ÖĞRETİM YÖNTEM ve TEKNİKLERİ

HEDEF ve YÖNTEM İLİŞKİSİ HEDEFLER BİLİŞSEL ALAN STRATEJİ (YAKLAŞIM) YÖNTEM TEKNİK BİLGİ SUNUŞ ANLATMA >Gösteri, >Beyin Fırtınası, KAVRAMA BULUŞ Tartışma, Örnek Olay, >Soru Cevap, UYGULAMA ARAŞTIRMA >Gösterip Yaptırma, >Problem Çözme, >PROJE, >Benzetim, >Drama, >Rol Yapma, >İkili ve Grup Tartışması, ANALİZ SENTEZ DEĞERLENDİRME TAM ÖĞRENME

ÖĞRETİM TEKNİKLERİ YANSITMA, BEN KİMİM ? MESLEK BULMA, GRUP TARTIŞMALARI, PANDOMİM, SİZ OLSAYDINIZ NE YAPARDINIZ ? MEKTUP YA DA TELGRAF OYUNU, SORU – CEVAP, BAŞARILI SORU SORMA TEKNİĞİ, KAYNAK KİŞİLER, MERDİVEN SIRALAMA, YANSITMA, BEN KİMİM ? MESLEK BULMA, BEYİN FIRTINASI, ÖRNEK OLAY, NESİ VAR ? PARMAK OYUNU, PANEL, ZIT PANEL, ÖYKÜ TAMAMLAMA,

GRUP TARTIŞMALARI Büyük grup : Ya bütün sınıfın ya da yedi ve daha fazla kişiden oluşan bir grubun bir konuyu birlikte tartışmalarıdır. Bireylerin,öğretme-öğrenme sürecine etkin katılımı, etkili iletişim kurma becerisini, kubaşmasını olayları gözden geçirip birlikte sonuca ulaşmalarını sağlayıcı bir yaklaşımdır. Küçük Grup: Bireysel tartışmayı geliştirmede oldukça etkili olup, kısa sürede bir konuyu veya problemi tartışmada bu teknik işe koşulmaktadır. 66,44,22 şeklinde gruplara ayrılır (Bilen,1999).

PANDOMİM Duygu, düşünce ve bazı eylemlerin konuşmaksızın el, kol, yüz ve beden hareketleri ile ifade edilmesidir (Erden).

SİZ OLSAYDINIZ NE YAPARDINIZ? Öğrencilerin ilgi, ihtiyaç, sorun, tutum ve yaklaşımlarını sağlık ve temizlik alışkanlıklarını, aile arkadaş okul ilişkilerini,sosyal tavırlar gibi konular tartışılarak belirlemek için uygulanır (Bilen,1999).

MEKTUP YA DA TELGRAF OYUNU Sınıf altı ya da sekiz kişilik gruplara ayrılır. Her gruptan yarısı,öbür yarısına bir telgraf çekerek ya da bir mektup yazarak belirli bir soruna çözüm önermelerini ister. Bu çözüm elli kelimeyi geçmeyen bir niteliği taşımak zorundadır (Bilen,1999).

SORU – CEVAP Öğrenciye aşağıdaki türlerde soru yöneltiriz: Hatırlama tipi sorular, Akıl yürütme ya da neden gerektiren sorular, Değerlendirme,değer biçme ve akıl yürütme gerektiren sorular, Yaratıcı düşünme gücü gerektiren sorular,

BAŞARILI SORU SORMA TEKNİĞİ 1-Soru; hoş, kolay ve anlaşılır tavırla sorulmalıdır, 2-Soru bütün sınıfa sorulmalı, özel durumlarda kişiye yöneltilmelidir, 3-Soru tekrarından kaçınılmalıdır, 4-Soru dağılımı adil olmalıdır, 5-Öğrenci düzeyine uygun soru seçilmelidir, 6-Sorunun cevabı ‘evet’ veya ‘hayır’ olmamalıdır, 7-Yaratıcılığı geliştirecek sorular sorulmalıdır, 8-Kim biliyor? Bilen var mı? Kim söyleyecek? Soru kökünden kaçınılmalıdır, (Bilen1999).

KAYNAK KİŞİLER Kaynak kişilerden yaralanmak için, kişi ziyaret edilebileceği gibi, sınıfa da davet edilebilir. (Erden,1998).

MERDİVEN SIRALAMA Öğrencilere sekiz on tane cümle yazılı kart ya da resim verilir. Öğrencilerden beş altı kişilik kümeler oluşturarak ellerindeki kartları önem sırasına dizmesi istenir (Erden.1998).

YANSITMA Gerçek yaşam koşullarına benzeyen bir yöntemle, sosyal ve kişisel sorunların, hiçbir kısıtlamaya yer verilmeden özgürlük içinde ifade edilmesidir. Resim gösterme, belirli kelimelere tepki gösterme, cümle tamamlama, drama edilmiş bir olay, tartışma tamamlama, düşündürücü çaba gerektiren sorular yöneltme şeklinde gerçekleştirilir (Bilen,1999).

