MÜHENDİSLERİN SİGORTALILIĞI .

KENDİ NAM VE HESABINA BAĞIMSIZ ÇALIŞAN MÜHENDİSLERİN SİGORTALILIĞI Mühendis olup kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlardan; Ticari kazanç nedeniyle gerçek usulde veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olan, A.Ş. Yönetim kurulu üyesi olan A.Ş. Ortağı Mühendisler, Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortağı mühendisler,

Diğer şirketlerin ortağı olan mühendisler, (Ltd. Şti ort Diğer şirketlerin ortağı olan mühendisler, (Ltd.Şti ort. veya Kolektif Şti. ort. vb.) Donatma iştiraklerinin ortağı olan mühendisler, Zorunlu olarak 4/1-b kapsamında sigortalı (eski adıyla Bağ-Kurlu) olmaları gerekir.

BAŞKA İŞLETMEDE ÇALIŞAN MÜHENDİSLERİN SİGORTALILIĞI . Mühendis olup bir başka işletmede iş sözleşmesi ile çalışmaya başlayan mühendisler çalıştıkları işletme tarafından zorunlu olarak 4/a kapsamında sigortaya tabi tutulur. Mühendislerin birden çok işletmede çalışması halinde her işletme mühendisi ayrı ayrı sigortalı beyan etmekle yükümlüdür.

BAŞKA İŞLETMEDE ÇALIŞAN MÜHENDİSLERİN SİGORTALILIĞI . Uygulamada mühendisler birden çok işletmede 4/a kapsamında sigortalı çalışabiliyor. Dolayısıyla her işletme sigortalı gösterdiği için prim günü 30’dan fazla olsa bile emeklilikte dikkate alınmaz. Ödenen primler toplamı sigorta primine esas kazanç tavanını aşarsa (tavan: 6961,50 TL ) aşan kısım emeklilikte dikkate alınmaz Bu nedenle mühendis SGK’ya yazılı dilekçe vererek tavanı aşan kısmın kendi hissesini (mühendis hissesi: %14) geri alabilir.

Mühendislerin 4/b kapsamında zorunlu sigortalı olması asıl olmakla birlikte 1 Mart 2011 tarihinden geçerli olmak üzere bir başka işletmede çalışmaları halinde bu kez 4/a kapsamında sigortalı sayılacaklarından, bu sürelerde 4/b kapsamındaki sigortalılık askıya alınır. İşletmedeki 4/a kapsamındaki sigortalılık sona erince tekrar 4/b kapsamındaki sigortalılık devreye girer.

Mühendislerin 4/b kapsamında zorunlu sigortalı oldukları dönemlerde bir başka işletmede 4/a kapsamında sigortalı olmaları halinde, ay içinde eksik kalan günler için 4/b kapsamında prim ödemesi gerekir. Örneğin; vergi mükellefi olduğu için 4/b kapsamında sigortalı olan mühendis bir başka işletmede kısmi süreli iş sözleşmesiyle ayda 10 gün çalışmaya başlamış ise bu kez ilgili mühendis 20 gün 4/b kapsamında sigortalı 10 gün 4/a kapsamında sigortalı olmak üzere toplamda 30 gün sigortalı sayılır.

4/B (BAĞ-KUR) PRİMİ ÖDEYEN MÜHENDİSLERİN PRİMLERİ Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan mühendislerin prim ödeme yükümlüleri kendilerdir. Kendi nam ve hesabına çalışanların Mühendislerin primi: prime esas kazancın alt sınırı (Asgari ücret, 1071TL) ile prime esas kazancın üst sınırı (asgari ücretin 6,5 katı, 6.961,50TL) oranında belirleyeceği kazanç tutarı üstünden ödenmektedir. Kazanç beyanı e-devlet şifresi ile de yapılabilmektedir.

Ödenecek prim oranı: Malullük-yaşlılık-ölüm sigortaları % 20, Kısa vadeli sigorta kolları % 2, Genel sağlık sigortası % 12,5, olmak üzere % 34,5 oranında prim ödemekteler. Örneğin: Vergi Mükellefi Mühendis Ali Bey günlük 100 TL üzerinden (aylık: 3.000 TL) prim ödeyeceğini beyan ettiğinde 3.000 TL’nin % 34,5 oranında yani aylık olarak 3.000 x %34,5= 1.035,00 TL prim ödeyecektir.

