CEP TELEFONLARI VE BAZ İSTASYONLARININ BİYOLOJİK ETKİLERİ Prof. Dr. Süleyman DAŞDAĞ D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı www.dicle.edu.tr/~dasdag

Bu sunum daha önce Ç.Ü. Tıp Fakültesi Başhekimlik Konferans Salonunda (21 Mayıs 2002, Balcalı, Adana) ve daha sonra bilgiler güncellenerek 23 Şubat 2005 tarihinde D.Ü. Tıp Fakültesi Konferans Salonunda (Diyarbakır) tekrar sunulmuştur. NOT: Bu sunumda yer alan bilgiler ve resimler, konuya ilişkin bilimsel literatürler, internet kaynakları, basın ve yayın organları taranarak hazırlanmıştır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

CEP TELEFONLARI VE BAZ İSTASYONLARININ DURUMU                                                                      CEP TELEFONLARI VE BAZ İSTASYONLARININ DURUMU Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Teknoloji hayallere yetişti Teknoloji hayallere yetişti. Üçüncü nesil cep telefonları ile TV yayınları da video filmleri de kapsama alanında. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonu kullanımı 12 yaşa ve altına kadar düştü Kaynak: Nokia Türkiye Pazarlama Müdürü Ülkem Kırımlı, Sabah Gazetesi, 07/01, 2005 Süleyman Dasdag, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Şu anda hepimiz elektromagnetik bir dalga denizinde bulunuyoruz. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

2005 Yılında 1.6 milyar kişinin cep telefonu kullanacağı tahmin ediliyor. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

2000 Yılının başlarında İngiltere’de yaklaşık 20 2000 Yılının başlarında İngiltere’de yaklaşık 20.000 baz istasyonu bulunmaktaydı. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

2000 yılı başlarında Amerika’da 82 2000 yılı başlarında Amerika’da 82.000 adet bir veya birden fazla baz istasyonu barındıran hücre istasyonu bulunmaktaydı. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

DPT verilerinden yapılan tahminlere göre, Türkiye'deki cep telefonu abone sayısı 2004 yılı içinde 30 milyonu geçecek. (2003 yılına göre % 7.1 lik bir artış) nüfusun yüzde 41.5'i cep telefonu abonesi olacak. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

CEP TELEFONLARI VE BAZ İSTASYONLARINA İLİŞKİN TEKNİK BİLGİLER Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Radyofrekans (RF) dalgalarının yaydığı radyasyon, X ve Gamma ışınlarından tamamen farklıdır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

İyonize radyasyonlardan tamamen farklı olan RF alanları vücutta iyonizasyona neden olmaz. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

CEP TELEFONLARI Digital Analog Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonları, düşük güçlü RF sinyalleri gönderen ve alan cihazlardır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonuyla konuştuğumuzda sesimiz, yazdığımız kısa mesaj veya gönderdiğimiz resimler telsiz sinyaline dönüştürülür. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

                                                     Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Günümüzde kullanılan cep telefonları 800-1900 MHz aralığında çalışır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonları ile baz istasyonlarının ışın yayma şekilleri farklıdır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonları ise sürekli radyasyon yayarlar. Cep telefonları konuşma süresince ve açık durumda belirli aralıklarla radyasyon yayarlar. Baz istasyonları ise sürekli radyasyon yayarlar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonları, cep telefonlarıyla iletişimi sağlayan düşük güçlü radyo antenleridir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Teras çatısına kurulmuş olan bir baz istasyonu örneği Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonu antenleri, düşey doğrultuda çok dar buna karşın yatay doğrultuda geniş alanı kapsayan RF dalgaları yayarlar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonları kapsama alanının büyüklüğüne göre güç düzeyi birkaç watt dan 100 hatta 100 watt ın üzerinde olan RF dalgaları yayarlar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

RF dalgalarının düşey doğrultudaki genişliğinin çok küçük olması, antenlerin altındaki RF alan şiddetinin düşük olmasını sağlar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonu antenlerinin arka yüzlerinde, yukarı veya aşağı doğrultularında önemli sayılabilecek bir RF radyasyonu olmadığından ötürü, etrafındaki binaların içinde ve yan yüzeylerindeki RF alan şiddeti normalde çok düşüktür. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonundan uzaklaşıldıkça RF alan şiddeti önce artar ve belirli bir uzaklık aşıldıktan sonra ise düşer. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