BEN KİMİM? Günümüzde ve tarihte önemli rol oynayan kişilerin, yaptıkları işler ya da temel özellikleri ile öğrenilmesini sağlar (Erden,1998).

MESLEK BULMA Bu oyunda bir öğrenci ya da grup meslek seçer. Öğrenciler belli sayıda soru sorarak mesleğin ne olduğunu bulmaya çalışır. Mesleği tutan kişi sadece evet – hayır der (Erden,1998).

BEYİN FIRTINASI Sorun sınıfa sunulmalı ve belli bir süre içinde herkesten çözüm önerileri istenmelidir. Öneriler üzerinde tartışılmadan sekreterler tarafından yazılmalıdır. Öneriler bittikten sonra, sınıfça her bir çözüm üzerinde tartışılmalıdır (Sönmez,1996).

ÖRNEK OLAY Sosyal ilişkilerle ilgili durumu, bir problemi, bir olayı inceleme, olayın nedenlerini ortaya çıkararak çözüm yolları istendiğinde olayı kişiselleştirmeden genel bir hava içinde ve problem merkeze alınarak tartışılması amacıyla uygulanır (Bilen,1999).

NESİ VAR? Bir durumun bir kimsenin betimlenmesi, niteliklerin belirlenmesi, yeni kelimelerin değişik bir yaklaşımla öğrenilmesi istendiğinde bu oyun tekniği uygulanabilir (Bilen,1999).

PARMAK OYUNU Şiir ve öykülerin parmak hareketleri ile canlandırılması biçiminde yapılan dramalardır (Erden,1998).

PANEL Küçük bir grubun ilgi çekici bir konuyu kendi aralarında büyük bir grubun karşısında tartıştıkları bir tekniktir. Lider dahil 5-9 kişiden oluşur (Bilen,1999).

ZIT PANEL Bu teknik işlenmiş bulunan konuları tekrar etme,gözden geçirme amacıyla uygulanır. Sınıfın yarısı soran,yarısı da cevap veren gruba ayrılmıştır. Lider seçilir,sınıf ikiye bölünür. Her grup,alt gruplara ayrılarak,soru soran ve cevapçı olarak ikiye ayrılır. Hazırlık için belli süre verilir (Bilen,1999).

ÖYKÜ TAMAMLAMA Bu teknikte öğrencilere bir hikaye veya olay anlatılır. Ancak hikayenin sonu verilmez, öğrencilerin kendi düzeylerine göre tamamlarlar. (Erden,1998).

BİLGİNİN UZUN SÜRELİ BELLEĞE AKTARILMASINDA KULLANILAN SÜREÇLER GRUPLAMA:Bilgi örgütlendiğinde bir grup içindeki bilginin hatırlanması diğerinin hatırlanmasını sağlar. Böylece bilginin geri gelmesi kolaylaşır. ÇİZELGE TABLO MATRİSLER : Konuyla ilgili temel çerçeveyi veren tablo,çizelge matrisler bilginin yapılandırılmasında,örgütlenmesinde dolayısıyla da bilgiyi anlamlandırmada önemli bir yere sahiptir.

HİYERARAŞİK YAPILAR : Hiyerarşik yapı, basit fikirler kavramlardan karışık kavramlara,ilkelere doğru sıralanan bir yapıdır. Gagne basit kavramlardan karmaşık olanlara doğru adım adım ilerlemeyi esas alır. EKLEMLEME : Yeni alınan bilgi ile uzun süreli bellekte halihazırda var olan bilgi arasında ilişki kurulduğunda,bağlantı sağlandığında meydana gelir. Ön koşul öğrenmeleri hatırlatma, Sınıftaki mesajların alınıp sunulması, Eklemlenen ağlar ve şemalar, Benzetimler, Eklemlemeyi sağlamaktadır.

BELLEK DESTEKLEYİCİLER: YERLEŞİM: Çok iyi bilinen bir çevrede ögelerle, hatırlanmak istenen listedeki ögeler sırasıyla eşleştirilerek imajlar oluşturulur. ZİNCİRLEME : Bu yöntemde hatırlanması gereken birinci öge ikinci öge ile, ikinci öge üçüncü öge ile...ilişkilendirilecek şekilde öykü haline getirilir. BAŞ HARFLERE GÖRE DÜZENLEME : H2SO4 gibi

SOMUT VE TANIMA DÜZEYİNDE KAVRAM ÖĞRENME SOMUT VE TANIMA DÜZEYİNDE 1- Kavramın gerçek maddesi veya resmi ya da diğer temsilcileri sınıfa getirilmelidir. 2- Öğrencilere maddenin adı verilmeli, madde ile adı arasında ilişki kurmaları sağlanmalıdır. 3- Maddenin doğru tanınmasından ve adlandırılmasından hemen sonra bilgilendirici dönüt verilmelidir. 4-Öğrencinin maddeyi tanıyıp tanımadığını belirlemek üzere, madde daha sonra tekrar gösterilmelidir. Gerekirse 1. ve 4. maddedeki basamaklar tekrar edilmelidir.

