TEMEL SİGORTACILIK BİLGİSİ 1. GÜN Teknik Personel Eğitimi 2011

Sunum Planı Risk, Risk Yönetimi ve Sigorta Kavramları Dünyada ve Ülkemizde Sigortanın Tarihsel Gelişimi Sigortanın İşlevleri Sigorta Sözleşmesi ve Sigortanın Tarafları Sigortalanabilirlik Kavramı Sigortanın Temel Prensipleri Reasürans ve Türleri Sigortayla İlgili Temel Teknik Terimler Türkiye’de Sigortacılık Faaliyetleri - Sigorta uygulamaları - Sigorta türleri - Sigorta branşları - Sigorta genel şartları - Sigortacılık sektörünün genel görünümü - Rakamsal veriler -İlgili kurum ve kuruluşlar * Düzenleyici ve denetleyici otorite * Sektör aktörleri * Mesleki kuruluşlar * Özellikli kurumlar

Risk Nedir? Risk Türleri * Kişiye Yönelik Riskler * Mala Yönelik Riskler * Sorumluluğa Yönelik Riskler

Risk Yönetimi Risk Yönetiminin Aşamaları 1. Stratejik Hedeflerin Belirlenmesi 2. Risk Analizi ve Değerlendirme 3. Risk Yönetim Türüyle İlgili Karar Verme 4. Uygulamadan Elde Edilen Sonuçların Değerlendirilmesi ve Geri Bildirim Bilgilerinden Yararlanma.

Risk Yönetimi Türleri Riskten Kaçınmak Riski Üzerinde Tutmak Riski Azaltmak Riski Transfer Etmek

Sigorta Nedir? Sigorta; * belirli bir ücretin (prim) sigortalı tarafından ödenmesi karşılığında, öngörülmüş bir riskin gerçekleşmesine bağlı kaybın parasal olarak sigotacı tarafından karşılanmasını taahhüt eden sözleşmedir. * Sigorta, sigortacının bir prim karşılığında diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatini halele uğratan bir tehlikenin meydana gelmesi halinde tazminat vermeyi yahut bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli bir takım hadiseler dolayısıyla bir para ödemeyi veya sair edalarda bulunmayı üzerine aldığı bir sözleşmedir. (TTK)

Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi Dünyada Sigortacılığın Gelişimi Osmanlı Döneminde Sigortacılık Cumhuriyet Döneminde Sigortacılık Günümüzde Sigortacılık

Osmanlı Dönemi 1870 Beyoğlu yangınının sigorta gereksinimini açığa çıkarması 1883 Acentelere çalışma ruhsatı zorunluluğu getirilmesi. 1893 Osmanlı Umum Sigorta şirketinin kurulması

Cumhuriyet Dönemi 1923 Şark Sigorta, 1925 Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketinin kurulması 1927 Sigortacılığın ve Sigorta Şirketlerinin Teftiş ve Murakabesi Hk. Kanun çıktı 1929 Milli Reasürans kuruldu.

1959 da 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu çıktı 1968 – 1984 arası şirket kurulmadı. 18/12/1987 303 sayılı KHK ile sigortacılıkla ilgili görev ve yetkiler Sanayi ve Ticaret Bakanlığından Başbakanlığa ve daha sonra Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığına devredildi. 01/05/1990 da kaza (zorunlu sorumluluk hariç), mühendislik, tarım; 01/10/1990 da yangın ve nakliyat branşında SERBEST TARİFE’ye geçildi.

1994 te 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı Teşkilat Kanunu ile Sigortacılık Genel Müdürlüğü kuruldu ve Sigorta Denetleme Kurulu Hazine Müsteşarlığı merkez denetim birimleri arasına katıldı. 2001 de Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu yasalaştı. 2007 de 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu yasalaştı.

Sigorta Sistemi Vergi Dairesi Sigorta Şirketi Aracı kuruluş (Acente) Vergiler Vergiler Vergiler Hasar, tazminat ödemeleri Komisyon, Hasarda Reasürör Payı Poliçe Teklif Sigorta Şirketi Reasürans Şirketi Aracı kuruluş (Acente) Sigortalı Brüt Prim Reasürans Anlaşması Bilgilendirme Formu Komisyon Devredilen Primler Eksperler, brokerler, düzenleyici ve denetleyici kurum kuruluşlar, fonlar çeşitli kesintilerle ilgili kurumlar (YSV, GF, vb.) İlgili kurumlar

Sigortanın İşlevleri Sigortanın Sosyal İşlevleri * Güven * Emniyet * Sosyal Sormluluk Sigortanın Ekonomik İşlevleri * Kayıpların Telafisi * Fon Yaratma Kapasitesi * Girişimciliği Desteklemesi * Kamu Üzerindeki Mali Yükün Azaltılması * Dolaylı Avantajlar

Sigorta Sözleşmesi - Poliçe Sigorta Sözleşmesinde Bulunması Gereken Bilgiler * Sigortacı * Sigorta Ettiren/ Sigortalı * Tehlike (Risk) ve Sigorta Konusu * Başlangıç – Bitiş ve Düzenleme Tarihi * Menfaattar * Sigorta Bedeli * Sigorta Ücreti (Prim) ve Ödeme Bilgileri * Genel Şartlar * Özel Şartlar

Genel Şartlar Bir branşın uygulamaya yönelik tüm bilgileri veren mevzuattır. Kapsam, Konu, Teminat Dışı Haller, Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışı Haller ve Diğer Yasal Bilgileri kapsar. Hem Bilgilendirme Formu’nda hem de poliçe üzerinde yer alır. Her branşın Genel Şartları vardır. Genel Şartlara aşağıdaki adresten ulaşılabilir. http://www.tsrsb.org.tr/sayfa/genel-sartlar

Özel Şartlar Genel Şartlara aykırı olmamalıdır. Sigortalının lehine düzenlenmelidir.

Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi Poliçede yazılı sürenin bitmesi Sigortacının fesih hakkını kullanması Sigortalının fesih hakkını kullanması ya da kendi iradesiyle feshi istemesi Bazı branşlarda, riskin gerçekleşmesi

Sigortanın Tarafları Sigorta Ettiren Sigortalı Lehdar Sigortacı/ Sigorta Şirketi İpotek, Rehin vs Alacaklısı Zarar Gören 3. Şahıs

Sigortalanabilirlik Kavramı Homojenlik Büyük Sayılar Kanunu Ölçülebilir Risk Tesadüfi Risk-Hasar Hesaplanabilir Risk-Hasar Tanımlanabilir Risk-Hasar Yeterince Büyük Hasar Ödenebilir Prim

Sigortanın Temel Prensipleri Sigortalanabilir Menfaat Azami İyiniyet Tazminat Halefiyet Hasara Katılım Yakın Neden

Sigorta Türleri Sosyal Sigorta – Özel Sigorta Zorunlu Sigorta – İhtiyari Sigorta Mal – Can – Sorumluluk Sigortaları Hayat Sigortaları – Hayat Dışı Sigortalar

Hayat Sigortaları Koruma Odaklı Hayat Sigortaları Yatırım Odaklı (Birikimli) Hayat

Hayat Dışı Sigortalar Yangın Sigortaları Nakliye Sigortaları Kaza Sigortaları Mühendislik Sigortaları Kredi Sigortası Hukuksal Koruma Sigortası Tarım Sigortası

Sigortalanabilir Menfaat İlişkisi Yasal Malik İntifa hakkı sahibi İpotek ve rehin hakkı sahibi Yeddi emin, emanetçi Kiracı

Azami İyiniyet Sigorta mukaveleleri azami iyi niyet ilkesi üzerine kurulur. Sigorta şirketi hasarı yüklenme konusunda karar vermek için sigorta konusu risk ile ilgili her türlü bilgiye sahip olmak ister. Sigorta ettiren de sigortacının, kendisine, bu güvence satışı ile ilgili gerekli bilgileri vermesini bekler. İyi niyetli değil, azami iyi niyetli olmak gerek.

Tazminat Sınırı – Azami Teminat Mal sigortalarında malın gerçek değeri ile sigorta değeri aynı olmalı. Aksi taktirde; Aşkın Sigorta Eksik Sigorta Çifte Sigorta söz konusu olabilir.

Hayat sigortalarında hayatın değeri sonsuz kabul edilir Hayat sigortalarında hayatın değeri sonsuz kabul edilir. O nedenle aşkın, eksik, çifte sigorta kavramı burada işlemez. Sorumluluk sigortalarında azami tazminat yükümlülüğü belirlenir.

Hakların Devri (Halefiyet – Rücu) Sigorta bir kazanç aracı olmayıp, hasarların telafisi amacı güdüldüğüne göre, sigorta edilen değer, bir başkasının ihmali, kusuru, ya da kasti davranışları sonucunda hasara uğramış ise; sigortalıdan zararı devralan ve bir bakıma sigortalının yerine geçen sigortacının aynı hasarın tazminini, hasara neden olan üçüncü kişiden talep etme hakkını da devralmalıdır. Ancak bu hak hiçbir zaman sigortalıya ödenenden fazlası olmamalıdır.

Hasara Katılım – Birlikte Sigorta Müşterek (Birlikte) Sigorta, birden fazla sigorta şirketinin bir riski müşterek olarak sigorta etmesidir. Sigortacıların iştirak oranı esas olmak kaydıyla, azami teminat ve gerçekleşen hasar miktarı paylaştırılarak, tazminat ödenir. Haksız kazanç olanağı sağlanmaz. Bu prensibe hasara katılım prensibi de denmektir.

Hasara En Yakın Sebep Sigorta poliçesi ile güvence altına alınan risklerin içinde hasarla ilgili nedenin olup olmadığı önemlidir. Hasarın gerçekleşmesine neden olan riskin sigortalı olması sonucu sigortalı tazminat almaya hak kazanır.

Reasüransın Tarihçesi 1347’de düzenlenen, ticaret yapan bir teknenin seyriyle ilgili güvence akdi ilk sigorta poliçesi kabul edilmektedir. 1370’te Cenova’dan Kuzey Avrupa’ya giden bir gemi için yapılan nakliyat reasüransı ilk reasürans anlaşması kabul edilmektedir. Şekil itibariyle ihtiyari reasürans anlaşması gibi mütalaa edilmektedir.. Trete türü reasürans anlaşmalarının yapıldığı tarih 1821’dir.

Reasürans Şirketlerinden Örnekler Swiss Re (1863 - İsviçre) Mercantile & General Reasürans (1907 – İngiltere) Münich Re (1880 – Almanya) Milli Re (1929 – Türkiye) Destek Reasürans (1949 – Türkiye – Milli Re ile birleşti) İstanbul Reasürans (1979 – Türkiye - Tasfiye ) Halk Reasürans (1980 – Türkiye - Tasfiye)

Reasüransın Tanımı Sigorta şirketlerinin üzerlerine aldıkları riskin taşıyabilecekleri miktarını bünyelerinde bıraktıktan sonra, taşıyamayacakları kısmını ya da riskin tümünü güvence altına almak amacıyla bir başka sigorta şirketi ya da reasürans şirketine devretmeleri işlemine reasürans (reinsurance, reassurance) –yeniden sigorta- mükerrer sigorta – tekrar sigorta - denir. Reasürans hem mal ve sorumluluk hem de hayat branşında yapılır.

Teknik Terimler Reasürans, reasürör Retrosesyon, retrosesyoner Saklama payı, konservasyon, plen Sesyon Devredilen primler, alınan primler Alınan komisyonlar, verilen komisyonlar Hasarda reasürör payı Trete Kotpar, eksedan, ihtiyari, excess of loss, stop loss, açık kuvertür

Saklama Payı Sigorta şirketinin kendi bünyesinde bırakabileceği en yüksek sigortalı teminat miktarına saklama payı – konservasyon - plen denir. Sigorta şirketinin sermayesi, ihtiyatları, prim geliri, riskin türü ve özellikleri, saklama payının saptanmasında önem taşır.

