SUNUM

YÖNETİCİLERİN ESKİMESİ VE ESKİMEYE DİRENEN YÖNETİCİLER

GİRİŞ: Tarihte ne kadar önemli ise günümüzde de önemini korumaktadır. Yöneticilik bir sanattır. Tarihte ne kadar önemli ise günümüzde de önemini korumaktadır. Yöneticilik bir meziyettir.

Her iş ve meslek bir takım nitelikler ve donanımlar ister. Her mesleğin kendine has güçlükleri ve sorunları vardır. Her iş ve meslek bir takım nitelikler ve donanımlar ister.

Biz bu sunumda; eskimiş yöneticiden bahsetmeyeceğiz Biz bu sunumda; eskimiş yöneticiden bahsetmeyeceğiz. Çünkü; eskimiş yönetici: o göreve getirilmeden önce ya da getirildiği andan itibaren, yetersiz olan yöneticidir.

Gömleğin ilk düğmesi yanlış iliklenince, diğerleri de yanlış gider. C Gömleğin ilk düğmesi yanlış iliklenince, diğerleri de yanlış gider. C. BRUNO

Bu tür yöneticiye “yetersiz” ya da eskimiş yönetici diyoruz Bu tür yöneticiye “yetersiz” ya da eskimiş yönetici diyoruz. Bunlar bu sunumun dışındadır.

AMACIMIZ; Göreve atandığında yeterli olan bir yöneticinin, çeşitli nedenlerle ve zamanla yönetim etkinliğini ve yeterliliğini yitirmesine, başka bir ifade ile eskimeye uğrayabileceğine dikkat çekerek tedbirler almasına ve eskimeyen bir yönetici konumunu sağlamasına dikkat çekmektir.

ESKİMENİN NEDENLERİ: Kişisel nedenler Kurumsal nedenler Çevresel nedenler Diğer nedenler

1. Kişisel Nedenler: Yöneticinin kendi kişilik yapısından ya da fiziksel yapısından kaynaklanan nedenlerdir. a) Eskimişliğe elverişli ve eğimli bir kişilik yapısı taşıyan, kendini geliştiremeyen, yeniliklere ayak uyduramayan ve okumayan yöneticiler çabuk eskir. Aşırı duygusal veya alıngan, çok sinirli ve stresli, çok karamsar veya kötümser, aşırı tutkuları ve hırsları olan kişilerin yönetici olmaları halinde eskime sürecinin hızı, diğerlerine göre daha hızlı olabilir.

b) Çeşitli sağlık sorunları, çok çalışma, aşırı yorulma, stres, uykusuzluk, hareketsizlik ve iyi beslenmeme gibi nedenler, insanın fizik gücünü ve enerjisini tüketir ve eskitir. c) Yaşlanma: Fiziksel yaşlanmadan ziyade, beyinsel yaşlanma, bir yöneticiyi daha çabuk eskitmektedir. Okumayan, araştırmayan, proje üretmeyen ve vaziyeti idare eden yöneticiler, kendilerini genç zannetseler bile, gerçekte eskimiş yöneticiler sınıfına girmektedirler.

d) Duygusal zorlanma: Kötü alışkanlıklar, yöneticiyi ruhsal bir bunalıma sürükleyebilir. Aşırı iş ve görev düşkünlüğü, abartılı bir titizlik ve duyarlılık, özel yaşamla iş yaşamının birbirine karıştırılması ve diğer ruhsal sorunlar yöneticileri eskitir.

2. Kurumsal Nedenler: Yöneticinin görev yaptığı iş ortamı şartlarından kaynaklanan nedenlerdir. a) Aşırı ölçüde siyasallaşmış bir kurumda yöneticilik yapmak b) Yeteneklerinin göreviyle bağdaşmaması c) Kuruluşu ile ilgili yeterli danışmanlık hizmetinin kendisine verilememesi, yöneticinin eskime sürecini hızlandırır.

3. Çevresel Nedenler: Yöneticinin görev yaptığı kurumun dışından, aile ve arkadaş çevresinden ya da kamuoyundan kaynaklanan nedenlerdir. a) Hemen her yöneticiye çevreden birtakım baskı ve etkiler yapılmaya çalışılır. Bunlar, daha çok yöneticinin eş dost çevresi ile, ilişki içinde bulunduğu çevrelerdir. Yöneticilerin bu tür etkilere ve baskılara direnmesi beklenir. Ancak bazı yöneticilerin bu baskılara direnemedikleri ve hatalar yaptıkları görülmektedir.

Öte yandan bunlara direnen yöneticilerin de pek takdir gördüğü söylenemez. Her iki durum da yöneticiyi eskitir. b) Siyasal etkiler: Siyasal etkilere açık olan kurumlarda yöneticilik yapmak çok zordur. Siyasi güç odakları, yöneticileri etkileyerek, isteklerini gerçekleştirmeye çalışırlar. Bu baskılar kimi zaman tehdit ve şantaj şeklinde, kimi zaman da kayırma ve ödül şeklinde olabilir. Bu etkilere direnemeyen yöneticilerin eskimesi kaçınılmazdır.

