6356 sayılı Kanunda Sendikal Özgürlükler E-Devlet Sistemi İşkolları Ali Kemal SAYIN Çalışma Genel Müdürü

İçindekiler Kanuna Genel Bir Bakış Sendikal Özgürlükler Açısından Yeni Kanun Yeni Bir Sistem: E-Devlet İşkolları ve İşkolları Yönetmeliği

Kanuna Genel Bir Bakış

Kanun Hazırlanırken dikkate alınmıştır. AB üyelik sürecinin gereklilikleri (sosyal politika ve istihdam konulu 19. fasıl açılış kriteri) Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) örgütlenme ve toplu pazarlığa ilişkin normları AB Komisyonu görüşleri ve İlerleme Raporları 2010 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri Yargı kararları Ülkenin içinde bulunduğu koşullar dikkate alınmıştır.

Sosyal Diyalog Kanun çalışmaları yapılırken sosyal diyalog mekanizmaları etkin olarak işletildi. Üçlü Danışma Kurulu 2011 yılı içinde 7 kere toplanmış, Bakanlık bürokratları ile sosyal tarafların uzmanları teknik komite çalışmaları yapmış, Diğer sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınmıştır.

Kanun İle Getirilen Yenilikler 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu; Sendikalar ve Toplu iş Sözleşmesi Kanunu adı altında birleştirildi. Toplam 152 maddeden oluşan Kanunlar, 83 maddelik tek bir kanun haline getirilmiştir. Sendikalar ve Toplu iş Sözleşmesi Kanunu ile mevzuat; Kısa, sade ve anlaşılır bir yapıya kavuşturularak yasaklardan arındırılmıştır. İş mevzuatını düzenleyen kanunlar arasında tanım birliği sağlanmıştır.

SENDİKAL ÖZGÜRLÜKLER AÇISINDAN YENİ KANUN

SENDİKAL ÖZGÜRLÜKLER AÇISINDAN Sendikaların kuruluş usulü sadeleştirilmiştir. İşkolu sayısı 28’den 20’ye indirilmiştir. Organların oluşumu ve kuruculuk koşullarındaki sınırlamalar kaldırılmıştır. Sendika kurucusu olabilmek için aranan Türk vatandaşı olma Türkçe okur-yazar olma İşkolunda fiilen çalışma koşulları kaldırılmıştır.

SENDİKAL ÖZGÜRLÜKLER AÇISINDAN Sendikaya üye olma ve üyelikten istifada noter şartı kaldırılmıştır. İşkolu tespit davaları bekletici sebep olmaktan çıkartılmıştır. 15 yaşını dolduranlara sendikaya üyelik hakkı tanınarak asgari çalışma yaşı ile paralellik sağlanmıştır. İşyeri sendika temsilcilerinin ve sendika yöneticilerinin güvenceleri artırılmıştır.

SENDİKAL ÖZGÜRLÜKLER AÇISINDAN Aynı işkolunda ve aynı zamanda farklı işyerlerinde çalışan işçilere birden çok sendikaya üye olma hakkı tanınmıştır. İşçilerin sendikalara üyelik aidatı ödemesi için gerekli olan üst sınır kaldırılmış, aidatının miktarının sınırı kuruluşların tüzüklerine bırakılmıştır. Sendikaların hesap verebilirliği ve şeffaflığını sağlamak için YMM’lere mali denetim yapma yetkisi verilmiştir. Devletin idari ve mali denetimine yer verilmemiştir. Sendika ve konfederasyonlara, uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarının kurucusu olabilme, onlara üye ve temsilci gönderebilme, dış temsilcilik açabilme hakkı tanınmıştır.

SENDİKAL ÖZGÜRLÜKLER AÇISINDAN Yöneticilerin bireysel olarak işledikleri suçlar nedeniyle sendikaların kapatılması yerine yöneticilerin cezalandırılması ve görevlerinin sona ermesi kabul edilmiştir. İşçinin işsiz kalması durumunda, bir yıl boyunca sendika üyeliğinin devamı sağlandı. İşyerinin veya bir bölümünün devri durumunda uygulamada yaşanan sorunlar giderildi. Sendikaların faaliyetlerini serbestçe yapmalarına imkan tanınmıştır.