BAĞIMSIZ ÇALIŞAN MÜHENDİSLER 4/A’ya (SSK’YA) PRİM ÖDEYEBİLİR Mİ? Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, 4/1-b (Bağ-Kur’a) prim ödemek zorunda. Ancak mevzuatta 1 Mart 2011 tarihine kadar “önce başlayan sigortanın üstünlüğü” prensibi geçerli olduğundan, SSK sigortalısı olarak çalışmaktayken, Bağ-Kurlu olmayı zorunlu kılan bir faaliyete başlayanlar, sigortalı çalışmasına ara vermediği sürece SSK sigortaları devam etti. Bağ-Kur’ a prim ödemediler. 1 Mart 2011’e kadar olan uygulamada, Bağ-Kur sigortalısı olduktan sonra, sigortalı çalışarak SSK’ya prim ödenmesi mümkün değildi.

6111 sayılı Kanunla “önce başlayan sigortanın üstünlüğü” prensibi terk edilerek, yerine “4/a sigortasının üstünlüğü” prensibi benimsendi. Bu düzenleme ile 1 Mart 2011 tarihinden itibaren kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlara işyerini kapatmadan başka bir işyerinde sigortalı çalışarak 4/a kapsamında sigortalı olma ve dolayısıyla SSK şartlarından emekli olabilme imkanı sağladı.

BAĞIMSIZ ÇALIŞAN MÜHENDİS NASIL 4/A’LI (SSK) OLACAK 4/b statüsünde (Bağ-Kur) prim ödeyen, 4/a statüsünde (SSK) prim ödemesi için ne yapması gerekiyor? Bir dilekçe ile Bağ-Kur sigortasının durdurulmasını talep edecek. Çalıştığı işten çıkınca Bağ-Kur sigortasının yeniden başlatılmasını talep edecek.

KENDİ NAM VE HESABINA ÇALIŞAN HEM 4/A (SSK) HEM DE 4/B STATÜSÜNDE (BAĞ-KUR) PRİM ÖDEYEBİLİR Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan, sigortalı çalışarak 4/a statüsünde (SSK) ödediği primin yanında isterse 4/b statüsüne de (Bağ-Kur) prim ödeyebilir. Bunun için kuruma yazılı başvuru yaparak 4/b statüsüne de (Bağ-Kur) prim ödeme talebinde bulunmalıdır. Sigortalı çalışarak 4/a statüsüne (SSK) ödenen primin yanında her ay 4/b statüsüne de (Bağ-Kur) prim ödenecek.

HEM 4/A HEM 4/B’YE PRİM ÖDEMENİN FAYDASI Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanın hem 4/a (SSK) hem de 4/b (Bağ-Kur) primi ödemesinin faydası şunlardır: İki statüye birlikte prim ödendiğinde, 4/b kapsamında uzun vadeli sigorta kollarına ödenen prim, 4/a statüsünde (SSK) ödenen primle birleştirilecek ve 4/a kapsamında ödenen prime esas kazanç tutarı 4/b kapsamında ödenen prime esas kazanç tutarı kadar artacak.

Bunun sonucu olarak ileride emekli olunduğunda, emekli aylığı tutarı yükselecek. Örneğin, sigortalı çalışarak aylık 1.500 TL üstünden 4/a’ya (SSK’ya) prim ödeyen kişi, 2.000 TL kazanç tutarı üstünden 4/b (Bağ-Kur’a) prim ödediğini varsaydığımızda, uzun vadeli sigorta kolları açısından 3.500 TL (1.500+2.000 TL) üstünden prim ödenmiş olacak Hem 4/a (SSK) hem de 4/b (Bağ-Kur’a) prim ödeyen birinin 4/b kapsamında ödediği kısa vadeli sigorta kolları primi 4/b (Bağ-Kur) kapsamında dikkate alınacak. Kısa vadeli sigorta kollarına ödenen primin 4/b (Bağ-Kur) kapsamında dikkate alınması, kişinin kendi işyerinde iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına yakalanması halinde, kısa vadeli sigorta kollarından yapılan yardıma hak kazanmasına yol açacak.

