Selçuk Dini Yüksek İhtisas Mrk. Öğrt. Gör. KURBAN ALLAH’IN EMRİ Hazırlayan: Rıfat ORAL Selçuk Dini Yüksek İhtisas Mrk. Öğrt. Gör. oralrifat@hotmail.com

قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَاي وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ(162) (الأنعام) Deki: Benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm âlemlerin Rabbi Allâh içindir, O'nun eşi-benzeri yoktur… (En'am: 162)

HER ŞEY ALLAH İÇİN

Kurban bir tevhid eğitimidir Kurban takva eğitimidir Kurban tarihin ilk dönemlerinden beri emredilen temel ibadetlerdendir Kurban Hz. Peygamber’e Mekke’de emredildi Kurban yeryüzünde Allah’ın (uluhiyet/ubudiyet açısından) sembollerindendir

Kurban nedir? Davar, sığır ve deve cinsinden evcil hayvanları belli yaşlara ulaştığında Allah için kesmektir.

Kurban kesmenin hükmü nedir? Kurban önemli ibadetlerden birisidir. Kur’ân, sünnet ve icma ile sabittir. İnkarı küfürdür. Dinen zengin olan/gücü yeten kişilerin kesmesi İmam-ı Azam’a göre vacip, cumhura göre ise sünnet-i müekkededir. İmam-ı Azam’a göre vacib aynîdir, yani her mükellef kendisi kesmelidir. Başkasının kesmesi yeterli değildir. İmam Şafiî’ye göre sünnet kifâîdir, yani bir aileden kesilen bir kurban o aile için yeterlidir. Ancak isterlerse diğer gücü yetenler de kesebilirler.

Kimler kurban kesmekle mükelleftir? a-Kurban kesecek kişi öncelikle Müslüman olmalıdır, bu bir ibadettir. b-Hür ve mukim olmalıdır. c-Akıllı ve baliğ olma şartı konusunda ihtilâf vardır. İmam-ı Azam ve Ebû Yûsuf'a göre kurban kesmekle mükellef olmak için akıl ve bulûğ şartı yoktur. Zengin olan çocuk veya delinin malından velîsi kurban keser. İmam Muhammed'e göre ise akıl ve bulûğa ermek şarttır. Fetva bu görüşe göredir. d-Yolcular için kurban kesme zorunluluğu yoktur. Ancak hacca gidip temettu yada kıran haccı yapanların Mekke’de kurban kesmeleri vaciptir. e-Gücü yetenlerin (zenginlerin) kurban kesmesi gerekir.

Kurbanlık hayvanlarda aranan şartlar nelerdir? a-Kurbanlık hayvan; davar, sığır yada deve cinsinden olmalıdır. b-Evcil olmalıdır. c-Davar cinsi 1 yaşını bitirmeli, sığır 2 yaşını, deve ise 5 yaşını bitirmelidir. Sadece koyun için 6 aylıktan sonra gösterişli olan kuzular kurban edilebilir. Çünkü hadiste, sadece bu yaştaki kuzuya izin verilmiş ve cevaz normal koyun bulunmaması şartına bağlanmıştır. d-Kurbanlık hayvan bariz ayıplardan salim olmalıdır

Kurban kesmenin vakti ne zamandır? Belli bir vakti var mıdır? Kurban, belli bir vakitte kesilme zorunluluğu olan ve olmayan şeklinde iki kısma ayrılır. a-Belli bir vakitte kesilmesi gereken kurbanlar: Kurban bayramında ve hacda kesilen kurbanlar. Ayrıca Akika kurbanıdır b-Kesilmesi belli vakitle sınırlı olmayan kurbanlar: Adak ve şükür kurbanları gibi. Ancak adakta belli bir süre verildiyse o sürede kesilmelidir.

Kurban kesmenin şekli a-Zebh (ذبح): Davar ve sığır cinsi hayvanlar yatırılarak, boynu ile kafasının bileştiği yerden kesilir. b-Nahr (نحر): Devenin kesim şeklidir. Boynunun alt kısmından (göğsüne bitiştiği yerden) hayvan ayaktayken kesilir. Hayvan yere düştükten sonra kafasının kalan kısmı -yukarıda zikredilen damarları ve boruları kapsayacak şekilde- kesilir. Hayvanın öldüğü kesinleşince de derisi yüzülür ve eti parçalanır.

Kesme ücreti karşılığında kurbanın derisi kasaba verilebilir mi? Hayır verilmez. Bu konu hadisle yasaklanmıştır. Hayvanın hiçbir parçası kasap ücreti olarak verilmez.

HAYVAN KESİLDİKTEN SONRA ÇIKAN ETİN TARTILMASI ŞEKLİNDE FİYAT BELİRLEMEKSİZİN SATIŞ GEÇERLİ MİDİR? BU ŞARTLA ALINAN HAYVAN KURBAN EDİLEBİLİR Mİ? Bu şekilde alışveriş fasittir. Alımında fesat yada butlan bulunan bir malın mülkiyeti konusu ise tartışmalı olacağı için kurban olmasında da problemler oluşur.

Kurbanın eti ve derisi hakkındaki uygulama ne olmalıdır? Mümkünse kurban tüm eti ve derisi fakirlere, komşulara ve akrabalara dağıtılmalıdır. Ancak alimlerin bu kurbanın üçte birinin kesen kişinin kesen kişi tarafından yenmesine cevaz verilmiştir. Derisi de mutlaka fakirlere yada bir hayır kurumuna verilmelidir.

