İYİ HEKİMLİK UYGULAMALARI: Hacettepe Örneği Dr İYİ HEKİMLİK UYGULAMALARI: Hacettepe Örneği Dr.İskender Sayek KOÜ Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Geliştirme Program 18 Aralık 2012ı

Hekimlik, bir bilgi birikimi yanında kazanılan beceriler ve zaman içinde geliştirilen tutum ve davranışların bir bütünü Hekimlik, mesleksel sorumluluk, meslek grubu içinde dayanışma, meslek onurunu koruma ve mesleksel hakları gözetme gibi temel kavramların bir uygulaması

Nitelik geliştirme ve akreditasyon süreçlerine yansıtılmalıdır. Tıp fakülteleri ve tıp eğitimi kurumlarının sosyal/toplumsal sorumluluğu önemlidir. Müfredatın belirlenmesi ve yürütülmesi toplumun ve hastanın gereksinimlerinin gözönünde bulundurulması temelindedir. Nitelik geliştirme ve akreditasyon süreçlerine yansıtılmalıdır. Etkin olabilmek için bunun yaşamboyu öğrenim ilkeleriyle güçlendirilmelidir. Lindgren S, Karle H Med Teachr 2011;33:667

Tıp Eğitimi Ögeleri Bilgi Beceri Davranış/ Tutum

Yetenekli ve Yeterli Hekim: DSÖ (Geleceğin Doktorları) Hizmet Sunucu Karar Verici İletişimci Toplum Lideri /Sağlık Danışmanı Ekip üyesi/Yönetici

TEPDAD/UTEAK Temel Yetkinlikleri Profesyonel Sağlık Savunucusu Ekip üyesi Danışman Yönetici-Lider Bilim insanı İletişimci

6 hekim rolü üzerinden 21 yetkinlik

Tıp eğitiminin yoğun bilgi yükü ve uygulanan politikalar karşısında, hekim adayının giderek mekanikleşen insancıl özelliklerinden de çok şey yitiren bir etkinliğin uygulayıcısı olmaya başladığı, hastasını dinlemeyen, ona ve genelde topluma yabancılaşan bir profesyonel olduğu saptanmaktadır.

Hekimlik uygulamalarında sahibi olmak yeterli değildir. sadece bilgi ve beceri sahibi olmak yeterli değildir. Ortak değerlerin farkında olmak ve bu değerleri desteklemek sorumluluğunda olduğunu bilmek gerekir. IIME Medical Teacher 2002

sorumluluk Değerler Mesleksel Sorumluluklar Bağlılık Adanmışlık Mesleki Yeterlilik Mesleksel Sorumluluklar Değerler Fedakarlık Ekip çalışması Dürüstlük ve namusluluk Ahlaklı ve etik davranmak Profesyonel sorumluluk Özerklik Doğruluk Topluma karşı sorumluluk Mesleğe karşı sorumluluk

Tıpta Profesyonellik Hekimlik mesleğinin yürütülmesi için kazanılması ya da geliştirilmesi gereken tutum, davranış ve değerler bütünlüğü.

Tıpta Profesyonellik Profesyonel davranışın temeli tıbbın toplum ile olan sözleşmesidir Güven oluşmasına yol açar 3 Genel İlke Hasta yararı Hasta bağımsızlığı/otonomisi Sosyal adalet SSMD Professionalism Charter

Etik ve Humanizm Etik Bağımsızlık , Şefkatli Adalet, ağırbaşlılık,doğruluk/dürüstlük Humanizm Açık iletişim, saygı ve hasta merkezli hizmet

Hekim ve hasta arasında güven ve gizliliğe dayanan sağlam bir ilişki İletişim çok önemlidir....

İyi Hekimlik Nitelikleri 1. Sorumluluk duygusu 2. Sevgi, merhamet ve empati 3. Profesyonel davranış 4. Bilgili 5. Alçak gönülllülük 6. Klinik yeterlik ve adalet 7. İletişim becerileri ve yatakbaşı davranışları

Tıp eğitiminde çeşitli değer, tutum, davranış ve becerilerin kazandırılmasına yönelik uygulamaların eğitim programları içindeki payları artırılarak yapılandırılmalıdır

Hacettepe Örneği

amaç Tıp öğrencilerine iyi hekimin gereksinimi olan beceri ve tutumun kazandırılmasıdır.

Öğrenim Hedefleri • Hasta ve yakınlarıyla açık ve net iletişim kurabilmeli, • Hastayı sorgulayarak hasta ve hastalığa uygun tam ve doğru bir öykü alabilmeli, •Hastanın yakınmasına odaklanabilen, tüm sistemleri kapsayan tam bir fizik muayeneyi yapabilmeli, • Mesleksel becerileri ustaca uygulayabilmeli, • Kanıta dayalı tıbbı kullanabilmeli, • Tıbbi uygulamalardaki etik değerleri içselleştirebilmeli, • Hasta hekim ilişkisinde profesyonel tavırlarını geliştirebilmeli, • Hastalık ve sağlık kavramlarına tarihi, kültürel, sanatsal ve düşünsel bakış açılarıyla yaklaşabilmelidir.

Program Tasarımı • Üç yıllık dikey bir program. • Küçük grup etkinliği (her grupta 10-12 öğrenci) . • Tüm yıl boyunca iki haftada bir biraraya gelinen oturumlar. • Her öğrenciye oturum süreleri kadar araştırma süresi. • Her grup yıl boyunca aynı eğitici ile birlikte. • Her grubun program bölümlerini yıl içinde dönüşümlü uygulaması. • Her bölüm için uygun eğitim etkinliği. • Her aşamada uygun biçimlendirici (formative) değerlendirme yöntemi. • Her yılın sonunda düzey belirleyici (summative) değerlendirme yöntemi.

