“Mikro Düzeyde Verimlilik Ölçümü (APC Modeli) ve T.C. BİLİM, SANAYİ ve TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ “Mikro Düzeyde Verimlilik Ölçümü (APC Modeli) ve Makro Düzeyde Çevresel Verimlilik İstatistikleri” TÜSİAD/SABANCI ÜNİVERSİTESİ REKABET FORUMU VERİMLİLİK ÇALIŞTAYI Serdal ERGÜN Özlem DURMUŞ Nazlı SAYLAM BÖLÜKBAŞ 30 Kasım 2012, İstanbul

Verimlilik Genel Müdürlüğü’nün Kuruluşu 1965 yılında 580 sayılı yasa ile kurulmuş olan Milli Prodüktivite Merkezi (MPM), 17 Ağustos 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 649 sayılı KHK ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde Verimlilik Genel Müdürlüğü olarak çalışmalarını sürdürmektedir.

MPM’den VGM’ye Devredilen Kurumsal Kapasite, İşlevler, Programlar, Görevler Verimlilik Ölçme, İzleme ve Değerlendirme Verimlilik Araştırmaları Verimlilik Eğitimi Verimlilik Danışmanlığı Basın - Yayın, Tanıtım ve Halkla İlişkiler Uluslararası Çalışmalar İllerde Verimliliği Artırma Projeleri (VAP) Ulusal Temiz Üretim Programının Uygulanması

İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı Görevleri Ekonominin tüm kesimlerinde, sektörlerden işletme düzeyine kadar uzanan bir kapsam içinde verimlilikle ve temiz üretimle ilgili göstergelerin oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapmak, Resmi İstatistik Programında yer alan verimlilik istatistiklerini oluşturmak, Ulusal ve uluslararası düzeyde verimlilik karşılaştırmaları yapmak, sonuçlarını belirli aralıklarla ve uygun araçlarla yayımlamak, Başta TÜİK, Merkez Bankası, Kalkınma Bakanlığı olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla verimlilik göstergelerine yönelik işbirliği yapmak ve ortak çalışmalar yürütmek, İşletme düzeyinde verimlilik analizleri yapmak, geliştirilecek performans ölçüm sistemleri doğrultusunda, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde veri tabanları oluşturarak kıyaslama çalışmaları yürütmek, sonuçları yayımlamak,

Ulusal Verimlilik İstatistikleri Yıllık Verimlilik İstatistikleri Çalışan Kişi Başına Katma Değer Çalışılan Saat Başına Katma Değer Birim Emek Maliyeti Üç Aylık Verimlilik İstatistikleri Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi Çalışılan Saat Başına Üretim Endeksi Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri kullanılır. Kısa Dönemli İş İstatistikleri kullanılır.

Gösterge ve İstatistik Çeşitliliğinin Arttırılmasına Yönelik Çalışmalar Makro düzeyde temiz üretim göstergeleri Ulusal düzeyde toplam faktör verimliliği ve sermaye verimliliği göstergeleri Bölgesel düzeyde verimlilik göstergeleri hesaplanması ve yayımlanması.

Türkiye İmalat Sanayi Temiz Üretim Göstergeleri Amaçlar: Üretimin doğal kaynak tüketimi ve çevresel bozunma gibi negatif dışsallıklarını verimlilik gösterge ve istatistiklerine dahil etmek, Sanayiye ilişkin çevresel-ekonomik istatistik boşluğunu doldurmak Kapsam NACE Rev.2, 4’lü kırılımda İmalat Sanayi Alt Sektörleri

Türkiye İmalat Sanayi Temiz Üretim Göstergeleri 1. Aşama OECD ve EUROSTAT gösterge ve istatistiklerin incelenmesi 2. Aşama Türkiye’de veri mevcudiyeti 3. Aşama İmalat Sanayi Temiz Üretim Göstergeleri Seti 4. Aşama Veri temini ve hesaplamalar 5. Aşama Göstergelerin yayınlanabilmesi için teknik altyapının oluşturulması Göstergelerin RİP’e dahil edilmesi ve yayınlanması

