Prof. Dr. Gülçimen YURTSEVER Yaşar Üniversitesi İşletme Bölümü Türkiye 1. Kadın Kurultayı Kadın ve Sosyal Yaşam Çalıştayı CAM TAVAN Prof. Dr. Gülçimen YURTSEVER Yaşar Üniversitesi İşletme Bölümü

“Bir toplumun uygarlık düzeyini öğrenmek isterseniz o toplumdaki kadının durumuna bakınız.” Stuart Miller

CAM TAVAN Kadınların iş hayatında yükselmelerinin, yönetim kademelerinde yer almalarının önündeki görünmez engelleri, ayrımcı davranışları ifade etmekte kullanılan bir kavramdır. Belirtilen bu engeller somut olarak ortada olmasa da kadınların uygulamada karşılaştıkları yapay engeller olarak da ifade edilebilir. Bugün Dünya’da ve Türkiye’de her alanda kadınların çok büyük bir bölümünün, yönetim kademelerinde yer almasının önünde yapay engellemeler bulunmaktadır.

CAM TAVAN Kadınların yönetim kademelerinde yer alma oranları: 2000 yılında ABD’de 500 büyük şirket arasında yapılan araştırmada tepe yönetimde %12.5, kazanan yöneticiler içerisinde %5, Türkiye’de, üst düzey yönetici, hukuk ve yönetim kademelerinde %8,  Türkiye’de mesleki anlamda kadınların erkeklere oranı, Yasama organında %17, Daktilo-kart-rulo-dergi operatörlüğünde yaklaşık 3 kat daha fazla

KADINLARIN TEPE YÖNETİME GELMESİNE YÖNELİK ENGELLER

KADINLARIN TEPE YÖNETİME GEÇMESİNİ ENGELLEYEN NEDENLER CAM TAVAN KADINLARIN TEPE YÖNETİME GEÇMESİNİ ENGELLEYEN NEDENLER 1. Kadının doğal yapısıyla bağlantılı olarak ileri sürülen engeller (Ör: Duygusal olması, doğurgan olması) 2. Yasal engeller 3. Kültürel engeller 4. Kadının iş ve aile yaşamını dengeleme çabası

CAM TAVAN 1. Kadının doğal yapısıyla bağlantılı olarak ileri sürülen engeller Kadının duygusal olduğu ileri sürülmekte ancak çağdaş yönetim, duyguların yönetimde çok olumlu bir etki yaptığını ileri sürmektedir. Ayrıca kadınların erkeklerden daha duygusal olduğunu gösteren hiçbir bilimsel araştırma bu tezi desteklememiştir. Sadece kadınların duygularını ifade tarzı farklıdır.

CAM TAVAN engellerin bir kısmı giderilmeye çalışılmıştır. Yasal 2. Yasal engeller Yasal engellere baktığımızda yeni düzenlemelerle bu engellerin bir kısmı giderilmeye çalışılmıştır. Yasal düzenlemeler öncesinde var olan hukuki engeller de kadının tepe yönetime çıkmasında gelenek oluşturmuştur. Kadına yönelik hukuki engel örneği, YMK, Madde 192: “Eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda değildir. Ancak, meslek ve iş seçiminde ve bunların yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulur.”

CAM TAVAN YMK, Madde 192’den de anlaşılacağı gibi; “evlilik birliğinin huzur ve yararının göz önünde tutulması” kadına doğrudan verilen bir yükümlülük olarak göze çarpmaktadır. Bu madde yargı tarafından her zaman “kadına ailede biçilmiş geleneksel rol” olarak algılanmaktadır.

CAM TAVAN 2. Kültürel engeller Kadının ilerlemesinde en önemli engeldir. Kültürel engellerin önüne geçmek için: Eğitimin arttırılması, Özellikle erkeklerin eğitilmesi, Başarılı kadınların topluma tanıtılması, Başarılı kadınların topluma örnek olmalarının sağlanmasında medya ile işbirliği yapılması

CAM TAVAN 4. Kadının iş ve aile yaşamını dengeleme çabası Erkekler eğitilerek aile yaşamının sadece kadınlara yüklenmesi engellenmelidir.

KADINLARIN TEPE YÖNETİME GELMESİ

KADINLARIN TEPE YÖNETİME GELMESİNİN FAYDALARI CAM TAVAN KADINLARIN TEPE YÖNETİME GELMESİNİN FAYDALARI 1. Örgütler insan yeteneğini tamamen kullanma şansına sahip olur. 2. Kadının yaratıcı düşünme yeteneğinden faydalanır. 3. Kadın, tepe yönetime çıkmasının önündeki engellerin kaldırıldığına inanırsa daha çok çalışarak daha çok fayda üretir.

4. Kadının tepe yönetime gelmesi toplumun %50’sinden CAM TAVAN 4. Kadının tepe yönetime gelmesi toplumun %50’sinden fazlasını oluşturan kadınların mal ve hizmete olan taleplerinin analizinin daha iyi yapılmasına katkı sağlar. 5. Tepe yönetiminde kadınların bulunması, örgütün ve organizasyonun adaletli davrandığının göstergesi olabilir. Şirket imajını olumlu yönde etkiler.

ÖNERİLER

CAM TAVAN ÖNERİLER 1. Kadına yönelik olarak siyasi partilerin organizasyon yapılarının yeniden şekillendirilmesi a. Siyasi partilerin kadın kollarının kapatılması,kadınların parti yönetiminde erkeklerle birlikte çalışması b. Parti üst yönetiminin kadınlara %50 kota ayırması c. Milletvekili adaylığında yine %50 kotanın adaletli şekilde kadınlara dağıtılması, özellikle kotanın ilk sıralamalarda kullanılması

CAM TAVAN 2. Ülke yönetiminin üst karar organlarında kadınların yer alması a. Ülke yönetiminin üst karar organlarında kadınların %50 kota oranında yer almasının sağlanması b. Hakimlik, kaymakamlık ve buna benzer kademelerde işe alımlarda kadınlara %50 kota ayrılması

CAM TAVAN c. Üst yönetime geçme hakkını kazanan kadınların, bu haklarının ihlali durumunda hukuki haklarının iadesi için teşvik edilmesi d. Kadınların, haklarının iadesi ve ihlali sebepleriyle yargıya başvurduğu durumlarda, yargının karar sürecini hızlandırıcı düzenlemeler yapması e. İşletme yönetiminin, kadın çalışanlarını “İşletme Yönetimi Yüksek Lisans (MBA)” programlarına katılımları yönünde teşvik etmesi

CAM TAVAN 3. Özel sektör kuruluşlarının üst yönetiminde kadınların yer alması a. Özel sektör kuruluşlarının üst yönetiminde kadınlar için kota koyulması b. Kadın yöneticinin organizasyona ne gibi yararlar sağlayacağı konusunda medya aracılığı ile toplumun bilinçlendirilmesi c. Kadınların tepe yönetime çıkması için eğitim programlarıyla teşvik edilmesi d. İşletme yönetiminin, kadın çalışanlarını “İşletme Yönetimi Yüksek Lisans (MBA)” programlarına katılımları yönünde teşvik etmesi

TEŞEKKÜRLER...