Grup İsimleri Hacettepe’nin kuruluşunda yer alan kişiler: İhsan Doğramacı, Doğan Karan, Nusret Fişek, İlhan Kerse Tıbba önemli hizmet sunan kişiler Tarihi isimler: Hippocrates, Galen, Paracelsus Evrensel isimler: Virchow, M.Curie, Pasteur, Fleming Türkiye’den isimler: H.Behçet, Behçet Uz, Refik Saydam, Cemil Topuzlu

başlangıç 2004-2005 Öğretim Yılı

İyi hekimlik uygulamaları, iletişim becerileri temelinde tasarlanmış, mesleksel becerilerin ve muayene becerilerinin kazandırılacağı, etik ve profesyonel değerlerin tartışılacağı,klinik ziyaretlerin yapılacağı (sağlık ocağı, hastane), tıpta insan bilimleri (tarih, dil, hukuk, sanat, felsefe) ilişkilerinin araştırılacağı, klinik karar verme süreçleri ve kanıta dayalı tıp çalışmalarının değerlendirileceği uygulamalarla desteklenip zenginleştirilen bir programdır.

bölümler İletişim becerileri (hasta görüşmesi) Tıpta insan bilimleri Mesleksel beceri eğitimi Etik ve profesyonel değerler Kanıta dayalı tıp Klinik ziyaretler

2011-2012

iletişim becerileri (hasta görüşmesi) 1. hafta: Eğitim 2. hafta: EDM’de görüşme kaydı. 3. hafta: Öğrenci görüşmelerinin izlenmesi 4. hafta: EDM’de görüşme kaydı. 5. hafta: Öğrenci görüşmelerinin izlenmesi

iletişim becerileri (hasta görüşmesi)

iletişim becerileri (hasta görüşmesi) Dönem I Temel hasta görüşmesi Farklı yakınmalar Dönem II Hasta/başvuran görüşmesi Zor hasta Dönem III Kötü haber verme Öykü alma-fizik muayene

mesleksel beceri eğitimi

mesleksel beceri eğitimi Dönem I: el yıkama, maske takma, steril eldiven giyme,ateş, nabız, kan basıncı, bandaj, temel yaşam desteği, im enjeksiyon Dönem II: damar yolu açma, kalp ve solunum sistemi muayenesi, EKG çekme, foley sonda, nazogastrik sonda Dönem III: dikiş, kadın genital muayenesi, rektal tuşe

klinik ziyaretler Sağlık ocağı hastane yataklı servisleri hastane poliklinikleri acil servisler ekip çalışması ve liderlik

kanıta dayalı tıp Bilgi okuryazarlığı Eleştirel okuma Kanıta dayalı tıp Makale değerlendirme

Tıpta İnsan Bilimleri Tıpta insan bilimleri, insanın sağlık, hastalık, sağlık hizmeti ve hasta-hekim ilişkisi özelinde davranışlarının anlamını irdeleyen ve deneyimlerini kaydeden tarih, edebiyat, sanat, felsefe, etik, hukuk, antropoloji, sosyoloji ve teoloji alanındaki çalışmaları içerir.

tıpta insan bilimleri Tıp ve Sanat Tıp ve Tarih Tıp ve İnsan

Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi

etik ve profesyonel değerler Etik kavram ve durum tartışmaları Filmler Standart hasta görüşmeleri

Etik ve Mesleki Değerler Üç aşamalı bir program l. Aşama: sağlık-hastalık kavramları, yaşam kalitesi bağlamında sağlık hizmetleri, hekim ve tıp öğrencisi, hekim-hasta/başvuran ilişkisi, hak kavramı (sağlık hakkı, hasta hakları), güvenirlik ve güvenirliğin ihlali, hasta sırrının saklanması gibi etik konuların tartışılması,

Etik ve Mesleki Değerler ll.Aşama: yaşamın başında alınan etik kararlar (prenatal tanı testleri, genetik ayrımcılık, cinsiyet tespiti, abortus, yardımcı üreme teknolojileri ve etik sorunlar), yaşamın sonunda alınan etik kararlar (canlandırma komutu, faydasız tedavi, ölmekte olan hastaya ve hasta yakınlarına yaklaşım, ötenazi), ileri tıp teknolojileri ve aydınlatılmış onam kavramlarının tartışılması

Etik ve Mesleki Değerler lll.Aşama: klinik etik, etik kurullar, araştırma ve yayın etiği, toplum sağlığı etiği (sosyal fayda kavramı), hekim endüstri ilişkisi, tıp dışı uygulamalar karşısında hekim tutumu, medya etiği, sağlık haberlerinin medyada verilmesi ve bir profesyonel olarak hekimin sahip olması gereken değerlerin tartışılması

değerlendirme

değerlendirme YOKS

İyi Hekimlik Uygulamaları Hacettepe tıp'ta ders olarak okutulan şeydir. 15'er kişilik gruplara ayrılır öğrenciler. Hipokrat grubu, Asklepios grubu, Emil von Behring grubu vs. Sonra her grubun ders saati ve yaptığı şeyler farklı olmak üzere uygulamalı işlere girişirler. Mesela dönem 1 "iletişim kayıt"ta kamerayla izlenen bir odada beyaz önlükleri giyip sırayla bir aktörle hasta görüşmesi yaparlar ve izlenip değerlendirilirler. "tıpta insan bilimleri"nde mayıstaki kongre için projelerini seçer, 3er kişilik gruplara ayrılır ve kongre için hazırlanırlar. Bu gibi şeyler. Hacettepe'yi sevme sebeplerimdendir

Teşekkür ederim..