"hücre" adı verilen küçük bölgelerin Kapsama alanı, "hücre" adı verilen küçük bölgelerin bir araya gelmesiyle oluşan dev bir ağdır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

kocaman bir bal peteğine benzer. Kapsama alanı, kocaman bir bal peteğine benzer. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Birbirine yapışık çok sayıda hücre bütün bir şehri, ülkeyi hatta kıtayı kaplar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Her küçük hücrenin içerisinde bir "baz istasyonu" bulunur. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonu sayısı ve kullanımı arttıkça hücre ve baz istasyonu sayısı da artar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Baz istasyonlarının artmasıyla birlikte, her istasyonun üstlendiği iş hacmi azalır. Böylece aygıtlar hiçbir zaman tam kapasite ile çalışmak zorunda kalmaz. Bu da daha az radyasyonun açığa çıkması anlamına gelir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonundaki radyasyon, bağlantı aşamasında en üst seviyeye çıkar Cep telefonundaki radyasyon, bağlantı aşamasında en üst seviyeye çıkar. Bağlantı sağlanınca azalır. Bu yüzden numarayı çevirir çevirmez, telefonu hemen kulağınıza yapıştırmayın. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Açık olan her cep telefonu (Stand by) belirli aralıklarla içerisinde bulunduğu hücrenin baz istasyonuna "ben buradayım" sinyali gönderir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Bir cep telefonu kullanıcısının RF lar ile etkileşimi, baz istasyonu yakınında yaşayan birine göre çok daha yüksektir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

“Walkie talkie” benzeri diğer taşınabilir telefonlar 10 watt ve üzerinde güce sahip RF sinyalleri üretirler. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

RF alan şiddeti, cep telefonlarına olan uzaklık arttıkça hızla düşer. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonunu kafadan 10 cm veya daha uzakta tutan birinin etkileşeceği radyasyon, cep telefonunu kulağına yapışık tutarak konuşan birine göre çok çok düşüktür. (HANDS FREE) Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

RF ETKİLEŞİMİNİN BİYOFİZİĞİ Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Ulaşılan bu derinlik cep telefonlarda 1 cm ye kadar ulaşabilir. Cep telefonlarından kaynaklanan RF alanlar frekansa bağlı olarak doku derinliklerine ulaşabilirler. Ulaşılan bu derinlik cep telefonlarda 1 cm ye kadar ulaşabilir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

RF enerjisi vücut tarafından soğrulur ve ısı oluşturur RF enerjisi vücut tarafından soğrulur ve ısı oluşturur. Bu ısı termoregülatör sistem tarafından bertaraf edilir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Beyin, göz, kas, kan, deri ve sinir dokusu gibi su içeriği fazla olan dokulardaki sıcaklık artışı yağ veya kemik gibi su içeriği az olan dokulara göre daha fazladır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Bir cep telefonundan kullanıcıların kafası tarafından soğrulan RF radyasyonun şematik gösterimi Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

RF radyasyondan kaynaklanan beyin sıcaklığındaki artış   RF radyasyondan kaynaklanan beyin sıcaklığındaki artış Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonlarının göz ve beyinde oluşturduğu SAR ve sıcaklık artış değerleri ; Göz için SAR değeri : 0.007 - 0.21W/kg Göz için sıcaklık artışı: 0.022 C (0.21 W/kg için) Beyin için SAR değeri: 0.12 - 0.83 W/kg Beyin için sıcaklık artışı: 0.034 C (0.83 W/kg için) (Anderson V, Joyner KH, 1995) Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

CEP TELEFONLARININ YAYDIĞI RADYASYONUN SOĞRULMASI Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

· Soğrulan enerjinin en büyük bölümü; o telefonu tutan el, Cep telefonu tarafından yayılan radyasyonun yaklaşık % 50 si kullanıcının kafası ve telefonu tutan eli tarafından soğrulur. ·        Soğrulan enerjinin en büyük bölümü; o       telefonu tutan el, o       kafa derisi, o       telefonla konuşulan kulak bölgesi ve o       beynin yüzeyi tarafından soğrulur. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

SAR (Specific Absorption Rate) ; Dokulardaki sıcaklık artışı (RF kaynaklı) ile ilişkilendirilen biyolojik etkilerin ölçüm birimidir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

SAR direkt olarak dokunun iletkenliği ile ilgili bir parametredir ve iletkenlik dokunun su içeriği ile artar. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Küçük, hareket edebilir bir isotropik elektrik alan başlığıyla içerisinde homojen sıvı doku eşdeğer materyali bulunan gerçeğe uygun bir insan modelinde SAR ölçüm sistemi. Böyle bir sistemde E.alan başlığı bilgisayarla kontrol edilir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

İngiltere’de şu anda satılan her telefonda SAR düzeyine ilişkin bilgiler vardır. Türkiye’de piyasaya yeni sürülen yeni telefonlarda da SAR düzeyine ilişkin bilgiler vardır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

RF soğurduğu iddia edilen cihazların cep telefonuna takılmasının gerekliliği ortaya konmamıştır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