Reasürans Anlaşma Türleri İhtiyari Reasürans Anlaşmaları Zorunlu Reasürans Anlaşmaları Karşılıklı İş Alışverişi

İhtiyari Reasürans Türleri - Bölüşmeli Reasürans - Bölüşmesiz Reasürans

Zorunlu Reasürans Türleri 1. Bölüşmeli Reasürans Anlaşmaları (Trete) - Kotpar (Belirli Paylı Reasürans) - Eksedan (Aşkın Bedel Reasüransı) 2. Bölüşmesiz Reasürans Anlaşmaları (Trete) - Excess of Loss (Hasar Fazlası) - Stop Loss (Toplam Hasar Fazlası)

İhtiyari Reasürans İsteğe bağlıdır. Sigorta şirketi riski reasüre etmede, reasürör de kabul etmede serbesttir. Azami iyiniyet prensibi gereği, riskin tanımı önem taşımaktadır. Büyük ve spesifik risklerin reasüransı genellikle ihtiyari reasürans ile yapılır.

2 Zorunlu reasürans anlaşmalarının limitlerini aşan kısımların reasüransını yapmak amacıyla düzenlenebilir. Maliyeti yüksek, işgücü ve zaman kaybı yüksektir.

Zorunlu (otomatik) Reasürans Reasürans şartları isteğe bağlı değildir. Reasürör ve sigorta şirketleri işleri otomatik olarak devir ve kabule zorunludur. Sorumluluk paylaşımı sigortalı meblağ yani azami teminat ya da hasar üzerine yapılır. Bölüşmeli ve Bölüşmesiz reasürans türleri vardır.

Bölüşmeli Reasürans Türlerinden Belirli Paylı Reasürans (KOTPAR) Aşkın Bedel Reasürans (EKSEDAN)

Kotpar (Belirli Paylı Reasürans) Reasürans anlaşması üretimden önce yapılmıştır. Kotpar reasürans anlaşmasından sonra üretilen her bir poliçede taraflar sorumluluğu, primi ve hasarı paylaşırlar. Reasürörün her bir poliçedeki azami limiti miktar olarak da belirlenebilir. Limiti aşan kısımlar ihtiyari reasürans olarak reasürörler tarafından güvence altına alınabilir.

Kotparın Özellikleri Uygulaması basittir. Masrafsızdır. Az bir maliyetle riskin geniş alanlara dağıtılmasını sağlar. Sedan şirketin aldığı reasürans komisyonu yüksektir. Ancak prim devri de fazladır. Küçük ve yeni kurulmuş şirketler için en güvenli reasürans türüdür. Katastrofik risklerde saklama payının düşük tutulabilmesi olanağını sağlayarak sigorta şirketinin güvencesini sağlar.

Eksedan (Aşkın Bedel Reasüransı) Bölüşmeli reasürans türünde en yaygın kullanılan trete türüdür. Sedan şirketin saklama payının altında kalan poliçeler paylaşım dışında kalır. Dolayısıyla her bir poliçe reasüröre devir işlemine girmez. Reasürans anlaşması uygulanan poliçeler şirketin saklama payını aşan poliçelerdir. Sedanın saklama payı, risklere göre değişiklik gösterebilecektir.

Eksedanın Özellikleri Sedanın reasüröre devrettiği sorumluluk da risklere göre değişik oranlarda olabilecektir. Sedan şirket iş kabul kapasitesini azami oranlarda kullanabilme olasılığına sahiptir. Sedan şirket gerçek anlamda yüklenemediği riskleri reasüre etmiş olmaktadır. Sedan şirket, eksedan anlaşmayı yapmadan önce kendi bünyesine göre her bir risk için değişik saklama payları saptar.

3 Sedan şirketin saklama payına plen ya da line denir. Saklama payı, değişik risklere göre farklı oranlarda saptandığı için Hasar/Prim oranı şirketi hasarların ezici zararlarından koruyacak ama özvarlığını geliştirebilecek stratejilere olanak sağlayacak şekilde gelişebilecektir.

Bölüşmesiz Reasürans Türleri Hasar Fazlası Reasüransı (Excess of Loss) Toplam Hasar Fazlası Reasüransı (Stop Loss)

Hasar Fazlası Reasüransı (Excess of Loss) Sedan ile reasürör arasındaki anlaşma hasar üzerinedir. Reasüransa tabi poliçelerde hasar önceden belirlenen şirketin payını aşarsa reasürörün sorumluluğu söz konusu olur. Reasürör bu sorumluluğu için sedan şirketten belli bir ücret (fiyat-rate) alır. Genellikle bu ücret, söz konusu branşın bir yıllık prim toplamının belli bir yüzdesidir. Kümül, katastrofik hasarlarda şirketi korur.

Toplam Hasar Fazlası Reasüransı (Stop Loss) Sedan’ı, bir branşın saklama payına isabet edecek toplam zarara karşı bir limite kadar korur. Toplam hasarların, önceden saptanan branşın toplam prim gelirinin (brüt-net) belirlenen bir oranını aşması halinde aşan kısım reasürör tarafından sedan şirkete ödenmektedir. Genellikle iklim değişikliği riskini taşıyan tarım sigortalarında uygulanır.

Reasüransın Yararları Temel amaç; sigorta şirketlerinin güçlerini aşan taahhütlere girmelerinin önüne geçerek, sigortalının satın aldığı güvenceyi korumaktır. İş kabul kapasitesini artırır. Bölge itibariyle kabul hacmini artırır. Herhangi bir bölgeye girmek ya da çıkabilmek için kolay ve masrafsız bir olanak sağlar. Riskin geniş alanlara dağıtılması ve Büyük Sayılar Kanunu’nun etkin şekilde işlerlik kazanmasını sağlar.

