HAYAT BOYU ÖĞRENMENİN GELİŞTİRİLMESİ TEKNİK DESTEK PROJESİ

HAYAT BOYU ÖĞRENME NEDİR? Hayat Boyu Öğrenme (HBÖ), Ulusal HBÖ Politika Belgesi’nde “kişisel, kamusal, sosyal ve/veya istihdam perspektifi içinde bilgi, beceri ve yeterliliklerin geliştirilmesi amacıyla hayat boyunca dahil olunan tüm öğrenme faaliyetleri” olarak tanımlanmıştır.

HAYAT BOYU ÖĞRENME NEDİR? HBÖ; örgün, yaygın ve okul dışı eğitimi kapsamakla birlikte yaş, sosyo-ekonomik statü veya eğitim seviyesine sınır koymamaktadır. HBÖ hayat boyu sürer ve hayatın her alanında varlığını sürdürür, çünkü öğrenme sadece okullarda değil Yerel Hayatın diğer alanlarında da gerçekleşir (örneğin işte, kamusal, siyasi, kültürel ve eğlence alanlarında)

HAYAT BOYU ÖĞRENME NEDİR? (KURUMSAL TANIM) HBÖ, ulusal ve uluslararası istihdam taleplerine cevap verebilen, kişiye kendini geliştirme olanağı sağlayarak toplumun rekabetçi gücünü sürdürülebilir kılan, tüm sosyal paydaşlar tarafından benimsenmiş, her tür ve düzeyde öğrenmeyi değerlendiren ve tanıyan, birey odaklı bir sistemdir.

HAYAT BOYU ÖĞRENME SİSTEMİNİN ANA BİLEŞENLERİ Birey Aile Eğitim Kurumları ( MEB,Özel Öğretim Kurumları,Üniversiteler ) İşletmeler Danışmanlık (İŞKUR, Özel İstihdam Büroları) Planlama (MEB-HBÖ GM, yerel düzeyde İİMEK) HBÖ Koordinasyon Merkezleri HBÖ Ulusal Düzey İŞKUR Eğitim standartları ve sertifikasyon (MYK,MEB,YÖK) Sosyal taraflar (İşbirliği) olarak sayılabilir.

PROJENİN AMACI Öğrenmeye değer vermek üzere tasarlanmış bir sistem kapsamında, İstihdam fırsatlarının artırılması için bireylerin eğitime erişimlerinin desteklenmesi amacıyla, AB uygulamaları doğrultusunda hayat boyu öğrenme perspektifleri temelinde bir kurumsal çerçeve ve kapasite oluşturulmasıdır.

PROJENİN AMACI Proje kapsamında; altı bileşen altında yapılandırılmış planlanan sonuçlar bulunmaktadır. Bunlar: Başlangıç aşaması Ulusal HBÖ stratejisi ile uyumlu bir HBÖ yaklaşımının geliştirilmesi amacıyla ulusal düzeyde gerçekleştirilecek faaliyetler Ulusal HBÖ stratejisi ile uyumlu bir HBÖ yaklaşımının geliştirilmesi amacıyla yerel düzeyde gerçekleştirilecek faaliyetler Türkiye’de HBÖ konusunda farkındalığın artırılması Hibe programına yönelik faaliyetler Kapanış aşaması olarak sıralanmaktadır.

PROJENİN UYGULAMA ALANI Proje 12 NUTS II bölgesine yoğunlaşmaktadır. Toplam nüfusun %34’ü 12 NUTS II bölgesinde yaşamaktadır. Bu bölgelerdeki kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla, ulusal gayrisafi yurtiçi hasılanın %75’inin altındadır. 12 pilot ile ek olarak, proje Doğu Anadolu’daki 43 ilde de faaliyet gösterecektir.

