Yrd. Doç. Dr. Mehmet Göktürk Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği ve Bilimlerinde İnsan Bilgisayar Etkileşimi Dersleri Yrd. Doç. Dr. Mehmet Göktürk Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

Gündem Akademisyen profili Öğrencilerin beklentileri Verilen içerik Lisansüstü eğitimde İBE Bölüm içi algılama Akademik yayın algısı Yazılım mühendisliği çerçevesi Farklı ders malzemeleri Uzaktan eğitimle İBE GYTE’de neler yapıyoruz Sonuç ve Öneriler

Akademik profil Elektrik Elektronik Mühendisliği lisans EECS Bilgisayar Grafikleri alanında yüksek lisans 2000 yılında İBE alanında doktora (GWU) Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü (Bilg. Müh) Lisans – Man Machine Interaction Lisansüstü – Human Computer Interaction Bilgi Üniversitesi (Bil. Bilimleri) Lisans - Human Computer Interaction Işık Üniversitesei (Bil. Müh) Lisans – Human Computer Interaction Ahmet Yesevi Universitesi (Bil. Müh. Uzaktan E.) Lisansüstü – İnsan Bilgisayar Etkileşimi

Öğrencilerin Beklentileri Tüm diğer alanlarda gözlenen test sisteminin getirdiği hazırcılık ve öğrenme motivasyonu eksikliği Dersleri diploma ile aralarında bariyer kabul etme Formül ve örnek soru beklentileri Şablon ders notu ya da kolay kitap Kodlama yoğun proje isteği Tasarım konusunda isteksizlik Dersi kolay diye alma durumu

Hocanın Beklentisi ? Hiç umursanmayan İBE konusunda öğrencilere bilinç vermek Mühendislik ve teknoloji yanında daha çok “bilim” yönü ile öğrencilere olaylara farklı bakış açısı kazandırmak Ölçülebilir kriterler ile çalışan ve çalışmayan öğrenciyi ayırabilmek Öğrenci işe başladığında aklında kalıp işine yarayacak şeyler kazandırmak Belki projelerden yurtiçi konferans makalesi çıkarabilmek Lisansüstü öğrenci ayarlamak Lisansüstü derslerde tez öğrencisi bulmak

İçerik (İnsan Bilgisayar Etkileşimi Lisans Seviyesi) Temel Giriş, kullanılabilirlik, etkileşim vb. MOTIVASYON.... İnsan algısal özellikleri, hafıza, görme, işitme, dokunma motor sistem vb. Üstün arayüzlerin ortak özellikleri WIMP arayüzlerde tasarım ilkeleri, alt başlıklar Web arayüzleri, ilkeler, problemler, navigasyon Kullanılabilirlik değerlendirme yöntemleri Mobil arayüzler Engelliler için arayüzler Sanal, artırılmış gerçeklik, işbirliği vb. 3-4 tasarım/değerlendirme projesi

İçerik (İnsan MAKİNA Etkileşimi Lisans Seviyesi) Temel Giriş, kullanılabilirlik, etkileşim vb. MOTIVASYON.... İnsan algısal özellikleri, hafıza, görme, işitme, dokunma motor s. Teknolojik makinalarla etkileşim örnekleri iyi ve kötüler Üstün arayüz özellikleri (Genel) Insan Bilgisayar Etkileşimi (WIMP ağırlıklı) ilkeleri Ev Elektroniği, sanayi cihazları, otomotivde etkileşim Mobil arayüzler, fotoğraf makinası vb arayüz ve tasarım Engelliler için özel çözümler Kullanılabilirlik değerlendirme yöntemleri Ajanlar ve akıllı ortamlar, kullanıcı durumu algılama Bilgisayarla görmeye dayalı etkileşim (Kinect vb) Robot-İnsan etkileşimi, koordinasyon 3-4 tasarım/değerlendirme projesi

İçerik (İnsan Bilgisayar Etkileşimi Yüksek Lisans Seviyesi) Lisans seviyesi konular hızlandırılmış biçimde Haftada iki araştırma makalesi – toplam 20 Öğrenciler “kabul ederse” bir araştırma projesi Olabildiğince işleri ile ilgili makaleler incelenir “Mihenk taşı” makaleleri eski olduklarına bakılmaksızın okunur Farkındalık ve merak yaratılır (DOET okunur) Videolar izlenir Sonunda birçok öğrenci tez yapmak ister!