SINIFLAMANIN BAŞLANGIÇ DÜZEYİNDE KAVRAM ÖĞRETİMİ >Öğrencilere kavramın en az iki farklı örneği ile çok kesin bir ya da iki örnek olmayanı veriniz. >Öğrencilerin örneklerle kavramın adını ilişkilendirmesine yardım ediniz. >Öğrencilerin kavramın özelliklerini, özellikle de aynı düzlemde bulunan kavramlar varsa kavramı, diğerlerinden ayıran bir ya da iki kritik özelliğini ifadelendirmelerine yardım ediniz. >Öğrencilerin kavramı tanımalarına yardım ediniz. >Öğrencilere,kavramın yeni örnekleri ve örnek olmayanları vererek onları kavramı farklı durumlarda tanımayı ve sınıflamaya yönlendiriniz. >Öğrencilere bilgilendirici dönüt veriniz.

GELİŞMİŞ SINIFLAMA VE SOYUT DÜZEYDE KAVRAM ÖĞRETİMİ 1- Öğrencileri kavram öğrenmeye hazırlayınız. 2- Öğrencilere kavramın örneklerini ve örnek olmayanları sununuz. 3- Öğrencilerin örnekleri ve örnek olmayanları tanımaları için strateji geliştirmelerine yardımcı olunuz. 4- Öğrencilere kavramların adını ve özelliklerini kazanmalarını sağlayınız. 5- Öğrencilerin kavramları tam olarak anlamalarını sağlayınız. 6- Öğrencilerin kavramlarını kullanmalarını sağlayınız. 7- Öğrencilere dönüt sağlayınız.

KAVRAM HARİTALARI ÖRNEĞİ

KAVRAM HARİTALARI ÖRNEĞİ ANA BAŞLIK 1 2 3 4 5

YARATICI DRAMA YARATICI DRAMA: Düş gücünün alabildiğine genişletildiği alan. Önceden yazılmış hazır metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları, ve bilgilerine dayanılarak oluşturdukları eylem durumlarıdır. Doğaçlama, canlandırmadır.

YARATICI DRAMA Yaratıcı dramanın derslerde kullanılmasında; 1.Yaratıcılığı geliştirir. 2.Eleştirel düşünme yeteneği kazandırır. 3.Birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır. 4.Kendine güven duyma ve karar verme becerilerini geliştirir. 5.Dil ve iletişim becerilerini geliştirir. 6.Soyut kavramları ya da yaşantıları somutlaştırma gibi temel becerilerin geliştirilmesinde önemli bir yer tutar.

YARATICI DRAMA YARATICI DRAMADA YER ALAN AŞAMALAR; ISINMA; Bu aşamada öğrenciler birbirleriyle grup oluşturulmasına yönelik alıştırmalar vardır. Alıştırmalar tanışma ile başlar. Güven kazanma, uyum sağlama, beş duyuyu kullanma ve gözlem yetisini geliştirmeye yarayan etkinlikler devam eder.

YARATICI DRAMA OYUN; Bu aşamada belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve bu oyunları geliştirme yer alır. Öğrencilerin ve konuların özelliklerine uygun olarak oyunlar seçilebilir. Bu oyunlar kimi zaman sözcük dağarcığını geliştiren oyunlar olduğu gibi, kimi zamanda öykülemeye dayalı oyunlar olabilir.

YARATICI DRAMA DOĞAÇLAMA;Yaygın kullanımıyla bir metne bağlı kalmaksızın, içten geldiği gibi ve aniden gelişen durum olarak tanımlanan doğaçlama; yaratıcı drama da bireysel ve grup yaratıcılığının ortaya çıktığı çalışmalardır. Zihinde canlandırılarak yaşanır. Önceden ayrıntılar saptanmadığı için özgün bir süreç olarak yaşanabilir.Bireyin kendi yaşantısıdır, kendilerini rahatça ortaya koyabildikleri bir ortamdır.Bireysel olarak keyif aldıkları bir aşamadır.

YARATICI DRAMA OLUŞUM; Bu aşama yaratıcılığın ortaya çıktığı aşamadır, hazırlanan oyunlar ve doğaçlamalar sınıfa sunulur. .

YARATICI DRAMA DEĞERLENDİRME;Yaratıcı dramanın önemli bir aşaması da değerlendirmedir. Değerlendirme öğrencilerin geçirdikleri yaşantıların gözden geçirilmesi anlamına gelir. Bir çalışma adından tartışma açılması, “ Ne yaşadınız ?” “Neler hissettiniz ? ” “Nerede güçlük Çektiniz” gibi soruların tartışılması katılımcıların bu soruları yanıtlamasıdır.