Uygun NUTS II Bölgeleri UYGULAMA ALANI Uygun NUTS II Bölgeleri Büyüme Merkezleri Art Bölgeler TR A2: Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan Kars Ağrı, Iğdır, Ardahan TR B2: Van, Muş, Bitlis, Hakkâri Van Muş, Bitlis, Hakkâri TR C3: Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Mardin Batman, Şırnak, Siirt TR A1: Erzurum, Erzincan, Bayburt Erzurum Erzincan, Bayburt TR C2: Şanlıurfa, Diyarbakır Şanlıurfa, Diyarbakır   TR C1: Gaziantep, Adıyaman, Kilis Gaziantep Adıyaman, Kilis

Uygun NUTS II Bölgeleri UYGULAMA ALANI Uygun NUTS II Bölgeleri Büyüme Merkezleri Art Bölgeler TR C1: Gaziantep, Adıyaman, Kilis Gaziantep Adıyaman, Kilis TR 72: Kayseri, Sivas, Yozgat Kayseri, Sivas Yozgat TR 90: Trabzon, Ordu, Rize, Giresun, Artvin, Gümüşhane Trabzon Ordu, Rize, Giresun, Artvin, Gümüşhane TR B1: Malatya, Elaziğ, Bingöl, Tunceli Malatya, Elazığ Bingöl, Tunceli TR 82: Kastamonu, Çankırı, Sinop Kastamonu Çankırı, Sinop TR 83: Samsun, Tokat, Çorum, Amasya Samsun Tokat, Çorum, Amasya TR 63: Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye Kahramanmaraş Hatay, Osmaniye

İLGİLİ PROJELER Proje, önceki ilgili projelerde yapılanlar üzerinde yükselecektir. Bunlardan en önemlileri şunlardır: Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) (2002-2007) Temel Eğitime Destek Projesi (TEDP) (2002-2007) Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu Projesi (MTEM) (2003-2006) Aktif İş Piyasası Stratejisi (2003-2006) Mesleki Eğitim ve Öğretim Yoluyla İnsan Kaynaklarının Gelişimine Destek (İKMEP) (2007-2009) Türkiye’de Mesleki Yeterlilik Kurumunun (MYK) ve Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi’nin (UMYS) Güçlendirilmesi Aktif İstihdam Önlemleri ve İŞKUR’a Yerel Düzeyde Destek (2007-2009)

UYGULAMA BAĞLAMI Proje, Şartname’de belirlenen şu faktörler bağlamında uygulanacaktır: Nüfus artış oranında düşüş eğilimi; Yüksek şehirleşme oranı; Nüfusun düşük yaş ortalaması (ortalama yaş: 28); Ekonomik olarak aktif nüfusta önemli bir büyüme artışı; Bağımlılık oranlarında azalma; İstikrarlı bir ekonomi ve GSMH’ de artış (ancak bölgesel farklılıklar mevcuttur); AB entegrasyonu

HBÖ KOORDİNASYON MERKEZİ VE HBÖ KOORDİNASYON BİRİMLERİ Yasal düzenlemelerin hazırlanması ve HBÖ yaklaşımı kapsamında öngörülen rolünü etkin bir şekilde üstlenmesi amacıyla altyapısal, kurumsal ve insan kaynakları kapasitesinin artırılması konusunda HBÖ Koordinasyon Merkezi ve Birimlerinin desteklenmesi hedeflenmektedir. Türkiye’de işler bir HBÖ sisteminin büyük bölümü mevcut bulunmaktadır. Sistemin iyileştirilmesi için sadece mevzuatta ve yapıda değil, bütün eğitim ve ekonomi ile ilgili sektörlerde yaklaşım değişiklikleri gerekmektedir. Proje, hedefi doğrultusunda 12 pilot ilde düzenlenecek faaliyetler aracılığıyla HBÖ ortamının oluşturulması ve istihdam edilebilirliğe katkıda bulunacaktır.

HBÖ KOORDİNASYON MERKEZİ İş Tanımı Şartnamesine göre Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon Merkezi’nin (HBÖKM) görevleri şunlar olacaktır: Hayat boyu öğrenme kültürünün oluşturulmasına katkıda bulunmak HBÖ sistemini koordine etmek Hayat Boyu Öğrenme Koordinasyon Birimlerinin (HBÖKB) çalışmalarını izlemek Ulusal HBÖ aktörleri arasında işbirliğini sağlamak Ulusal seviyede veri toplama ve raporlama hizmetleri vermek