Kümes hayvanları yada vahşi hayvanlar kurban edilir mi? Önceden zikredildiği gibi davar, sığır ve deve cinsi hayvanların evcilleri dışında hiçbir hayvan kurban olmaz. Naslarda geçen Behimetü’l-enam lafzından ve Hz. Peygamberin uygulamalarının tümünden anlaşılmaktadır. Bütün müçtehitler aynı şekilde anlamışlardır.

Kurban kaç kişi tarafından kesilebilir, ortaklık caiz midir? Davar cinsi hayvanlarda ortaklık olmaz, bir kişi için kesilir. Ancak sığır ve deve cinsi hayvanlarda yedi kişiye kadar ortaklık geçerlidir. Bütün ortakların bu kurbana katılma gayelerinin ibadet olması yeterlidir, hepsinin niyetinin aynı cins ibadet olma şartı yoktur.

Arefe günü oruç tutmak caiz midir? Hacca gitmeyenlerin Arefe günü oruç tutmaları sevaptır, hatta iki yıllık günahlara kefaret olduğu hadislerde geçmektedir.

Hangi hayvanı kurban etmek efdaldir? Hacca gitmeyen için kurban bayramında davar cinsi kesmek efdaldir. Sonra sığır, sonra da deve kesmek efdaldir. Hacda ise deve kesmek efdaldir.

Kurban kesmeden parasını fakirlere tasadduk etmek kurban yerine geçer mi? Kurbandan gaye o hayvanın kesilmesi ve Allah için o kanın akmasıdır. Parasının tasadduk edilmesi kurban yerine geçmez.

Ölü için kurban kesilebilir mi? Ölü adına kurban kesmek caizdir. Ölen kişinin kurban borcu olsun yada olmasın onun adına kurban kesilmesi, yada sevabının tümüyle ona bağışlanması caizdir.

Kurban niyetiyle alınan bir hayvanın sütünden, yününden istifade edilebilir mi, devede olduğu gibi üstüne binilebilir mi? Bunların satımı yada kiralanması şeklindeki para kazanma amaçlı tasarruflar caiz değildir, kurban mantığına aykırıdır. Ancak onun sütü ve yününden kendisi istifade ettiği gibi, parasız olarak başkalarına da verebilir. Tıpkı etinde olduğu gibi.

Hacdaki kurbanlar başka yerlerde kesilebilir mi? Hacdaki kurbanlar sadece Mekke’de ve Mina’da kesilebilir. Cinayet kurbanları da buna dahildir. Çünkü Peygamberimiz hadislerinde bunu açıkça zikretmiştir. Temettu yada kıran yapıp da kurban kesmeye gücü yetmeyen kişi 3 gün orada, 7 gün kendi vatanında olacak şekilde 10 gün oruç tutmalıdır.

Teşrik tekbirleri ne zaman başlar, ne zaman biter? Zilhicce’nin 9. günü (Kurban Bayramı’nın arefesinde) sabah namazından başlayarak, bütün farz namazların arkasından cemaatle olsun - yalnız olsun, kadın-erkek her Müslüman üzerine bayramın 4. günü ikindi namazına kadar (ikindi namazı dâhil) 23 vakit tekbir getirmek vaciptir.

Kurban alırken nelere dikkat edilmelidir? a-Yaş kontrolü b-Sağlık kontrolü

Kesim esnasında ve sonrasında özellikle nelere dikkat edilmesi gerekir? Kesilen hayvanın kakasının rengi anormal ve tuhaf bir koku mevcut mu? - Kesilen hayvanın kanı koyu renkli ve akışkanlığı az, pıhtılaşmıyor veya rengi normalden açık mı? Kanın aşırı koyu (katran) renkte olması ve pıhtılaşmaması hayvanın önemli bir hastalığının (Örneğin Şarbon) göstergesidir. - Etlerin üzerinde veya kesitinde pirinç tanesi görünümünde hareketsiz cisimcikler var mı? - Göğüs kafesinde yapışmalar, su toplanması ve inci tanesi gibi oluşumlar var mı? - Deri altında aşırı kanlanma, morarma ve çürüme bulunuyor mu? - Karaciğer büyümüş mü ve yüzeyinde beyaz noktalar görünüyor mu? Safra kanallarında kelebek benzeri parazitler var mı? - Akciğerlerde aşırı şişlik veya peynirimsi bir görünüm var mı? Parazit odakları veya apseleşme var mı? - Dalak normalden 3-5 kat daha büyük mü, çamur kıvamında ve katran renginde mi? - Bağırsaklarda aşırı derecede gaz veya kan oturmaları mevcut mu?

قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَاي وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ(162) (الأنعام) Deki: Benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm âlemlerin Rabbi Allâh içindir, O'nun eşi-benzeri yoktur… (En'am: 162)

ÇALIŞMALARIMIZ Cami dersleri (Fıkıh dersleri; Kur’ân ve Sünnet ışığında 4 mezhebe göre) camidersleri.com Kur’ân’la Buluşmak; 2,5 yıl Seminer KİTAPLAR Veda Haccı (Peygamberimizle 27 Gün), DİB, Ankara, 2010 Kur’ân’la Buluşmak,1-2, İrfan, Konya,2012 Buluğu’l-Meram Şerhi (Peygamber Günlerinde İbadet ve Sosyal Hayat), Esra, Konya, 2012

TEŞEKKÜRLER oralrifat@hotmail. com