2 Sigorta şirketlerine mali destek sağlar. Hasarı reasürörle paylaşırken, reasürans komisyonu ile de gelir sağlamış olur. Yeni kurulmuş ya da küçük, gelişmekte olan sigorta şirketleri için, reasürörün mali ve teknik bilgi desteği hayati derecede önemlidir.

3 Reasürörler risklerin dünya üzerindeki durumları ve onların yönetilmeleri ile ilgili bilgi birikimine sahiptirler. Sigorta şirketleri bu bilgilere gereksinim duyarlar. Reasürans sigorta şirketlerinin portföylerinde kalan risklerin çeşitlendirilmesine olanak sağlar.

Sigortayla İlgili Temel ve Teknik Terimler Abonman Poliçe Aşkın Sigorta Bütün Tehlikeler (All Risks) Coğrafi Sınırlar Çifte Sigorta Eksik Sigorta Entegral Muafiyet Ex-Gratia (Lutuf) Ödemesi

2 Fiyat (Rate) Hasar Hasarı Önleme Gerçek Tam Hasar Hükmi Tam Hasar İbraname Hasar /Prim Oranı İlk Ateş Poliçesi

3 İş Yılı Kısmi Hasar Kısmi Sigorta Kloz Koasürans Komisyon Lehdar Meydana Gelmiş Ancak Bildirilmemiş Hasarlar

4 Mortalite Tabloları Muafiyet Muallak Hasar Mutabakatlı Poliçe Mücbir Sebep Müşterek Avarya Müşterek Sebep Müşterek Sigorta

5 Özel Şartlar Paket Poliçe Pert Poliçe Devri Prim Reasürans (Mükerrer Sigorta) Reasürör Reasürans Komisyonu

6 Reasürans Kâr Komisyonu Rejistro Retrosesyon – Retrosesyoner Saklama Payı (Konservasyon) Sedan Sesyon Sigorta Başlangıç Tarihi Sigorta Bedeli

7 Sigorta Değeri Sigorta Edilebilir Risk Sigorta Konusu Sigorta Poliçesi Sigorta Sahtekârlığı Sigorta Sertifikası Sigorta Süresi Sigortanın Sona Ermesi

8 Sovtaj Tazminat Talebi Teklifname Teminat Tenzilî Muafiyet Uzak Sebep Yenileme Yükümlülük Karşılama Yeterliliği

9 Zarar, Zıya Zeyilname Zorunlu Sigorta

Türkiye’de Sigortacılık Faaliyetleri

Sunum planı Sigorta uygulamaları Sigorta türleri Sigorta branşları Sigorta genel şartları Sigortacılık sektörünün genel görünümü Rakamsal veriler İlgili kurum ve kuruluşlar Düzenleyici ve denetleyici otorite Sektör aktörleri Mesleki kuruluşlar Özellikli kurumlar

Sigorta türleri

Sigorta türleri - 1 En temel ayrım Sosyal sigortalar Özel sigorta Sosyal sigorta Sosyal sigortalar Toplumsal temel riskler Yaşlılık sigortası, genel sağlık sigortası Sosyal sigortalar: Temel özellikler Yasal çerçeve Sigortanın amaçları İçeriği uygulama unsurları diğer teknik detaylar Kamu tarafından yönetilmesi ve gözetilmesi Kamu tarafından desteklenmesi, prim sistemi Zorunlu ya da ihtiyari olabilir

Sigorta türleri - 2 En temel ayrım Sosyal sigortalar Özel sigortalar Toplumsal temel riskler, Devlet desteği Yaşlılık sigortası, genel sağlık sigortası Özel sigortalar İhtiyacın karşılanması kıstasına göre Bedel (meblağ) sigortaları Tazminat sigortaları Sigortanın işlevine göre Poliçe sahibinin malı için yaptırılan sigortalar Poliçe sahibinin sorumluluğu için yaptırılan sigortalar Poliçe sahibinin şahsı için yaptırılan sigortalar Poliçe sahibinin hak ve menfaatleri için yaptırılan sigortalar Zorunluluğa göre Zorunlu sigortalar: kamusal yarar/ üçüncü şahısların korunması İhtiyari sigortalar: serbest irade En yaygın sınıflandırma Mal / Can / Sorumluluk sigortaları

Sigorta türleri - 3 Bedel (meblağ) sigortaları Tazminata esas tutar: sigorta bedeli Örnek: hayat, ferdi kaza sigortaları gibi can sigortaları Tazminat (zarar) sigortaları Amaç: gerçek kaybın karşılanması Sigorta bedeli = sigorta değeri Aşkın sigorta/ eksik sigorta Örnek: yangın, hırsızlık gibi mal sigortaları

Sigorta türleri - 4 3’lü sınıflandırmaya dönüş..... Mal sigortaları Riziko: kişilerin mal varlığını tehdit eden unsurlar Sigorta konusu: değeri parayla ölçülebilen her türlü mal, hak ve alacaklar Amaç: uğranılan gerçek zararın tazmini Temel kural: sigorta bedeli = sigorta değeri Sonuçları: halefiyet ve rücu Örnek: yangın, deprem, kaza ve hırsızlık sigortaları Alt sınıflandırma Yangın sigortaları Kaza sigortaları Nakliyat sigortaları Mühendislik sigortaları Tarım sigortaları

