusal mali destek almaktadırlar

Okullara ne kadar özerklik verileceğine yerel yetkililer karar vermektedirler. Okullar, kanunun gerektirdiği temel işlevleri yere getirdikleri sürece kendi idari düzenlemelerine göre eğitim hizmeti sunma hakkına sahiptirler. Teknik okulların çoğu belediyeye bağlı ya da özel okullardır. Tüm üniversiteler Devlet tarafından idare edilmektedirler ve büyük oranda özerkliğe sahiptirler.

İlköğretim öncesi Doğumlarından 6 yaşına kadar olan süre boyunca çocuklar kreşlere (kindersartenler) ya da her biri ailenin gelirine göre makul fiyatlar talep eden özel yuvalarda bulunan daha küçük boyuttaki aile kreş gruplarına gidebilmektedirler. 2001 yılından bu yana 6 yaşındaki tüm çocuklar ücretsiz okul öncesi eğitim alma hakkına sahiptirler.

Her yerel idare okul öncesi eğitimi okullarda, kreşlerde ya da Çocukların Gündüz Bakımına, aile kreşlerine ya da diğer uygun başka yerlerde vermeye karar verebilir. 2002 yılında 6 yaşındaki çocukların %98’i okul öncesi eğitime katılmıştır.

Zorunlu tam zamanlı öğretim Safhaları Zorunlu eğitim 7 ile 16 yaşları arasında zorunludur. Bizdeki ilköğretim okullarına denk gelen bu okula Peruskoulu/ Grundskola (kapsamlı okul) denmektedir.

9 yıl süren zorunlu eğitimin ilk 6 yılında eğitimi sınıf öğretmenleri verirken, son üç yılda branş öğretmenleri verir. Finlandiya’da öğretmen olmak için lisansüstü eğitim almış olmak şarttır.

Kabul Kriterleri Çocuklar yedinci yaşlarını doldurdukları yıl içerisinde zorunlu öğretime başlamak zorundadırlar. Yaklaşık %1 oranında çocuk öğretime bir yıl erken başlamaktadır ancak bunun gerçekleştirilebilmesi için çocuğun okula başlamaya hazır olduğunu kanıtlayan bir belge gerekmektedir. Tüm temel öğretim ücretsizdir.Yerel yönetim her çocuğa yaşadıklara yere yakın bir okul yeri tayin etmektedir ancak belli kısıtlamalar uygulanmasına karşın aileler kendi tercih ettikleri kapsamlı okulu seçme konusunda özgürdürler

Okul gününün/haftasının/yılının uzunluğu Okul yılı Ağustos ortasından başlayan ve Haziran’ın başına kadar devam eden dönemde 190 gün içermektedir. Okullar haftanın beş günü açıktır ve haftalık alınan ders sayısı düzeye ve alınan seçmeli derslerin sayısına bağlı olarak asgari 19 saatten azami 30 saate kadar değişmektedir. Buna ek olarak, fazladan tatillerle ilgili yerel özerklik söz konusudur.

Sınıf büyüklüğü/ öğrencilerin gruplandırılması Sınıf büyüklüğüne ilişkin bir yönetmelik bulunmamaktadır. Gruplar normalde aynı yaştaki çocuklardan oluşmaktadır. Ancak uygun görüldüğü durumlarda farklı yaş grubundaki çocuklara özellikle küçük okullarda birlikte öğretim verilebilir. İlk altı yılda öğrenciler genelde konuların çoğu için aynı öğretmene bağlıdırlar ancak özellikle görsel sanatlar, müzik ve beden eğitimi gibi konularda konu öğretmenleri de kullanılmaktadır. 7 ila 9 sınıflardaki çocuklar neredeyse her konu için ayrı öğretmenden eğitim almaktadırlar.

Öğretim programı kontrolü ve içerik Ana ulusal öğretim programı Ulusal Eğitim Kurulu tarafından belirlenmiştir ve hedefleri ve değerlendirme kriterlerini içermektedir. Bu çerçevede okullar ve yerel yönetim kendi yerel kapsamlarına uygun kendi öğretim programını yönetmelikleri oluştururlar. Öğretmenler kendi öğretim metotlarını seçerler ve yine kendi eğitim malzemelerini belirleme konusunda özgürdürler.

Temel eğitimde zorunlu ana konular ana dil (Fince ya da İsveççe) ve edebiyat, ikinci ulusal dil, yabancı diller, çevre çalışmaları, sağlık eğitimi, din ya da ahlak bilimi, tarih, sosyal bilgiler, matematik, fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, beden eğitimi, müzik, görsel sanatlar, el sanatları, ev ekonomisi ve rehberlik dersleridir.

Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler Öğretmenler öğretim programında yazılı olan hedefler temelinde kendi ayrı konularında değerlendirmeler gerçekleştirirler. Değerlendirme günlük okul hayatının sürekli bir parçasıdır ve her öğrenci yılda en az bir kez bir rapor almaktadır. Buna ek olarak bir okul yılı içerisinde en az bir kez bir ara rapor verilebilir. Başarı hem sürekli olarak hem de öğretmenlerin uyguladığı sınavlarla değerlendirilmektedir. Kapsamlı okul hayatının 9 yılını başarıyla tamamlayan öğrenciye bir belge verilmektedir. Seçmeli olan 10. yılı tamamlayan öğrencilere ek bir belge sunulmaktadır.

FİNLANDİYA DA FARKLI OLAN NEDİR? Finlandiyalı eğitimcilerin fikrine göre, yetenekli çocukları daha da yüksek performans göstermeleri için teşvik etmektense, zayıf ve geride kalan öğrencilere daha çok eğilmek, toplamda çok daha iyi sonuçlar veriyor. Buradaki ana fikir, daha zeki konumdaki çocukların, kendi gelişimlerini engellemeden, kendilerinden daha geri konumdaki arkadaşlarına yardımcı olacağı ilkesi üzerine kurulmuş.

Finlilerin okumaya duydukları derin 'aşk'ın Finlandiya'daki eğitim sisteminin başarısına yaptığı katkı tartışılmaz. Kişi başına kitap okuma oranı yılda 57 kitap. Finlandiya'da doğan her çocuğa devlet tarafından verilen hediye paketinin içinde mutlaka resimli bir kitap yer alıyor. Pek çok kütüphane ise alışveriş merkezlerinin hemen yanına yerleşik durumda. Şehrin banliyölerine günlük olarak seferler yapan 'kütüphane otobüslerini' de unutmamak gerek.

KAYNAKÇA Aslan,M. (2005). ‘AB Ülkelerinde Okul Öncesi Eğitimin Gelişimi ve Mevcut Durumu’, Milli Eğitim Dergisi,Yıl.33,Sayı:167.Ankara:MEB Yayınları. Karipçin,R.F:AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE OKUL YÖNETİCİLERİ - Özgür Dergi v1.htm Erişim Tarihi:01.04.2009 Güncel_Net - Finlandiyalı çocuklar niçin bu kadar zeki.htm Erişim Tarihi:03/04/2009