AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ: GÜNCEL DURUM VE YENİ AÇILIMLAR Yrd. Doç. Dr. Okay Başak EURACT Konsey Üyesi

Bu Workshop bir EURACT etkinliğidir.

EURACT Nedir? The European Academy of Teachers in General Practice Avrupa Birinci Basamak Eğiticileri Akademisi

EURACT Avrupa’da Aile Hekimliği/Genel Pratisyenlik disiplininin öğrenilmesi ve öğretilmesi için çalışan tüm öğretim üyesi ve eğiticileri bir araya getiren bir network örgütlenmesidir.

EURACT WONCA’nın Avrupa örgütü olan ESGP/FM’in (European Society of General Practice/Family Medicine) eğitim kurulu olarak etkinlik göstermektedir. Avrupa’da 30’dan fazla ülke yer almaktadır.

Türkiye 1997’den bu yana Konsey düzeyinde 28 üyeyle temsil edilmektedir.

EURACT KONSEYİ Yılda iki kez toplanır. Aile Hekimliği/Genel Pratisyenlik eğitiminin her alanında çalışmalar yapar. Temel çalışma tarzı çalışma grupları (Task Force) oluşturmaktır. 2000 yılı Sonbahar Dönemi Konsey Toplantısı ülkemizde yapılacaktır.

Ülkemizde Aile Hekimliği uzmanlık eğitimi 1985 yılında başladı. 1993 yılında Tıp Fakültelerinde Aile Hekimliği Bölümleri kurulmaya başladı. Bugün Türkiye’de yaklaşık 500 Aile Hekimliği uzmanı bulunmakta ve yine yaklaşık 500 asistan, Aile Hekimliği uzmanlık eğitimi görmektedir.

Workshop’un Amacı ‘Eğitimde neredeyiz?’ ‘Sorunlarımız nelerdir?’ ‘Nereye Yönelmeliyiz?’ konularını tartışmaktır.

DEĞİŞEN TIP EĞİTİMİ Aile Hekimliğinin Etkin Rolü

Ulusal sağlık sistemlerinin Birinci Basamak Sağlık Bakımı’nın güçlendirilmesi temelinde yeniden örgütlenmesi girişimleri, günümüzdeki sağlık reformu çabalarının temel özelliğidir.

Tıp Eğitiminde Değişimin Nedenleri Toplumun ve bireylerin gereksinim duyduğu sağlık bakımı anlayışı Sağlık hizmeti sunumu Öğrenme sürecine ve yetişkinlerin öğrenme özelliklerine ilişkin araştırmalar

Tıp Eğitiminde Güncel Eğilimler Entegrasyonu geliştirme Genel tıp içerikli çekirdek programların oluşturulması Yeterliliğe dayalı eğitim anlayışı BB ortamlarda ve toplum içinde eğitim Yeni öğrenme/öğretme teknik ve yöntemlerinin benimsenmesi

Transmural eğitim Tıp eğitiminin hastane duvarları dışına çıkması Birinci Basamak sağlık bakımı ortamlarına ve toplum içine taşınması

Tıp eğitiminin değişen yönü ‘AKADEMİK AİLE HEKİMLİĞİ’ni Tıp Fakültelerinin önemli bir disiplini haline getirmiştir.

Tıp eğitimindeki değişiklikler Daha çok ilk yılları ilgilendirmektedir. Bu nedenle Aile Hekimliği daha ilk günlerden itibaren tıp eğitimi programlarına girmelidir.

BÖYLECE öğrencilerin daha ilk günden Birinci Basamakla ve Aile Hekimliğiyle tanışması ve kariyer tercihlerini bilinçli şekilde ve aile hekimliği yönünde yapmaları için rol modeller oluşturulması SAĞLANACAKTIR.

Akademik Aile Hekimliğinin Durumu Temmuz 1993’teki YÖK kararı İlk kurulan Anabilim Dalı Ankara ve Çukurova Üniversitelerinde Etkin 37 Tıp Fakültesinin 23’ünde Aile Hekimliği Bölümleri bulunmaktadır

Akademik Aile Hekimliği 11 Anabilim Dalında toplam 13 aile hekimi 7 Anabilim Dalının başkanı aile hekimi 10 AD tıp öğrencisi eğitimine katılmakta Uzmanlık eğitimi veren AD sayısı 11 15 Sağlık Bakanlığı kadrosunda toplam 54 araştırma görevlisi

Akademik Aile Hekimliği Yalnızca 1 AD ‘alan eğitimi’ uygulaması yapmakta Üniversite içinde poliklinik yapan AD sayısı 4 10 AD araştırma etkinliklerinde bulunmakta 4 AD sürekli tıp eğitimi çalışmaları yapmakta

