BÖLÜM 3: SİGORTACILIĞA GİRİŞ

... konulu sunumlar: "BÖLÜM 3: SİGORTACILIĞA GİRİŞ"— Sunum transkripti:

1 BÖLÜM 3: SİGORTACILIĞA GİRİŞ
BÖLÜM YAZARI: YRD.DOÇ.DR. ERDEM KIRKBEŞOĞLU Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

2 1) Sigortanın Yapısı ve İşleyişi
Riski bir bireyden bir gruba transfer eder. Zararları bir havuz içerisinde tüm grup üyelerine paylaştırır. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

3 1) Sigortanın Yapısı ve İşleyişi
Havuz sisteminin işleyebilmesi için, sigortacının hesaplarını kusursuz bir biçimde gerçekleştirmesi gerekir. Sigortacı geçmiş hasar verilerini kullanarak ileride ne kadarlık bir hasar tazminatına maruz kalacağını ve hangi risk grubundaki sigortalıdan ne kadar prim alması gerektiğini hesaplar. Ancak doğal afetlerin, sigorta suistimallerinin veya sigorta bilinçsizliğinin yaşandığı toplumlarda bu dengenin sağlanamaması söz konusu olabilir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

4 2) Olasılık Teorisi ve Büyük Sayılar Kanunu
Olasılık teorisi bir şeyin olacağı olasılığının ölçülmesiyle ilgili ve bu olasılığa dayanarak tahmin yapmak ile ilgili bir bilgiyi ifade eder. Subjektif olasılık, bir olayın ihtimali söz konusu olayın oluşum ihtimaline olan inanma derecesiyle ölçülür. (Alkollü sürücünün kaza yapmayacağına inanması) Objektif olasılık ise bir olaya verilen olasılık derecesi oluşumunun faklı ve bağımsız denemelerle belirlenmesi anlamını taşır. (Atılan paranın tura gelme olasılığının 0,5 olması) Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

5 2) Olasılık Teorisi ve Büyük Sayılar Kanunu
Büyük Sayılar Kanunu, bir olayın gözlem sayısı sonsuza yaklaştıkça, gerçek ihtimallere daha çok yaklaşacağımızı kabul eder. Burada olasılık, uzun süreli denemelerden ve gözlemlerden sonra ortaya çıkar. Sigorta şirketi için büyük sayılar kanunu, daha çok sayıda örnek incelenirse daha gerçekçi tahmin yürütme şansının olması anlamına gelmektedir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

6 3) Sigortanın Tanımı: Risk Transferi mi Havuz Sistemi mi ?
Sigorta, bireylerin üzerlerinde tutmak istemeyecekleri riskleri belirli bir süre ve prim karşılığında, bu işi meslek edinmiş bir kişiye (sigorta şirketi) transfer etmesi ve zarar ortaya çıktığında sigorta şirketinin mevcut zararı tazmin etmeyi taahhüt etmesi işlemidir. Sigorta, bir miktar prim ödemek suretiyle, birbirlerine benzeyen özelliklerde (homojen) kişilerin bir araya getirilmesi, belirli bir süre içerisinde zarar ortaya çıkması durumunda zararın bu kişilerin ödedikleri havuzdan karşılanması sistemidir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

7 4) Sigortacının Hatalı Risk Seçimi
Sigorta sözleşmesi hazırlanmadan önce, sigorta şirketinin riski analiz etmesi gerekir. Sigorta müşterisinin doldurduğu formla veya gerektiği takdirde sigorta konusunu yerinde ziyaret ederek riskleri inceler. İnceleme sonucunda riskleri kabul edilip edilmeyeceğine karar verilen sürece risk değerlendirme (underwriting) denir. Hatalı risk seçimi, sigortacının ortalama hasar olasılığından yüksek olasılıktaki bir riski, dikkatsiz bir risk değerlendirme (underwriting) sürecinden sonra ortalama bir fiyatla sigorta kapsamına alması anlamına gelir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

8 5) Sigortacılık ile Kumarın Farklılıkları
Sigortacılık sistemi, sadece yalın risklere güvence sunmaktadır. Sigortacılıkta amaç, kişilerin zarardan önceki ekonomik durumlarına geri getirilmesidir. Dolayısıyla sigorta bir sebepsiz zenginleşme aracı olamaz. Sigortacılık sistemi sebepsiz zenginleşmeyi önlemek adına çeşitli önlemler alır. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

9 6) Sigortalanabilir Risklerin Özellikleri
Aşağıdaki 6 önkoşul, sigortalanabilir riskin ideal özelliklerini temsil eder: Çok sayıda sigortalının olması, Hasarın rastlantısal olması, Hasarın belirlenebilir özellikte olması, Hasarın katastrofik olmaması, Hasarın hesaplanabilir özellikte olması, Primlerin ekonomik esnekliğe sahip olması Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