Yeni Bir Sistem: E-Devlet

e- Devlet Kapısı (1) En geniş tanımıyla kamusal politika geliştirme sürecini güçlendirmek, kamu hizmetlerinde etkinlik sağlamak ve demokratik süreçleri iyileştirmek için kamu idaresinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılmasını ifade eder. Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş süreci kamu yönetimi anlayışını değiştirmiş, bilgi ve iletişim teknolojilerinin sunduğu olanaklar kamu kurumlarının hizmet sunumunda da kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye’de bu gelişmelere paralel olarak 2003 yılında E-dönüşüm Türkiye Projesi başlatılmış, bu çerçevede birçok kamu hizmeti elektronik ortamda verilmeye başlanmıştır.

e- Devlet Kapısı (2) Kamu hizmetlerinin tek noktadan ve farklı kanallarla bütünleşmiş sunumunu hedefleyen e-Devlet kapısı 18 Aralık 2008 tarihinde faaliyete geçmiştir. e-Devlet kapısından sunulan hizmet sayısı 2010 yılı sonu itibariyle 246’ya ulaşmıştır. Kullanıcı sayısı ise 1 milyon 950 bin kişiden 2011 yılı Mayıs ayı itibariyle 7 milyon 140 bin kişiye ulaşmıştır. Türksat AŞ’nin son verilerinde ise e-Devlet Kapısından 485 kamu hizmeti sunulduğu, kayıtlı kullanıcı sayısının ise 14 milyona yaklaşmıştır. Yetki tespit otomasyon sistemi, e-sendika üyelik işlemleri gibi projelerde EDK’nın sunacağı yeni hizmetler arasına girecektir.

e- Devlet Kapısı (3) Kamu hizmetlerinin e-Devlet sayesinde zamandan ve mekândan bağımsız hale gelmesi internet gibi güvensiz bir ortamda güvenliği ön plana çıkarmıştır. Devletin şeffaflaşması, etkin ve hızlı bir şekilde işleyişinin sağlanması, her düzeyde vatandaşın yönetime katılması, kurumlar arası bilgi alışverişinin sağlanması, vatandaşların yaşamlarının kolaylaşması e- devlet uygulamalarının temel faydalarıdır.

e-Devlet Üyelik İşlemleri (1) Üyelik işçinin e-Devlet Kapısı üzerinden sendikaya üyelik talebinde bulunması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile kazanılacaktır. Üyelik işlemlerinin e-Devlet Kapısı üzerinden yapılması için bir yıllık geçiş dönemi öngörülmüştür. (Geçici md. 4) Üye giriş kayıtları öncelikle sisteme geçici olarak kaydedilecek, sendika yetkili organının üyeliği onaylamasıyla üyelikler kesinleşecektir. 30 gün içerisinde onaylanmayan üyelik başvurusu otomatik onaylanacaktır. Sendika, üye ve işyeri bilgileri veritabanındaki bilgilerle karşılaştırılarak işkolu kontrolü yapılacaktır.

e-Devlet Üyelik İşlemleri (2) İşçi veya işverenler aynı zamanda aynı işkolunda birden fazla sendikaya üye olamazlar. Ancak aynı işkolunda aynı zamanda farklı işverene ait işyerlerinde çalışanlar birden çok sendikaya üye olabilirler. İşçi çalışmakta olduğu işkolundan farklı bir işkolunda kurulu sendikaya üye olamayacaktır. Üyelik için geçerli tarih sendika onay tarihidir. Başka bir sendikaya geçen işçiler için 30 gün bekleme süresi dikkate alınacaktır. Bu süre zarfında işçi çekilme talebinde bulunduğu sendikanın üyesi kabul edilecektir. İşçiler sisteme girdiklerinde üye olmak istedikleri sendikanın bilgilerini görebilecektir.

e-Devlet Üyelik İşlemleri (3) Sendika tarafından üyeliğin reddedilmesi durumunda işçinin mahkemeye gitme hakkı saklıdır. Üyelik mahkeme sonucuyla kabul edilirse sisteme başvuru tarihi üyeliğin başlangıç tarihi olarak kabul edilecektir. Sendikanın vereceği red kararına mahalli mahkemede itiraz edilebilecek ancak mahkeme kararı temyiz edilemeyecektir.