Başlıca Sorunlar Akademik kadroların yetersizliği Parasal sıkıntılar Yönetim desteğinin yetersizliği Benimsenme sorunu Tıp eğitimine katılamama Aile Hekimliğinin konumunun belirsizliği

Engelleri Nasıl Aşıyorlar? Fakülte etkinliklerine katılma Öğretim üyeleriyle iyi ilişkiler Yönetimle ilişkileri geliştirme Aile Hekimliğini tanıtma etkinlikleri Zamana bırakma

Tasarladıkları etkinlikler Aile Hekimliği Uygulama Birimi kurma Hastanede AH polikliniği açma Alan eğitimine başlama Tıp eğitiminde daha etkin olarak yer alma Akademik kadroları artırma Eğitim etkinliklerini geliştirme Aile Hekimliğini tanıtma

AİLE HEKİMLİĞİ UZMANLIK EĞİTİMİ

Tıp Eğitimi Danışma Komitesi (ACMT) Avrupa Komisyonu 1996 Raporu AH/GP uzmanlık eğitimi süresinin en az 3 yıl olması BB ortamlarda geçen sürenin en az bir yıla ve hatta koşullar uygunsa 18 aya çıkarılması Eğitim programlarının uygulanmasında hem akademik hem de uygulamadaki aile hekimlerinin etkin ve sürekli bir şekilde yer almasının sağlanması

Ülkemizde AH uzmanlık eğitimi 3 yıl sürelidir Tümüyle hastane rotasyonlarından oluşmaktadır Yeni Tüzük’te süre, bir yılı BB uygulaması olmak üzere 4 yıla çıkarılmaktadır

Ülkemizde AH uzmanlık eğitimi Tıp Fakültelerindeki AH Bölümlerinde Sağlık Bakanlığı’nın İstanbul’da 6, Ankara’da 3 ve İzmir ve Adana’da birer olmak üzere toplam 11 Eğitim Hastanesinde verilmektedir. 54’ü Tıp Fakültelerinde olmak üzere yaklaşık 500 asistan AH uzmanlık eğitimi görmektedir.

AH Uzmanlık Eğitimi Hastane rotasyonları Birinci Basamak uygulaması Bölüm eğitim etkinliklerini KAPSAR.

Uzmanlık eğitiminde tartışma noktaları-1 Hastane rotasyonlarının eğitim ilkeleri ve içeriği belirlenmeli BB uygulama eğitimi için akademik eğitim birimleri ve BB eğitim merkezleri (eğitim sağlık ocakları) oluşturulmalı Bu merkezler için eğitici aile hekimleri yetiştirilmeli

Uzmanlık eğitiminde tartışma noktaları-2 Bunun için AH Anabilim Dalları ‘Eğitici Aile Hekimi Yetiştirme Programları’ hazırlamalı BB eğitim merkezleri ve eğitici aile hekimleri aynı zamanda öğrenci eğitimine de katılmalı Aile Hekimliği uzmanları ‘eğitici’ olmak için özendirilmeli

Uzmanlık eğitiminde tartışma noktaları-3 Bölüm eğitim etkinlikleri (Departmental Release Program) AH uzmanlık eğitiminin önemli bir bölümüdür. Bu etkinlikler tümüyle eğitim amaçlıdır. Tüm uzmanlık eğitimi dönemine yayılmalıdır (Haftada ya da iki haftada bir ya da yarım gün gibi).

Sürekli Tıp Eğitimi Yaklaşık 500 Aile Hekimliği uzmanını Birinci Basamakta çalışan yaklaşık 40 bin pratisyen hekimi ilgilendirmektedir.

AH Uzmanları Aile Hekimliğinin özgün konularında ve BB uygulaması için sürekli tıp eğitimi programları oluşturulmalıdır.

Pratisyen Hekimler Aile Hekimliği uygulaması için eğitilmeli Üniversitelerdeki AH bölümleri, TTB, TAHUD ve GP Enstitüsü’nün ortaklaşa oluşturacağı ve yürüteceği bir program çerçevesinde Genç pratisyen hekimler için AH uzmanlık eğitimi zorunlu olmalı Bu eğitimin sonunda ‘Aile Hekimi’ adını almalı

Eğitim Workshop’u Aile Hekimliği Eğitimi konularında ulusal düzeyde konsensus oluşturmada bir başlangıçtır.

Workshop’un ikinci bölümü 2000 yılı Ekim ayında Kuşadası’nda yapılacak EURACT Konsey Toplantısı sırasında ve 30’u aşkın Konsey üyesinin de katılımıyla gerçekleştirilecektir.

Workshop’a katkılarından dolayı EURACT Başkanı. Prof. Jan Heyrman’a Workshop’a katkılarından dolayı EURACT Başkanı Prof. Jan Heyrman’a teşekkür ederiz. Thanks to Prof. Heyrman