Mal sigortaları -1 Yangın sigortaları En eski ve yaygın sigorta uygulamalarından Ana teminat Yangın, yıldırım veya infilakın (yangına sebebiyet vermiş olsun veya olmasın) doğrudan neden olacağı zararlar Ek sözleşmeyle deprem, GLKHHK, terör, fırtına, kar ağırlığı, sel ve su baskını, yer kayması, dahili su, taşıt çarpması Risk grupları Sivil riskler: örneğin konutlar… Ticari ve sınai riskler: örneğin işyerleri, fabrikalar … Özel nitelikli riskler (özel fiyatlı riskler): büyük ölçekli tesisler…. Yapı tarzı Ahşap bina: riski en yüksek Adi kagir bina: ahşap/ betonarme karışımı Tam kagir bina: tamamıyla betonarme/ tuğla vb. Özel uygulamalar Abonman, kar kaybı, ilk ateş, mutabakatlı değer, paket poliçe Fırtına Klozu (Yangın Sigortası ile Birlikte Verildiği Takdirde Yangın Poliçesine Eklenecek Kloz) Yangın Sigortası Genel Şartları Hükümleri Saklı Kalmak Kaydıyla; Yağmur, kar, dolu ile beraber olsun olmasın münhasıran fırtına (10 metre yükseklikte hızı, saniyede 17.1 metre “7 bofor”dan fazla esen rüzgarlar) veya fırtına sırasında rüzgarın sürüklediği veya attığı şeylerin çarpması sonucu sigortalı şeylerde doğrudan meydana gelecek zararlar teminata ilave edilmiştir.

Mal sigortaları - 2 Kaza sigortaları Toplam prim üretiminde önemli pay Oto-kaza zorunlu trafik kasko Oto-dışı kaza Hırsızlık cam kırılması Emniyeti suistimal Muhtelif sorumluluk sigortaları

Mal sigortaları - 3 Nakliyat sigortaları En eski sigorta uygulaması Teknik bir uygulama Kara/ hava/ deniz taşımacılığı Temel risk türleri Emtea (yük) Tekne ve navlun (gövde ve taşıma fiyatı) Temel türleri Emtea ve kıymet nakliyat Tekne Taşıyıcının sorumluluğu Detaylı klozlar ...

Mal sigortaları - 4 Mühendislik sigortaları Tarım sigortaları Nam-ı diğer: Makine-montaj sigortaları İnşaat bütün riskler sigortası (CAR) Montaj bütün riskler sigortası (EAR) Elektronik cihaz sigortası (ECS) Makine kırılması sigortası Tarım sigortaları Tarımsal üretim ve değerler Geleneksel sistem Dolu Sera Hayvan hayat (büyükbaş, küçükbaş, kümes hayvanları) Devlet destekli sistem

Can sigortaları - 1 Can sigortaları Hayat sigortaları Teminat: insan hayatına yönelik rizikolar Ölüm Sakatlık Hastalanma Kaza Meblağ sigortaları kapsamında değerlendirilir Alt sınıflandırma: hayat, sağlık ve ferdi kaza Hayat sigortaları Risk ağırlıklı: hayatı üzerine sigorta yapılan kişinin sigorta süresi içinde ölmesi halinde menfaattarlarına tazminat ödemesi Birikim ağırlıklı: emekliliğe yönelik ürünler, yatırım enstrümanları

Can sigortaları -2 Ferdi kaza sigortaları Sağlık sigortaları Kaza: sigortalının iradesi dışında meydana gelen ani ve harici olaylar Teminat: kaza sonucunda meydana gelen Ölüm Sakatlık hallerinde tazminat ödenmesi Sağlık sigortaları Riziko: Sigortalının hastalanması ve/ veya kaza sonucu yaralanması Teminat: tedavi giderleri ve varsa gündelik tazminatlar

Sorumluluk sigortaları Riziko: Sigorta ettirenin sorumluluğundaki Eylemler kazalar Teminat: üçüncü kişilerin Mallarında Canlarında meydana gelen zararlar Örnek: Hukuki sorumluluk sigortası Zorunlu trafik sigortası Tehlikeli maddeler sorumluluk sigortası

Sigorta branşları

Sigorta branşları - 1 Sigorta grupları Hayat/ hayat dışı ayrımı Hayat sigortaları Hayat dışı sigortalar (elementer) Hayat/ hayat dışı ayrımı Ayrımın nedenleri Birlikte uygulama zorluğu Rizikonun mahiyeti itibarıyla farklılık Hasar frekansı Tazminata ilişkin hususlar Eksik sigorta Çifte sigorta Vade yapısı itibarıyla farklılık Hayat sigortaları uzun vadeli Fon birikimi ve yönetimi Yalnızca bir sigorta grubunda faaliyette bulunabilme Hastalık/ Sağlık ve Kaza branşları hariç

Sigorta branşları - 2 Uygulamadaki sigorta branşları: 2007/1 sayılı Tebliğ Hayat dışı grubu Kaza/ Hastalık/ sağlık Kara araçları Raylı araçlar Hava araçları Nakliyat Yangın ve doğal afetler Genel zararlar Kara/ hava/ su araçları sorumluluk Genel sorumluluk Kredi Emniyeti suistimal Finansal kayıplar Hukuksal koruma Destek Hayat grubu Hayat Evlilik sigortası, doğum sigortası Yatırım fonlu sigortalar Sermaye itfa sigortası Fonların yönetimi işlemi Kaza/ Hastalık/ sağlık

Sigorta branşları - 2 Hayat grubu Hayat Evlilik sigortası, doğum sigortası Yatırım fonlu sigortalar Sermaye itfa sigortası Fonların yönetimi işlemi Kaza Hastalık/ sağlık

Sigorta genel şartları

Sigorta genel şartları Kara Taşıtları Kasko Sigortası A.l. Sigortanın Konusu Bu sigorta ile sigortacı, sigortalının, karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz taşıtlardan, romörk veya karavanlar ile iş makinelerinden ve lastik tekerlekli traktörlerden doğan menfaatinin aşağıdaki tehlikeler dolayısıyla ihlali sonucu uğrayacağı maddi zararları temin eder:  a) Aracın karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz taşıtlarla müsademesi, b) Gerek hareket gerek durma halinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani ve harici etkiler neticesinde sabit veya hareketli bir cismin çarpması veya aracın böyle bir cisme çarpması, devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar, c) Üçüncü kişilerin kötü niyet veya muziplikle yaptıkları hareketler, d) Aracın yanması, e) Aracın çalınması veya çalınmaya teşebbüs edilmesi. Dayanak TTK 1266 ncı maddesinde öngörülmektedir Hazine Müsteşarlığı tarafından onaylanmaktadır Kolayca okunabilir şekilde basılmış olmalıdır Amaç Sigortalı açısından: Benzer rizikolara maruz kişilere eşit kapsam ve koşullarla teminat sunulması Sigortacı açısından: Her bir sigorta branşında üstlenilen risklerin kolayca belirlenip yönetilmesi Hukuki niteliği Genel işlem şartı: sigortacı tarafından değiştirilmeden kabul edilmek üzere sunulur İhtiyaca binaen özel şartlar konulabilir Örnekler Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası A.1 – Sigortanın Kapsamı Sigortacı, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eder.