e-DEVLET ÜZERİNDEN ÜYELİK Sendika Üye Kayıt Bildirimi (Islak imzalı) Sendika üye Kayıt Bildirimi (elektronik) HATALI VERİ H H Veri Doğruluk Kontrolü Veri Doğruluk Kontrolü E ÜYELİK KOŞULLARI UYGUN DEĞİLDİR E H H Veri Uygunluk Kontrolü Veri Uygunluk Kontrolü E E Elektronik Başvuru Gelmiş mi? Başvuru Formu Gelmiş mi? E E Üye Kayıt Güncelleme H H E H Yeni Üye Kayıt 30 Gün Onay Süresi Geçmiş mi? YENİ ÜYE

e-Devlet Üyelikten Çekilme İşlemleri (1) Çekilme bildirimlerinde başvuru tarihinden itibaren 30 gün sonra üyelik düşürülecektir. İşçi bu süre zarfından çekilmek istediği sendikanın üyesi kabul edilecektir. Bu süre içerisinde yeni bir sendikaya üye olunduğu takdirde yeni üyelik başvurusu sendika tarafından hemen kabul edilse bile üyeliğin geçerlilik tarihi önceki üyelikten çekilme tarihi itibariyle 30 günlük sürenin bitimi olacaktır. Çekilme tarihinden sonraki 30 gün içinde tekrar eski sendikasına üye olan işçinin üyeliği onaylanırsa aradaki işlemler geçersiz sayılacak ve üyelik hemen kazanılacaktır.

e-Devlet Üyelikten Çekilme İşlemleri (2) Çekilme bildirimi yapıldığı anda; askerlik, 12 aydan fazla işsizlik, ölüm, emeklilik, işkolu değişikliği denetimleri yapılacak.

e-DEVLET ÜZERİNDEN ÜYELİKTEN ÇEKİLME Noter Üye Çekilme Bildirimi Sistem Denetimleri HATALI VERİ H Veri Doğruluk Kontrolü E ÇEKİLME VERİLERİ UYGUN DEĞİLDİR H Veri Uygunluk Kontrolü E ÜYELİĞİN ASKIYA ALINMASI E Askerlik 12 Aydan Az İşsizlik H Ölüm Emeklilik 12 Aydan Fazla İşsizlik İşkolu Değişikliği E E ÜYELİĞİN DÜŞÜRÜLMESİ 30 Gün Geçerlilik Süresi Geçmiş mi? H

e- Devlet Kapısı Avantajlar (1) Üyelik kayıt ve çekilme bildirimlerinde sistemdeki veriler kullanılarak ve çok basit kullanıcı ara yüzleri ile işlem yapılması sağlanarak hata oranı en aza indirilebilecektir. İşçi sadece çalışmakta olduğu işkolunda sendikaya/sendikalara üyelik başvurusunda bulunabilecektir. İşçi bir işkolunda üyeliği varsa, bu üyelikten çekilmeden başka bir işkolunda yeni bir üyelik başvurusunda bulunamayacaktır. İşçi tarafından yapılan üyelik bildirimleri ÇSGB’ ye de direk olarak ulaştırılacak ve 30 gün içinde reddedilmeyen bildirimler otomatik olarak sistem tarafından değerlendirilecektir. Sistem tamamen işçinin denetim ve bilgisi dahilinde işleyecek ve usule uygun olmayan üyeliklerin önüne geçilebilecektir.

e- Devlet Kapısı Avantajlar (2) Kullanıcılar PTT den alacakları şifre ile EDK üzerinden işlemlerini yapabilecek ve herhangi bir ek maliyete katlanmadan sistemi kullanabileceklerdir. İşçiler çalıştıkları işyerlerinin prim bildirimlerini takip edebileceklerdir. İşçiler üye olmak istedikleri sendikalarla ilgili bilgileri (işyerinde toplu sözleşmesi olan sendika, işkolunda faaliyet gösteren sendikalar, sendikanın bağlı olduğu konfederasyon, işkolu barajı bilgileri vb.) sistemde görebileceklerdir.

e- Devlet Kapısı Avantajlar (3) İşçiler tüm sendika üyelik ve düşme bilgilerini tarihsel olarak görebileceklerdir. Üyesi oldukları sendikadan sadece bir butona basarak çekilebilecek ve alternatif sendikaları görerek seçebilecek ve bir butona basarak üyelik bildiriminde bulunabileceklerdir. Üyelik başvuru durumlarını sistemde takip edebilecek.

