ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ TURGAY BÜLENT GÖKTÜRK

KAYNAK ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ -1- Prof.Dr. AHMET MUMCU

MAKSAT TÜRK GENCİ, İÇİNDE YAŞADIĞI, ONURLU BİR ÜYESİ OLDUĞU TÜRK ULUSUNUN HANGİ TARİHSEL OLAYLARI GEÇİRDİKTEN SONRA BUGÜNE ERİŞTİĞİNİ BİLMEK ZORUNDADIR. BUGÜN, TÜRKİYE CUMHURİYETİ, BİNLERCE YILLIK TÜRK TARİHİNİN SON OLUŞUMUDUR VE BU OLUŞUMA DA KOLAY GELİNMEMİŞTİR. DÜNYADAKİ BİRÇOK DEVLETE DE ÖRNEK TEŞKİL EDEN TÜRK İNKILABI, AKIL ALMAZ GÜÇLÜKLER KARŞISINDA GERÇEKLEŞTİRİLMİŞTİR. BUGÜNLERİ DAHA İYİ DEĞERLENDİRMEK VE GELECEK HAKKINDA DAHA OLUMLU FİKİRLER GELİŞTİRMEK İÇİN, YAKIN GEÇMİŞİMİZİ HER BAKIMDAN ÇOK İYİ BİLMEMİZ GEREKMEKTEDİR.

DERS PROGRAMI 1.Hafta : İNKILAP KAVRAMI, TÜRK İNKILABININ ÖNEMİ, DİĞER İNKILAPLARDAN FARKLILIĞI 2.Hafta : TÜRK İNKILABINA YOL AÇAN NEDENLER * FRANSIZ İHTİLALİNİN ETKİLERİ * OSMANLI İMPARATORLUĞU YAPISAL BOZUKLUĞU, BU BOZULMANIN NEDENLERİ, 17. YY.DAN İTİBAREN EMPERYALİZMİN GELİŞİMİ VE OSMANLI DEVLETİ ÜZERİNDEKİ HEDEFLERİ 3.Hafta : I.DÜNYA SAVAŞI, OSMANLI DEVLETİNİN PARÇALANMAYA BAŞLAMASI

DERS PROGRAMI 4.Hafta : İŞGALLER KARŞISINDA MEMLEKETİN DURUMU VE MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN TUTUMU. KONGRELER YOLU İLE ÖRGÜTLENME 5.Hafta : KUVAYI MİLLİYE, MİSAK-I MİLLİ TBMM’NİN AÇILIŞI ULUSAL ORDUNUN KURULUŞU 6.Hafta : SEVR VE GÜMRÜ ANDLAŞMALARI 7.Hafta : KURTULUŞ SAVAŞI, MUDANYA’DAN LOZAN’A

DERS PROGRAMI 8.Hafta : SİYASAL ALANDAKİ İNKILAPLAR (DİN, LAİKLİK, VE EĞİTİM POLİTİKASI) 9.Hafta : TAKRİR-İ SUKUN DÖNEMİ, İNKILAP KARŞITI AYAKLANMALARIN SEBEPLERİ 10.Hafta : KKTC’NİN VAR OLUŞ MÜCADELESİ 11.Hafta : TC VE KKTC’NİN SON DURUMU, SİYASAL GELİŞMELER, JEOPOLİTİK, JEOSTRATEJİK KONUMDA OYNANAN OYUNLAR VE GENEL DEĞERLENDİRME

İNKILAP KAVRAMI TÜRK İNKILABININ ÖNEMİ DİĞER İNKILAPLARDAN FARKLILIĞI 1.HAFTA İNKILAP KAVRAMI TÜRK İNKILABININ ÖNEMİ DİĞER İNKILAPLARDAN FARKLILIĞI

TOPLUMLARIN EVRİMİ * İNSANLAR BİR ARADA YAŞAMA ZORUNDADIRLAR. * TOPLU HALDE YAŞADIKLARI ZAMAN SÜREKLİ GELİŞİRLER. * İNSANLARA AİT İKİ ÖZELLİK: DÜŞÜNEBİLME VE DÜŞÜNDÜKLERİNİ SÖZLE İFADE EDEBİLME YETENEĞİ * TOPLUM İÇİNDE YAŞAMANIN KURALLARI VARDIR. * İLK TOPLUMLARDA “BİREY” ,”AİLE” VE” MÜLKİYET” KAVRAMI GELİŞMEMİŞTİ.

