GİRİŞİMİN FİNANSMANI İSO 7. Sanayi Kongresi 3 Aralık 2008 Doç. Dr GİRİŞİMİN FİNANSMANI İSO 7. Sanayi Kongresi 3 Aralık 2008 Doç. Dr. Talat Çiftçi BİOSFER Danışmanlık Mühendislik Ltd. www.biosfer.com.tr

İÇİNDEKİLER 1. Genel Bakış 2. Proje ve Girişim Finansman Şekilleri. 2 İÇİNDEKİLER 1. Genel Bakış 2. Proje ve Girişim Finansman Şekilleri 2.1 Üniversiteler ve SANTEZ 2.2 TÜBİTAK/TEYDEB ve AB7ÇP 2.3 TTGV 2.4 KOSGEB 2.5 Bankalar 2.6 Girişim Sermayesi Kuruluşları 2.7 Kuluçkalar 3. Girişim Finansmanı için Stratejik Ortaklıklar 4. Girişim İşPlanı Nasıl Hazırlanır? 5. Özet Confidential

1.Girişim Finansmanına Genel Bakış Girişim boyutlarına göre çok çeşitli kaynaklar mevcuttur. Mikro-finanstan, girişim sermayesine, uzun vade krediden, stratejik ortaklığa ve borsaya açılmaya kadar çeşitli alternatifler arasında uygun olanı bulmak gerekiyor. Girişim için finans arayışı kadar, bir taraftan da uygulanmaya değer proje arayışları devam etmektedir. Bu sunumda, iki tarafın biraraya gelmesini kolaylaştıracak önerileri tartışmaya çalışacağız. Confidential

2. Proje ve Girişim Finansman Şekilleri Confidential

2.1 Üniversiteler ve SANTEZ ODTÜ: Proje Yarışması 50,000 YTL + Teknoparkta yer İTÜ: Proje Yarışması (Eğitim+Ödül) Bilkent Ü. : Proje Yarışması (40000 YTL) Koç Ü.: MBA Ders ve Proje Yarışması Sabancı Ü.: Girişimcilik Eğitim Programı Ege Ü. EBILTEM Proje Pazarı ------------------------------------- SANTEZ: Sanayi için Tez Projelerine %75 Destek ve 1,500 YTL Doktora, 1,250 YTL MS Bursu vs. Confidential

2.2 TÜBİTAK-TEYDEB ve AB-7ÇP TÜBİTAK ve AB-7ÇP Akademik ve Sinai Projelere Hibe Destekler (TÜBİTAK %50-60, AB %60-75) TEYDEB Çeşitli Destekler Örnek Girişimci Adayı: Max. 100,000 YTL (12 Ay, %75 Hibe) Örnek KOBİ: Max. 400,000 YTL (18 Ay, %75 Hibe) AB KOBİ'lere 50,000 € Kaynak, Eureka, Eurostars vs. Confidential

2.3 TTGV Kuluçka Başlangıç: 50,000$ 2 Yıl Risk Sermayesi: 200,000$ 2 Yıl Girişim Sermayesi (Ortaklık): 750,000$ KOBİ Teknoloji Geliştirme: 1,000,000$ 2 Yıl KOBİ Ticarileşme: 1,000,000 $ 1 Yıl Çok Ortaklı Teknoloji Geliştirme: 2,500,000$ 2 Yıl Confidential

2.4 KOSGEB (Yıllık 50-100 milyon YTL Kaynak) Danışmanlık: 20,000 YTL %80 Hibe Yayın: 3,000 YTL %80 Hibe Teknopark Kira: 20,000 YTL %80 Hibe KOSGEB TEKMER İşyeri İmkanı Konferans vs: 5,000 YTL %80 Hibe ArGe Desteği: 10,000YTL Kalite Ekipman/Demirbaş: 50,000YTL %80 Hibe Kalite Ekipman/Kiralama: 15,000 YTL Confidential

2.5 Bankalar TSKB, Halk Bankası ve Garanti Bankası Tarafından Verilen Projelere Özel Krediler Garanti Bankası'ndan Kadın Girişimcilere 30,000 $ Confidential

2.6 Girişim Sermayesi Kuruluşları KOBİ A.Ş. (500,000-5,000,000$) İşGirişim (5,000,000-10,000,000$) TÜRKVEN TTGV vs. Confidential

2.7 Kuluçkalar İŞGEMler/KOSGEB Teknoloji Holding/Embrio LabX vs. Confidential

3. Girişim için Stratejik Ortaklıklar Confidential

ŞİRKETLERİN BÜYÜME VE KURUMSALLAŞMA AŞAMALARINDA GİRİŞİM FİNANSMANI 1. Şahıs Şirketi için Girişim Finansmanı 2. Aile Şirketinden Ortaklığa dönüşmek 3. Profesyonelleşmek ve Kurumsallaşmak 4. Stratejik Ortaklıklar 5. Halka Açılmak Confidential

GİRİŞİM FİNANSMANI İÇİN STRATEJİK ORTAKLIK SÜRECİ 1. HEDEF BELİRLEME, PLANLAMA VE ÖN HAZIRLIK 2. DÖKÜMANLARI VE ŞİRKETİ HAZIRLAMA 3. ADAY BELİRLEME VE TEMAS KURMA 4. DENETİM VE PAZARLIK 5. ANLAŞMA Confidential

3.1. HEDEF BELİRLEME, PLANLAMA VE ÖN HAZIRLIK A. NEDENLER Rekabete Karşı Güçlenmek Risk Paylaşımı, vs. B. HEDEFLER Hızlı Büyüme C. ALTERNATİFLER Kredi, Ortaklık veya "JV" vs Confidential