Sigortacılık sektörünün genel görünümü

Sektörün genel görünümü - 1 31/12/2010 itibarıyla Şirket türü Şirket sayısı Hayat dışı 34 Hayat 7 Hayat/ Emeklilik 16 Reasürans 1 Toplam 58

Sektörün genel görünümü - 2 Diğer aktörler Sigorta acenteleri (yaklaşık 16.203 ) Sigorta ve Emeklilik Şirketleri Personel Sayısı (15.863) Hasar eksperleri (2.307 ) Gerçek Kişi Sigorta Hasar Eksperi (1.071) Tarım Sigortası Hasar Eksperi (1.236) Aktüer (114 ) Broker (79) Bağımsız dış denetim şirketi (35 )

Sektörün genel görünümü - 3 Rakamsal büyüklükler (31/12/2010, milyon TL) Toplam prim üretimi 14.129 Kişi başı prim 192 Prim/ GSMH %1,28 Toplam aktifler 35.119 Toplam öz sermaye 7.190 BES Toplam katkı payı 9.443 BES Toplam fon büyüklüğü 11.929 BES Katılımcı sayısı 2.274.293

Sektörün genel görünümü - 4 Son yıllarda yoğun yabancı sermaye ilgisi Sermaye Yapılarına Göre Sigorta Şirketleri Yerli 21 Türkiye'de Kurulu Yabancı (Doğrudan ve dolaylı payı %50'den fazla) 36

BRANŞLAR İÇERİSİNDEKİ PAYI (%) Sektörün genel görünümü - 5 ANA BRANŞLAR KAZANILAN PRİM(BRÜT) BRANŞLAR İÇERİSİNDEKİ PAYI (%) YÜKLENİLEN HASAR HASAR/PRİM ORANI (%) KAZA 582.231.268 4,82% -117.323.444 20,15% HASTALIK-SAĞLIK 1.715.042.671 14,18% -1.479.818.284 86,28% KARA ARAÇLARI 2.987.108.067 24,70% -2.371.344.119 79,39% RAYLI ARAÇLAR 286.247 0,00% -1.610.238 562,54% HAVA ARAÇLARI 47.813.050 0,40% -91.640.383 191,66% SU ARAÇLARI 132.783.090 1,10% -76.811.242 57,85% NAKLİYAT 320.170.795 2,65% -52.304.883 16,34% YANGIN VE DOĞAL AFETLER 2.221.164.126 18,37% -802.962.228 36,15% GENEL ZARARLAR 1.113.903.822 9,21% -521.550.574 46,82% KARA ARAÇLARI SORUMLULUK 2.451.089.890 20,27% -2.372.254.451 96,78% HAVA ARAÇLARI SORUMLULUK 48.213.491 -12.019.874 24,93% SU ARAÇLARI SORUMLULUK 553.899 -1.361.722 245,84% GENEL SORUMLULUK 304.548.302 2,52% -268.433.714 88,14% KREDİ 32.471.241 0,27% 5.040.918 15,52% EMNİYETİ SUİSTİMAL 16.956.088 0,14% -4.641.048 27,37% FİNANSAL KAYIPLAR 77.406.380 0,64% 7.280.232 9,41% HUKUKSAL KORUMA 39.995.543 0,33% 421.884 1,05% GENEL TOPLAM 12.091.737.970 100,00% -8.161.333.170 67,50%

Sektörün genel görünümü - 6

İlgili Kurum ve Kuruluşlar

Düzenleyici ve denetleyici otorite T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü İlgili mevzuatın hazırlanması ve uygulamanın takip edilmesi Faaliyete ilişkin işlemler: Ruhsat, hisse devri vb. Uzaktan denetim Sigortalıların hak ve menfaatlerinin korunması Diğer görevler Sigorta Denetleme Kurumu Yerinde denetim Teftiş ve inceleme

Sektör kurumları - 1 Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri Sigorta havuzları Sigorta aracıları (acente ve broker) Sigorta hasar eksperleri Aktüerler Bağımsız denetim kuruluşları

Sektör kurumları - 2 Mesleki kuruluşlar Dernekler ve vakıflar Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Sigorta Eksperleri İcra Komitesi Sigorta Brokerleri Derneği Dernekler ve vakıflar Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı Türk Loydu Vakfı Tarım Sigortaları Vakfı Sigorta Acenteleri Dernekleri Genç Sigortacılar Derneği Sigorta Eksperleri Derneği Sigorta Hukuku Türk Derneği

Sektör kurumları - 3 Özellikli kurumlar Doğal Afet Sigortaları Kurumu Tarım Sigortaları Havuzu Sigorta Tahkim Komisyonu Güvence Hesabı Sigortacılık Eğitim Merkezi Sigorta Bilgi Merkezi (ve alt bileşenleri) Emeklilik Gözetim Merkezi Diğer (TMTB, Yeşil Kart Havuzu)

Türkiye’de deprem gerçeği Kurumsal yapı Rakamsal büyüklükler Özellikli kurumlar Türkiye’de deprem gerçeği Kurumsal yapı Rakamsal büyüklükler Doğal Afet Sigortaları Kurumu