Lisansüstü Eğitimde İBE Pek çok öğrenci çalışan öğrenciler, pratik uygulamalar zorluyor İşyerlerinde katkı bekliyorlar, bu motivasyon kullanılmalı Deneysel araştırmaya yabancılar, temeller verilmeli İstatistik bilmiyorlar, silah zoru ile öğretilmeli Bilimsel motivasyon ile “faydacı” motivasyonu karıştırıyorlar Zamanları yok! Araştırma yap(a)mıyorlar. Okumuyorlar. Uluslararası video klipleri ve konuşmaları dinlenince motive oluyorlar, yeni düşünceler oluşuyor Tez çalışmaları için konu seçimi önem taşıyor Dersi alan öğrencilerin daha sonra geri dönüşleri hep olumlu

Bölüm içi dinamikler ve üniversite Bilgisayar mühendisliği bölümlerinde “yazılım mühendisliği” yönelimli personel daha az Psikoloji, fizyoloji, tasarım kökenliler ise hiç yok İBE tarzında deneysel çalışmaya, ankete, çerçeve modellere dayalı çalışmalar “SOFT” olarak karşılanıyor Lisansüstü ve Doktora tezlerinde jüri üyelerinin çalışmanın özgünlüğü konusunda iknası zor olabiliyor Temel konu başlıkları arasında İBE her üniversitede yer almıyor Donanım işin içine sokulunca herkes memnun oluyor !!! Son kullanıcı araştırması tutulmuyor

Akademik Yayın Algısı Akademisyen perspektifinden yayın ve bilimsel gelişim önemli YÖK/UAK uygulamalarında “yazılım mühendisliği” ve “iletişim tasarımı” dışında ilgili alan kodu yok Birikimli bir ders olmadığı için lisansüstü dersi en iyi ihtimal ikinci İBE dersi oluyor Öğrencinin araştırma yapabilirse elde edeceği birikim, diğer alanlara kıyasla temeli az olduğu için daha kısıtlı kalıyor İstatistik ve deney tecrübesi olmaması özgün çalışmayı etkiliyor Kısmen disiplinlerarası bir konu olması nedeniyle geleneksel bilgisayar/elektronik dergi perspektifine “bazen” uymadığı için kaliteli dergi sayısı daha sınırlı Biraz sosyal bilimler gibi algılanma tehlikesi mevcut

Bilgisayar Bilimleri Öğrencisi (Bilgi Ü.) “- Hocam bu derste şimdi kod yazmıcak mıyız?” “- Tasarım yapacaksınız, değerlendirme yapacaksınız ölçeceksiniz” “- Nasıl yani?” Standart bilgisayar bilimleri/mühendisliği öğrencisi, problemi alıp onu çözen kod yazmaya alıştırılmış. Tasarım, kalite, süreç, araştırma, karşılaştırma, çerçeve hazırlama gibi konulara genel anlamda uzak...

Yazılım Mühendisliği Dersi Çerçevesi Ian Somerville, Software Engineering, klasik kitap Okuması zor ve karmaşık yazılım mühendisliği kitapları Pek çoğunda yeterli İBE konusu incelenmiyor Gereksinim Analizi – Tasarım – Kodlama – Test diye gidiyor Kullanıcı merkezli tasarım ancak yeni baskılarda çıktı ISO9241-210 (Kullanıcı merkezli yazılım geliştirme süreci, 2010) Arayüzlerin hazırlanması projelerde ön çalışma olarak istenmeli Son kullanıcı ile ön çalışmalar proje ödevlerine yedirilmeli UML ile kafayı bozmamalı !!! CASE yazılımları amaç değil araç olarak kullanılabilir olmalı Kullanılabilirlik konusunda farkındalık yaratılmalı

Yazılım mühendisliği dersinin önemi Pek çok üniversite henüz yazılım mühendisliği konusunda yeterli eğitim verilemiyor Bu eğitimin içine kullanıcı merkezli tasarım süreci zaten yedirilemiyor Gerçek piyasa ile ders arasında ilişi kurabilmek için gereken araç gereç yazılım genelde ücretli veya üniversite lisansını kovalamak gerekiyor Çok değerli ders zamanını kullanılabilirlik farkındalığı yaratmak için kullanamıyoruz Çünkü İBE algısı her akademisyende aynı düzeyde değil

Farklı ders malzemeleri Klasik tahta (siyah ya da beyaz) yahut Powerpoint yetmiyor Etkileşimin gösterilmesi gerekiyor Video ya da cihazın kendisinin gösterilmesi uygun Bol fotoğraf gerekiyor Etkin bir biçimde youtube ve internet üzerindeki diğer açık İBE derslerinin takip edilmesi, hatta bazı derslerde ek saat olarak birlikte dinlenmesi uygun oluyor Çok yararı görüldü Bu tip videoların hem oluşturulması hem arşivlenmesi gerekiyor

Uzaktan Eğitim ile İBE dersi AYÜ bünyesinde verildi Kurum standardı tam Türkçe öğretim olduğu için kaynaklar paylaşılamadı Ders notlarına mahkum, yerli kitap sıkıntısı içinde ders işlendi Internet üzerindeki kaynaklara ulaşım ders sırasında daha kolay sağlandı Projeler, öğrenci profili daha yaşlı olduğu için çok daha detaylı yapıldı, projelere verilen önemin daha yüksek olduğu gözlendi

GYTE’de neler yapıyoruz ? Attentive Computing Ubiquitous devices Eyetracking Mobil (Android-ios) Embedded gizmolar Engellilere yönelik uygulamalar Daha detaylı bilgi: hci.gyte.edu.tr

Sonuç İşimiz zorlaşıyor...

Sorular & Öneriler ? gokturk@gyte.edu.tr