E-EĞİTİM YÖNETİŞİM SİSTEMİNDE KÜRESEL ETİK İLKELER Y.Doç. Dr. Akın MARŞAP

E-Eğitim Yönetişim Sisteminde Küresel Etik İlkeler Giriş Etik İlke ve değerler E-eğitim Yönetişim Sisteminin temel özellikleri Sonuç ve değerlemeler Mesleğe ve topluma yönelik etik sorumluluklar

Eğitim Eğitim en kısa anlatımla bir değişim sürecidir. Daha geniş tanımlama ile eğitim, bireylerin ya da onların oluşturdukları grupların yüklendikleri ya da ilerde yüklenecekleri görevleri daha etkin ve başarılı yapabilmeleri için, onların mesleki bilgi ufuklarını genişleten, düşünce, rasyonel karar alma, davranış ve tutum, alışkanlık ve anlayışlarında olumlu gelişimi amaçlayan bilgi, görgü ve becerileri arttıran eğitsel eylemlerin tümüdür,

Etik değerlere bağlılık Günümüz bilişim toplumunda eğitim süreçlerinde arzulanan başarıların sürekliliği ve kalıcılığı etik değerlere bilimsel ve akılcı bir uyumla sağlanabilir Çok yönlü olarak dürüstlük, güven, saygı ve paylaşımla gelişebilir.

Eğitim etiği ilke ve prensipleri Eğitim etiği ilkeleri Eğitim etiği ilke ve prensipleri eğitimde erişilmek istenen doğru yolu gösteren ilke ve değerler bütününü oluşturur.

Bilişim toplumunda ED Bilişim yönetişiminde bireysel ve toplumsal özgürlükler alanında yeni gelişimler etik değerlerin bilişim toplumu için önemini giderek daha da arttırmaktadır. E-eğitimin ahlaka verdiği önem, ahlakın her zaman, her yerde ve her işte önde gelmesidir

Eğiticilerin imajı Eğiticilerin öncelikle kendilerinin kurallara uymalarını, davranışlarıyla topluma örnek olmalarını beklemektedir. Çağdaş yönetim modellerinin temelinde "insan" ve insanın özendirilen yaratıcılığından faydalanma yatmaktadır. Bu evrede eğiticilerin imajı ön plana çıkmaktadır.

Bir disiplin olarak etik Bir disiplin olarak etik, ahlaki kriterlerden yararlanılarak insan davranışlarına yön verme bilimi ve insan davranışlarına yönelik kabul edilmiş değerler ve standartlar olarak ahlak bilimi şeklinde tanımlanabilir

ED temelleri Diğer insanların gelişimine olanak tanımak, dürüstlük, sorumluluk, sözünün eri olmak, elinden geleni yapmak, sadakat, hakkaniyet ve toplumsal sorumluluktur.

Etik sorumluluklar Toplumsal sorumluluklar bir bütündür. Gelişimin temelinde ise, ES rolü ve katkısı oldukça büyüktür. Bir bireyin, diğer bireyden beklediği moral değerleri içeren toplumsal davranış biçimidir. Kendimize ve diğer bireylere karşı, belirlenen moral değerlerle davranılması gerektiği hissedilir.

Küresel etik Küresel etik, kısaca iş etiği ile toplumsal etik değerlerin uluslar arası boyutta uygulanımı olarak tanımlanabilir (Ülgen ve Mirza 2004:450).

Meslek etiği Meslek etiğinin temelinde insanlarla ilişkiler vardır. Aynı meslekten bireylerin birbirleri ile ilişkilerinde belli davranış kalıplarına uymaları meslek etiğinin gereğidir (Atabek 2003:6-9).

Bilişim toplumunda Bilişim toplumunda e-eğitimde insan kaynaklarının öncelikli olarak ele alındığı, toplam kalite, öğrenen organizasyonlar, katılımcı yönetim, kurum kültürü ve kimliği, kurumsal imaj gibi konuların çıkışı eğitim etiği ve evrenselliğini, toplumsal ve küresel konuma taşımaktadır

E-eğitim tasarımcıları E-eğitim tasarım aktörleri, toplumun politik, etik, ekonomik ve sosyal yapı farklıklarını göz önüne alarak, çok-kültürlü ve çok-yönlü etkileşimi sağlayan öğrenen-merkezli e-öğrenim ortamlarını tasarlayıp işletmek zorundadırlar.

