20.YY.HEMŞİRELİĞE KATKIDA BULUNAN SOSYAL OLAY VE HEREKETLER
M. S. 300 Kadınların hemşireliğe girişi. 1100 – 1200 Fakirlerin, hastaların ve yaşlıların bakımı için hayırsever kurumların oluşması. Bunlar Aziz Anthony Kardeşler Hastanesi, Misercordia Kardeşler (İtalya) ve Alexian Kardeşler
1633 Louise Demarillac tarafından Sisters Of Charity kuruldu. Dini hükümler çerçevesinde ilk hemşirelik eğitim programını oluşturuldu.
1809 Rahibe Elizabeth Seton, daha sonra Daughters Of Charity olarak bilinen Sisters Of Charity’i Amerika ile tanıştırdı. 1836 Almanya’da Deaconess İnstitute Of Kaizerwerth kuruldu, ki burası Florance Nightingale’ın hemşirelik eğitimini aldığı kuruluştur.
1846 Florance Nightingale Kaiserwerth’de Yearbook of the Institution of Deaconess’i kabul etti. 1860 Londra İngiltere’de St. Thomas Hastanesinde Nightingale Hemşire eğitimi okulu kuruldu. Bu, hemşire eğitimi için ilk organize edilmiş programdır.
1860 Florance Nighingale Notes of Nursing: What is and what is not: yayınlandı. Bu, sağlığın yeniden yapılanması ve korunmasına dayanan ilk felsefesidir.
1860-1865: Dorthea Lynde Dix, Ordu hemşire birliği yöneticisi olarak görev yaptı, Mary Ann Ball ambulans hizmetini oluşturdu, yaralılar tedavisi için araştırmalar yaptı, hemşire eğitimciliği hizmetini yürüttü.
1874:. Kanada’da ilk hemşirelik eğitimi okulu açıldı. St 1874: Kanada’da ilk hemşirelik eğitimi okulu açıldı. St. Catherire’s Ontario. 1882: Birleşik Devletler, Clara Barton tarafından kurulan American Kızıl Haçı’nı onayladı. 1884: Mary Agren Snively, Toronto General Hastenesi’nin başına geçti.
1890: Birleşik Devletler ve Kanada’da Nurse’s Associated Almuni kuruldu. Bu grup ilk profesyonel hemşire grubudur. 1893: Fakirler için ilk toplum sağlık servisleri kuruldu. Lillian Qald Harriet Brewstee tarafından Henry Street Settlemen açıldı.
1894: Isabel Hampton Robb, Maryland Baltimare’deki John Hopkins Eğitim Okulunun ilk yöneticisiydi. 1897: Hemşireliğin mesleki etik ilkeleri ilk kez tartışıldı. 1901: Üniversite eğitimi kapsamında ilk hemşirelik programı oluşturuldu. Ordu hemşire birliği kuruldu.
1902: Indiana Üniversitesinde 6 öğrenci tarafından National Honor Society of Nursing kurumu kuruldu. 1907: Mary Adelaide Nutting. Hemşireliğin ilk profesörü oldu. 1908: Donanma Hemşirelik Kolordusu kuruldu. (Daha sonra 1924’de Kanadalı Hemşire Cemiyeti olarak değişti.)
1911: NAAUSC, Americal Hemşireler Cemiyeti oldu. 1920: Üst hemşirelik programı oluşturuldu. 1923: Üniversitelerde yürütülen hemşirelik eğitimi için Rockefeller kurumu fon artırımına gitti. 1926: Hemşirelik Mesleki Etik kuralları benimsendi
1948: Operating Room Nurses cemiyeti şekillendi. 1952: Dr. Mildred Mantag ilk ortak hemşirelik programını kurdu. Nursing Research adında hemşirelikte bilimsel araştırmalar konulu dergi çıkarıldı. 1953: National League for Nursing. Üniversitelerle işbirliği içine girdi. Hemşirelik eğitimini geliştirdi.
1960: Yale University School of Nursing, Hemşireliği bir meslek, bir iletişim ve iki insan arasındaki ilişki olarak tanımladı
1965: Hemşireliğin, diğer sağlık personeli ile ilişkisini ve nitelikli hemşire yetiştirmek için gerekli finansal yardımın artması yönünde görüş bildiren Nursing and Nursing Education Report’un ulusal komitesi Jerome Lysaught tarafından yönetildi. 1969: American Association of Critical Care Nurses kuruldu.
1975: Onkoloji hemşirelik cemiyeti kuruldu 1985: ANA Hemşireliğin etik kurallarını içeren Code for Nurses with interpretive statements isimli eseri yayınladı.
