IST 027065 RIDE Yol Haritası III http://www. srdc. metu. edu eSağlık Sistemlerinin Birlikte Çalışabilirliği için bir Yol Haritası (A Roadmap for Interoperability of eHealth Systems in Support of COM 356 with Special Emphasis on Semantic Interoperability) 19 Ekim 2007 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Ana Çizelge RIDE Projesinin Amaçları RIDE Projesinin Amaçları Doğrultusunda Bir Senaryo Projenin Amaçlarına Ulaşması için Belirlenen İşlevsellikler Mevcut Durum: AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Hastalar, Sağlık Uzmanları ve Sağlık Sağlayıcıları için Kimlik Belirleme Mevcut Durum: AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları (Electronic Healthcare Record), Minimum Veri Seti (Emergency Dataset) ve Medikal öz Geçmiş (Patient Summary) Mevcut Aşılması Gereken Güçlükler Girişimler: eSağlık Birlikte İşlerlik üzerine Avrupa Komisyonunun hazırladığı Öneri Taslağı Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Programı (Competitiveness and Innovation framework Program - CIP) Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek Programı (ICT Policy Support Programme) Pilot A Mevcut Trendler RIDE Yol Haritasında devam eden Çalışmalar Yayım III (Son sürüm) RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Projenin Amaçları eSağlık Sistemlerinin Birlikte İşlerliği için olan bu projenin sağladıkları şöyledir: Bu alanda gerçekleştirilecek faaliyetler için tavsiyeler ve Avrupa seviyesinde birlikte işlerlik için hazırlayıcı faaliyetler eHealth Communication COM 356’nın faaliyet planında öngörülen gelecek faaliyetlere zemin hazırlamak eSağlık Birlikte İşlerlik üzerine Avrupa Komisyonunun hazırladığı Öneri Taslağıyla (European Commission’s Draft Recommendation of the on eHealth Interoperability) ortak konuları vurgulamak RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Yerel Veri Kayıt Düzenleyicisi A ÜYE DEVLET B Sağlık Sağlayıcısı Kayıt Düzenleyicisi Sağlık Uzmanı Kayıt Düzenleyicisi Üye Devlet A Doküman Kayıt Servisi Doküman Referansı Üye Devlet C Doküman Kayıt Servisi Üye Devlet B Doküman Kayıt Servisi (Locator Service) Mary Brown Dr. Can Deniz Üye Devlet D Doküman Kayıt Servisi Evrak Seçme Kimlik Denetimi (Authenticate) Yerel Sistem Medikal Öz Geçmişi (Medical Summary) Talebi Üye Devlet E Doküman Kayıt Servisi RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkeleri ve AB’ye Aday Ülkeler Arasında EHR Birlikte İşlerliğinin Sağlanması için Gerekeli İşlevsellikler Bu işlevselliği gerçekleştirmek için üye devletlerin aşağıdaki servisleri sağlamaları gerekmektedir: Doküman Kayıt Servisi (Locator Service) Hasta Kimlik Belirleme Servisi (Patient Identification Service) Denetim Kaydı Servisleri (Audit Services) Uzman Kimlik Yönetim Sistemleri(Professional Identity Service) Sağlayıcı Kimlik Yönetim Sistemleri (Provider Identity Service) Bu servislerin bir çok önde gelen farklı standardlarla ve girişimlerle nasıl geliştirilebileneceği hazırlanan RIDE Yol Haritası II’de sunulmuştur. IHE Entegrasyon Profilleri (IHE Integration Profiles) CEN TC251 prEN 13606 HL7 versiyon 3 and Klinik Belge Mimarisi (Clinical Document Architecture - CDA) RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Avrupa Sağlık Ağı Avrupa Sağlık Ağı Üye Devletler Sağlık Ağı Arayüzü Doküman Kayıt Servisi Hasta Kimlik Kayıt Düzenleyicisi SağlıkUzmanı Kayıt