Türkiye’de deprem gerçeği Çeşitli Unsurların Deprem Bölgelerine Dağılımı (%) Deprem Bölgesi Alan Nüfus Endüstri Barajlar I 42 45 51 46 II 24 26 25 23 I + II 66 71 76 69 III 18 14 11 I +II +III 84 85 87 83 IV 12 13 I + II + III + IV 96 98 94 V 4 2 6 Doğal Afetlerden Yıkılmış Konut Sayısı Doğal Afet Türü Yıkılmış Konut % Deprem 495.000 76 Heyelan 63.000 10 Su Baskını 61.000 9 Kaya Düşmesi 26.500 4 Çığ 5.154 1 TOPLAM 650.654 100 1990 yılından bu yana meydana gelen ve önemli ölçüde can ve mal kaybına yol açan depremler Deprem Tarih Can Kaybı Yaralı Evsiz Etkilenen Nüfus Kayıp Milyon $ Erzincan 13.03.1992 653 3.850 95.000 250.000 750 Dinar 01.10.1995 94 240 40.000 120.000 100 Çorum-Amasya 14.08.1996 6 9.000 17.000 30 Ceyhan-Adana 27.06.1998 145 1.600 88.000 1.500.000 500 İzmit Körfezi 17.08.1999 17.480 43.953 675.000 15.000.000 13.000 Düzce 12.11.1999 763 4.948 35.000 600.000 Afyon-Sultandağı 03.02.2002 42 327 30.000 222.000 96 Bingöl 01.05.2003 177 520 245.000 135 TOPLAM 19.354 55.444 972.520 17.954.000 15.361

DASK - Kuruluş amacı Yakın zamanda yaşanan büyük depremler 17 Ağustos 1999, Kocaeli 12 Kasım 1999, Düzce 587 sayılı Zorunlu Deprem Sigortası Hakkında KHK 27 Eylül 2000 tarihinden itibaren Zorunlu deprem sigortası

Genel özellikler Sigorta havuzu Kamu ve özel sektör işbirliği Kâr amacı gütmez Zorunlu Deprem Sigortasını sunar Hasarı tam olarak ve hızlı bir şekilde öder Mali ve ödeme gücü yüksek Dünya çapında örnek olmuş bir kuruluş

Amaçlar Ödenebilir bir primle deprem güvencesi sunmak Yurtiçinde risk paylaşımını sağlamak Mali yükün sigorta yoluyla uluslararası reasürans ve sermaye piyasalarına dağıtmak Toplumu bilinçlendirmek ve bilgilendirmek...

Zorunlu Deprem Sigortası Münhasır bir ürün Sigortanın Kapsamı: Depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, tsunami veya yer kaymasının sigortalı binalarda neden olacağı hasarlar Riziko: Yalnızca deprem Azami teminat: 150 Bin TL (1 Ocak 2011 itibariyle) Muafiyet: %2 Müşterek sigorta: Yok Değişken prim yapı türü deprem bölgesi

Kurumsal yapı Hazine Müsteşarlığı Yönetim Kurulu Reasürans Fon Yönetimi Sözleşme Teknik İşletici Bilgi İşlem Halkla İlişkiler Sigorta Şirketleri Hasar Tespiti Acente Broker Bankasürans Doğrudan satış Mesken sahipleri

Mevcut durum Toplam poliçe adedi 3.316.000 Fon toplamı 1.480.557.485 Hasar ödenen kişi sayısı (2000 -2010) 11.128 Ödenen hasar tutarı (2000 - 31.12.2010) 20.909.855

Tarım Sigortaları Havuzu Kurumsal yapı Getirilen yenilikler Rakamsal büyüklükler

Neden tarım sigortası? Özellikle kuraklık don sel gibi risklerin doğal afete dönüşebilmesi Hasarların ve primlerin yüksekliği Riskin Devletin üreticinin üzerinden alınarak transfer edilmesi Tarımsal varlıkların güvence altına alınması Birden çok riskin sigortalanabilmesi

Tarihi süreç 2005: 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu 1948: 5254 sayılı Muhtaç Çiftçilere Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakkında Kanun 1977: 2090 sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun yürürlüğe konulmuş ancak, yetersiz doğal afet yardımları ertelenen çiftçi borçları Devlete büyük görev zararları 2005: 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu

Kuruluş amacı Tarımsal risklerin teminat altına alınması Hasar tespit işlemlerinin yürütülmesi Tazminat ödemelerinin yapılması Tarım sigortalarının geliştirilmesi yaygınlaştırılması izlenmesi Diğer teknik hizmetlerin yürütülmesi

Genel özellikler Havuz uygulaması Devlet desteği Prim desteği Hasar fazlası desteği Kamu ve özel sektör işbirliği Çok sayıda teminatın kapsama alınması Gönüllü katılım Kayıtlılık esası

Kapsama alınabilecek riskler Bitkisel ürünlerin ve seraların Tarımsal yapıların,tarım alet ve makinelerinin Çiftlik hayvanlarının kuraklık, dolu, don, sel, taban suyu baskını, fırtına, hortum, deprem, heyelan, yangın, kaza ve zararlılar ile hayvan hastalıkları ve/veya tarım sektörü bakımından önemli görülecek diğer riskler nedeniyle uğranılacak zararlar

Sigorta uygulamaları Bitkisel ürün sigortaları Sera sigortaları Büyükbaş hayvan sigortaları Kümes hayvanları sigortaları Su ürünleri sigortaları

Rakamsal büyüklükler Poliçe adedi : 371.116 Prim üretimi : 185.433.744 Ödenen hasar : 113.775.832