10 Çok Sayıda Sigortalının Olması: Sigorta şirketleri için, portföylerindeki sigortalı verileri çok kritiktir. Bu bilgiler daha önce de bahsedildiği üzere, onların ileriye yönelik prim ve tazminat hesaplamalarını etkileyecektir. İşin rastlantıdan çıkıp gerçeğe dönüşmesi için çok sayıda sigortalının bir araya getirilmesi gerekecektir. Ancak bu hesaplamanın başarısı ise portföydeki sigortalıların homojen yani birbirlerine benzeyen kişilerden oluşmasına da bağlıdır. Hasarın Rastlantısal Olması: zarar sigortalının isteği ve kontrolü dışında gelişmelidir. Kişilerin sahtekâr davranışları neticesinde ortaya çıkan hasarlar (ahlaki hazard), havuz sistemini tehlikeye atar. Zira sigortacı geleceğe dönük hesaplarını yaparken bu tür eylemleri hesaba katmaz. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

11 Hasarın Belirlenebilir Özellikte Olması: Hasarın ölçülebilir ve belirlenebilir olmasından kasıt, hasara neden olan sebep, hasarın gerçekleşme zamanı, yeri ve miktarının bilinmesidir. Hasarın Katastrofik Olmaması: Hasar katastrofik olmaması dendiğinde, sigortalıların büyük çoğunluğunun aynı anda hasar uğramaması gerekliliğinden bahsedilmektedir. Katastrofik riskler, gerçekleştiğinde bir bölgeyi veya ülkenin bütününü etkileyen büyük yıkımlı risklerdir. Dolayısıyla sigortalıların mal varlıklarında aynı anda meydana gelecek zararlar, havuz sisteminin çökmesine veya çalışamaz duruma gelmesine sebep olabilir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

12 Hasarın Hesaplanabilir Özellikte Olması: Sigortacı, hasarın ortalama sıklığını ve şiddetini ölçebilecek durumda olmalıdır. Bu durum sigortacının, sigortalıya yükleyeceği primleri belirlemek ve ödeyeceği tazminatı karşılayacak kadar prim tahsili yapması açısından önemlidir. Primlerin Ekonomik Esnekliğe Sahip Olması: Sigortacı için kötü risk tercih edilmeyen risktir. Hasar ihtimalinin yüksek olduğu bir sigortalı, ne kadar prim öderse ödesin, hasar anında sigorta şirketine yaratacağı zarar çok daha fazla olacaktır. Bu nedenle primlerin her zaman herkes için ekonomik bir esneklikte olması beklenemez. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

13 7) Sigorta Türleri Sigorta Türleri Sosyal Sigorta Özel Sigorta Mal Sigortaları Yangın Sigortaları - İşyeri Sigortası - Konut Sigortası - Zorunlu Deprem Sigortası Nakliyat Sigortaları - Emtia Sigortası - Kıymet Sigortaları - Tekne Sigortaları - Gemi İnşaat Sigo. Kaza Sigortaları - Trafik Sigortası - Yeşilkart Sigortası - Kasko Sigortası - Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk - Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk - Hırsızlık Sigortası - Cam Kırılması Sigortası Mühendislik Sigortaları - İnşaat All Risk - Montaj Bütün Riskler Sigortası, - Makine Kırılması Sigortası - Elektronik Cihaz Sigortası Tarım Sigortaları - Bitkisel Ürün Sigortası - Sera Sigortası - Hayvan Hayat Sigortası - Kümes Hayvanları Sigortası - Su Ürünleri Sigortası - Küçükbaş Hayvan Hayat Sigortası - Tarım Ürünleri Dolu Sigortası Sorumluluk Sigortaları Can Sigortaları Hayat Sigortaları Sağlık Sigortası Ferdi Kaza Sigortası Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

14 7) Sigorta Türleri Sosyal sigorta, toplumun karşılaştığı birtakım temel risklere karşı güvence sağlanabilmesi amacıyla devlet desteği ile uygulamaya konulan sigorta türüdür. Özel sigorta, gerçek ya da tüzel kişilerin sahip olduğu riskleri transfer etmek için ihtiyari ya da zorunlu olarak alınan sigortadır. Özel sigorta, mal, can ve sorumluluk sigortaları şeklinde sınıflandırılmaktadır. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

15 7) Sigorta Türleri 1) Mal Sigortaları: Mal sigortaları, çeşitli rizikoların işletme bilançosunun aktifinde bulunan bina, makine, stok gibi somut değerler ile işletmenin üçüncü şahıslardan alacaklarını ifade eden somut olmayan haklar üzerinde yol açacağı hasarlardan kaynaklanacak mali kayıpları güvence altına almaktadır. Yangın Sigortaları, Nakliyat Sigortaları, Kaza Sigortaları, Mühendislik Sigortaları ve Tarım Sigortaları olmak üzere beş alt başlıkta incelenir. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

16 7) Sigorta Türleri 2) Can Sigortaları: Sigortalıların ölüm, sakatlık, hastalanma, kaza geçirme gibi tehlikelere karşı güvence altına alındığı sigortalardır. Hayat Sigortası, Ferdi Kaza Sigortası, Sağlık Sigortası gibi sigortalar bu kapsama girerler. 3) Sorumluluk Sigortaları: Sigorta ettirenin sorumluluğu dâhilindeki eylem veya kazalardan dolayı, üçüncü şahısların mallarında veya canlarında meydana gelecek zararları tazmin eden sigortalardır. Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.

17 HAFTAYA GÖRÜŞMEK ÜZERE…
Kırkbeşoğlu, E. (2015). Risk Yönetimi ve Sigortacılık.