Düzenleyicisi Sağlık Sağlayıcısı Kayıt Düzenleyicisi Denetim Kaydı Servisi Uzman Kimlik Yönetim Servisi Avrupa Sağlık Ağı Bireysel Sağlık Sağlayıcıları Bölgesel Sağlık Organizasyonları Sağlayıcı Kimlik Yönetim Servisi Hastaneler, Klinikler,vs Üye Devletler Sağlık Ağı Arayüzü Üye Devletler Sağlık Ağı Üye Devletler Sağlık Ağı Üye Devletler Sağlık Ağı RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Mevcut Durum Neredeyse üye devletler tümü ya Ulusal Sağlık Ağlarını (National Health Networks) kullanma ya da geliştirme aşamasındadır Bazen, bu ulusal ağlar daha küçük Bölgesel veya Organizasyonel Sağlık Ağlarının birleşmesiyle oluşmaktadır Avrupa Birliği EHR Birlikte İşlerlik Ağı, bu ağları kullanacaktır: Bu ağlar, birbirlerine asıl kaydın bulunmasını sağlayan belirleyici bilgilerin tutulduğu dizinler yardımıyla bağlanabilir RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB’de ve AB’ye Aday ülkelerde Hastalar, Sağlık Uzmanları ve Sağlık Sağlayıcıları için Kimlik Belirleme Avusturya Hastaların kimliklerini belirlemek için “e-kart” kullanılmakta (8 milyon sigortalı vatandaş) Sağlık Uzmanlarının (healthcare professionals) kimliklerini belirlemek için “e-kart” kullanılmakta (12000 pratisyen hekim- general practitioners) 2006’da başlayan yeni eSağlık girişimler doğrultusunda, hastaların kimliklerinin belirlenmesi Master Hasta Indeksiyle (master patient index - MPI) yapılmakta EVGA (Avusturya’daki sağlık sağlayıcıları için elektronik dizin) geliştirilecek Belçika Hem e-ID Kart hem de Ulusal Sosyal Güvenlik Kartı (National Social Security card) kullanılmakta (e-ID kartın yayılması 2009’un sonundan önce bitecek) Estonya Hastaların ve Uzmanların kimliklerinin belirlenmesi ve bunların yetkilendirilmesi benzer yöntemlerle her vatandaşa verilen ID kartlar üzerinden yapılmakta RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB’de ve AB’ye Aday ülkelerde Hastalar, Sağlık Uzmanları ve Sağlık Sağlayıcıları için Kimlik Belirleme Fransa Hasta kimliklerinin belirlenmesi için Sesam-Vitale Kart kullanılmakta CPS (Carte de Professionnel de Santé) Kart ise sağlık uzmanlarına ait olup, sağlık uzmanlarının kimliklerini belirlemede kullanımakta Almanya Elektronik Sağlık Kartı çıkarmak için çalışmalar sürmekte (eGK, 'Gesundheitskarte') İrlanda Ulusal Sağlık Bilgi Stratejisi (The National Health Information Strategy - NHIS) sağlık servislerinde kullanılmak üzere evrensel hasta tanımlayıcısı olarak Kişisel Genel Servis Numarasını (the Personal Public Service Number - PPSN) tanımladı. (uygulanması işlem aşamasında) RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB’de ve AB’ye Aday ülkelerde Hasta, Sağlık Uzmanları ve Sağlayıcıları için Kimlik Belirleme Hollanda Hastaların kimlikleri Vatandaşlık Servis Numarası (Citizen Service Number - BSN) ile belirlenmekte UZI (Unique Healthcare Practitioner Identification) sistemi pratisyen hekimlerin (healthcare practitioners) ve enstitülerin kimliklerinin belirlenmesi ve denetlenmesi için sunulmakta Slovenya Vatandaşlar, Sağlık Sigorta Kartları (Health Insurance Card - HIC) kullanırken klinik personelleri Sağlık Uzman Kartlarını (Health Professional Cards - HPC) kullanmakta İspanya Her bölge kişisel sağlık kartı şeklinde kendi hasta kimlikleyicisine (patient identifier) sahip RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB’de ve AB’ye Aday ülkelerde