2547 SAYILI YÜKSEK ÖĞRETİM KANUNU
Amacı:Yükseköğretimle ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek Yükseköğretim Kurumlarının teşkilatlanma ve görev işleyiş yetki ve sorumlulukları ile araştırma eğitim-öğretim, yayım, öğretim elemanları, öğrenciler ve personel ile ilgili esasları bir bütünlük içinde düzenlemektir.
TANIMLAR PROFESÖR En yüksek düzeyde akademik unvana sahip kişidir. DOÇENT:Doçentlik sınavını başarmış akademik unvana sahip kişidir. YARDIMCI DOÇENT: Doktora, Tıpta uzmanlık veya belli sanat dallarında yeterlik belge ve yetkisini kazanmış ilk kademedeki akademik unvana sahip kişidir.
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ: Ders vermek ve uygulama yaptırmakla yükümlü öğretim elemanıdır. OKUTMAN: Öğretim programlarında ortak zorunlu ders olarak belirlenen dersleri okutan veya uygulayan öğretim elemanıdır. ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ: Yükseköğretim Kurumlarında yapılan araştırma inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcılarıdır.
UZMAN: Öğretimle doğrudan doğruya veya dolaylı olarak ilgili olan özel bilgi veya uzmanlığa ihtiyaç gösteren bir işle laboratuarlarda kitaplıklarda atölyelerde ve diğer uygulama alanlarında görevlendirilen öğretim yardımcılarıdır. ÇEVİRİCİ:Sözlü veya yazılı çeviri işlerinde çalıştırılan öğretim yardımcılarıdır. EĞİTİM ÖĞRETİM PLANLAMACILARI: Yükseköğretim kurumlarında eğitim öğretim planlaması ile görevli öğretim yardımcılarıdır.
ATAMALAR Profesörlüğe Yükseltilme ve Atama: Doçent unvanını aldıktan sonra en az beş yıl açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında uygulamaya yönelik çalışmalar ile orijinal yayınlar yapmış olmak. Açık bulunan profesör kadrosuna yukarıdaki şartlara haiz Doçentlerle başka üniversitelerde en az 2 yıl hizmet etmiş profesörler atanabilirler.
Üniversiteler Profesör kadroları ve kadro ile ilgili olarak adaylarda aranacak nitelikleri kadronun devamlı veya kısmı statüde olduğunu belirterek ilan ederler. Profesörlüğe müracaat eden adayların nitelik ve durumlarını tespit etmek için üniversite yönetim kurulunca en az üçü başka üniversitelerden olmak üzere en az 5 profesör (İlan edilen kadronun bilim alanı ile ilgili) jüri üyesi olarak görevlendirir. Jüri üyelerinden adayların eserleri ve yayınları hakkında rapor istenir. Raporların sonucuna göre Üniversite Yönetim Kurulu Karar vererek Rektör atamayı yapar.
Doçentlik sınavı Doçentlik sınavına katılabilmek için lisans diploması aldıktan sonra, doktora veya tıpta uzmanlık unvanını veya sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak, orijinal bilimsel araştırma ve yayınlar yapmış olmak. Merkezi sistemle hazırlanacak bir yabancı dil imtihanı kazanmış olmak gerekir. Doçentlik sınavı Üniversitelerarası Kurulca yılda bir kere açılır Adaylar Üniversitelerarası Kurulun tespit edeceği tarihe kadar belge ve yayınları ile birlikte başvurularını yaparlar.
Üniversitelerarası Kurul üç veya beş kişilik bir jüri tespit eder Üniversitelerarası Kurul üç veya beş kişilik bir jüri tespit eder. Bu jüri eserleri inceleyip adayı sözlü veya gerektiğinde ayrıca pratik ve uygulamalı sınava tabi tutar ve adaya ilgili bilim alanında doçentlik yetkisini verir.
Doçentliğe Atama: Doçentliğe atanmak için Doçent unvanını almış olmak gerekir. Doçentliğe atanacak aday için Rektör tarafından varsa biri o Birimin yöneticisi en az biride Üniversite dışından olmak üzere Profesörlerden oluşan 3 kişilik jüri oluşturulur. Bu jürilerden gelen sonuçlara göre Üniversite Yönetim Kurulu karar vererek Rektör atamayı yapar.
Yardımcı Doçent Ataması:Bir üniversite biriminde açık bulunan yardımcı doçent kadroları Rektörlükçe ilan edilir. Bu şartlara haiz adaylar için ilgili Fakülte Dekanı, Enstitü ve Yüksekokul Müdürü tarafından; biri o birimin yöneticisi biride o üniversite dışından olmak üzere üç profesör veya doçent tespit ederek, adaylar hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan veya yetkili müdür kendi yönetim kurullarının görüşünü de aldıktan sonra önerilerini Rektöre sunar. Atama Rektör tarafından yapılır.