OECD Yeşil Büyüme Göstergeleri OECD, “Yeşil Büyümeye Doğru Raporu”, 2011 5 Ana Grupta, Toplam 25 Gösterge 1. Grup: Ekonominin Çevresel Verimliliği ve Kaynak Verimliliği OECD, “Yeşil Büyüme ve Kalkınmakta Olan Ülkeler Raporu”, 2012 Doğal kaynaklar Verimlilik artışı potansiyeli Kalkınmakta olan ülkelerde doğal kaynakların ekonomideki payı ve verimlilik artışı potansiyelinin yüksekliği sebebiyle çevresel verimlilik ve kaynak verimliliğinin ölçümüne ilişkin göstergeler özellikle önem kazanmaktadır. Bu göstergelerin seçiminin ülkeden ülkeye değişim göstermesi beklenmekte ancak temel olarak her ülkede yurt içi üretim için önem taşıyan doğal kaynakların verimliliğinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Yine Raporda belirtildiği gibi bu göstergelerin yeşil büyüme stratejilerinin önemli bir parçası olması beklenmekte, dolayısıyla doğru belirlenmeleri, izlenmeleri ve dikkatle yorumlanmaları gerekmektedir. Çevresel Verimlilik ve Kaynak Verimliliği

OECD Yeşil Büyüme Göstergeleri 1 Ekonominin çevresel verimliliği ve kaynak verimliliği Karbon Verimliliği ve Enerji Verimliliği Su Verimliliği, Malzeme Verimliliği, Nutrient Verimliliği 2 Doğal varlık temeli Yenilenebilir rezervler: su, orman, balık rezervleri Yenilenemeyen rezervler: mineral rezervler Biyo-çeşitlilik ve ekosistemler 3 Yaşam kalitesinin çevresel boyutları Çevresel sağlık ve riskler Çevresel servisler ve konforlar 4 Ekonomik fırsatlar ve politikalar Teknoloji ve inovasyon Çevresel mal ve hizmetler Uluslararası finansal akışlar Ücretler ve transferler Yetenek ve beceriler Mevzuat ve yönetim yaklaşımları 5 Sosyo-ekonomik bağlam ve büyümenin karakteristiği Ekonomik büyüme ve yapı Verimlilik ve ticaret İşgücü piyasası, eğitim ve gelir Sosyo-demografik kalıplar 5 ana grupta toplam 25 gosterge!

Yeşil Büyüme Göstergeleri Yayınlayan Ülkeler (Hollanda, Çek Cumhuriyeti ve Kore) Latin Amerika Ülkeleri (Meksika, Kolombiya, Kosta Rika, Ekvator, Guatemala, Paraguay) OECD’nin Latin Amerika Kalkinma Bankasi ve UNIDO destegiyle yuruttugu calismalar

EUROSTAT AB Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri 10 Ana Grupta, 100’den fazla gösterge TÜİK tarafından izleniyor 2. Grup: Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim (SÜT) Alt Grup 1: Kaynak Kullanımı ve Atıklar Alt Grup 2: Tüketim Kalıpları Alt Grup 3: Üretim Kalıpları (tarımsal üretim) Avrupa Istatistik Ofisi EUROSTAT 2 yilda bir yayinliyor 2. Grubun ana gostergesi kaynak verimliligi

EUROSAT AB SK Göstergeleri Alt Grup 2.1 Açıklayıcı Değişkenler 2.1 KAYNAK KULLANIMI VE ATIKLAR Mineral olmayan atık üretimi Yurtiçi malzeme tüketiminin bileşenleri Malzeme türüne göre yurtiçi malzeme tüketimi Arıtma türüne göre kentsel atık üretimi Ekonomik faaliyet türüne göre tehlikeli atık üretimi Kaynağa göre SOx emisyonları Kaynağa göre NOx emisyonları Kaynağa göre NMVOC emisyonları Kaynağa göre NH3 emisyonları

Türkiye’de Veri Mevcudiyeti KURUM İLGİLİ VERİ Türkiye İstatistik Kurumu Resmi İstatistik Programı (RİP) Endüstriyel Atık İstatistikleri Endüstriyel Su İstatistikleri Sera Gazı Emisyonları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Bilgi Sistemi Çevre İzin ve Lisansları e-ÇED e-çevre izinleri Çevresel Göstergeler Kitapçığı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Ulusal Su Bilgi Sistemi (USBS)

