Stratejik Planlama Doç. Dr. Mehmet İ. YAĞCI Mersin Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Amaç Stratejik planlama kavramının öneminin ve sürecinin anlaşılması. On Line Coach How well do you think Coach uses its Web site to build competitive advantage? Compare Coach to its competitors, Louis Vuitton and even Kate Spade. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Planlama Gelecekte olacakları tahmin etme ve kurumun geleceğe ilişkin amaçlarına ulaşmasını sağlayacak stratejiler belirlenmesi sürecidir. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Stratejik Planlama Kurumun amaçları ve kaynakları ile gelişen çevresel fırsatlar arasında bir uyum yaratmak ve bu uyumu sürdürmek için gerçekleştirilen yönetim sürecidir. On Line Coke Pepsi How are Coke and Pepsi using their Web sites to promote their new flavors? Do you see hints of any future strategies the companies might implement? Where? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

10/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu: Stratejik Planlama 10/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu: “Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren plan” olarak tanımlamaktadır. On Line Coke Pepsi How are Coke and Pepsi using their Web sites to promote their new flavors? Do you see hints of any future strategies the companies might implement? Where? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

ORTAYA ÇIKAN FIRSATLAR Stratejik Planlama KAYNAKLAR & AMAÇLAR ORTAYA ÇIKAN FIRSATLAR Kamu Mali Yönetiminde Etkinlik ve Kurumsal Kültür ve Kimliğin Gelişimi Artı Notes: Strategic planning creates and maintains a fit between the organization’s resources and objectives and the evolving market opportunities. The goal is to sustain and increase long-run profitability and growth. Examples of strategic decisions: a. Sears purchase of Lands’ End b. PepsiCo’s and Coca-Cola’s introductions of new products c. S.C. Johnson’s introduction of Shout Color Catchers d. Kmart Corporation’s filing for Chapter 11 bankruptcy Strategic planning requires long-term commitment of resources. Discussion/Team Activity: Name and discuss strategic planning decisions of other companies. Discuss why strategic planning is important for these companies. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Kamu idarelerine kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve uygulamanın izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlama görevi verilmiştir. On Line Coke Pepsi How are Coke and Pepsi using their Web sites to promote their new flavors? Do you see hints of any future strategies the companies might implement? Where? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Performans Esaslı Bütçeleme Kamu idarelerinin ana fonksiyonlarını, bu fonksiyonların yerine getirilmesi sonucunda gerçekleştirilecek amaç ve hedeflerini belirleyen, kaynakların bu amaç ve hedefler doğrultusunda tahsisini ve kullanılmasını sağlayan, performans ölçümü yaparak ulaşılmak istenen hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığını değerlendiren ve sonuçları raporlayan bir bütçeleme sistemidir. On Line Coke Pepsi How are Coke and Pepsi using their Web sites to promote their new flavors? Do you see hints of any future strategies the companies might implement? Where? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Neden Stratejik Plan Hazırlanır? Gerçekleşen ve beklenen performans arasında karşılaştırma yapılmasına olanak sağlar. Ortak amaçlara yönelik faaliyetleri detaylı bir biçimde belirtir. Gelecekteki faaliyetlerin başarısı için bir referans noktası oluşturur. Stratejik Plan MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Stratejik Planlama – Makro Planlama İlişkisi Planlar Programlar Makro Düzey On Line Coke Pepsi How are Coke and Pepsi using their Web sites to promote their new flavors? Do you see hints of any future strategies the companies might implement? Where? Kuruluş Düzeyi MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Stratejik Yönetim Döngüsü Halihazırda neredeyiz? Nereye gitmek istiyoruz? Arzu edilen geleceğe hangi yolla gidilecek? Başarı nasıl ölçülecek? Stratejik Plan MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Stratejik Yönetim Süreci Plan ve Programlar Paydaş Analizi GZFT Analizi DURUM ANALİZİ Neredeyiz? Kuruluşun varoluş gerekçesi Temel İlkeler MİSYON VE İLKELER Nereye ulaşmak istiyoruz? Arzu edilen gelecek VİZYON Orta vadede ulaşılacak amaçlar Spesifik, somut ve ölçülebilir hedefler AMAÇLAR VE HEDEFLER Amaç ve hedeflere ulaşma yöntemleri STRATEJİLER Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz? Detaylı iş planları Maliyetlendirme Performans programı Bütçeleme FAALİYETLER VE PROJELER Raporlama Karşılaştırma İZLEME Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz? Geri besleme Ölçme yöntemlerinin belirlenmesi Performans göstergeleri Uygulamaya yönelik ilerleme ve sonuçların değerlendirilmesi PERFORMANS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Stratejik Planlama Sonuçların planlanmasıdır. Değişimin planlanmasıdır. Gerçekçidir. Kaliteli yönetimin aracıdır. Hesap verme sorumluluğuna temel oluşturur. Katılımcı bir yaklaşımdır. On Line AT&T How does AT&T use its Web site to market its communication technology? Are its long distance products a large part of its strategy? How can you tell? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Stratejik Planlama Günü kurtarmaya yönelik değildir. Bir şablon değildir. Salt bir belge değildir. Sadece bütçeye dönük değildir. On Line AT&T How does AT&T use its Web site to market its communication technology? Are its long distance products a large part of its strategy? How can you tell? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Temel Unsurlar Durum analizi (özet). Katılımcılığın nasıl sağlanacağına ilişkin açıklama. Misyon, vizyon , temel değerler. En az bir amaç. Her amacın altında en az bir hedef. Hedef ölçülebilir şekilde ifade edilmemişse ölçüm kriter(ler)i. Stratejiler. Tüm amaç ve hedefleri içeren beş yıllık tahmini maliyet tablosu. On Line AT&T How does AT&T use its Web site to market its communication technology? Are its long distance products a large part of its strategy? How can you tell? MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Tanımlar Misyon Vizyon Stratejik Amaç Stratejik Hedef Bir kamu idaresinin varlık sebebi olup, ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için yaptığını ifade eder. Bir kamu idaresinin geleceğini sembolize eder. İdarenin uzun vadede neler yapmak istediğinin güçlü bir anlatımıdır. Bir kamu idaresinin belirli bir süre itibarıyla misyonunu nasıl yerine getireceğini ifade eden, sonuca yönelmiş orta ve uzun vadeli amaçlardır. Stratejik amaçların gerçekleştirilebilmesi için ortaya konan ölçülebilir, somut ve orta vadeli alt amaçlardır. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Performans Göstergeleri Birim Performans Programı Tanımlar Performans Hedefi Performans Göstergeleri Harcama Birimi Birim Performans Programı İdarelerin, stratejik amaçları çerçevesinde, stratejik hedeflerine ulaşmak için bir mali yılda gerçekleştirmeyi amaçladıkları performans seviyelerini gösteren çıktı-sonuç odaklı hedeflerdir. Kamu idarelerince stratejik amaç ve hedefler ile performans hedeflerine ulaşmak amacıyla yürütülen faaliyetlerin sonuçlarını ölçmek, izlemek ve değerlendirmek için kullanılan araçlardır. Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimdir. Bir mali yılda, kamu idaresinin stratejik planı doğrultusunda harcama birimince yürütülmesi gereken faaliyetleri, bu faaliyetlerin kaynak ihtiyacını, performans hedef ve göstergelerini içeren ve idare performans programı ile birim faaliyet raporunun hazırlanmasına esas teşkil eden programlardır. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Tanımlar İdare Performans Programı Teklif Performans Programı Tasarı Performans Programı Nihai Performans Programı Bir mali yılda, kamu idaresinin stratejik planı doğrultusunda yürütülmesi gereken faaliyetleri, bu faaliyetlerin kaynak ihtiyacını, performans hedef ve göstergelerini içeren, idare bütçesi ve idare faaliyet raporunun hazırlanmasına esas teşkil eden programlardır. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçe teklifleri ile birlikte Temmuz ayının sonuna kadar Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) sunduğu idare performans programıdır. Maliye Bakanlığı (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) ile idare arasında yapılan görüşmeler sonucunda belirlenen kaynak dağılımına göre idare tarafından düzenlenen ve TBMM’ne sunulan idare performans programıdır. TBMM tarafından görüşülüp onaylanan idare bütçesine göre idare tarafından yeniden düzenlenen ve her mali yılın ilk ayı içerisinde ilgili Bakan tarafından kamuoyuna açıklanan idare performans programıdır. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Tanımlar İdare Faaliyet Raporu Faaliyet / Proje Girdi Birim Faaliyet Raporu İdare Faaliyet Raporu Faaliyet / Proje Girdi Bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimleri tarafından hazırlanan birim performans programları uyarınca yürütülen faaliyetlerin, belirlenmiş performans hedef ve göstergelerine göre gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerini açıklayan, birim hakkındaki genel ve mali bilgileri içeren rapordur. Kamu idarelerinin stratejik plan ve performans programları uyarınca yürütülen faaliyetlerini, belirlenmiş performans göstergelerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerini açıklayan, idare hakkındaki genel ve mali bilgileri içeren rapordur. Belirli bir amaca ve hedefe yönelen ve başlı başına bir bütünlük oluşturan yönetilebilir ve maliyetlendirilebilir üretim veya hizmetlerdir. Bir ürün veya hizmetin üretilmesi için gereken beşeri, mali ve fiziksel kaynaklardır. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Performans Bilgi Sistemi Tanımlar Çıktı Sonuç Performans Bilgisi Performans Bilgi Sistemi İdare tarafından üretilen nihai ürün veya hizmetlerdir. İdarenin sağladığı hizmet veya ürünler dolayısıyla bireylerin veya toplumun durumunda meydana gelen değişmedir. Performansa dayalı karar alma süreçlerinde kullanılmak üzere toplanan, nitel ve nicel her türlü bilgidir. İdarelerin performanslarını ölçmek için bilginin düzenli toplanması, analiz edilmesi ve raporlanmasına yönelik kurulan sistemdir. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Performans Değerlendirmesi Hesap Verme Sorumluluğu Tanımlar Performans Değerlendirmesi Performans Denetimi Mali Saydamlık Hesap Verme Sorumluluğu Kamu idarelerinin belirledikleri stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için izledikleri yolun, performans hedeflerine ulaşmak üzere kullanılan yöntemler ile yürütülen faaliyet ve projelerin ve bunların sonucunda elde edilen çıktı ve sonuçların değerlendirilmesidir. Kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu kapsamında faaliyet, çıktı ve sonuçlarının, performans hedef ve gerçekleşmelerinin, performans bilgi, izleme ve kontrol sistemlerinin incelenip değerlendirilmesi suretiyle kaynak kullanımının etkinliğinin, tutumluluğunun ve verimliliğinin objektif ve sistematik olarak denetlenmesidir. Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılması ve sonuçlarına ilişkin bilgilerin doğru ve zamanında kamuoyuna duyurulmasıdır. Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olması ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermesidir. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Stratejik Planlama Hazırlığı Aşamalar Planlama çalışmalarının sahiplenilmesinin sağlanması. Organizasyonun oluşturulması. İhtiyaçların tespit edilmesi. İş (zaman) planının oluşturulması. Hazırlık programının yapılması. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Planın Sahiplenilmesi Stratejik planlamanın başarısı ancak kuruluşun tüm çalışanlarının planı sahiplenmesi ile mümkündür. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Planlama Sürecinin Organizasyonu Planlamaya dahil olması gereken birim, kişi veya gruplar: Koordinatör birim. Kuruluşun üst yöneticisi. Stratejik planlama ekibi. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