1994: Sağlık hizmeti reformu 1996: Pew Raporu: Gelecekteki hemşireliğin eksiklik ve ihtiyaçlarına bakmak İlaç Enstitüsü Raporu: Pew Raporu ile paralel bir yönde hazırlandı.
19.yy.da bilimsel ve teknik buluşlar ve keşiflerle endüstri devrimi ve makine çağın başlamasına neden olmuştur. Pasteur, Koch, Lister, Roentgen, Curie gibi öncüler; mikroorganizma, balteriyoloji, aşı, asepsi, antisepsi, ışın, vb. çalışmaları ile tıpın ve hasta bakımının önemli basamaklarını oluşturmuşlardır.
1. ve 2. DÜNYA SAVAŞLARI , Hasta askerlerin tedavi ve bakımı için sayıca ve işlevde yetersiz kalan kurumların sayıları arttırılmış veya var olan kurumlara eklemeler yapılmış ve basit hastane organizasyonları geliştirilmiştir. Bu kurumlarda bakım hizmeti verecek hemşirelerde sayısal değerde yeterli olamamış bu nedenle hemşire,ye büyük bir gereksinim duyulmuştur.
SAVAŞ SONRASI ÇALIŞMALAR Dünya savaşında yararlanılan yüksek teknolojik bilgi, ulaşım, haberleşmede, kimyasal, biyolojik ve benzeri alanlarda büyük başarı sağlanmış, elde edilen sonuçlar sağlık kurumlarının ilgili bölümlerine aktarılmış, bu bilgilerle eskileri görüntülenmiş ve yeniden örgütlenmiştir. Bu etkilerden biri ve hemşirelik için önemli olan, hemşireye duyulan gereksinimin yarattığı mesleki örgütleşmeye yönelik gelişmelerdir.
Sağlık ve Mesleki Organizasyonların Kuruluşu ve Gelişimi 1. Dünya Savaşı sonrası özellikle Angiasakson hemşirelerin okul mezunu olanları yasal destekle bir araya gelerek dernek kurmuşlar böylece meslek ölçütlerinden biri olan mesleki organizasyon ilk kez gerçekleşmiştir.
Giderek bu tür organizasyonlar genişlemiş ve büyümüş, birçok ülke hemşiresi kendi ulusal hemşirelik dernek ve birliğini kurmuş, bir araya gelen ulusal dernekler, Uluslararası Hemşireler Birliği çatısı altında uluslararası platformda, işlevsel karar ve temsil yetkileri ile donanacak kadar genişlemiştir
Hemşireler, dernek vb. mesleki örgütleşmeden sonra genellikle kuruluşlara özgü dergi gibi yayın araçları ile mesleki haber, araştırma, inceleme çalışmalarını birbirine, topluma duyurmaya başlamıştır. Böylece meslek ölçütlerinde" bir diğeri de, gerçekleştirilmiştir.
HEMŞIRELIĞIN DEĞIŞIM VE GELIŞIMINE KATKIDA BULUNAN ÇAĞDAŞ ETMENLER iki büyük savaşa rağmen Dünya nüfusu, 2 katı artmış, ayrıca, bilimsel gelişmeler, teknolojik ilerlemelerinin yarattığı konforlu yaşam tarzı ve tıp biliminde yer alan yenilik ve uzmanlaşma, sağlık kurum ve kuruluşlarından yararlanma, insanın yaşam süresini arttırmıştır. Hemşirelik Sanatına bilimin katılmasına ve çağdaş yaşamın bir gerekliliği olarak hemşirelikte de gelişime neden olmuştur.
Hemşireliğin Mesleğe Dönüşümü ile ilgili Gelişmeler Hemşirelikte yer alan gelişmelerin başında 1-Mesleğe kabul koşulu mesleki eğitimi temellendirilmesi 2. Eğitim düzeyi yükseltilmesi 3. Hemşirelik ders programlarında , eğitim, yönetim, araştırma, istatistik gibi derslere yer verilmesi 4. Hemşirelikte, mezuniyet sonrası uzmanlık programlarının hazırlanıp, uygulanmasını sağlaması
5. Sürekli eğitim programları hazırlanıp, uygulanmıştır 6. Sağlık kurum ve kuruluşlarında ve kurum dışı sağlık hizmetinin yeni açılan alanlarında, bakımla ilgili karar düzeneklerinde uzman hemşirelerin de sorumluluk yüklenmesi, bakım standartlarını saptayıp uygulaması ile hemşirelik bir meslek olarak ele alınması.