Temiz Üretim Göstergeler Seti (Taslak) TEMA GÖSTERGE KAPSAM KAYNAK TÜ-SU TÜ-Su Kullanımı: çekilen su miktarı/üretim değeri TÜ-Su Kirliliği: deşarj edilen atık su miktarı/üretim değeri *TÜ-Asidifikasyon SOx/üretim değeri NOx/üretim değeri *TÜ-Ötrofikasyon N/üretim değeri P/üretim değeri İmalat Sanayi Alt Sektörleri -NACE Rev.2, 4’lü kırılımda- TÜİK İmalat Sanayi Su, Atık Su ve Atık İstatistikleri TÜİK Yıllık İş İstatistikleri TÜ-ATIK TÜ-Atık: yaratılan toplam atık miktarı/üretim değeri TÜ-Tehlikeli Atık: yaratılan tehlikeli atık miktarı/üretim değeri *TÜ-Atık GD: Atıkların geri dönüşüm/geri kazanım oranı (%) TÜ-KARBON TÜ-Karbon: CO2 eşdeğeri cinsinden toplam SG emisyonları/üretim değeri ulusal/sektörel TÜİK Seragazı Emisyon Envanteri * : İlerleyen dönemlerde veri eksikliğinin giderilmesi durumunda yayınlanacaktır

İmalat Sanayi Temiz Üretim Göstergeleri ile: İlerlemeyi ölçmek ve izlemek, Sektörel değerlendirmeler Uluslararası karşılaştırmalar Politika oluşturma, planlama ve uygulama süreçlerine bilgi desteği sağlamak

Mikro Düzeyde Verimlilik Ölçümü Amaç İşletme düzeyinde verimlilik değişimlerinin ele alınan yıllar aralığında incelenmesi ve değerlendirilmesi, Karşılaştırmalar yapılması ve verimlilik sorunlarının belirlenmesi. Verimlilik Ölçme Danışmanlıklarında Kullanılan Modeller APC verimlilik ölçüm modeli, RAPMODS-RAMSAY verimlilik modelleme sistemi, WAINAI katma değere dayalı verimlilik analizi, OMAX (OBJEKTİF MATRİS) modeli,

APC Verimlilik Ölçüm Modeli Güney Afrika Cumhuriyeti Ulusal Verimlilik Enstitüsünün himayesinde ve Basil Von Loggerenberg’in önemli katkıları ile geliştirilmiş, Amerikan Verimlilik Merkezine sunulmuş (1978), burada yeniden gözden geçirilip revize edilmiş, Seminerler ile Amerikan firmalarına ulaştırılmış ve yaygın bir şekilde uygulanmaya başlanmıştır. Önemi: Verimlilik ve karlılık analizi olması Karlılık değişimlerinin verimlilik değişimlerinden mi yoksa fiyat-maliyet hareketlerinden mi meydan geldiğini analiz etmesi

APC Modeli Teorik Altyapı 500 100 TL 2000 Vida 0,05 TL 100 TL 1 Torna Makinesi 500 000 TL Miktar Fiyat Değer

APC Modeli Teorik Altyapı Çıktı Değeri Kullanılan Miktar “Verimlilik” Satılan Miktar Birim Maliyet “Maliyet Kurtarma” Birim Fiyat Girdi Değeri “Karlılık”

APC Modeli Uygulama Yöntemi İhtiyacımız Olan Bilgiler: Üretim sürecinde kullanılan girdilerin fiyat ve miktarları Üretim süreci sonucunda ortaya çıkan çıktıların fiyat ve miktarları Tüm girdilerin kayıtlarını bulmak oldukça zordur. Ana girdi gruplarının kayıtlarına muhasebe kayıtlarından ulaşılmaya çalışılır.

APC Modeli Uygulama Yöntemi Ana Girdi Grupları İlk Madde Malzeme Makine Ekipman İşçilik Diğer Enerji

yararlanılması olmalıdır.   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıktaki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı yararlanılması olmalıdır.

A x B = C D x E = F F / C = G E / B = H D / A = I Çıktılar Girdiler   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıktaki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı A x B = C D x E = F F / C = G E / B = H D / A = I

A x B = C D x E = F F / C = G E / B = H D / A = I Çıktılar Girdiler   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıkta-ki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı A x B = C D x E = F F / C = G E / B = H D / A = I

APC Modeli Uygulama Yöntemi

APC Modeli Uygulama Yöntemi H sütunundaki bir sayının 1,08 çıkması o kalemin miktarındaki artışın %8 olduğu şeklinde yorumlanabilir. G sütunundaki bir sayının örneğin 1,10 çıkması ilgili girdinin değerinin bir yılda %10 arttığını göstermektedir. I sütunundaki bir sayının örneğin 0,92 çıkması ise o kalemin fiyatının %8 oranında azaldığı anlamına gelmektedir. Değişim Oranları

APC Modeli Uygulama Yöntemi Performans Oranları Her bir alt girdi grubu değişim oranı, ilgili toplulaştırılmış çıktı grubu değişim oranıyla oranlanarak performans oranları elde edilmektedir.