e- Devlet Kapısı Dezavantajlar Vatandaşların e-Devlet kullanımı konusunda yeterince bilinçli olmamaları. Bilinçsiz kullanıcıların şifrelerini sendika temsilcileri, işverenler vb. üçüncü kişilerle paylaşması sonucu üçüncü kişilerin işçi adına işlem yapabilme durumu oluşabilir. İşverenler, işçinin sendika üyeliğinin bulunmadığını e-Devlet üzerinden görme talebinde bulunabilirler.

İşkolları ve İşkolları Yönetmeliği

İŞKOLLARI YÖNETMELİĞİ (1) Yönetmelik, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşleri alınarak, ortak mutabakatla uluslararası norm ve standartlara uyum prensibinin yanı sıra sendikaların örgütlü oldukları işyerlerindeki mevcut durumlarının korunması ve bu kapsamdaki kesinleşmiş yargı kararları esas alınarak hazırlanmıştır. Uluslararası norm ve standartlara uyum sağlanması için Avrupa Birliği’nin de kullanmakta olduğu NACE (Nomenclature stattisque des activités économie dans la Communaté Européenne) Rev. 2’ye uyumlu olan NACE Rev.2- Altılı Ekonomik Faaliyet Sınıflaması kullanılmıştır.

İŞKOLLARI YÖNETMELİĞİ (2) Teknolojik gelişmeler, ekonomik yapılar ve kuruluşlardaki değişimler, var olan faaliyet ve ürünlerin yerini alan yeni faaliyet ve ürünler ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle sınıflamalar ulusal komisyon tarafından zaman zaman güncellenerek yönetmeliğe yansıtılacaktır. NACE kapsamında katma değeri en yüksek paya sahip olanlar kısım olarak, bu kısımlar içinde en yüksek katma değere sahip olanlar bölüm olarak, bu bölümler içinde en yüksek katma değere sahip olanlar grup olarak, bu gruplarlar içinde en yüksek katma değere sahip olanlar sınıf olarak, bu sınıflar içinde ise en yüksek katma değere sahip olanlar alt sınıf olarak belirlenmiştir.

İŞKOLLARI YÖNETMELİĞİ (3) NACE Rev 2-Altılı Ekonomik Faaliyet Sınıflaması kapsamında tanımlanamayan veya sınıflandırılamayan işlere ve işyerlerine kodsuz olarak yer verilmiştir. Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecektir. Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.

İŞKOLLARI YÖNETMELİĞİ (4) Her işkolunda çalışan, sendikalara üye olan ve olmayan işçilerin sayılarıyla bunların sendikalara dağılımı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca, her yıl ocak ve temmuz aylarında çıkartılacak istatistiklerde gösterilir. İstatistikler Resmi Gazete’de yayımlanır. Yayımlanan istatistik, toplu iş sözleşmesi ve diğer işlemler için yeni istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir.

Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık Gıda sanayi 28 İŞKOLU 20 İŞKOLU Tarım ve ormancılık, avcılık ve balıkçılık 1 Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık Madencilik 2 Gıda sanayi Petrol, kimya ve lastik 3 Madencilik ve taş ocakları Gıda sanayii 4 Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç Şeker 5 Dokuma, hazır giyim ve deri Dokuma 6 Ağaç ve kâğıt Deri 7 İletişim Ağaç 8 Basın, yayın ve gazetecilik Kağıt 9 Banka, finans ve sigorta Basın ve yayın 10 Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar Banka ve sigorta 11 Çimento, toprak ve cam 12 Metal 13 İnşaat Gemi 14 Enerji 15 Taşımacılık 16 Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk 17 Sağlık ve sosyal hizmetler Kara taşımacılığı 18 Konaklama ve eğlence işleri Demiryolu taşımacılığı 19 Savunma ve güvenlik Deniz taşımacılığı 20 Genel işler Hava taşımacılığı 21   Ardiye ve antrepoculuk 22 Haberleşme 23 Sağlık 24 Konaklama ve eğlence yerleri 25 Milli savunma 26 Gazetecilik 27 28

Teşekkür Ederim.