Aktif katılım E-eğitim yönetişiminde öğrencinin eğitim etkinliklerine aktif katılımının öncül koşulu, kendi öğreniminin denetimi, bilgiyi paylaşıp çoklu kaynaklardan öğrenerek öğrenim sonuçlarına ilişkin sorumluluğu alması ile olanaklıdır

Dinamik sistem E-eğitim yönetişim dinamik sisteminde bilgiye yönelik gözetim ve denetim klasik eğitim süreçlerinden oldukça farklıdır. Bireyin edindiği bilgilerin geçerlik ve güvenirlik kararında sorgu, analiz, sentez, değerimi önem kazanır

E-eğitim sistemi paydaşlarının haiz olması gereken özellikler; Sanal öğrenim sistemlerinde öğrenenler, yönetici, öğretmen ve öğrencidir; sanal eğitim sisteminde öğrenenler eleştirel düşünce yetkinliğine haiz olarak kendi öğrenim süreçlerinden sorumludur; e-öğrenim sistemleri birlikte ekip çalışması ile bütünlenir, işletilir ve değerlendirilir; zaman ve mekan sınırsızı e-eğitim sisteminin özgün tasarımı çağdaş eğitim sürecinde gerçekleşen temel değişime paraleldir

E-eğiticilerin yapacağı etkin görev Kişilerin yaşam kalitesini ve mutluluğunu da etkiler. Bu yönü ile de eğitim mesleği yaşamda farklılık yaratan mesleklerdendir.

E-eğitimde etik kural E-eğitimde etik kurallarının tespiti yeterli değildir. Eğitim programındaki etik kuralların davranışa dönüşümü gerekir. Öğrenciye yakın iletişim odaklı danışmanlık eğitim mesleğinin etik perspektif açılımını daha duyarlılaştırır.

Etik eğitimin icrası Etik eğitime ilişkin değişime uyum ve istenilen çağdaş eğitici davranışların icrasında en etkin yöntem; insan kaynaklarında etik bilincin kazanımıyla etik ağırlıklı uygulamaların her düzeyde sürekli işletimidir

E-eğitim sistemi Bu anlamda, e-eğitim sistemi koşullarında en iyi modelliği başarıma erişimi düşünür. E-eğitimin dinamik sistemi insanların güven ve katılımını hızlandırır. Çünkü etik konular insanlara en çabuk ve etkili erişim yeteneğine sahiptir.

Etik değere erişim İnsan ögesinin iyi yetiştirilmiş ve eğitilmiş olmasına karşın, içinde bulunulan uygun olmayan sistem; ve gerekli kuralları oluşturmamış, denetim mekanizmalarını kuramamış, gerekli yaptırımları uygulayamayan yönetim ile evrensel etik değerlere erişim olanaklı görülmemektedir ( Ülgen ve Mirze, 2004: 442)

E-eğitimde etik değer birliği Bu nedenle, e-eğitimde etik değerler birliği sağlamak üzere e-etik yüksek etik değerler kurulu oluşturulması oldukça yararlı bir girişim olarak değerlendirilebilir. Etik değer kurulunun sürekli gözetim ve izleyişi oldukça yararlıdır.

E-eğitim yönetişim sisteminde etik E-eğitim yönetişim sisteminde etik, eğitim kurumlarına  karşı güveni inşa ederek geliştirmenin, koruyup sürdürmenin kritik bir ögesidir. Aynı şekilde toplumsal dokuyu güçlendirmenin de temel gücüdür

Bilişim alanında güven kazanımı Bilişim alanında güven kazanımı; eğitimi ve yönetimi, kamu yararını koruyup geliştirerek hizmet etmenin bir aracı haline getirecek  etik değerleri gözeten sistemleri tasarlayıp destekleyerek aşılabilir

E-eğitim hizmeti E-eğitim hizmeti, bilgi ve deneyim gerektirir. Eğitim görevlilerinin, eylem ve işlemlerinde üstün bir sosyal sorumluluk bilinci ile davranımları gerekir. E-eğitim yönetişim etiği uygar toplum boyutunda küresel aktörlerin çeşitli  sistemsel çalışmaları ile desteklenmelidir.

Küresel etik değerler imajı Küresel etik imaj değer ve görünümü, iç ve dış kamuoyunda giderek daha çok önem kazanırken ülkeler arası kıyaslarda en çok öne çıkan konulardandır. E-eğitim yönetişim sisteminde etik ilkeleri uygulayacak sistemlerin oluşturularak yürürlüğe konulması gerekir

