SİGARA BIRAKMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

SİGARANIN ZARARLARI KISIR DÖNGÜ Bağımlılık Hastalık ve ölüm Slide 43 - The cigarette - “a dirty syringe” KISIR DÖNGÜ Bağımlılık Hastalık ve ölüm Sigara içme arzusu Tüm kanserlerin %30’u Karsinojenler Sigara içimi Kronik bronşitlilerin %66’sı Objective : Nicotine drives the smoking habit. Confirm that smoking is a vicious circle Zehirli gazlar Nikotin Key Communication Messages : Withdrawal from nicotine can lead to nicotine cravings These cravings can be a major barrier to successfully giving up smoking Damar hastalıklarının %13’ü Peto R et al. Mortality from smoking in developed countries 1950 - 2000: Indirect estimates from National Vital Statistics. Oxford University Press 1994

SİGARANIN ZARARLARI Her 5 ölümden biri sigara içimine bağlı Sigara içenlerin yarısı sigara ile ilgili hastalıklardan erken yaşta ölürler.

NİKOTİN=bağımlılık yapıcı madde Beyinde norepinefrin ve dopamin düzeylerini direkt olarak yükseltir Uyarıcıdır, stimülan ve öforik etki oluşur İnsana keyif verici etkiler oluşturur

Nikotinin fizyolojik etkileri Noradrenalin ve dopamin salgısını arttırır Enerjiyi arttırır Konsantrasyonu arttırır El - göz koordinasyonunu artırır Öfori yapar İştahı azaltır

SİGARA İÇME ALIŞKANLIĞI Slide 35 - The smoking habit Psikolojik Sigara alışkanlığına yol açan faktörler Sosyal Objective : Demonstrate the role of nicotine in smoking, and the different aspects of smoking - the social and behavioural practices Key Communication Messages : Nicotine has been clearly established as the source of dependence to smoking tobacco1. Each time cigarette smoke is inhaled, a direct nicotine ‘hit’ in the brain occurs. Nicotine stimulates the same central reward pathway in the brain (the ‘mesolimbic dopamine pathway’) that is affected by drugs such as heroin and cocaine2 There is more to cigarette dependence than getting a ‘hit’. Smokers come to associate the smell of tobacco, the ‘scratch’ in the throat when inhaling smoke and the activity of smoking with the nicotine reward. This ritual of smoking is a behavioural process2 In addition, smoking is often associated with certain social situations such as being in a pub, meals and the morning cup of coffee References : 1. Orleans CT, Slade J. Nicotine Addiction: Principles and Management 1993; (2): 24-45 2. West R. Getting serious about stopping smoking. A report for No Smoking Day 1997 Davranışsal

Sigarayı bırakmaya doğru değişen davranış modeli Düşünme öncesi dönem Düşünme dönemi Basın, yayın organları Arkadaş Aile Sağlık çalışanı Hamilelik, çocuklar Hastalıklar…. Hazırlık dönemi Harekete geçme dönemi

SİGARA İÇENLER SİGARAYI BIRAKMAK İSTİYORLAR MI? Slide 32 - How many smokers want to quit ? Sigara içenlerin %67’si sigarayı bırakmak istiyor. Günde 10 adetten daha az sigara içenlerin sigara bırakma istekleri az bulunmuştur. Objective : To show that the majority of smokers would like to quit Key Communication Messages : Across both sexes the majority of smokers want to quit1 More than two thirds of smokers (67%) want to quit1 Lighter smokers (less than 10 cigarettes a day) are slightly less likely to want to quit1 Reference : 1. Living in Britain 1996, General Household Survey

ÇOĞU SİGARA İÇİCİSİNİN YARDIMA İHTİYACI VARDIR Slide 37 - Most smokers need help to quit 40 30 20 10 90 180 Sigarayı kendiliğinden bırakanlar (%) Objective : To gain agreement that quitting smoking is difficult and requires more than just willpower Key Communication Messages : The poor success rate of quitting smoking is primarily due to nicotine dependence1. Similar reports show that after 30 days, only 19% of smokers quitting on their own are still abstinent, reducing to 8% after 6 months2 The case is clear that smokers need more than just willpower alone to help them quit References : 1. Shiffman S. Critical review of the current status of smoking cessation in the USA. Tobacco Control 1995; 4 (suppl 2): S3-S24 2. Hughes JR et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psychol 1992; 11: 331-4 Sigarayı bıraktıktan sonra geçen günler Hughes JR et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psychol 1992; 11: 331-4