CEP TELEFONLARININ SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Bugüne kadar uluslararası güvenlik sınırlarının altındaki düzeylerde ışınlamaların sağlık üzerine zararlı bir etkisi olduğunu gösteren herhangi bir kanıt olmadığını iddia eden çok sayıda araştırma bulunmakla birlikte... Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

beyin aktivitesini, reaksiyon zamanını, uyuma paternlerini Yapılan araştırmalar taşınabilir telefon kullanımının, beyin aktivitesini, reaksiyon zamanını, uyuma paternlerini etkileyebileceğini ortaya koymuş olmakla birlikte düşük düzeylerdeki bu değişikliklerin sağlık üzerine etkisi saptanmamıştır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Yapılan iki araştırma cep telefonunu yoğun kullananların, yorgunluk, baş ağrısı, kulağın üzerinde ve arkasında yanma, bulanık görme, işitme kaybı ve vertigo’ dan şikayetçi olduklarını ortaya koymuştur ( Mild et al, 11.000 kişi; Hocking, 40 kişi, 1998) Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Taşınabilir telefonlar pacemaker, implante defibrilatör, işitme cihazı ve yoğun bakım ünitelerinde kullanılan cihazları olumsuz yönde etkileyebilir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

1997 yılında cep telefonlarının yaydığı RF lar ile ışınlanan transjenik farelerde, lenfoma sıklığına rastlanmıştır . (Repacholi et al.) Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep Telefonları ve Beyin Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Çalışmayı yapan: Hardell L ve Arkadaşları Denekler: Malin beyin tümörü teşhis edilen 649 hasta Sonuç: Analog cep telefonunun ipsilateral kullanımının malign beyin tümör riskini anlamlı bir şekilde arttırdığı gözlendi. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Çalışmayı yapan: Hardell L ve Arkadaşları Denekler: Tinituslu vakalar Sonuç: Analog cep telefonunun Vestibular Schwannoma riskini Arttırdığı gözlendi. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Çalışmayı yapan: Hardell L ve Arkadaşları Denekler: Telefonla konuşurken kafalarının sağ taraflarını kullanan kişiler Sonuç: GSM cep telefonu kullananların temporal veya occipital loblarındaki tümörler açısından anlamlı olmayan bir artış riski bulundu. İddiaları: GSM ‘in etkilerini gözlemek için henüz erken Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Çalışmayı yapan: Lönn S ve Arkadaşları Denekler: Akustik Nöroma teşhis edilen 148 hasta Sonuç: Uzun süreli cep telefonu (analog ve dijital, en az 10 yıl) kullanımı ile akustik nöroma görülme sıklığı arasında ilişki olduğu belirlendi. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Lönn S ve ark. aynı araştırmasında, Kısa süreli cep telefonu kullanımı ile akustik nöroma görülme sıklığı arasında bir ilişki olmadığı görüldü. DECT (Digital European Cordless Telecommunication) telefonların kullanımının da cep telefonları ile aynı etkiyi oluşturabileceği ileri sürülmektedir. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

MDA konsantrasyonunda değişim, İşitme kaybı D.Ü. Tıp Fakültesi BiyofizikAnabilim Dalı ve ortaklaşa çalıştığımız diğer Anabilim Dallarındaki araştırıcılar ile elde ettiğimiz sonuçlar (yayınlanmış); Düşük Doğum ağırlığı, MDA konsantrasyonunda değişim, İşitme kaybı Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Yapılan araştırmalar, hands free veya diğer tür taşınabilir telefonların seyir sırasında kullanılmasının trafik kazası riskini arttırdığını ortaya koymuştur. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

CEP TELEFONLARI VE BAZ İSTASYONLARI İÇİN GÜVENLİK SINIRLARI Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Cep telefonları ve baz istasyonları için uluslar arası kabul gören güvenlik sınırları vardır. Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

Yerel SAR için ışınlama sınırları

ICNRP tarafından meslek grupları ve halk (parantez içindeki) için, 10 MHz-10 GHz frekans aralığındaki radyofrekanslara getirilen sınırlamalar

Taşınabilir telefon frekansları için ICNIRP tarafından halk ışınlaması için getirilen sınırlamalar (ICNIR), 1998)

Araştırmalar, cep telefonları ve baz istasyonlarından yayılan radyasyonun uluslar arası güvenlik sınırlarının altında olduğunu göstermektedir.

Taşınabilir telefonlar uçuş sistemlerini etkileyebileceğinden ötürü hava taşıtlarında kullanılmamalıdır.

ÖNERİLER

Ebeveynler gelecekte ortaya çıkabilecek olası bir riskten çocuklarını korumak istiyorlarsa taşınabilir telefon kullanımını sınırlamalıdırlar. Herkes gereksiz konuşmalardan kaçınmalıdır. Konuşmalar olabildiğince kısa tutulmalıdır. Hands free özelliği olan telefonlar tercih edilmelidir. Konuşma sırasında, taşınabilir telefonlar olabildiğince kafadan uzak tutulmalıdır. Konuşma yerine mesaj gönderme tercih edilmelidir.

Çatıların 2 ila 5 m üstüne kurulan tipik bazı antenlerin güvenlik sınırını aşan bölgeleri çitle çevrilerek canlıların bu alanlara girmesi önlenmelidir.

Taşınabilir telefonların sık kullanıldığı yerlerde daha çok baz istasyonu kurulmalıdır.

Cep telefonları veya baz istasyonların zararlı etkilerinin olup olmadığının kesinleşmesi için en az 5 yıllık bir süreye gereksinim vardır.

SABRINIZA TEŞEKKÜRLER.