İhtiyaçların Tespiti Eğitim ihtiyacı. Danışmanlık ihtiyacı. Veri ihtiyacı. Mali kaynak ihtiyacı. MERSİN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLANLAMA ÇALIŞMASI 05.09.2006

Durum (SWOT) Analizi Kurum içi güçlü yanların (strengths) (S) ve zayıflıkların (weaknesses) (W) ve ayrıca kurum dışı fırsatların (opportunities) (O) ve tehditlerin (threats) (T) belirlenmesidir.

S W O T Durum (SWOT) Analizi Kurum İçi Kurum Dışı ©South-Western College Publishing S W O T Kurumun iyi yaptığı şeyler. Kurumun iyi yapamadığı şeyler. Kurumun gücüne uygun olarak dış çevrede gelişen durum. Kurumun gücüne uygun olmayan veya zayıflığına uygun olan dış çevresel durum. Kurum İçi Kurum Dışı Notes: Performance of a SWOT analysis helps firms identify their competitive advantage. Strengths and Weaknesses are an internal assessment. Opportunities and Threats are an external environment assessment.

Durum (SWOT) Analizi Üretim Maliyetleri Pazarlama Yetenekleri Çalışanların Yetenekleri Finansal Kaynaklar Eldeki Teknoloji Firma/Marka İmajı Güçlü ve Zayıf Yanlar DAHİLİ Notes: Additional strengths include superiority in manufacturing, service, quality and value perception.

Durum (SWOT) Analizi Sosyal Demografik Tehditler Ekonomik HARİCİ Fırsatlar ve Tehditler HARİCİ Sosyal Demografik Ekonomik Teknolojik Politik/Yasal Rekabet Notes: The external environmental forces listed are discussed in detail in Chapter 3. Discussion/Team Activity: 1. Identify different companies and organizations (such as the university), and perform a SWOT analysis for each.

Çevre İncelemesi (Taraması) Kurumun geleceğini etkileyebilecek olayların, değişikliklerin ve ilişkilerin toplanması ve yorumlanmasıdır.