HBÖ KOORDİNASYON MERKEZİ Uluslararası işbirliğini geliştirmek Uluslararası veri tabanlarına erişim merkezi olarak görev yapmak Ulusal seviyede HBÖ politikaları oluşturmak İllerde gerçekleşen HBÖ faaliyetlerini koordine etmek Ulusal HBÖ stratejisinin yayılmasını desteklemek Ulusal HBÖ Eylem Planı’nın yerel seviyede uygulanması için gerekli önlemleri almak Ulusal HBÖ web portalı aracılığıyla HBÖ hizmet sağlayıcıları ve bireyler için bilgi merkezleri olarak görev yapmak

RAPORLAMA ALANLARI 1- Mevcut politika ve mevzuatın, hayat boyu öğrenmeyi etkileyecek ve önemli ölçüde adem-i merkeziyetçilik sağlayacak şekilde değiştirilmesi. 2-Önceki öğrenmelerin geçerliliğinin onaylanması, dikey ve yatay hareketlilik ve yeterliliklerin karşılıklı tanınmasının sağlanması için Ulusal Yeterlilik Sistemi’nin (UYS) geliştirilmesi. 3-Ulusal seviyede ve il seviyesinde HBÖ sisteminin yapısına dair öneriler. 4-Özel sektörün HBÖ fırsatları sunulmasına katılımı. 5-İl seviyesinde HBÖ sunulmasına dair mevzuat

HBÖ VE İŞKUR 1.1. İşbirliği yapılacak kurumların veri tabanlarının İŞKUR veri havuzuna entegre edilmesi ve bu sayede veri sisteminin yeknesak hale getirilmesi. Mesleki eğitim faaliyeti veren tüm kurum/kuruluşların bireylere sundukları eğitimlerle ilgili tüm verilerinin MEB bünyesinde oluşturulacak bir veri tabanına aktarılması gerekmektedir.

HBÖ VE İŞKUR Bireylerin HBÖ ile ilgili ön öğrenmelerinin yakından takip edilerek sunulacak hizmetlerin kalitesinin artırılması Bireylerin almış olduğu mesleki eğitimlerin sonrasında istihdam edildikleri alanların takibi yapılarak bu eğitimlerin etkinliğinin ölçülmesi İşgücü piyasasında ihtiyaç duyulan mesleklerin analiz edilebilmesi İhtiyaç duyulan mesleklere yönelik alan/programların geliştirilebilmesi/iyileştirilebilmesi İş ve Meslek Danışmanlarının bireylere yönelik kişisel eylem planlarını bu veri tabanından yararlanarak daha etkin bir biçimde oluşturulabilmesi

HBÖ VE İŞKUR 1.2. MYK Ulusal Yeterlilik Sistemi’nin oluşturulması hususunda diğer kurum/kuruluşlarla ( MYK, İŞKUR, MEB,YÖK,STK) koordineli bir şekilde çalışmalıdır. Ulusal Yeterlilik Sistemi’nin oluşturulması ile birlikte ; Ön öğrenmelerin tanınması Sertifikaların standardizasyonu sağlanarak geçerliliğinin artırılabilmesi Yatay ve dikey geçişlerin kolaylaştırılması Ulusal Meslek Standartlarının daha hızlı oluşturulmasına imkan sağlayarak işgücü piyasası ihtiyaçlarının eğitim programlarına yansıtılması Ölçme ve değerlendirme sisteminin oluşturulmasıyla sertifikaların güvenilirliğinin artırılması

HBÖ VE İŞKUR 2.1. İŞKUR’a kayıtlı bireylerin HBÖ kapsamında almış olduğu tüm eğitim, bilgi ve becerilere yönelik oluşturulması düşünülen kişisel eylem planlarının hazırlanması ve izlenmesi gerekmektedir. Kişisel eylem planlarının 2012 yılı sonu itibariyle istihdam edilmesi planlanan 4.000 İş ve Meslek Danışmanı tarafından hazırlanması planlanmaktadır. Bireyin bilgi, beceri ve yetenekleri İş ve Meslek Danışmanları aracılığıyla çeşitli testler ve bireysel görüşmeler yoluyla tespit edilerek kişisel eylem planlarının oluşturulması Oluşturulacak kişisel eylem planlarıyla “doğru işe doğru kişi” hedefinin gerçekleştirilmesi

