Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi

... konulu sunumlar: "Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi"— Sunum transkripti:

1 Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi
SİGARA BIRAKMA SÜRECİ Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi

2

3

4

5 SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ
SAÜ SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ 2006

6 TÜTÜN KONTROLÜ KOORDİNASYON KURULU
SAÜ TÜTÜN KONTROLÜ KOORDİNASYON KURULU 14 Şubat 2008

7 Transtheoretical Model
Sigara Bırakma Süreci Sigarayı bırakmak = Davranış değişikliği Transtheoretical Model Sigara bırakma tedavisine uyum ile ilgili davranış değişikliği evrelerini tanımlar. Prochaska ve DiClemente

8 Davranış Değişikliği Evreleri
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Bırakmayı düşünmeme (pre-contemplation) Bırakmayı düşünme (contemplation) Bırakmaya hazırlanma (preparation for action) Bırakmayı deneme (action) Bırakmayı sürdürme (maintenance)

9 - Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir?
Sigara Bırakma Sürecini doğru yönetmek için Değişim evrelerine göre yaklaşım Hekimin başarısı; - Birey hangi evrede? - Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir?

10 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme AKTİF İÇİCİ Düşünmeme BIRAKMA GÜNÜ

11 Bırakmayı düşünmeme evresi
Gelecekte (en az 6 aylık sürede) sigara ile ilgili davranış değişikliği düşünmez. Hastalık riskleri ve alışkanlığının sonuçları hakkında bilgileri yetersizdir. Davranışını değiştirmeye yardım edecek bilgiyi almaktan kaçar.

12 Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü

13 1950 doğumlu – fakülte sekreteri
Orhan Bey 1950 doğumlu – fakülte sekreteri 38 yıl X 3 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor

14 Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
5R UYGULAMASI Relevance (ilgilen) Risks (riskler) Rewards (kazançlar) Roadblocks (engeller) Repetition (tekrarla)

15 Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
Relevance (ilgilen) Bireye özel durumu ele al Risks (riskler) Sigara içmenin sonuçlarını vurgula Rewards (kazançlar) Sigara içmemenin sonuçlarını vurgula Roadblocks (engeller) Sigarayı bırakmayı engelleyen sorunları belirle Repetition (tekrarla) Bireyin her başvurusunda motivasyonu tekrarla

16 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme AKTİF İÇİCİ Düşünmeme BIRAKMA GÜNÜ

17 Bırakmayı düşünme evresi
Gelecek 6 ay içinde bırakmayı düşünmektedir Bırakmak için gün belirleme eğilimi yoktur, bırakmayı erteleten gerekçeleri hep ön plandadır Sigarayla ilgili zıt düşünceler neredeyse eşittir Düşünme evresinde sıkışmış kalmıştır

18 Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü

19 İsmail Bey 1973 doğumlu – Güvenlik Şube Müdürü
17 X 1 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor

20 Bırakma denemesi için istekli bireyler
5A UYGULAMASI Ask (sor) Advice (öner) Assess (değerlendir) Asist (destekle) Arrange (izle)

21 Ask (sor) 1 Bireyin sigara içme durumunu sorgula, kaydet
- Günde kaç tane içiyorsunuz? - Ne kadar süredir içiyorsunuz? - Bırakma konusunda ne düşünüyorsunuz?

22 Advice (öner) 2 Motivasyonunu artırıcı önerilerde bulun
Net: “şu anda sigarayı bırakmanızın önemli olduğunu düşünüyorum, size yardım edebilirim” Güçlü: “sağlığınızı korumak için yapabileceğiniz en iyi şey sigarayı bırakmanızdır” Kişiye özel: şimdiki sağlık, hastalık durumu, sosyal, ekonomik yönü, çocuklar, torunlar, hasta eş, vs

23 Assess (değerlendir) 3 - Şu anda bırakma isteğini sorgula
- Bırakmak istiyorsa kararlılığını sorgula - Nikotin bağımlılığını ölç - Geçmiş bırakma deneyimlerini değerlendir

24 Asist (destekle) 4 Bırakma planı hazırla
- BIRAKMA GÜNÜ + YÖNTEM BELİRLE - HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

25 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

26

27

28

29 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

30 Bırakmayı deneme evresi
Sigarayı bırakma adımını atmıştır. Henüz 6 aylık süre dolmamıştır. Bu evre nükslerin en sık yaşandığı dönemdir. Nüks, %50 oranında ilk 2-3 haftada görülür. Nüks riski azalarak devam eder.

31 Arrange (izle) 5 - İlk 1 hafta içinde mutlaka görüş
- Yeni kontrol tarihleri belirle.

32 Bırakmayı sürdürme evresi
6 aydan daha uzun süredir sigara içmiyordur. Nükslerden kaçınmaya çalışmaktadır. Kendine güveni artmıştır. Nüks riski devam etmektedir.

33 Davranış değişikliği evreleri
Deneme Kalıcı değişiklik Hazırlanma Sürdürme Düşünme Nüks Düşünmeme

34 Pratik Yaklaşım Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
Bırakma denemesi için istekli bireyler Sigarayı yeni bırakmış bireyler Tütün Kullanımı ve Bağımlılığın Tedavisi Rehberi

35 Sigarayı yeni bırakmış bireyler
Tebrik et. Bırakmaktan kaynaklanan sorunları çözmeye yardım et. Nüks riskini artıran faktörlere karşı yardımcı olmak üzere açık sorular yönelt. Motivasyondaki dalgalanmaları önlemeye çalış.

36 Murat ve Enis Mühendislik fakültesi - öğrenci

37 İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık…
Sigara bırakma süreci, sigara içen kadar ona yardım etmeye çalışan hekim için de zorlu bir süreçtir. Zeynep Aytemur İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık…

38