4 Temel Prensip Işığında Web Erişilebilirlik Kriterleri Engin Yılmaz

Kaynak http://www.engelsizerisim.com/yazilar.php?oku=1&bolum=3&id=567 www.w3.org/wai

Web Erişilebilirliği Nedir! Web sayfalarına erişilebilirlik; sayfaların özürlü kişilerin algılayabileceği, anlayabileceği, gezinebileceği, etkili bir şekilde kullanabileceği ve bunun yanında da içerik yaratıp, katkıda bulunabileceği bir şekilde tasarlanmasıdır. (Web Erişilebilirlik Klavuzu 1.0)

4 Temel Prensip Algılanabilirlik İşlem Yapılabilirlik Anlaşılabilirlik Sağlamlık.

1. Algılanabilirlik Sayfadaki metin, bağlantı, tablo, resim ve diğer öğeler kullanıcı tarafından rahatlıkla algılanabilmelidir.

1.1 Alternatif Metin Metin dışı her şeyin bir elektronik metin karşılığı sağlanmış olmalıdır. Form alanlarında Title = kod olmalıdır. Resim ve logolarda alt= koduyla açıklama Güvenlik kodlarında sesli kod uygulaması Figür ve Grafiklerde longdesc ile tarif

Alternatif Maltimedya Çözümleri Sesli öğelerde, işitme engelliler için alt yazı veya işaret dilinin kullanılması, videolarda da görmeyenlere görüntüleri anlatan sesli ya da metinsel bir betimlemenin yapılması yararlı olabilir.

Erişilebilir Flaş İçerikleri! Doğru flaş oynatıcıları kullanıldığında, bir flaş görmeyenler için de erişilebilir olacaktır. Örnek için bkz: http://www.rnib.org.uk/livingwithsightloss/tvradiofilm/tvradiofilmnews/pages/talking_television_panasonic.aspx?printmode=true

1.3. Farklı İçerik Sunum İmkanı Bir bilgi farklı renk ya da işaretlerle gösteriliyorsa, bunun metin alternatifi de sağlanmalıdır. Bir düğmenin işlevi boyut ve bulunduğu yere göre belirleniyorsa, buna da bir metin etiketi koyulmalıdır.

1.4 Sayfayı Ayırdedebilme Olanağı Sayfa içindeki bağlantılar renklerle ayırdediliyorsa, başka görsel araçalar da kullanmalıdır. Sayfa açıldığında 3 saniyeden daha fazla çalan sesli içeriği kolayca kapatabilme imkanı Ön ve arka plan arasında renk kontrastı Sayfadaki metinlerin belirli bir miktar büyütülme imkanı (bkz): www.engelsizerisim.com

2. İşlem Yapılabilirlik Sayfa içersinde istenilen yerlere rahatlıkla tıklayabilmek, sayfanın istenen bölümüne kolaylıkla erişebilmek, Form alanlarını doldurabilmek.

2.1 Klavye Erişimi      Web sayfasındaki tüm içerik klavye yardımıyla işlem yapılabilir durumda olmalıdır.

2.2 Yeterli Zaman ama: Bir sayfanın içeriği belli aralıklarla otomatik olarak güncelleniyorsa, ya da form doldurma gibi bir işlemi bitirmek için belli bir süre söz konusuysa, kullanıcıya bu zamanlamayı kapatabilme veya 10 katına kadar uzatabilme seçeneği verilmelidir. Hareket eden, yanıp sönen, kayan ve otomatik güncellenen bilgiler kullanıcı tarafından duraklatılabilmelidir.       Kullanıcı herhangi bir form doldururken, süre aşımı nedeniyle işlemini tamamlayamayıp forma geri döndüğünde daha önce doldurmuş olduğu alanlardaki veriler kaybolmamalıdır.

2.3. Hastalık Nöbetleri Araştırmalara göre sayfadaki flaşların saniyeden 2'den daha fazla yanıp sönmesi Dikkat eksikliği yaşayan insanların hastalanarak nöbet geçirmelerine neden olmuştur.  

Kolay Dolaşım Tekrarlanan bölümleri atlayabilme (Skip Navigation) (www.getem.boun.edu.tr) Açıklayıcı Sayfa Başlıkları Açıklayıcı Bağlantı Etiketleri Açıklayıcı başlık ve çerçeve etiketleri Tablo Erişilebilirliği Bölümlerin H1 ile H6 arasında hiyerarşik biçimde başlıklandırılması. (www.getem.boun.edu.tr)

3. Anlaşılabilirlik Web sayfasının içeriğinin ve kodlarının kullanıcı ve yardımcı teknolojiler tarafından anlaşılabilir olması da oldukça önemlidir.

Temel Unsurlar 3.1. Sayfa dilinin kodlarla belirtilmesi 3.2. Tahmin edilebilirlik. 3.3. Form doldurulurken bir hata yapıldıysa tam olarak nerede hata yapıldığının belirtilmesi

Sağlamlık

4.1. Yardımcı Teknolojilerle Uyum Web içeriğinin bugün belirlenmiş olan standartları kullanması ve bilinmeyen veya yardımcı teknolojilerin henüz yorumlayamadıkları geleneksel olmayan kodları kullanmamaları önemlidir. lik: Web sayfalarında kodların başlangıç ve bitişleri resmi kurallara göre doğru şekilde tanımlanmalıdır.

4.2 İsim, Rol Ve Değerler ler: Sayfadaki form alanları, çerçeveler ve tüm kullanıcı arayüzü bileşenlerinin isim, değer ve işlevleri kullanıcı araçlarının yorumlayabileceği ve değişiklikleri programatik olarak fark edebileceği şekilde standart biçimde sunulmalıdır. «

Erişilebilirlik Sağlanamıyorsa       Yukarıda belirttiğimiz prensipler ışığında orijinal sayfanızda yeterli erişilebilirlik kriterleri sağlanamıyorsa, orijinal sayfadaki içeriğin aynısını sağlayan bir alternatif sayfa oluşturulmalıdır. Bu sayfanın içeriği de orijinal sayfadaki içerikle eş zamanlı olarak güncellenmelidir. Alternatif sayfanın bağlantısı hemen orijinal sayfanın en başına koyularak kullanıcının rahatlıkla 2 sayfa arasında geçiş yapabilmesi sağlanmalıdır.

Sonuç Unutulmamalıdır ki, daha çok bilgiye açılan kapı bilginin herkes paylaşılmasından geçer. Bu da yapılan çalışmaların mümkün olduğunca fazla insana hitap etmesiyle mümkündür