DEVLET DÜZENİNE GEÇİŞ * İNSANOĞLU, AKLINI KULLANIP GELİŞTİRİRKEN KENDİ BENLİĞİNİN DE FARKINA VARDI. * BU BİLİNÇLENME “AİLE” V E “MÜLKİYET”KAVRAMINI ORTAYA ÇIKARDI. * AİLELERİN BİR ARADA YAŞAMA ZORUNLULUĞU, “BOY” VEYA “KABİLE” DENİLEN İLK SİYASAL BİRLİĞİ OLUŞTURDU. * KABİLELERİN BİRLEŞMESİNDEN “DEVLET” OLUŞTU.

DEVLETİN GELİŞİMİ * DEVLET KURAMAYAN TOPLUMLAR, İLERLEYEMEMİŞ- LER VE ÜST KÜLTÜRE GEÇEMEMİŞLERDİR. * “KÜLTÜR” BİR İNSAN TOPLULUĞUNUN BELLİ BİR ZAMAN İÇİNDE HER ALANDA ÜRETTİĞİ MADDİ-MANEVİ BÜTÜN DEĞERLERİN TOPLAMIDIR. * KÜLTÜR, KENTLEŞMİŞ TOPLUMLARDA ÜRETİLİYOR VE BELLİ TOPLULUKLARIN KÜLTÜRLERİ ARASINDA BENZERLİKLER VARSA, “UYGARLIK=MEDENİYET” SÖZ KONUSU OLUR.

DEVLETİN GELİŞİMİ * “DEVLET”, BELLİ BİR KÜLTÜR DÜZEYİNE ERİŞMİŞ TOPLUMLARIN ORTAYA ÇIKARDIKLARI KURUMDUR. * DEVLETİ GEÇERLİ KILMAK İÇİN ONUN SAHİP OLDUĞU TOPLUM BİREYLERİNDE GEÇERLİ KILACAK TEMEL İHTİYAÇLAR VARDIR. * DEVLETİN VARLIĞINI HİSSETTİRMESİNİN TEMELİ BİNLERCE YIL “DİN” OLMUŞTUR.

DEVLETİN GELİŞİMİ * DEVLET, KENDİSİNE GÜVENEN İNSANLARI ANCAK “HUKUK” KURALLARI KOYARAK YÖNETEBİLİR. * BİR DEVLETİN GELİŞMİŞLİK DERECESİ, HUKUK KURALLARININ; - MÜMKÜN OLDUĞUNCA AÇIK, -HERKES İÇİN EŞDEĞERLİ OLMASI, -ADALETLE UYGULANMASI İLE ÖLÇÜLÜR.

İHTİLAL VE İNKILAP * BİR DEVLETİ YÖNETENLER, ONUN İÇİNDEN ÇIKTIĞI TOPLUMUN YAPISINA, KÜLTÜRÜNE UYGUN DAVRANMAK ZORUNDADIRLAR. AYNI ZAMANDA DEVLET GÜCÜNÜ TOPLUMUN GELİŞMESİ İÇİN DE KULLANMALILAR. * AYDINLANMA ÇAĞINDA BÜTÜN YURTTAŞLARIN DEVLET GÜCÜ ÜZERİNDE HAKKI OLDUĞU YOLUNDA GÖRÜŞLER BELİRMEYE BAŞLADI. * İLK TEPKİ KUZEY AMERİKA’DAN GELDİ. 1787’DE DÜNYANIN İLK YAZILI ANAYASASI YAPILDI.

İHTİLAL VE İNKILAP * MEVCUT SİYASAL DÜZENİ BAZI GÜÇLÜ ÖNDERLERİN ÖNCÜLÜĞÜNDE HALKIN ZORLA BAŞINDAN ATMASINA “İHTİLAL” DENİLİR. * İHTİLAL İLE ORTADAN KALDIRILAN DÜZENDEN DOĞAN BOŞLUĞUN YERİNE , YENİ ESASLARA DAYANAN BİR SİSTEMİN, DÜZENİN KURULMASINA “İNKILAP(DEVRİM)” DENİLİR. BAŞKA BİR İFADEYLE, DEĞİŞME, BİÇİM DEĞİŞTİRME DEMEKTİR.