Nikotin yoksunluk belirtileri Sıkıntı hissi Sinir bozukluğu, kızgınlık Hassasiyet Uyuma güçlüğü Konsantrasyon bozukluğu Baş ağrısı Yorgunluk İştah artışı Yoksunluk belirtileri birkaç saatte başlar, 2-3 günde en yüksek düzeye ulaşarak genellikle 3-4 haftada sona erer.

Sigara bıraktırma polikliniği ZAMANLAMA GÖRÜŞME İNCELEMELER Solunum fonksiyon testi Akciğer grafisi Hemogram, kan yağları Karbonmonoksit ölçümü DANIŞMA+İLAÇ TEDAVİSİ TAKİP

Bağımlılık derecesi-Fagerström Skalası Günde ne kadar sigara içiyorsunuz? < 10 0 11- 20 1 21-30 2 31> 3 İlk sigaranızı sabah kalktıktan ne kadar sonra içersiniz? İlk 5 dk içinde 3 6- 30 dk 2 31- 60 dk 1 1 saatten > 0

Bağımlılık derecesi- Fagerström Skalası Sigara içme yasağı olan yerlerde zorlanıyor musunuz? Evet 1 Hayır 0 En fazla vazgeçmek istemediğiniz sigara hangisi? Sabah ilk sigara 1 Diğerleri 0 Günün ilk saatlerinde daha sonraki saatlere göre daha sık mı içiyorsunuz? Günün büyük bölümünü yatakta geçirmenize yolaçan bir hastalığınız olsa da içer misiniz?

Bağımlılık derecesi-Fagerström Skalası 0-2 Çok düşük 3-4 Düşük 5 Orta 6-7 Yüksek 8-10 Çok yüksek

KARBONMONOKSİT ÖLÇÜMÜ

Akciğer grafisi Normal Kronik obstrüktif akciğer hastalığı

Bilgisayarlı akciğer tomografisi

KOAH normal

normal KOAH

normal KOAH

Sigara birden bırakılmalıdır Sigarayı bırakma şekli Başarı oranı Aniden bırakma % 80 Azaltarak bırakma % 6

SİGARA BIRAKMA YÖNTEMLERİ-farmakoterapi Nikotin replasman tedavisi Nikotin bantları Nikotin sakızı Nikotin nazal sprey Nikotin inhaler Nikotin dışı tedaviler Yavaş salınan bupropion Nortriptilin? Klonidin?

Plazma nikotin düzeyleri

Nikotin bantları (7-14-21 mg) En az 10-15 adet/gün sigara kullananlarda daha yararlı 8 haftalık tedavi yeterli 24 saat takmak ile sadece uyanıklık döneminde takmak arasında fark yok Doz azaltılarak ya da aniden kesilebilir.

Nikotin sakız (2-4mg) Gerektiğinde ya da belli zaman aralıklarında düzenli olarak kullanılabilir. Günde 24 adete kadar kullanılabilir Ağır içicilerde (25adet/gün) 4mg’lık Sigaraya göre orta derecede kan nikotin düzeyi sağlar. 8-12 haftalık tedavi

Nikotin nazal sprey ve inhalasyon formu Nikotin en hızlı burun mukozasından emilir. İnhalasyon formu akciğerlere ulaşamaz ve ağız mukozasından emilir. 3-6 ay tedavi