E-eğitim sisteminde danışmanların, eğitim mesleğine ve topluma yönelik sorumlulukları şöylece özetlenebilir; E-eğitim danışmanı E-eğitim sisteminde danışmanların, eğitim mesleğine ve topluma yönelik sorumlulukları şöylece özetlenebilir; E-eğitim danışmanı, 1. E-eğiticiliği mesleğinin değerlerini, ahlak kurallarını ve misyonunu göz önünde tutar, 2. Bilişimde kişisel ve mesleki aktivitelerini, mesleğe yakışır biçimde dürüst, doğru, saygılı ve adilce yapar, 3. Mesleki aktivitelerinde e-eğitim kurumları yönetimi ile ilgili hukuk kurallarına tam olarak uyar, 4. Bilişimle ilgili bütün mesleki sırlara saygı duyar, 5. Mesleğin çıkarları kişisel çıkarlardan üstündür, kişisel çıkarlar uğruna mesleki ilişkilerini istismar etmez, mesleğin saygınlık ve değerini gözetir, 6. E-eğitimi ile ilgili kişisel mesleki ve eğitim programı içinde uzmanlık ve gelişimini sürdürür. 7. Bilişim toplumun e-eğitim gereksinimini belirlemeye ve karşılamaya çalışır. 8. E-eğitim yönetimi ve eğitimi ile ilgili kararların bilişim toplumunda yaratacağı etkileri göz önünde tutar. 9. Doğru bilgilendirme sorumluluğu ve genişletilmiş sorumluluk vardır. 10. İnsan haklarına saygı ve ayırımcılık yapmama.

E-eğitim ile ilgili etik kurallar; 1. Eğitim programlarının oluşturulması, tanımı ve tanıtımı, 2. Eğitimde doğruluk ve nesnellik, 3. Öğrenciyi kişisel bilgilerini açıklamaya zorlamamak, 4 Danışmanın e-eğitim konusunda uzmanlığının onayı ve e-eğitimde birey ve toplu eğitim ortamlarının tasarımı, 5. Grup eğitim süreçleri ve e-eğitimin kesintiye uğramasının önlenmesi, 6. E-eğitim değerleniminde etik kurallara uyularak değerlemenin temellerini eşdeğer örneklemler üzerinde güvenirliği ve geçerliği sınanarak oluşturulmuş değerlendirme araçlarının kullanımı, 7. E-eğitimci değerlendirme tekniklerini, görüşmeleri, testleri ya da araçları tanı ya da araştırmaya uygun bir şekilde uygular, puanlar, yorumların kullanımı, 8. Testlerin hazırlanışında güncelliğin sağlanım, test verilerinin sunum ve değerleme sonuçlarının yorumunda ve açıklanmasında etik değerlere uyulması, 9. Eğitim amaçlı değerlendirmelerin paylaşımı, 10. Araştırma ve yayınlama ile ilgili etik kurallara uyulması

E-eğitim yönetim sistemi danışmanlarının eğitim verilen bireylere karşı sorumlulukları; E-eğitim yönetişim sistemi önderi, kendi yetki alanında, 1. E-eğitim sisteminin kalitesini değerlendirir, 2. Bilişim alanında insanlar arası ayrımcılığa yol açabilecek davranışları önler, 3. Eğitim alanları, hak, sorumluluk, hukuk konularında bilinçlendirir, 4. Bilişim sürecinde öğrencilerin ve diğer insanların güvenliğini koruyan süreçleri izler. 5. Yetki ve uzmanlığını toplumun ortak çıkarı için kullanır, 6. Bilişim, eğitim ve yönetim işlevlerini etkileyebilecek mali çıkar ya da hediye kabul edemez, 7. Cinsel ve diğer taciz türlerinin bulunmadığı, ırk, dil, din, inanç, etnik köken, yaş, cinsiyet ve sakatlığa yönelik bir ayırımcılığın bulunmadığı, etik değerler ve yasal olamayan işi yapmaları için insanların tehdit edilmediği bir çalışma ortamı yaratır. 8. Kişilerin yetenek ve becerilerini kullanabileceği, uygun şikayet ve davet mekanizmaları ile güvenli bir çalışma ortamı sağlar. 9. Önder e-eğitim sisteminde yaşanan tüm süreçlerden sorumludur. Eğitim akışında eğitilenlerin hak ve isteklerini de çiğnememek durumundadır. 10. E-eğitim sistemi önderi etik kuralların ihlalinde, etik kuralarına uymadığına inandığı meslekdaşını e-eğitim yüksek etik değerler kurulu’na bildirmekle sorumludur.

Kurumsal sorumluluklarda, e-eğitim sistemi önderleri 1. Demokratik, insana saygılı ve insana değer veren olmalıdır , 2. Hali hazır kaynaklarla uyumlu eğitim hizmetini etik değerler boyutunu da dikkate alarak sunar, 3. Toplumsal eğitim hizmetlerinin gelişim ve paylaşımına katkı sağlar, 4. Yönetsel ve eğitsel standartların gelişimine önderlik yapar, 5. Kurumsal vizyon ve misyona uyumlu olarak insanların davranışlarına saygılıdır, 6. Mesleki ve kurumsal iletişimde güvenilirlik ve inanılırlığını sağlayan bir bilgi ve iletişim sağlar. 7. E-eğitimi ile ilgili kişi ve kuruluşlarla yeterli ve doğru bilgi üretme ve gelişim için sürekli iletişim ve işbirliği içinde olur.

Güzel izlenimleriniz için, Gönülden teşekkürler Akın Marşap akin.marsap@yesevi.edu.tr