Hüman İ st İ k ps İ koloj İ MUHARREM ERO Ğ LU PS İ KOLOJ İ K DANIŞMAN
HÜMAN İ ST İ K PS İ KOLOJ İ Hümanistik Psikolojinin nihai amacı insanın kendini gerçekleştirmesi,kendini oluşturmasıdır. Bir danışma amacı olarak kendini gerçekleştirmek,kişinin bütün yeteneklerini ve olanaklarını ortaya çıkarması, işler hale getirmesi ve bunları yaşamını daha doyumlu hale getirmek için kullanması demektir. Kişinin kendini gerçekleştirebilmesi için, başkalarıyla uyum içinde olmaya, onlarla karşılıklı sevgi alışverişinde bulunmaya gereksinimi vardır. Kişinin sevgi ve arkadaşlık ihtiyacı doyuruldu ğ unda daha çok sosyalleşmiş olacaktır.
Kendini gerçekleştirme danışma amacı olarak çok yerinde bir amaçtır, bütün kapıları açabilir. Çünkü bu modelde uyum güçlü ğ ü yoktur, kişinin kişisel ve kişilerarası amaçlarını birden kapsar, Birey-toplum ikilemi yoktur, danışmada sadece anormalleri de ğ il yardıma ihtiyacı olan normalleri de kapsar, durgun de ğ il devamlı süre giden bir oluşumdur ve do ğ rudan hayatın anlamına ba ğ lıdır. Kendini oluşturma ise kendini gerçekleştirmeden daha fazla oluşumu, ömür boyu süreklili ğ i ifade etmektedir. Kişi bütün yaşamı boyunca işte bu benim diyece ğ i bir kişili ğ i oluşturmaya çalışır.
DANIŞMANIN AMAÇLARI Bir insan oldu ğ u için üstün bir de ğ er verilen bir kişi olarak danışanın, bulundu ğ u toplum yapısı içerisinde kendi hayat biçimine uygun bir şekilde kendi potansiyel ve olanaklarını işler hale getirmesine, bu varlı ğ ını devamlı sürdürmesine, kendi varoluşundan sorumlu olmasına, kendini bilme ve kabul etmesine, kendi varlı ğ ına yönelik bütün tehditlerin bilincinde olmasına ve bunlarla mücadele etmesine yardım etmek.
Her danışma seansında, ele alınan problemin gere ğ ine, danışanın o andaki ihtiyacına,danışmanın anlayış ve görüşüne göre de ğ işme gösterir.Bununla beraber hemen her seansta ulaşmak istedi ğ imiz bazı amaçlar vardır: 1-Rapport kurma ve sürdürme:Danışanla danışman arasında sıcak ve dürüst bir ilişki kurma ve sürdürme. 2-Boşalma:Danışan; onda gerginlik yaratan problemi objektif bir şekilde incelemesini engelleyen duygu ve düşünceleri anlatıp boşaltarak hafifler. 3-Semptomların kaybolması veya hafiflemesi:Danışanın kuvvet toplamasına ve kendini danışmaya daha iyi verebilmesine yardım eder. 4- İ fadelendirme:Danışanın problemini kelimeler halinde ifade etmesini sa ğ lamak ve ifade gücünü arttırmak.
5- İ çgörü geliştirme: Danışanın kendini yeni bir ışık altında, daha önce tanımadı ğ ı boyutlarda görmeye ve kabul etmeye başlamasıdır. İ çgörü, kişinin algı alanını yeni baştan organize etmesini gerektirir. Ögeler arasındaki ilişkiler yeni bir şekilde görülmeye başlanır. İ çgörü arttıkça danışan, kendini daha iyi ve gerçekçi bir şekilde tanıyacak, anlayacak ve kabul edecektir. Bu şekilde danışanın temel potansiyelleri daha etkili bir şekilde harekete geçecek, kişinin kendi bütünlü ğ üne erişmesine yardım edecektir. 6-Anlayış, duygu ve saygının iletişimi: Danışman danışanının sadece sorununu anlamakla yetinemez.Danışanına yardıma hazır oldu ğ unu, de ğ er verdi ğ ini, saygı duydu ğ unu aktarmak zorundadır.