3.2. DOKÜMANLARI VE ŞİRKETİ HAZIRLAMA A. GEREKLİ DOKÜMANLAR Ticari, Finansal Bilgiler, Personel Bilgileri B. ŞİRKETTE DEĞER ARTIŞI YAPMAK Kurumsallaşma, Şeffaflık, Yenilik ("Pipeline"), Boyut, Kârlılık C. STRATEJİK FIRSATLARI ORTAYA ÇIKARMAK Gelecek Nasıl Olacak? Stratejik Alternatifler, Yeni Ürün Geliştirme, Yeni İş Geliştirme, İşbirlikleri D. ŞİRKET DEĞER HESABI Kârlılık, EBITDA, Nakit Akış, Gelecek Ürünler, Satılan Benzer Şirketlerin Değeri, Ciro, Varlıklar Confidential

3.3. ADAY BELİRLEME VE PAZARLAMA A. ORTAK ADAYLARINI TESBİT ETMEK Rakip, Müşteri, Tedarikçi Finansal Yatırımcılar B. ORTAK/KREDİ TİPİNE GÖRE BEKLENTİLER 3.2.1 Finansal yatırımcı, isim, kaynak ve kurumsallaşma getirebilir Ancak, Kısa vade karlılık için ucuza almayı hedefler. 3.2.1 Stratejik yatırımcı, isim, kaynak, ölçek ekonomisi, rekabet gücü , yeni ürün geliştirme yeteneği getirebilir. İlaveten, uzun vade karlılık için değerini öder. C. ADAYDA OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER İstek, Kaynak, İş Bilgisi ve Yeteneği D. ORTAK NE ARAR? Parlak Gelecek! Kelepir! Sinerji Potansiyeli, Prestij vs. E. ORTAK OLARAK RAKİBE DİKKAT! Pazar Payı, Sinerji, Ölçek Ekonomisi vs. için olabilir. Bazen de, sadece istihbarat almak veya eleman-müşteri kapmak için. Confidential

3.4. DENETİM VE PAZARLIK A. GİZLİLİK SÖZLEŞMESİ B. GEREKLİ BİLGİLER Finansal, Personel, Teknoloji, Ticari vs. C. NİYET ANLAŞMASI D. AYRINTILI DENETİM ("DUE DILIGENCE") Finansal, Hukuki, Teknik, Ticari vs. E. PAZARLIK SÜRECİNİN YÖNETİMİ Confidential

3.5. ANLAŞMA A. SATIŞ/ORTAKLIK SÖZLEŞMESİ Deneyimli Hukukçu B. YENİ YÖNETİME GEÇİŞ C. DEVİR SONRASI DESTEK VERMEK Geçiş Dönemini Yönetmek Confidential

GİRİŞİME ORTAKLIK İÇİN ÖNERİLER Doğru Ortaklık Hedefi Belirlemek Yeterli Ön Hazırlık Yapmak Faaliyet ve Gelirleri Kayıt İçine Almak Mümkünse Değer Artırıcı Tedbirler Almak ve İşi Geliştirmeye Devam Etmek Görüşmelerde Gizliliğe İtina Etmek Ortağı Tanımak ve Gerçek Hedefini Anlamak Confidential

4. Girişim İşplanı Nasıl Hazırlanır? Confidential

İşplanı Nedir? -Bir iş fikrini hayata geçirmek için gerekli kaynakların neler olduğunu ve yapılacak işin başarıya ulaşıp ulaşamayacağını belirlemek amacıyla yapılan çalışmadır. -Girişim finansmanı için gerekli dokümanların özetidir. Confidential

İşplanı Neleri Kapsar? Teknik inceleme Finansal inceleme Ekonomik inceleme İŞ FİKRİ TİCARİ VE EKONOMİK OLARAK DOĞRU MU? Teknik inceleme İŞİN TEKNİK GEREKLERİNİ GERÇEKLEŞTİREBİLİR MİYİZ? Finansal inceleme KAYNAK BULABİLİR MİYİZ? Hukuki inceleme GEREKLİ İZİNLERİ ALABİLİR MİYİZ? Confidential

Pazar Araştırması ÜRÜN PAZAR Yeni Mevcut Yeni Ürün Yeni Pazar Mevcut Ürün Mevcut Pazar ÜRÜN Confidential

Girişimin Finansmanı = Sabit Yatırım + İşletme Sermayesi -Ne kadar özkaynak ayrılacak ve ne kadar dış kaynak bulunacak? -Bu dış kaynak nasıl temin edilecek? Confidential

İşPlanı Sonuç Bölümü Yatırımın Kârlılığı, Net Bugünkü Değer, İç Kârlılık Oranı, Yatırım Geri Dönüş Süresi, Başabaş Noktası Analizi vs. Duyarlılık ve Risk Analizi Diğer (Net Katma Değer, vs.) Confidential

5. Özet 5.1 Türkiye'de girişim finansmanı için alternatif finansman kaynakları mevcuttur. 5.2 Girişim için kaynak aramadan önce proje için ciddi bir işplanı hazırlanmalıdır. 5.3 Girişim için alternatif kaynaklar incelenerek uygun strateji belirlenmelidir. 5.4 Basit Kural: Çabuk ve ucuz dene! (Fail Cheap, Fail Fast, Move on!) Confidential

Biosfer Danışmanlık Mühendislik Ltd Talat Çiftçi (PhD, MBA) Biosfer Danışmanlık Mühendislik Ltd  Yıldız Posta Cad. Vefa Bey Sok. Yeşil Apt. No 26 / A 18 Gayrettepe, İstanbul talat@biosfer.com.tr Tel : 0-212-347-0050 (pbx) Direk: 0-212-347-0054 GSM: 0-532-413-7963 Confidential