Bu kadroya başvuracak adaylarda; Doktora Tıpta Uzmanlık veya belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak Yönetim Kurulunca oluşturulacak jüri tarafından yapılacak olan yabancı dil sınavını başarmış olmak gerekmektedir. Yardımcı Doçentler bir üniversitede her seferinde 2’şer veya 3’er yıllık dönemlerde atanırlar. Yardımcı Doçentler bir üniversitede en çok 12 yıla kadar atanabilirler.
Öğretim Görevlileri:Öğretim Görevlileri ilgili Yönetim kurullarının görüşleri alınarak, Fakültelerde dekanların, Rektörlüğe bağlı birimlerde Bölüm Başkanlarının önerileri üzerine Rektör tarafından 2 yıl süre ile atanabilir. Süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunlar yeniden atanabilirler. Konservatuar ile Meslek Yüksekokullarına gerektiğinde sürekli olarak öğretim görevlisi atanabilir. Okutmanlar :İlgili kurumların görüşü alınarak fakültelerde ve fakülteye bağlı birimlerde Dekanların, Rektörlüğe bağlı Enstitü veya Yüksekokullarda Müdürün önerisi ve rektörün onayı ile süreli veya sürekli atanırlar. Atama süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Yeniden atamaları mümkündür.
Araştırma Görevlileri:Bunlar ilgili Anabilim veya Anasanat Dalı Başkanlarının önerisi Bölüm Başkanı, Dekan, Enstitü, Yüksekokul veya Konservatuar müdürünün olumlu görüşü üzerine Rektörün onayı ile en çok 3 yıl süre atanırlar. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer görev süreleri yeniden uzatılabilir.
Uzman –Çevirici-Eğitim Öğretim Planlamacılarının Atanmaları: İlgili yönetim kurullarının görüşleri alınarak fakültelerde veya fakülteye bağlı birimlerde dekanın Rektörlüğe bağlı enstitü veya Yüksekokullarda müdürlerin Rektörlüğe bağlı bölümlerde bölüm başkanlarının önerisi ve rektörün onayı ile en çok 2 yıl için yapılır.
Yabancı ülkelerde alınan Doçentlik Profesörlük Unvanı: Yabancı ülkelerden alınan Doçentlik ve Profesörlük unvanının denkliğinin Üniversitelerarası Kurulca onaylanması zorunludur.
ÜNVANLARIN KORUNMASI: Profesör, Doçent ve Yardımcı Doçent unvanını kazanan elemanlar her unvan için yükseköğretim kurumlarında bir fiil 2 yıl görev yapmadıkları taktirde Yükseköğretim kurumları dışındaki çalışmalarda bu unvanı kullanamazlar
YAŞ HADDİ Öğretim üyelerinin emeklilikte yaş haddi 67 yaşının doldurduğu tarihtir
YABANCI UYRUKLU ÖĞRETİM ELEMANLARI Sözleşme ile görevlendirilecek öğretim elemanları ilgili fakülte,enstitü veya yüksekokul yönetim kurulunun önerisi ve üniversite yönetim kurulunun uygun görüşü üzerine rektör tarafından işlemler başlatılır. YÖK Başkanlığı ve Maliye Bakanlığından izin ve vize işlemleri alındıktan sonra sözleşmeli olarak göreve başlatılırlar.
Çalışma esasları : Üniversitelerde Profesör ve Doçentler devamlı ve kısmi statüde görev yapanlar diye ikiye ayrılır.
Devamlı Statüde Görev Yapanlar:Bütün mesailerini Üniversite ile ilgili çalışmalara ayırırlar. Bunlar özel kanunlarla belirlenen görev ve telif hakları hariç Yükseköğretim Kurumlarından başka yerlerde ücretli ücretsiz resmi veya özel başka hiçbir görev alamazlar. Serbest meslek icra edemezler.Devamlı statü ile atanmış olup, kısmi statüye geçmek isteyen doçentlerde en az 5 yıl devamlı statüde çalışmış olmak şartı aranır. Devamlı statüde profesörlüğe atanmaları halinde kısmi statüye geçmeleri için yeniden 5 yıl devamlı statüde çalışma şartı aranmaz.
Öğretim üyelerinin haftalık ders yükü en az 10 saattir Öğretim üyelerinin haftalık ders yükü en az 10 saattir. Öğretim Görevlileri ve okutmanlar için haftalık ders yükü 12 saatten az olmamak üzere Yükseköğretim Kurumunca tespit edilir. Rektör, Dekan, Enstitü ve Yüksekokul Müdürleri için haftalık ders zorunluluğu aranmaz Bunların yardımcıları ile bölüm başkanları için haftalık ders yükü yukarıdaki belirtilen sürenin yarısı kadardır.