BAĞIMSIZ ÇALIŞAN MÜHENDİSLERİN ÖZELLİKLİ DURUMLARI Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan 4/b sigortalısı Mühendis; Geçici iş göremezlik hallerinde geçici iş göremezlik ödeneği (Rapor parası) alamıyor. Şirket ortakları analık halinde, kısa vadeli sigorta kollarından yapılan yardımlardan yararlanamıyor. İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan sigortalı ancak yatarak tedavide geçici iş göremezlik ödeneği alıyor, ayakta tedavide alamıyor. Geçici iş göremezlik ödeneğinde, sadece analık halinde (doğum) yatarak tedavi şartı aranmıyor. Sigortalılık tescili yapılmayan kişi iş kazası geçirdiğinde sürekli iş göremezlik geliri bağlanmıyor.

60 günden fazla prim borcu olan sigortalı, eş ve çocukları sağlık yardımı alamıyor. Prim borcunu taksite bağlatıp ilk taksiti ödeyen sağlık yardımı alabiliyor. Prim borcu nedeniyle sağlık yardımı alamayan sigortalının eş ve çocukları gelir testi yaptırarak Genel Sağlık Sigortalısı olup sağlık yardımı alabiliyor. Üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı, istendiği zaman artırılabiliyor. İstendiği zaman düşürülebiliyor. Bu durumda prim başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren yeni kazanç üzerinden hesaplanıyor.

ŞİRKET ORTAĞI MÜHENDİSLER KENDİ İŞYERİNDE SSK’LI OABİLİR Mİ? - 1 Ekim 2008 tarihinden geçerli olmak üzere Kanunun 4/(b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4/(a) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemezler. - Uygulamada sıkça görüldüğü üzere, limitet şirket ortakları kendi ortak oldukları şirketlerinden kendilerini de 4/a sigortalısı olarak prim ödemektedirler. Bu bildirim geçerli kabul edilmeyecektir. 03.04.2017

İSTİSNALAR-1 - Şirket ortağı olduğu için 4/b Kapsamında sigortalı bildirilmesi gerekmekle birlikte 4/a kapsamında sigortalı bildirilmiş olan kişiler adına 1 Ekim 2008 tarihine kadar Bağ-Kur tescili yapılmamış ise 1 Ekim 2008 tarihine kadar olan sürelerdeki 4/a kapsamındaki sigortalılık geçerli olacak. - Bu kişilerin ortak oldukları işyerinden yada diğer işyerlerinden 1 Ekim 2008 tarihinden önce devam edip gelen 4/a kapsamında sigortalılıkları varsa işten ayrılmadıkları sürece 4/a kapsamında sigortalı bildirilmesi yasal olacak. 03.04.2017

İSTİSNALAR-2 - Şirket ortağı olduğu için 4/b Kapsamında sigortalı bildirilmesi gerekmekle birlikte 4/a kapsamında sigortalı bildirilmiş olan kişilerin Bağ-Kur tescili yapılmış ve bunların 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle 60 ayı aşa borcu var ise bu sürelerdeki 4/b kapsamındaki sigortalılıkları durdurulacağından hatalı da olsa bildirilmiş olan 4/a kapsamında sigortalılık var ise bunlar geçerli olacak. - Bu kişilerin ortak oldukları işyerinden yada diğer işyerlerinden 1 Mayıs 2008 tarihinden önce devam edip gelen 4/a kapsamında sigortalılıkları varsa işten ayrılmadıkları sürece 4/a kapsamında sigortalı bildirilmesi yasal olacak. 03.04.2017

İSTİSNALAR-3 Önceden başlayan sigortalılığın üstünlüğü ilkesi gereği 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olduğu şirketten daha sonra hisse alan veya ortak olduğu tarih itibariyle seçimini SSK sigortalılığından yana kullanıp kesintisiz olarak 1 Ekim 2008 tarihine kadar SSK sigortalısı bildirilen ortaklar, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren de kesinti oluşmadığı sürece SSK sigortalı bildirilebilecek ancak kesintinin varlığı halinde Bağ-Kur sigortalılığı geçerli olacak. Sigortalı olarak çalıştığı işyerine 1 Ekim 2008 tarihinden daha sonra ortak olan kişilerin, sigortalı olarak çalıştığı işyerinde 1 Ekim 2008 tarihinden sonra A.Ş. Yönetim Kurulu üyeliğine seçilenlerin SSK sigortalısı bildirilmesi mümkün değildir. Bunların Bağ-Kur sigortalısı olması gerekecek. 03.04.2017