Demografik Değişiklikler ve Değişen Aile Yapısı Gelişmekte olan ülkelerdeki nüfus artışı, köyden kente göçle, kent hizmetinin dağılımında aksamalara ve birçok hizmetin yanısıra sağlık hizmetinden de büyük aksamalara neden olmuştur. Yaşam süresi uzamış, yaşlı nüfus oranı da yükselmiştir. Ancak artan yaşlı nüfus ile orantılı ve yaşlılara özgü bazı hastalıklarda da artış söz konusudur.
Aile yapısı özellikle kentlerde çekirdek aıle yapısına dönüşmüştür Aile yapısı özellikle kentlerde çekirdek aıle yapısına dönüşmüştür . Gelişmiş batı ülkelerinde tek ebeveynli parçalanmış aileler oluşmuştur. Bütün bu özellikler yardım gereksinimi daha fazla olan bir toplum ve bireyler anlamını taşımaktadır.
Sosyal ve Ekonomik Gelişmeler Ülke ekonomisine üretimle katkı sağlayan kişilerin sağlığını, güvence altına alınması gereksinimi sağlık hizmetin genişlemesine neden olmuştur.
Tüketici Bilinçlenmesi Toplumun eğitim düzeyinin yükselmesi, sağlık/hastalık konularında bilgi sahibi olunması ( tv,basın,vb.) hak arama ve sağlık hizmetinin tüketicisini de artırmıştır.
Kadın Özgürlük Hareketleri Tüm alanlarda eşitlik ilkesi hemşirelerin büyük çoğunluğunun kadın olması, sağlık ekibi içinde, diğer disiplin üyelerine eşit olma ve bakım hizmetinde daha çok sorumluluk üstlenme isteği şeklinde yansımaktadır.
HEMŞIRELIK HİZMETLERINDE ÇAĞDAŞ YÖNELİŞLER 1. Bakım Odağının Genişlemesi; Hasta kişi ve hastalık yerine, sağlıklı bireye ve sağlığı koruma ve geliştirmeye yönelmiştir. Bakım verilecek birey bütüncül bir yaklaşımla ele alınmaktadır.
2. Bilimsel Temelde Gelişmeler; Geçmişte hemşirelik bakımında ağırlıklı, olarak yer alan sezgi ve deneyim bugün yerini biyolojik, fizik, soyal ve psikolojik bilimlere bırakmaktadır. Hemşirelerin geçmişteki basit el becerileri yerine, karmaşık teknik araç ve donanımla ilgili becerileri giderek artmaktadır.
3. Bağımsızlıkta Artış ; Hemşirenin geçmişte hekim direktifine tamamen bağımlı gerçekleştirdiği bazı işlevler yerini, bugün artan bir ölçüde daha bağımsız işlevlere bırakmaktadır .
4. Yeni Roller ve Bakım Standartlarının Geliştirilmesi; Günümüzde hemşire, bakım hizmetlerinin özel bilgi gerektirdiği alanlarda, geniş ölçüde bilgi kazanmış ve beceri geliştirmiştir. Bir yandan bemşire kurumuna bağlı olarak bakım hizmetini sunarken diğer yandan, topluma yönelik koruyucu-tedavi edici-rehabilitatif sağlık hizmetlerini bireye ulaşarak sürdürmektedir.
Hemşirenin hizmet sunduğu kurumlar Yataklı Kurumlar Gündüz tedavi ve bakımevleri Endüstri ve iş merkezleri Ev: Dispanser, sağlık ocağı vb. kurumlar Rehabilitatif Sağlık hizmeti merkezleri Okullar - Mesleki ve diğer okullarda (eğitim) - Bakım ve danışmanlık Askeri alanlar Özelofisler olarak sıralanabilir.
Hemşirenin bu hizmet alanlarında Servis hemşiresi, supervizör hemşire. Uzman hemşire Eğitici hemşire Yönetici hemşire Araştırmacı hemşire Danışmanlık Özel iş sahibi gibi görevler üstlenir.
Hasta bakımında bakım standartlarına yöneliş nedenleri Birey ve ailesinin güvenli ve iyi bir bakım almalarını sağlayacak güvence gereksinimi, Sağlıklı, hasta birey ve kurum yöneticileri için kabul edilebilir ölçülerde bir maliyetle etkin bir bakımı sağlama güvencesi, Hemşirelik hizmetlerini sunan bakım ekibinin bu standartlarla, verdikleri bakımın ölçülebilir olması şeklinde özetlenebilir.