Hastalar, Sağlık Uzmanları ve Sağlık Sağlayıcıları için Kimlik Belirleme Türkiye Kişiye özel vatandaşlık numarası (T.C. Kimlik no) Kişiye özel vatandaşlık numarasına dayalı Sağlık Uzmanı Kayıt Düzenleyicisi İngiltere Hastalar, Pratisyen hekimler (healthcare practitioner) ve enstitüler için kimlik belirlemede SPINE servisleri kullanılır. SPINE’nın bileşenlerinden biri, Kişisel Demografik Servisidir. (Personal Demographics Services - PDS). PDS, NHS hasta demografiklerinin asıl tanımlayıcı kaynağıdır. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Avrupa Birliğini Kapsayacak Bir Uygulamada Yardımcı Olabilecek İyi Nitelikler Kimlik belirleme mekanizmaları ulusal düzeyde hastaların kimliklerini belirleyebiliyor mu? Kimlik Belirleme Kayıt Düzenleyicileri (identity registy) katılımcılar (sağlık enstitüleri, sigorta şirketleri gibi) tarafından kolayca erişilebilir mi? Kapsama yüzdesi nedir? Her vatandaş/uzman/enstitü bir kimlik belirleyiciye sahip mi? Mekanizma akıllı kartları (smart cards) içeriyor mu?Eğer öyleyse: Kartlar ve okuma mekanizmaları PIN kodu gibi yeterli güvenlik/kişisel gizlilik (security/privacy) ölçütleri sağlıyor mu? İçerilen biginin kapsamı nedir? Sadece demografik veri (yönetimsel amaçla) mi içeriyor? Yoksa acil durumlar için hasta öz geçmişi (patient summary), hastanın alerjileri veya reçeteleri gibi daha fazla bilgi mi içeriyor? Hem uzmanlar hem de bilgilendirilmek isteyen vatandaş için yeterli sayıda kart okuyucu/yazıcı mevcut mu? (örneğin kamu bilgi standları gibi) RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları, Minimum Veri Seti ve Medikal Öz Geçmiş Avusturya ELGA EHR paylaşım mimarisi HL7 RIM ve CDA dokümanın veri modeli ve yapısı için aday olarak belirlendi ve IHE XDS (PCC - patient Care Coordination de dahil olmak üzere) doküman alışveriş standardı olarak tercih edildi. Belçika Medikal öz geçmiş (patient summary) için bir mesaj formatı üzerinde anlaşıldı ve Belçika’da uygulandı. 2006’dan beri, EHR sistemlerinin Kmehr uyumlu mesaj üretim ve entegrasyon kapasitesi, yıllık sertifikasyon prosedürü için tamamlanması gereken bir kriteridir. Özetlenmiş Elektronik Sağlık Kaydı (The Summarized Electronic Health Record - SUMEHR), başka bir Kmehr ‘mesajı’, minimum veri kümesi olarak kullanılmakta RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları, Minimum Veri Seti ve Medikal Öz Geçmiş Çek Cumhuriyeti Hasta Sağlık Bilgi Sistemine İntenet Erişimi, (Internet Access to Patient Healthcare Information System - IZIP) Elektronik Sağlık Kayıtlarına internetten erişimi sağlar Sistem ülke çapında çalışmaktadır ve sadece EHR paylaşımını sağlamakla kalmayıp eReçete (ePrescription) işlevselliklerin de içermeyi hedeflemektedir IZIP sistemi World Summit Award 2005’de dünyadaki en iyi beş eSağlık projelerinden biri olarak ödüllendirilmiştir Aynı yıl, IZIP dünyadaki en iyi 12 EIPA (European Institute of Public Administration) eServis projelerinden biri olarak seçilmiştir RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları, Minimum Veri Seti ve Medikal Öz Geçmiş Danimarka BEHR, EHR sistemleri içinde ve EHR sistemleriyle diğer informasyonal sistemler arasında iletişim için ortak yapıdır. SNOMED-CT Danimarka diline çevriliyor ve genellikle kullanılan yerel terimlerle eşleniyor. Fransa Dossier Médical Personnel (DMP) (Kişisel Sağlık Kaydı) Birlikte işlerlik