HBÖ VE İŞKUR 3.1.İŞKUR personeline HBÖ’nin yapısı ve uygulanması hakkında bilgi verilip, İş ve Meslek Danışmanı olarak görev yapan personele HBÖ hakkında eğitim verilmesi ve bu yolla kurumsal bilincin artırılması hedeflenmektedir. İŞKUR tarafından yürütülmekte olan mesleki eğitim, iş ve meslek danışmanlığı gibi faaliyetlerin birer HBÖ faaliyeti olduğu bilincinin personel tarafından kavranmasının sağlanması gerekmektedir.

HBÖ VE İŞKUR 3.2. 2012 yılı sonu itibariyle İstihdam edilmesi planlanan 4.000 sözleşmeli İş ve Meslek Danışmanının yapmaları öngörülen işyeri ziyaretlerinde istihdam teşvikleri hakkında bilgi vermesi hedeflenmektedir. İş ve Meslek Danışmanlarınca yapılması planlanan işyeri ziyaretlerinde İŞKUR faaliyetleri ekseninde istihdam teşvikleri aktarılarak istihdam edilebilirliğin artırılması Yapılan işyeri ziyaretleri sonucunda elde edilen veriler illerde kurulması planlanan HBÖ Koordinasyon Birimleri ile paylaşılabilmesi,

HBÖ VE İŞKUR 3.3. Ulusal düzeyde HBÖ Genel Müdürlüğü’nce oluşturulacak olan mevzuat/protokollerle illerden HBÖ sisteminin oluşmasına katkıda bulunacak kurum/kuruluşlarla koordineli tek bir merkez kurulmalıdır. MEB’e bağlı HEM, MEM veya Bölgesel Kalkınma Ajansları bu yapı için uygun olabilir veya yine MEB’e bağlı daha yeni ve efektif bir yapı oluşturulabilir

HBÖ VE İŞKUR Bu merkez, ulusal düzeyde HBÖ Koordinasyon Merkezinden gelecek olan plan ve programlar dahilinde, yerel düzeyde HBÖ Koordinasyon Birimleri aracılığıyla yerelde yapılması gereken faaliyetleri ilgili kurum/kuruluşlara iletilmesini sağlayacaktır. İlgili tüm kurum/kuruluşlar ise HBÖ çerçevesinde yapmış oldukları faaliyetlerin çıktılarını HBÖ Koordinasyon Birimlerine iletecektir. HBÖ Koordinasyon Birimleri faaliyetlerin izleme ve değerlendirmesini yaparak HBÖ Koordinasyon Merkezine aktaracaktır.

HBÖ VE İŞKUR 4.1. İş ve Meslek Danışmanlarının yapacakları işyeri ziyaretlerinin düzenli aralıklarla gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. İşverenlerin sertifikalı eleman çalıştırma yönünde desteklenerek işletmelerin eğitim maliyetlerinin en aza indirilmesi İşgücü piyasasının sektörel bazda daha yakından takip edilmesi İş ve Meslek Danışmanlarınca, işyerlerinden işgücü talebinin düzenli aralıklarla etkin şekilde toplanması ve işverenin talep etmiş olduğu nitelikli elemanların daha sağlıklı biçimde temin edilebilmesi

HBÖ VE İŞKUR 5.1.MEB mevzuatı çerçevesinde mesleki eğitim faaliyeti veren kurum/kuruluşların eğitim programlarının Talim Terbiye Kurulu onayına tabi olması ve bu sürecin uzun olması nedeniyle bu ihtiyaçlara anında cevap verilememektedir. Bu sürecin hızlandırılması için bazı yetkilerin yerele devredilmesi faydalı olabilir.

HBÖ VE İŞKUR 5.2. 2012 yılı sonu itibariyle istihdam edilmesi planlanan 4.000 İş ve Meslek Danışmanı ve düzenlenecek mevzuatla birlikte İŞKUR’a kayıtlı bireylerle daha yakından iletişim kurularak HBÖ Sistemi yeterli ölçüde tanıtılabilecektir.

TEŞEKKÜRLER...