NİKOTİN REPLASMAN TEDAVİSİNİN (NRT) SİGARA BIRAKTIRMAYA ETKİSİ Slide 45 - The case for nicotine replacement therapy (NRT) NRT KULLANIMI SADECE İRADE  2 Objective : To demonstrate that NRT is much more effective in helping smokers quit than willpower alone Key Communication Messages : Using willpower alone is the most commonly tried method of giving up smoking, however, only about 3% of smokers are still cigarette-free after 6 months1. Part of the problem is that successful quitting needs careful thought and motivation Nicotine replacement therapy (NRT) has been shown to double success rates in certain groups2 In patients in general practice it increases success rates when combined with advice and support from health professionals3, 4 References : 1. Hughes JR, Gulliver SB, Fenwick JW et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psychology 1992; 11 (5): 331-334 2. Hughes JR. Risk-benefit assessment of nicotine preparations in smoking cessation. Drug Saf 1993; 8: 49-56 3. Imperial Cancer Research Fund General Practice Research Group. Randomised trials of nicotine patches in General Practice: results at one year. BMJ 1994; 308: 1476-7 4. Stapleton JA et al. Dose effects and predictors of outcome in a randomised trial of nicotine patches in General Practice. Addiction. 1995; 90: 31-42 NRT’nin kullanımı sigarayı bırakma oranını 2 katına çıkarır.

NİKOTİN REPLASMAN TEDAVİSİ KONTRENDİKASYONLARI Nikotin replasman tedavisi sigara içmekten daha güvenlidir. Hamilelik Kontrolsüz kardiyovasküler hastalık

BUPROPİON (150 mg tablet) Antidepresan Dopaminerjik ve noradrenerjik etkili Sigara bırakma tarihinden 1 hafta önce başlanır 3 gün 1 tablet/gün, daha sonra 12 saatte bir 1 tablet Epilepside kontrendike 6 aya kadar kullanılabilir Plaseboya göre sigara bırakma oranını 2 kat arttırır

BUPROPİONUN SİGARA BIRAKTIRMAYA ETKİSİ Slide 45 - The case for nicotine replacement therapy (NRT) BUPROPİON KULLANIMI SADECE İRADE  2 Objective : To demonstrate that NRT is much more effective in helping smokers quit than willpower alone Key Communication Messages : Using willpower alone is the most commonly tried method of giving up smoking, however, only about 3% of smokers are still cigarette-free after 6 months1. Part of the problem is that successful quitting needs careful thought and motivation Nicotine replacement therapy (NRT) has been shown to double success rates in certain groups2 In patients in general practice it increases success rates when combined with advice and support from health professionals3, 4 References : 1. Hughes JR, Gulliver SB, Fenwick JW et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psychology 1992; 11 (5): 331-334 2. Hughes JR. Risk-benefit assessment of nicotine preparations in smoking cessation. Drug Saf 1993; 8: 49-56 3. Imperial Cancer Research Fund General Practice Research Group. Randomised trials of nicotine patches in General Practice: results at one year. BMJ 1994; 308: 1476-7 4. Stapleton JA et al. Dose effects and predictors of outcome in a randomised trial of nicotine patches in General Practice. Addiction. 1995; 90: 31-42 Bupropion kullanımı sigarayı bırakma oranını 2 katına çıkarır.

BAŞARI ORANLARI Danışma+ilaç tedavisi ile 1 yılda %25-30

Sigarayı bıraktıktan sonra kilo artışı Beklenen 2.5-4.5 kg 13 kg üzeri nadir (kadın, beyaz olmayanlar ve aşırı sigara içenler) Nikotin yoksunluk semptomlarının erken dönemlerinde ek öneri yapılmaz Diyet Egzersiz

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI 20 dakika sonra… 8 saat sonra… 24 saat sonra... Kan basıncı ve kalp atışları düzelir. Kandaki nikotin ve CO miktarı yarıya düşer. CO vücuttan tamen atılır; Akciğer sigara kaynaklı mukusu temizlemeye başlar; Kalp krizi riski azalmaya başlar.

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI 48 saat sonra… 72 saat sonra… 2-12 hafta sonra... Vücut nikotinden tamamen temizlenir. Nefes almak kolaylaşır, enerji seviyesi yükselir. Kan dolaşımı daha sağlıklı gerçekleşir; Yürümek ve koşmak kolaylaşır.

SİGARAYI BIRAKMANIN YARARLARI Öksürük ve göğüsteki hırıltı azalır; Nefes alma sorunları iyileşir. Kalp hastalığı riski yarıya iner. İnme riski büyük oranda düşer. . Ölüm riski hiç içmeyenler ile aynı olur. 3-9 ay sonra… 1 yıl sonra… 2-4 yıl sonra… 10 yıl sonra…