çerçevesinin aşağıdakilere bağlı olması planlanıyor ADAE (Elektronik İdarenin Gelişmesi İçin Temsil Yetkisi – Agency for the development of the electronic Administration), AFNOR (Association Française de Normalisation), Edisanté, HL7 France IHE . RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları, Minimum Veri Seti ve Medikal Öz Geçmiş Almanya (Almanya eSağlık Stratejisi) Vatandaş tarafından yönetilen Kişisel Elektronik Sağlık Kaydı (Personal Electronic Health Record - PEHR) Hollanda Aşamalı yaklaşım Elektronik İlaç Kayıdı (Electronic Medication Record - EMD) başlaması ve Elektronik Pratisyen Hekim Kaydı (General Practitioner’s Record - WDH) Pilot alanlar 1,000 sağlık sağlayıcısını ve 2 milyon dosyayı kapsıyor RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları, Minimum Veri Seti ve Medikal Öz Geçmiş Norveç Ulusal Elektronik Hasta Kaydı (EPR) standardı Tüm pratisyen hekimler (general practioners), özel uzmanlar (private specialists) ve yaklaşık hastanelerin %97’si tamamen işleyen EPR sistemlerine sahip. Şu anda tüm pratisyen hekimler, tanıları, sesleri, görüntüleri, videoları kaydedebilir ve bunları Norveç Ulusal Sağlık ağı üzerinden bir uzmana transfer edebilir durumdadır. İspanya Nerdeyse her bölge kendine ait EHR şemasına sahip, DICOM, HL7, IHE birkaç bölge (Galicia, Andalucia, Extremadura, etc.) de kullanılıyor ICD9 ve ICD10 bölgesel EHR sistemlerinde en çok kullanılan sınıflandırmalardandır. İspanya Ulusal Sağlık Sisteminin (Spanish National Health System- SNS) amaçlarından birisi Dijital Klinik Geçmiş(Digital Clinical History - HCD) kayıtlarını tutmaktır. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya AB Ülkelerinde ve AB’ye Aday Ülkelerde Elektronik Sağlık Kayıtları, Minimum Veri Seti ve Medikal Öz Geçmiş Türkiye Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (AHBS), Türkiye Sağlık alt yapısının bir parçasıdır ve doktorlar tarafından yaratılan sağlık servis kayıtlarının saklamasını ve Sağlık Bakanlığının Elektronik Sağlık Kaydı(EHR) sistemine ve ikinci basamak sağlık hizmetlerine HL7 v3 mesajlarıyla transfer edebilmesini sağlamaktadır. EEHR Standard: HL7 CDA R2 Minimum Veri Seti Veri Sözlüğü (Data Dictionary) Kodlama Setleri (BUT ve ICD 10) İngiltere Özet Bakım Kaydı (Summary Care Record) tek, merkezi ulusal veri tabanı olan SPINE’de tutulmaktadır. Detaylı Bakım Kaydı (Detailed Care Record) değişik bir çok yerden ihtiyaç anında otomatik olarak bir araya getirilip oluşturulmaktadır. Kağıt üzerindeki kayıtlar dijital hale getirilecektir. (50 milyondan daha fazla kayıt) RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Avrupa Birliğini Kapsayacak Bir Uygulamada Yardımcı Olabilecek İyi Nitelikler Sistemler yaygın olarak sağlıkla ilgili insanlar ve organizasyonlar tarafından kullanılıyor mu? Kayıtlar uluslararası kabul görmüş standartlara mı dayanıyor? Sistem tamamıyla dijital kayıtların avantajlarını sağlıyor mu yoksa hala kağıt üzerindeki kayıtlar da nüsha olarak olsa bile mevcut mu? EHR altyapısı merkezi mi dağıtılmış mı? Ulusal altyapı kolayca ölçeklendirilebilir ve genişletilebilir mi? Mesajlaşma altyapısı eldeki mevcut güvenli ulusal sağlık altyapısını kullanabiliyor mu? RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Çözüm Bekleyen Noktalar … EHR içeriği için standartlar Meta veri ve terminolojiler için standartlar Hasta kimlik