DANIŞMA’NIN BAŞARISINI DE Ğ ERLEND İ RME Danışman’ın seansların ne oranda başarılı geçti ğ ini görebilmesi için bazı kriterler vardır. Bu kriterler danışanın davranışları yoluyla ölçülür. Bu kriterler şunlardır: 1- İ çgörü ve planlara ait ifadeler: E ğ er danışan seanslardan yararlanmaya başlamışsa konuşmalarında içgörü kazanmaya başladı ğ ına dair ifadeler yer almalıdır. Her seansta bu çeşit ifadelerin artmaya başlaması danışma etkileşiminin olumlu bir yöne do ğ ru ilerledi ğ ini gösterir. 2-Duyguların ifadesi: Danışanın özellikle tanımlanamamış ve çelişkili duygularının bilinç alanına getirilerek ifadesi ve tanınması danışmada büyük önem taşır.
3-Çalışma ilişkileri: İ yi bir çalışma ilişkisinde danışanın konuşma oranı ve karşı koyma kavramından uzak olma çok önemlidir.Ancak konuşma oranındaki artış,bazen dikkati üzerinde durulacak hassas noktadan uza ğ a çekmek amacı da taşıyabilir. 4-Danışanın sorumluluk yüklenmesi: Danışma ilişkisinde danışanın gittikçe kendili ğ inden sorumluluk alması danışmanın olumlu gitti ğ ine dair iyi bir ölçüttür.
Bir danışma ilişkisinin belirgin özellikleri 1-Yakın ilişki kurulması: Danışma oluşumunda beklenen etkileşimin gerçekleşebilmesi için danışanla danışman arasında danışanın kendini kuşkusuzca açabilmesi için, yakın, sıcak, dostane, dürüst, gerçekçi, insancıl ve samimi bir meslek ilişkisinin kurulmuş olması gerekir. 2-Baskısız danışma atmosferi: Danışma atmosferinde danışan; ayıplamalar, suçlamalar,aşa ğ ılamalar, tahrikler, kontroller gibi bütün kısıtlayıcı ve köstekleyici baskılardan uzak bir görüşme atmosferine muhtaçtır. 3-Kabul: Danışan başlı başına ayrı bir varlıktır ve onu olumlu yönleriyle oldu ğ u kadar olumsuz yönleriyle de kabul etmek ve sevilip sayıldı ğ ını göstermek gerekir.Danışman danışanı daha iyi tanıyıp anladıkça ona olan kabul duygusu da
4-Empatik anlayış:. Başka bir ifadeyle, başkasının duygularını, algılarını, ihtiyaçlarını kavrama yetene ğ idir. 5-Gerçeklik ve tutarlılık: Danışma oluşumunda danışmanın hiçbir yapmacıklı ğ a kaçmadan, hiç bir maske arkasına gizlenmeden, açık, samimi ve dürüst bir şekilde gerçek kendisi olarak danışma etkileşiminde bulunmasına gerçeklik denir. 6- İ letişim: Do ğ ru, sade ve açık iletişim, danışma etkileşiminde önemli bir yer tutar. Danışmada kişiyi oldu ğ u gibi kabul ve do ğ ru anlama ne kadar önemliyse bunun danışana açık, etkili, do ğ ru bir şekilde ve zamanında iletilmesi de o kadar
HÜMAN İ ST İ K PS İ KOLOJ İ VE REHBERL İ K Rehberli ğ in amacı bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir. Günümüzde, kendini gerçekleştirme genel olarak psikolojik danışma ve rehberlik alanındaki tüm hizmetlerin amacı olarak kabul edilmektedir. Psikolojik danışma ve rehberlik yardımının amacı olan kendini gerçekleştirme rehberlik alanında benimsenmiş, son yılların önemli kavramlarından biridir. Kendini gerçekleştirme, bireyi bir bütün olarak ele alan ve özellikle normal bireyin gelişimini inceleyen "hümanistik psikoloji" akımının geliştirdi ğ i bir kavramdır.
· Kendini gerçekleştirme· Kendini gerçekleştirmekte olan birey daha yeterli bir kişili ğ e sahiptir; daha verimlidir. · Kim oldu ğ unu gerçekçi bir gözle algıladı ğ ı gibi kim olabilece ğ i hakkında daha tutarlı bir görüşe sahiptir. · Kendini gerçekleştirmekte olan birey hem kendisi ve hem de başkaları hakkında iyi düşüncelere sahiptir; insan de ğ erlerine saygı duyar; onları benimser ve geliştirir. · Kendini gerçekleştirmekte olan birey zamanını iyi kullanır; geçmişten daha çok gelece ğ e dönüktür; yaratıcıdır. · Kendine saygı duyar ve kendini oldu ğ u gibi kabul eder; duygularını açı ğ a vurmaktan kaçınmaz. · Kendini gerçekleştirmekte olan birey de ğ işmeye ve yeni yaşantılara açıktır.