FRANSIZ İHTİLALİ * KUZEY AMERİKA’DAKİ DEVRİM, FRANSA’YA DA ÖRNEK OLDU. O DÖNEME KADAR FRANSA’DA; -KRAL -SOYLULAR -BURJUVAZİ -KİLİSE MENSUPLARI -KÜÇÜK TOPRAK SAHİPLERİ -YOKSULLAR VARDI. *1789’DA DA FRANSA’DA İHTİLAL GERÇEKLEŞTİ. KRALLIK, SOYLULUK VE KİLİSE AYRICALIKLARI KALKTI. LAİKLİK İLKESİ TEMEL OLDU. YURTTAŞLAR BİRBİRİNE EŞİT DURUMA GELDİ.

İNKILAP MODELLERİ * DEVRİMLERDE İKİ ORTAK ÖZELLİK: - HER DEVRİM, DAYANDIĞI İHTİLALİN ŞİDDETİNE GÖRE AZ VEYA ÇOK BİR “ZORLAMA” İÇERİR. ZORLAMA SÜRESİNİN KISALIĞI, DEVRİMİN BAŞARISININ ÖLÇÜSÜ SAYILIR. - TOPLUMDAKİ BÜTÜN SİYASAL, HUKUKSAL, EĞİTSELBİLİMSEL KURUMLARI KAPSAR.

İNKILAP MODELLERİ * AMERİKAN VE FRANSIZ DEVRİMLERİ DÜŞÜNSEL HAZIRLIK EVRESİNDEN GEÇMİŞTİR. * AMERİKAN DEVRİMİNDE BAŞLANGIÇTA BİR BAĞIMSIZLIK SAVAŞI YÜRÜTÜLMÜŞTÜR. * FRANSIZ DEVRİMİNDE UZUN BİR TOPLUMSAL HAZIRLIK EVRESİ YAŞANDIĞINDAN, BİR ÖNDERE İHTİYAÇ DUYULMAMIŞTIR. ÖNDER OLMADIĞI İÇİN DE TAMAMLANMASI UZUN SÜRMÜŞTÜR.

TÜRK İNKILABI * UZUN SAYILABİLECEK BİR HAZIRLIK DÖNEMİ YAŞANMIŞTIR. * KARMAŞIK BİR ÖZELLİK VARDIR. * UZUN SAYILABİLECEK BİR HAZIRLIK DÖNEMİ YAŞANMIŞTIR. * AMERİKAN MODELİ GİBİ KURTULUŞ SAVAŞI MEVCUTTUR. ANCAK, AMERİKALILAR İLK KEZ BAĞIMSIZLIK KAZANMAK İÇİN, BİZ İSE BİNLERCE YIL SAHİP OLDUĞUMUZ BAĞIMSIZLIĞIMIZI YİTİRDİĞİMİZ İÇİN KURTULUŞ SAVAŞI YAPTIK. * TÜRK İNKILABINDA DİĞER MODELLERDEKİ ÖZELLİKLERİN HEMEN HEPSİ BİR ÖLÇÜDE BULUNMAKTADIR. AMA BÜTÜN BU OLGULAR “ULUSAL” BİR KALIBA DÖKÜLMÜŞ, KENDİNE ÖZGÜ BİR MODEL OLUŞMUŞTUR. SOSYOLOJİK VE HUKUKSAL AÇIDAN BU DEVRİMİN EŞİ TARİHTE GÖRÜLMEMİŞTİR.

İNKILAP İLE KARIŞTIRILMAMASI GEREKEN KAVRAMLAR * İHTİLAL * EVRİM ; TOPLUMSAL KURUMLARIN KENDİLİĞİNDEN, HİSSEDİLMEDEN, ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞMESİDİR. * DÜZELTİM ( ISLAHAT, REFORM ) * HÜKÜMET DARBESİ

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ TURGAY BÜLENT GÖKTÜRK