=(b) / x Çıktılar Girdiler Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıktaki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı (a) (b) (c) Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı =(b) / x

= ( c ) /x Çıktılar Girdiler Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıktaki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı (a) (b) (c) Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı = ( c ) /x

= (a)/x Çıktılar Girdiler Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıktaki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı (a) (b) (c) Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı = (a)/x

APC Modeli Uygulama Yöntemi Performans Oranları J K L 1,05 0,98 1,07 Kârlılığın %5 arttığı, Verimliliğin %2 düştüğü Çıktı fiyatlarındaki değişimlerin girdi fiyatlarındaki değişimleri %7 oranında aşarak karşıladığı şeklinde yorumlanmalıdır.

APC Modeli Uygulama Yöntemi Performans Oranları İşletmeler için bu oranların hepsinin 1’den büyük olması en arzu edilen durumdur. Bu hem verimliliğin, hem kârlılığın arttığını; hem de fiyat artışlarından kazançlı çıkıldığını ifade etmektedir.

APC Modeli Uygulama Yöntemi Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler Performans Oranlarının parasal olarak ne anlam ifade ettiğini gösterirler.

APC Modeli Uygulama Yöntemi Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler = x

APC Modeli Uygulama Yöntemi Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler = x

APC Modeli Uygulama Yöntemi Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler

=[(a)-girdi değerinde değişim] x V1   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıkta-ki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı (a) (b) (c) Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı =[(a)-girdi değerinde değişim] x V1

=[(b)-girdi Miktarında değişim] x V1   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıktaki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı (a) (b) (c) Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı =[(b)-girdi Miktarında değişim] x V1

=[y]-[x] [y] [x] Çıktılar Girdiler Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları   Dönem 1 Dönem 2 Değişim Oranları Performans Oranları Kârlılık Üzerindeki Parasal Etkiler A B C D E F G H I J K L M N O Fiyat 1 (P1) Miktar 1 (Q1) Değer 1 (V1) Fiyat 2 (P2) Miktar 2 (Q2) Değer 2 (V2) Kârlılıkta-ki Değişim Verimlilik- teki Değişim Maliyet Kurtarma Oranında-ki Değişim Toplam Parasal Etki Verimlilik Etkisi Maliyet Kurtarma Oranının Etkisi Çıktılar Çıktı 1 Çıktı 2 Çıktı 3 … Çıktı Toplamı (a) (b) (c) Girdiler İlk Madde Malzeme Girdi 1 Girdi 2 İlk Madde Malzeme Toplamı İşçilik İşçi İdari Personel İşçilik Toplamı Enerji Enerji A Enerji B Enerji C Enerji Toplam Makine Ekipman …. Makine Ekipman Toplamı Girdi Toplamı [y] [x] =[y]-[x]

Örnek Uygulama Fiyat 1 Miktar 1 Fiyat 2 Miktar 2 Çıktı A 1.200 10 1.300 15 Çıktı B 520 200 210 İlk Madde Malzeme A 90 100 12 İlk Madde Malzeme B 6.000 0.10 6.500 0.20 İşçilik 1.000 21 1.100 20 Enerji A 0,10 10.000 0,11 9.000 Enerji B 120 14 Makine Ekipman 0,02 20.000 0,03 2.500

Fiyat 1 Miktar 1 Değer 1 Fiyat 2 Miktar 2 Değer 2 Çıktı A 1.200 10 12.000 1.300 15 19.500 Çıktı B 520 200 104.000 210 109.200 Çıktı Toplu 116.000 128.700 İlk Madde Malzeme A 90 900 100 12 İlk Madde Malzeme B 6.000 0,1 600 6.500 0,2 İlk Madde Malzeme Toplu 1500 2.500 İşçilik 1.000 21 21.000 1.100 20 22.000 Enerji A 10.000 0,11 9.000 990 Enerji B 120 1.440 14 1.400 Enerji Toplu 2.440 2.390 Makine Ekipman 0,02 20.000 400 0,03 25.000 750 Girdi Toplam 25.340 27.640