LTD ŞTİ İSTİSNASI Limitet şirket ortağının kendi şirketinden 4/a kapsamında sigortalı bildirilebilmesi için 3 koşulun yerine gelmesi gerekir. Bu koşullar; 1-Şirket ortaklığı 1 Ekim 2008 öncesi başlamalıdır. 2-Şirketteki sigortalılık 1 Ekim 2008 tarihinden önce başlamalıdır. 3-Şirketteki sigortalılık 1 Ekim 2008 tarihinden sonra kesintiye uğramamalı, ortak için bu dosyadan çıkış yapılıp şube işyeri bile olsa başka dosyadan giriş yapılmamalıdır. Yani ortağın sigortalı bildirildiği dosya değişikliği yapılmamalıdır. Çıkış varsa ortak 4/a kapsamında sigortalı bildirilmemeli, 4/b kapsamında tescil yapılarak prim ödenmelidir. Bu şartlardan birisi ortadan kalkmışsa ortak 4/a kapsamında sigortalı bildirilse dahi geçerli olmayacaktır. 03.04.2017

A.Ş. İSTİSNASI Anonim şirketin yönetim kurulu üyesi seçilmiş ortağının kendi şirketinden 4/a kapsamında sigortalı bildirilebilmesi için 4 koşulun yerine gelmesi gerekir. Bu koşullar; 1-Şirket ortaklığı 1 Ekim 2008 öncesi başlamalıdır. 2-Şirket yönetim kurulu üyeliği 1 Ekim 2008 öncesi başlamalıdır. 3-Şirketteki sigortalılık 1 Ekim 2008 tarihinden önce başlamalıdır. 3-Şirketteki sigortalılık 1 Ekim 2008 tarihinden sonra kesintiye uğramamalı, ortak için bu dosyadan çıkış yapılıp şube işyeri bile olsa başka dosyadan giriş yapılmamalıdır. Yani ortak şube işyerleri arasında dolandırılmamalıdır. 03.04.2017

EMEKLİ MÜHENDİSLERİN ÇALIŞMASI Hangi kapsamdan emekli olursa olsun, mühendislerin emekli olduktan sonra vergi mükellefi yada limitet şirket ortağı veya anonim şirketim hem ortağı hem de yönetim kurulu üyesi olması halinde maaşından % 15 oranında destek primi kesilmesi gerekir. Bir başka işletmede iş sözleşmesiyle çalışan emekli mühendisin ücretinden işverenleri destek primi kesip SGK’ya yatırdıklarından bu durumda olan mühendislerin maaşından destek primi kesilmez. 03.04.2017

EMEKLİ MÜHENDİSİN DESTEK PRİMİ İSTİSNASI Anonim şirketin yönetim kurulu üyesi seçilmiş ortakları ile limitet şirketi ortaklarından usulüne uygun 4/a kapsamında sigortalı bildirilen ve emekli talebi öncesi işten çıkışı yapılan ortakların işten çıkış yapılmasıyla birlikte ortak olduğu işyerinden 4/a sigortalı olma hakkı sona ereceğinden bu durumda olanlar 4/a SGDP tabi sigortalı bildirilmemeli, maaştan 4/b SGDP kesintisi için başvuru yapılmalı, bunlara ücret ödeniyor ise ücretten sadece vergi kesilmelidir. 03.04.2017

4/A ve 4/B SGDP ÇAKIŞMASI Emekli olduktan sonra ticari faaliyette bulunduğu için aylığından 4/b SGDP kesintisi yapılan mühendisler kendisinin değil ama bir başkasının işyerinde çalışırsa maaşındaki 4/b SGDP kesintisinin kaldırılması gerekmektedir. Bu kişiler bir başkasına ait işyerinde ay içinde 30 günden az çalışırsa bu kez 30 günden eksik kalan süreler için maaşlarından 4/b SGDP kesintisi yapılır. Bu durumda olan mühendislerin 4/b SGDP tescilini yapmış olan SGK Merkezine 4/b SGDP kesinti kaldırma dilekçesi vermesi gerekir. Özellikle belirtmemizde fayda var ki; kişiler ortağı oldukları Ltd Şti veya ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı/Üyesi oldukları şirketlerden 4/a SGDP tabi sigortalı bildirilemezler. Bunların maaşlarından 4/b SGDP kesintisi yapılması gerekir. 1 Ekim 2008 tarihinden önce usulüne uygun 4/a SGDP ödemesi olanların hakları saklıdır. 03.04.2017