belirleyicilerinin nasıl eşleneceği Denetim Kayıtları için standartlar Güven zincirini başarmak Klinisyenlerin kimliklerini ve rollerini belirlemede kulanılacak standartlar Sağlık sağlayıcılarının kimlik denetimleri Hasta Onay formu için standartlar Hasta Onayları için dijital imza RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Girişimler eSağlık Birlikte İşlerlik üzerine Avrupa Komisyonunun hazırladığı Öneri Taslağı(http://ec.europa.eu/information_ society/newsroom/f/document.cfm?action=display&doc_id=369) Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Programı (Competitiveness and Innovation framework Program - CIP) Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek Programı (ICT Policy Support Programme) Pilot A 3.1: EU çapında sürekliliği sağlamak için eSağlık servislerinin uygulanması: medikal öz geçmiş (patient's summary) ve eReçete (ePrescription) Pilot A Katılımcı üye devletler arasında çözüm ilk önce gerçekleştirilmeli, test edilmeli ve çalışır hale getirilmelidir. Öneri aynı zamanda tüm katılımcı üye devletleri test gözlem ve geçerlilik aktivitelerine katmayı ve daha sonra bu devletlerin uygulamayı kopyalamalarını sağlamayı hedeflemelidir. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Mevcut Trendler: Amerika Sağlık Bilgi Toplumu (American Health Information Community - AHIC) Çabaları Sağlık Kayıtları nasıl dijital ve birlikte işlerliğe uygun hale getirilebilir? Bu kayıtların güvenlik ve gizlilikleri nasıl sağlanmalıdır? AHIC bu amaçlar ışığında üç alan belirlemiştir: Elektronik Hasta Kayıtlarının Alış verişi(Electronic Health Record Exchange) Kullanıcıların Kendi Kayıtlarına ulaşımının sağlanması (Consumer Empowerment) Hastalık Yayılma Bilgilerinin Takibi (Biosurveillance) “Healthcare Information Technology Standards Panel” (HITSP) (Sağlık Bilgi Teknolojileri Standartları Paneli)bu alanlarda aşağıdaki raporları hazırlamıştır: Kullanım senaryoları- Mart 19, 2006 Standartlardaki açıklar ve örtüşmelerin belirlenmesi (Gap Analysis)- Mayıs 30, 2006 Kullanılması planlanan standartların listesi - Haziran 29, 2006 Uygulama Geliştirme Talimatnamesi – Eylül 29, 2006 RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Figure 5 HITSP EHR Interoperability Specification[1] RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Taşıma Protokollerindeki Mevcut Trendler Web Servislere doğru bir eğilim var HL7 v3 standartı: Taşıma Spesifikasyonu– Web Services Profile, Release 2 IHE İşlemleri (IHE Transactions) için Web Servis RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Son RIDE Yol Haritası RIDE yol haritası çıkarma sürecindeki son durak Son RIDE Yol Haritası (RIDE Roadmap III) şu anda geliştirilmektedir RIDE Yol Haritasının III’ün temel amacı sadece teknik bir çözüm sunmak değil bir strateji yaratmaktır Bu amaçla RIDE Yol Haritasının III, üye devletlere yardımcı araçlar sağlamak amacıyla eSağlık Birlikte İşlerlik üzerine Avrupa Komisyonunun hazırladığı Taslak Tavsiyelerden elde edilen ve yol haritası çıkarma sürecinden edinilen bilgi birikimi ve deneyimlerle bir sinerji yaratır RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Son RIDE Yol Haritası Kavramsal olarak yüksek seviyede başlar, ve gerekli birlikte işlerlik gereksimleri üzerinde durur. Beş ana gereksinim: Organizasyonel Çerçeve (Organizational Framework) Politik ve Yasal Çerçeve (Political and Legal Framework) Ekonomik Çerçeve (Economic Framework) Mimari Birlikte İşlerlik (Architectural Interoperability) Görüntüleme ve Değerlendirme (Monitoring and Evaluation) Bu gereksinimler içinde, olası çözümler tartışılacak ve ilkeler ilgili kuruluşlara sunulacaktır. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Mimari Birlikte İşlerlik İlkelerinden Alıntı Katılımcıların önceki işbirliği çalışmalarını ve yatırımlarını değerlendir: “sök ve değiştir” stratejisinden sakmak, önceki çabalarının farkında olmak ve katılımını güvence altına almak “ince” bir mimari kullan: Avrupa Sağlık Ağı (The European Healthcare Network - EHN), minimum standartlar ve minimum temel servisler kümesini içermeli. Gelecek için Mimari: Olası gelecek servisleri için modüler bir yapı barındırmak; “uyumlu ek”e (plug-in) baz alt yapi Sağlayıcı ve teknoloji tarafsızlık: Herhangi bir ağın katılımcıları herhangi bir sağlayıcıya, sağlayıclar kümesine ya da teknoloji çeşitlerine bağımlı olmalıdır EHN should provide real-time, secure and voluntary health information exchange for all parties, and should consist of a minimum set of standards and a minimum set of core services, such as the Patient Identification Service (the details of services are presented in Section 4). It is worthwhile to leave to the local (regional or national) systems those things best handled locally. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Mimari Birlikte İşlerlik İlkelerinden Alıntı (Devam) Modüler Servise Dayalı Mimari: EHN mimarisinin açık, ölçeklenebilir ve modüler olması gereklidir. Böylece mimarinin bileşenleri periyodik olarak teknoloji geliştikçe yenilenebilir. Koordine PHRler ve EHRler: “vatandaşların kendi sağlık kayıtlarını yönetmeye aktif olarak katılımı ve kendi sağlık bilgilerine kolay ulaşılabilir bir formatta sahip olmanın faydalarını kazanması” Aşamalı Yerleştirme (deployment): Avrupa çapında sağlık bilgi değişim alt yapısını kurmak tek aşamada yapılabilecek bir aktivite değildir. Geliştirilen pilotlar büyürken (fiziksel kapsamda) ve gelişirken (artan fonksiyonaliteler) aşamalı bir süreç yerleştirme (deployment) için gereklidir. Üye devletler arasında pilotlar zorunludur. (ICT PSP) Interoperable PHR and EHR is truly a necessity and should be a principle of design from the beginning. Otherwise, there will definitely appear many duplicates of a citizen’s health record, which will not be easily managed. For this purpose, related clinical data standards that are capable of handling EHR, PHR and emergency data set in a coordinated way could be selected. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Teknik Detaylara Geçiş Bu ilkeler daha sonra Avrupa düzeyinde bilgi değişimine elverişli eSağlık Birlikte işlerliğini sağlamak amacıyla temel set (core set) ve ilave set (additional set) fonksiyonları sağlayan teknik birlikte işlerlik çerçevesine aktarılmıştır. Teknik detaylar 4 ana başlık altında sunulur: Mimari Modeller İçerik Birlikte İşlerliği Klinik Yol, Yönergeler, Karar Destek Mekanizmaları, iş Akışları Servisler ve Nitelikler Conceptual -> more technical Architectural models introduce the possible types of healthcare networks such as centralized, decentralized or federated ones, and prepare the ground for involvement of all types of networks that exist in the Member States. Since establishment of a health information space at the European level is a matter of health data exchange, Content Interoperability section focuses on the data content standards. Clinical Pathways, Guidelines, Decision Support Systems, Workflows present the interoperability problems of supportive eHealth mechanisms. Finally, the Services and Features define the core set and additional set of functionalities that are recommended for EU eHealth Interoperability. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Servisler ve Nitelikler Bölgesel, Ulusal ve Avrupa seviyesinde tavsiye edilen işlevsellikler Kimlik Belirleme Yönetim Servisleri (Identity Management Services) Veri Servisleri (Data Services) PHR Servisleri Gözetleme ve Değerlendirme Servisleri (Monitoring and Evaluation Services) Yönetim Servisleri (Management Services) Kişisel Gizlilik/Güvenlik Nitelikleri Her bir grup için: Kullanım Durumları, (use case) İçerilen servisler, Örnekleyen senaryolar Gerekli güvenlik/kişisel gizlilik Nitelikleri Üye devletler içinde ve arasında tanımlanmıştır. RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Servisler ve Nitelikler 1. Kimlik Belirleme Yönetim Servisleri (Identity Management Services) Hasta Kimlik Belirleme Servisleri (Patient Identity Services) Hasta Kimlik Eşleme Servisleri (Patient Identity Matching Services) Kullanıcı Kimlik Yönetim Servisleri (User Identity Management Services) 2. Veri Servisleri (Data Services) Dokuman Kayıt Servisi(Record Locator Services) Veri Çekme Servisleri (Retrieval Services) Abone Servisleri (Subsciber services) Yayımcı Servisleri (Publisher Services) Veri Yöneltme Servisleri (Data Routing Services) Dönüşüm Servisleri (Transformation Services) İçerik Onaylama Servisleri (Content Validation Services) EHR Servisleri RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Servisler ve Nitelikler 3. PHR Servisleri Klinik Bilgilere ve Denetim Kayıtlarına (Audit Logs) Hasta Erişimi PHRlerin sürekliliğini sağlamak Onay Yönetim Servisleri (Consent Management Services) 4. Görüntüleme ve Değerlendirme Servisleri Takma isimlendirme ve yeniden kimlik belirleme servisleri (Pseudonymization and Re-Identification Service) İkinci kullanım için veri sağlama Bilgilendirme Servisleri 5. Yönetim Servisleri Katılımcı Organizasyonlar için kayıt düzenleyiciler (Registry) Sağlık Sağlayıcılar için kayıt düzenleyiciler RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

Servisler ve Nitelikler 6. Kişisel Gizlilik/Güvenlik Nitelikleri Denetim Kayıtları Tutma (Audit logging) Kişi Doğrulama (Person Authentication) Sistem Doğrulama (System Authentication) Yetkilendirme (Authorization) Veri Bütünlüğü Kontrolü (Data Integrity Checking) Hata İşleme (Error Handling) Güvenli Taşıma (Secure Transport) İnkar edememe (Non-Repudiation) RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

2. e-Sağlık Kongresi, Antalya Sonuç Amaçlar: Avrupa’da eSağlık alanındaki gelecek hareketler için zemin hazırlamak Üye ve aday devletlere yardımcı bir araç sağlamak Son RIDE yol haritası bu yılın sonunda hazır olacaktır RIDE Projesinin Çıktı Dokümanları herkese açık olarak aşağıdaki bağlantıda mevcuttur: http://www.srdc.metu.edu.tr/webpage/projects/ride/ RIDE Consortium 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya

İlginiz İçin Teşekkürler asuman@srdc.metu.edu.tr 19 Ekim 2007 2. e-Sağlık Kongresi, Antalya