ÖRNEKLER Önce, eğilim yüzdeleri tekniğinin bilanço ve gelir tablosunun bütününde uygulanışı ve aralarında ilişki kurulabilecek kalemlerin eğilimlerinin karşılaştırılması örneklenmeye çalışılmış, daha sonra sadece aralarında ilişki kurulabilecek kalemlerin ilk örnekten farklı eğilimlerine karışık örnekler verilmiştir.

1. Eğilim Yüzdeleri ile İfade Olunmuş Bilançolar ve Gelir Tabloları Örnek işletmenin 1990-1994 yıllarına ait bilançoları ve gelir tabloları önce mutlak rakamlar olarak verilmiş. Daha sonra 1990 yılı bilançosu ve gelir tablosu baz yıl kabul edilerek kalemlerin diğer yıldaki eğilim yüzdeleri hesaplanmış ve bu eğilim yüzdeleriyle ifade olunmuş 1990-1994 bilançoları ile gelir tabloları tanzim edilmiştir. Hazırlanmış bu tablolardan yararlanarak daha önce aralarındaki ilişkiler teorik olarak işlenmiş kalemlerin burada eğilimleri örneğe dayalı olarak incelenmiştir.

a.Stoklar-Net Satışlar İlişkisi Satışların daha hızlı bir şekilde artması stokların hemen satılabildiği anlamına gelir. Bu da, stoklara bağlanan fonların işletmeye zamanında geri dönüp, yeni yeni faaliyetlere katılarak işletme kârlılığına ve likit yapısına olumlu katkıda bulunduğunu ifade eder.

b. Ticari Alacaklar-Net Satışlar İlişkisi Ticari alacakların artış hızı net satışlarınkinin oldukça üzerindedir. Bu durumda kredili satışlarda müşterilere uzun vade tanındığı ya da alacakların tahsil kabiliyetinin iyi olmadığı akla gelir.

c. Stoklar-Ticari Borçlar İlişkisi Genel olarak her iki kalemde artış eğilimi gösterirken, stokların artışı ticari borçların üzerinde olmuştur. Stokları oluşturan unsurların kredi ile alışından doğan borçtan daha az oluşu, borçların ödenebildiği anlamına gelir.

d. Dönen Varlıklar-Net Satışlar İlişkisi İki kalemde artış eğilimi göstermiş, fakat net satışlar daha hızlı artmıştır. Bu durum dönen varlıkların satışlara katkısının iyi olduğu ve dönüşümü sayesinde işletmenin kendi fonlarıyla faaliyetini sürdürerek, dış kaynaktan fon sağlama durumuna pek düşmeyeceği anlamına gelir.

e. Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar İlişkisi Her iki kalemde de istikrarlı bir artış söz konusudur; K V Y K daki eğilim dönen varlıklara çok yakındır. K V Y K ın dönen varlıkların altında, fakat ona yakın bir değişim göstermesi dönen varlıkların lehine yorumlanacak bir durum değildir.

f. Maddi Duran Varlıklar-Net Satışlar İlişkisi İki kalemde de artış eğilimi vardır; Fakat net satışlar maddi duran varlıkları çok üzerinde seyretmektedir. Bu durum maddi duran varlıkların işletme faaliyetlerine iyi katıldığı, yani tam kapasiteyle çalıştırıldıklarını ve üretilenin de satılabildiği anlamına gelir.

g. Maddi Duran Varlıklar-Öz Kaynaklar İlişkisi Her İki kalemde de artış eğilimi göstermiştir. Ancak öz kaynakların artış hızı maddi duran varlıkların çok üstündedir. Bu durum öz kaynakların maddi duran varlıkların finansmanına yetiştiğini ifade eder.

h. Yabancı Kaynaklar Toplamı Öz Kaynaklar İlişkisi Her İki kalemde de devamlı bir artış görülmektedir. Son yıl hariç öz kaynaklardaki artış kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklardaki artış üzerinde olmuştur. Bu durum her ne kadar finansman kaynakları içinde öz kaynakların yabancı kaynaklara göre fazla olduğu izlenimini yaratıyorsa da, mutlak rakamlar bunun tam aksini göstermektedir.

i. Brüt Satış Kârı- Faaliyet Giderleri İlişkisi Her İki kalemde de artış eğilimi görülmektedir. Fakat ilk iki yılda faaliyet giderleri brüt satış kârı artışının üzerindeyken, son iki yılda brüt satış kârındaki artış faaliyet giderlerindeki artışı geçmiştir.

2. Karışık Örnekler a. Stoklar-Net Satışlar İlişkisine Bir Örnek Örnekte her iki kalemde artış eğilimi göstermektedir. Fakat net satışların artışı hem stoklara göre daha yavaştır hem de onun altındadır. Bu işletmenin elde fazla stok bulundurduğu ve bunu satışlarıyla eritemediği anlamına gelir.

b. Dönen Varlıklar- K V Y K İlişkisine Bir Örnek Her iki kalemde artış eğilimi gösterirken, K V Y K ın 1991’den itibaren daha hızlı bir artışa sahip olduğu gözlenmektedir. Böyle bir durum, dönen varlıkların kısa vadeli borçları ödemeye yetmeyeceği ve dolayısıyla işletmenin yeni yeni borçlanmalara giderek borçları ödeme çabasına gireceği, fakat bununda bu olumsuz durumu daha da kötüye götüreceği anlamına gelir.

c. Yabancı Kaynaklar Toplamı-Öz Kaynaklar İlişkisine Bir Örnek Öz kaynaklar kalemi artış eğilimi gösterirken yabancı kaynaklar toplamının genelde azılış eğilimine sahip olduğu görülmektedir. Bu, işletme aktiflerinin daha çok öz kaynaklarla finanse edildiği, öz kaynakların alacaklılar için bir güvence oluşturduğu ve dolayısıyla işletmenin mali durumunun iyi olduğu anlamına gelir.