Fiyat 1 Miktar 1 Değer 1 Fiyat 2 Miktar 2 Değer 2 Değer Değişim Oranı Miktar Değişim Oranı Fiyat Değişim Oranı Çıktı A 1.200 10 12.000 1300 15 19.500 1,63 1,5 1,08 Çıktı B 520 200 104.000 210 109.200 1,05 1 Çıktı Toplu 116.000 128.700 1,11 1,1 1,01 İlk Madde Malzeme A 90 900 100 12 1,33 1,2 İlk Madde Malzeme B 6.000 0,1 600 6500 0,2 1.300 2,17 2 İlk Madde Malzeme Toplu 1.500 2.500 1,67 1,52 İşçilik 1.000 21 21.000 1.100 20 22.000 0,95 Enerji A 10.000 0,11 9.000 990 0,99 0,9 Enerji B 120 1440 14 1.400 0,97 0,83 1,17 Enerji Toplu 2.440 2.390 0,98 0,86 1,14 Makine Ekipman 0,02 20.000 400 0,03 25.000 750 1,88 1,25 Girdi Toplam 25.340 27.640 1,09

Verimlilikteki Değişim Fiyat Kurtarmadaki Değişim Değer Değişim Oranı Miktar Değişim Oranı Fiyat Değişim Oranı Kârlılıktaki Değişim Verimlilikteki Değişim Fiyat Kurtarmadaki Değişim Çıktı A 1,63 1,50 1,08 Çıktı B 1,05 1,10 1,00 Çıktı Toplu 1,11 1,01 İlk Madde Malzeme A 1,33 1,20 0,83 0,91 İlk Madde Malzeme B 2,17 2,00 0,51 0,55 0,93 İlk Madde Malzeme Toplu 1,67 1,52 0,67 0,72 0,92 İşçilik 0,95 1,06 1,15 Enerji A 0,99 0,90 1,12 1,22 Enerji B 0,97 1,17 1,14 1,32 0,87 Enerji Toplu 0,98 0,86 1,13 1,27 0,89 Makine Ekipman 1,88 1,25 0,59 0,88 Girdi Toplam 1,09 1,02

İlk Madde Malzeme Toplu 1,67 1,52 0,57 0,67 0,72 1,77 -836 -635 Değer Değişim Oranı Miktar Değişim Oranı Fiyat Değişim Oranı Kârlılıktaki Değişim Verimlilikte Değişim Fiyat Kurtarmada Değişim Karlılıktaki Değişimin Toplam Parasal Etkisi Verimlilikteki Değişimin Toplam Parasal Etkisi Maliyet Kurtarmada Değişimin Toplam Parasal Etkisi Çıktı A 1,63 1,5 1,08 Çıktı B 1,05 1 Çıktı Toplu 1,11 1,1 1,01 İlk Madde Malzeme A 1,33 1,2 0,83 0,92 0,91 -201 -93 -108 İlk Madde Malzeme B 2,17 2 0,51 0,53 0,93 -634 -542 -92 İlk Madde Malzeme Toplu 1,67 1,52 0,57 0,67 0,72 1,77 -836 -635 İşçilik 0,95 1,06 1,16 1.299 3.028 -1.728 Enerji A 0,99 0,9 1,12 1,22 119 197 -77 Enerji B 0,97 1,17 1,14 1,32 0,87 198 379 -181 Enerji Toplu 0,98 0,86 1,13 1,28 0,89 317 576 -258 Makine Ekipman 1,88 1,25 0,59 0,88 -306 -61 -245 Girdi Toplam 1,09 1,02 474 2.907 -2.432

APC Modeli Sonuçları “Maliyet Kurtarma”da Değişim 0,91 “Verimlilik”te Değişim 1,12 “Karlılık”ta Değişim 1,02 Kullanılan Miktarda Değişim 0,98 Birim Maliyette Değişim 1,11 Girdi Değerinde Değişim 1,09 Çıktı Değerinde Değişim Satılan Miktarda Değişim 1,10 Birim Fiyatta Değişim 1,01

APC Modeli Sonuçları Kârlılıktaki Değişim +%2 Çıktı Miktarındaki Değişim +%10 Maliyetlerdeki Değişim +%9 Kârlılıktaki Değişim +%2 Hasılattaki Değişim +%11 Girdi Fiyatındaki Değişim Fiyat Kurtarmadaki Değişim -%9 Çıktı Fiyatındaki Değişim +%1 Girdi Miktarındaki Değişim -%2 Verimlilikteki Değişim +%12

Kârlılıktaki Değişim +%2 Verimlilikteki Değişim +%12 Fiyat Kurtarmadaki Değişim -%9 İşletme fiyat hareketlerinden %9 zarar görmesine rağmen, Sağladığı %12’lik verimlilik artışı sayesinde, Kârlılığını %2 arttırabilmiştir.

Sonuç Grafiği

Teşekkürler…