Kısmi Statüde Görev Yapanlar:Her defasında 2 yıl için atanırlar haftada en az 20 saat üniversitede bulunmak eğitim öğretim uygulama ve araştırmaları bölüm başkanının gösterdiği yerde ve onun denetimi altında yapmakla yükümlüdürler. Bunlar çıplak maaş alırlar. İdari görev alamazlar Ancak devlet memurlarının mesai saatlerine ve süresine tabi olmak şartıyla enstitü müdürü bölüm anabilim ve anasanat dalı başkanı olurlar.Yurtdışına çalışma yapmak üzere çıkışlarında devlet bütçesinden döner sermayeden ve üniversitenin diğer gelir kaynaklarından ödeme yapılmaz.
Kısmı statüde bulunanların devamlı statüye geçmek isteyenlerin müracaatları o anabilim dalında boş kadro bulunması şartı ile Yükseköğretim Kurul Başkanlığı kararı ile yapılır.
KAMU KURULUŞLARI VE VAKIFLARDA GÖREVLENDİRME:
Öğretim elemanları ilgili kurumlar ile kendisinin isteği üniversite yönetim kurulunun uygun görmesi ve rektörün onayı ile ihtiyaç duyulan konularda özlük hakları kendi kurumlarınca yürütülmek kaydıyla bakanlıklarda silahlı kuvvetler ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Adli Tıp Kurumu, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve Türk Silahlı Kuvvetlerini güçlendirme vakfı Kamu Kuruluşlar
ve kamu yararına çalışan kuruluşlar veya gerçek kişiler tarafından kurulan vakıflar ile kanun ile kurulmuş sosyal güvenlik kurumları ile kamuya yararlı dernekler ve bunların iştiraklerinde araştırma geliştirme kurumları ve diğer kamu kurumlarında geçici olarak görevlendirilebilirler. Bu şekilde görevlendirilenler döner sermayeden yararlanamazlar.
GÖREVLENDİRMELER;
Öğretim Elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın kongre konferans seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantıya katılmalarına araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına araştırma ve incelemenin gerektiği yerde bulunmalarına Rektörün onayı gerekir.
Kısa süreli görevlendirme: Öğretim elemanlarının bilimsel toplantılara katılmak inceleme araştırma ve uygulama yapmak üzere süresi 3 aya kadar olan görevlendirmelerdir.
Uzun süreli görevlendirme:Öğretim elemanlarının inceleme araştırma ve uygulama yapmak üzere 3 aydan fazla bir süre ile ilgili yönetim kurulularınca onaylanacak çalışma programlarına göre yapılan görevlendirmelerdir. Öğretim Üyelerinin uzun süreli görevlendirilmesi için Üniversitede veya muhtelif üniversitelerde toplam en az 6 yıl çalışmış olması şartı aranır. Yada önceki uzun süreli görevlendirmeden sonra üniversiteye dönüş veya işe başlama tarihinden itibaren aylık ve yolluklarını üniversiteden alanlar için en az 6 yıl, aylık ve yolluk almayacaklar için en az 2 yıl geçmiş olması gerekir.
Öğretim üyelerinin aylıklı yurtdışı görevlendirmeleri süresi 1 yılı aşamaz. 1 yıl sonunda isteği üzerine gerekli gördüğü takdirde bu süre aylıksız olarak 1 yıla kadar uzatılabilir. Süreli olarak tayin edilen öğretim görevlileri ve okutmanlar ancak kısa süreli görevlendirilebilirler. Sürekli olarak tayin edilen Öğretim görevlileri ve okutmanlar öğretim Üyeleri gibi görevlendirilirler
Araştırma Görevlisi veya bu kadrolara atanmış öğretim Elemanları Üniversitede en az bir yıl görev yapmış olmak ve genel hükümlerine göre mecburi hizmet yüklenmek şartıyla yurtdışında iki yıla kadar görevlendirilebilirler. Bunların görevleri beş yıla kadar uzatılabilir. Hükümetler arası kültür anlaşmalarına göre veya üniversitelerin yurt dışı Üniversiteler ile yaptığı ve Yükseköğretim Kurulunca onaylanmış bulunan anlaşmalar gereğince yapılacak yurtdışı görevlendirmeler bu sınırlamalara tabi değildir.