Sigorta Bilgi Merkezi Alt bileşenler TRAMER

Sigorta Bilgi Merkezi – alt bileşenleri 09/08/2008: Sigorta Bilgi Merkezi Yönetmeliği Sigorta Bilgi Merkezi Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi Trafik sigortalarına ilişkin güvenilir istatistiklerin temini, uygulama birliği sağlanması, sigorta sahtekârlıklarının önlenmesi, sigorta sistemine olan güvenin artırılması, tazminat ödemelerinin düzenli ve doğru biçimde gerçekleştirilmesi, zorunlu sigortalarını yaptırmamış motorlu araç işletenlerinin tespiti ve sigortalılık oranlarının artırılması Hayat Sigortaları Bilgi Merkezi Hayat ve kaza branşları altında sunulan sigorta ürünlerine ilişkin güvenilir istatistiklerin üretilmesi Sağlık Sigortaları Bilgi Merkezi Sağlık ve hastalık branşları altında sunulan sigorta ürünlerine ilişkin güvenilir istatistiklerin üretilmesi, kamu gözetim ve denetiminin etkinleşmesi Sigorta Hasar Takip Merkezi Zorunlu sigortalar ve ve Müsteşarlıkça belirlenen sigortalara ilişkin uygulama birliği sağlanması, sigorta sahtekârlıklarının önlenmesi, sigorta sistemine olan güvenin artırılması, sağlıklı fiyatlandırma ve hasar ödemesi yapılması, sigorta hasarları ve bunların ekspertizi ile ödemelerine ilişkin verilerin merkezi bir veri tabanında toplanması

TRAMER 2003: Trafik Sigortası Bilgi Merkezi Yönetmeliği Üye sigorta şirketleri 2001 krizinden etkilenme Kriz sonrası alınan tedbirler Sağlıklı bir izleme sistemi Trafik sigortalarındaki aksaklıkların giderilmesi Kapsam Karayolu Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Kara Taşıtları Kasko Sigortası Yeşil Kart Mali Sorumluluk Sigortası Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağı

Sigorta Tahkim Komisyonu Amaç İşleyişi

Sigorta Tahkim Komisyonu - 1 Adli yargıdan kaynaklanan mağduriyetler Sigortacılık alanında ihtisas mahkemelerinin olmaması Yargı sürecinin uzun sürmesi Yargı sürecinin masraflı olması Amaç Taraflar arasındaki anlaşmazlıkların mahkeme dışı çözümü Uyuşmazlıkların kısa sürede giderilmesi

Sigorta Tahkim Komisyonu - 2 Başvuru şartı Öncelikle riski üstlenen tarafa başvurulması Kişinin talebinin kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlandırıldığının belgelenmesi Gönüllü katılım esası İnceleme Öncelikle raportörler tarafından inceleme Belli hallerde raportör tarafından sonuçlandırılma Raportörler tarafından sonuçlandırılamayanların Sigorta Hakemine iletilmesi Hakemlerin karar verme süresine sınırlandırma Sonuçları Kararların belirli bir miktara kadar bağlayıcı olması Üzeri için temyize başvurulabilmesi

Sigortacılık Eğitim Merkezi Kuruluş Amaçlar

Amaç 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu (31 inci madde) TSRŞB bünyesinde tüzel kişiliği haiz bir kurum Amaçlar sigortacılıkla ilgili özellik taşıyan mesleki nitelikteki konular için gerekli sınavların tarafsız bir şekilde yapılması yurt içinde, yurt dışında ya da uluslararası anlaşmalar çerçevesindeki eğitim taleplerinin eşgüdümünün sağlanması toplumda risk ve sigorta bilincinin oluşturulması sigorta sektörüne yetişmiş eleman istihdamına katkıda bulunulması sigortacılık konusunda mevcut eğitim programlarının geliştirilmesine ve etkinliğine katkı sağlanması sektörün gelişmesine katkı sağlayacak inceleme ve araştırmalarda bulunulması elde edilecek bilgilerin ilgililerin paylaşımına sunulması

Emeklilik Gözetim Merkezi Kuruluş Amaç ve görevleri

Emeklilik Gözetim Merkezi Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 10 Temmuz 2003 tarihinde merkezi İstanbul’da Kurucu hissedarlar A grubu hisse: Hazine Müsteşarlığı B grubu hisse: emeklilik şirketleri Görevleri Bireysel emeklilik sisteminde faaliyetlerin güven içerisinde devamını sağlamak katılımcıların hak ve menfaatlerini azami düzeyde korumak sorunların ivedi olarak belirlenmesine ve müdahalede bulunulmasına olanak sağlamak gerekli verilerin bilgilerin oluşturulması ve saklanması

Kapsam Başvurulabilecek haller Gelirleri Güvence Hesabı Kapsam Başvurulabilecek haller Gelirleri

Güvence Hesabı - 1 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu Kapsam Garanti Hesabı Güvence Hesabı Kapsam muhtelif kanunlarla ihdas edilen zorunlu sigortalar Mülga 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu Karayolları Trafik Kanunu Karayolu Taşıma Kanunu Diğer zorunlu sigortalar Yeşil Kart Sigortası

Güvence Hesabı - 2 Başvurulabilen haller Gelirler Bedeni zararlar Sigortalının tespit edilememesi Riziko tarihinde geçerli sigorta yaptırılmaması Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazalar Maddi ve bedeni zararlar malî bünye zaafiyeti nedeniyle ruhsat iptali iflas Yeşil Kart Sigortası kapsamında TMTB tarafından yapılacak ödemeler Gelirler katılma payları sigorta şirketlerinden: tahsil edilen toplam primlerin % 1’i sigorta ettirenlerden: safî primlerin % 2’si

Yıllar Bazında Tazminat Ödemeleri (TL) Güvence Hesabı - 3 Yıllar Bazında Tazminat Ödemeleri (TL) Yıl Dosya Sayısı Toplam 1998 10 4.333,18 1999 50 40.344,97 2000 45 60.565,66 2001 48 140.632,45 2002 79 398.394,29 2003 13.381 7.726.048,32 2004 19.216 19.334.009,40 2005 14.741 22.957.898,15 2006 5.296 17.940.605,69 2007 3.719 24.473.579,70 2008 5.328 26.766.156,62 2009 8.123 37.644.641,96 2010 17.719 45.751.013,33