KURUMLARARASI YARDIMLAŞMA(40.MADDE)
Öğretim Üyeleri ile ders vermekle görevli Öğretim Yardımcıları bağlı bulundukları birimde haftalık ders yükünü dolduramadıkları takdirde kendi Üniversitelerin diğer birimlerinde veya o şehirdeki yükseköğretim kurumlarında ders yükünü doldurmak üzere Rektör tarafından görevlendirilebilirler. Ayrıca ihtiyacı olan bir üniversitenin isteği öğretim üyesinin kendi arzusu üzerine ilgili yönetim kurullarının görüşü Rektörün önerisiyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından talepte bulunan üniversitenin biriminde en az bir eğitim öğretim yılı görevlenebilirler
KURUMLARİÇİ BİLİMSEL DENETİM
Öğretim elemanlarının bilimsel yönden denetlenmeleri, onların eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, yayım, seminer, klinik ve uygulama faaliyetleri üzerinde olur. Her öğretim elemanı bilimsel araştırma yayınları ve verdiği dersleri yönettiği seminerleri ve uygulamaların listesini yurtiçinde ve yurtdışında yapılan bilimsel kongredeki tebliğlerin birer örneğini bağlı bulunduğu birim yöneticisinin aracılığı ile Rektörlüğe sunmak zorundadır.
MEMURLAR VE DİĞER GÖREVLİLER
Yönetim örgütleri Yükseköğretim üst kuruluşlarında başkana üniversitelerde Rektöre bağlı Merkez Yönetim Örgütünün başında bir Genel Sekreter ve hizmetlerin gerekli kıldığı Daire Başkanları Müdürler, Hukuk Müşavirleri, büro ve iç hizmet görevlerini yapmak üzere 657 sayılı D.M. Kanununa tabi memurlar ve diğer görevliler bulunur. Her fakültede dekana bağlı ve fakülte yönetim örgütünün başında bir fakülte sekreteri Enstitülerde Enstitü Sekreteri ve bazı yüksekokullarda Yüksekokul Sekreteri bulunur.
ATAMALAR:
Üniversitelerde Genel Sekreter ve Daire Başkanları Hukuk Müşavirleri Yönetim Kurulunun görüşü alınarak Rektör tarafından atanır. Fakülte, Enstitü ve Yüksekokul Sekreterinin atanması ilgili birim amirinin önerisi üzerine Rektör tarafından yapılır. Genel Sekreterlerin Üniversite Lisans diplomasına Fakülte Sekreteri, Enstitü Yüksekokul Sekreterlerinin Yükseköğretim diplomasına sahip olması şarttır.
SİYASİ PARTİ ÜYELİĞİ:
Öğretim Elemanları siyasi partilere üye olabilirler Öğretim Elemanları siyasi partilere üye olabilirler. Siyasi partilere üye olmak için izin alınması gerekmez. Siyasi partiye üye olan öğretim elemanı yalnız bir ay içinde kurumuna bildirmek zorundadır. Siyasi partiye üye olan öğretim elemanı görevini aksatamaz. Siyasi partiye üye olan öğretim elemanları ve öğrenciler yükseköğretim kurumları içinde parti faaliyetinde bulunamaz propaganda yapamazlar
KURUMA GERİ DÖNÜŞ: Yükseköğretim Kurumlarından mahkeme ve disiplin kararıyla çıkarılanlar hariç olmak üzere herhangi bir nedenle istifa ederek görevinden ayrılan öğretim üyeleri ile Yasama Organı Üyeliğine Bakanlar Kurulu Üyeliğine seçilenler görevleri sonunda başvurmaları halinde bu kanun hükümleri çerçevesinde kadro koşulu aranmaksızın tekrar ayrıldıkları Yükseköğretim kurumuna dönebilirler.
PERSONELİN ÖZLÜK HAKLARI Öğretim Elemanları ve üst kuruluşlar ile üniversitelerdeki memurlar ve diğer görevlilerinin özlük hakları için bu kanun, bu kanunda belirtilmeyen hususlar için Üniversite personel kanunu üniversite Personel kanununda belirtilmeyen hususlar için genel hükümler uygulanır.
SİCİLLER: Yükseköğretim kurum ve kuruluşları ile üst kuruluşlarda görev alan öğretim Elemanlarının memur ve diğer personel ile öğrencilerin sicilleri genel hükümlere ve yükseköğretim kurulu tarafından hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre tutulur. Her türlü atanma yükselme akademik unvanların kazanılması ve diğer özlük işlemlerinde bu siciller esas alınır.
İZİNLER: Öğretim Elemanları yıllık izinlerini normal olarak öğrenimine ara verilen zamanlarda kullanırlar. Bunların diğer izinleri ile Yükseköğretim üst kuruluşları personelinin ve yükseköğretim kurumları memurlarının izin işleri 657 S.D.M.Kanunu hükümlerine göre yürütülür. Rektörler iznini Yükseköğretim Kurulu Başkanından diğer yöneticiler ise bir üst makamdan alırlar.