4. Diğer Nedenler: Ülkenin genel yönetim sistemi Ekonomik sorunlar Geçim sıkıntısı Mesleki dayanışma eksikliği gibi nedenler de yöneticilerin eskimesinde etkili olabilir.

ESKİMİŞLİĞİN OLUMSUZ SONUÇLARI KARŞIMIZA NASIL BİR YÖNETİCİ TİPİ ÇIKARIR? Evet efendimcilik Böbürlenme Şekilcilik ve bahane üretme Boşvermişlik ve umursamazlık Fırsatı değerlendirenler

1. Evet Efendimcilik: Böyle yöneticiler, doğru-yanlış, haklı-haksız ayrımı yapmadan herkese “evet, haklısınız” gibi sözlerle hitap eder. Hiçbir şeye, hiçbir zaman karşı gelmez, itiraz etmezler. Bu tip yöneticiler, eskimiş yöneticiler sınıfına girdikleri halde sürekli gözde ve gündemde olmayı becermekte ve üstleri tarafından, yanlarında bulunulması arzulanan kişilerdir. Böyle davranış sonucunda yönetim çürür ve işe yaramaz hale gelir.

2. Böbürlenme: Tepeden kuşbakışı bakan, kendini hizmet eden değil, hizmet edilen olarak gören, aşırı güven duygusu içinde kasılan, kendisini efendi, başkalarını köle zanneden yöneticilerin hastalığıdır. Bu hastalığa yakalanan yöneticiler, eskimiş, fosilleşmiş yöneticilerdir. Bu hastalık önce beyni köreltip, sonra duyguları ve beyni felç ederek, gövdeyi içi boş bir ağaç kütüğüne dönüştürür.

3. Şekilcilik ve Bahane Üretme: Bu hastalığın belli başlı göstergeleri, her işi formalitelere hapsetmek, mevzuat hazretleri bahanesine sığınarak etliye sütlüye karışmamak, beceriksizliğine yasaları ve kuralları bahane ederek, tıpkı örümcek ağına yakalanmış kelebek gibi çaresiz ve kurumuş yöneticiler olup, eskime düzeyi çok yüksek olan tiplerdir.

4. Boşvermişlik ve Umursamazlık: Bunların ise iş üretmek, kurumu yüceltmek gibi bir dertleri yoktur. Dertsiz, gamsız, kedersiz, geniş yaradılışlı insanlardır. “Gelen ağam, giden paşam, gözlerimi kaparım, vazifemi yaparım” diyen tiplerdir.

5. Fırsatı Değerlendirenler: Bunlar, ellerine geçen her fırsatı kendileri adına değerlendirmeye çalışırlar ve her işten karşılık beklerler. Hediye ve ikramdan çok hoşlanırlar ve kendileriyle birlikte yakın çevrelerini ihya ederler. Sonuç olarak şunu söylemek mümkündür: Yöneticileri eskiten nedenler çoktur. Eskime sonucu çıkan belirtiler de o kadar çok ve çeşitlidir.

ESKİMEYEN YÖNETİCİ NASIL OLUR? Üretken yöneticiler Şeffaf yöneticiler İlkeli yöneticiler Simge yöneticiler

1. Üretken Yöneticiler: Bu sınıfa giren yöneticiler, boş durmayı, tembelliği ve iş bekletmeyi sevmezler. Titiz ve düzenlidirler. Tıpkı işleyen demir gibi ışıldar ve pas tutmazlar. İşini seven, proje üreten, her fırsatı kurumunun yararı için kullanan, tekeden süt sağan ya da sinekten yağ çıkaran tipte yöneticilerdir. Kolay kolay eskimezler. Sayıları çok az olmakla birlikte varlıklarını çeşitli kurumlarda görmek mümkündür.

2. Şeffaf Yöneticiler: Kişilik olarak özü sözü bir insanlar olup, bu kişilik özelliklerini yöneticiliklerine de yansıtırlar. Dürüst, düzgün ve şeffaf çalışırlar. Tıpkı her cepheden güneş alan ev gibidirler. Karanlık ve izbe yerleri ve işleri sevmezler.

3. İlkeli Yöneticiler: Görevlerine olan düşkünlükleri ve ilkelerine bağlılıkları, onları dirençli ve takdir edilen yöneticiler arasına sokmaya yeter. Çetin ceviz oldukları için onlarla uğraşmayı kimse göze alamaz.

4. Simge Yöneticiler: Kendini yetiştirmiş, mesleğinde yetkin, ülkesinin gerçeklerini iyi kavramış yöneticilerdir. Akıllı, bilinçli ve sorumluluk taşıyan yapıları nedeniyle kolay kolay eskimezler.

KONUMUZUN ÖZETİ: Yöneticilik zor ve yıpratıcı bir meslektir. Bu mesleğe has özel nitelikler gerektirir. Eğitim ve donanım gerektirir. Bunlar da yetmez. Kendini sürekli yenilemek, geliştirmek ve direnç kazanmak gerekir.

En başından yeterli donanıma ve niteliğe sahip olmadan yönetici olanlar, kısa sürede yıpranır, eskir ve başarısız olur. Kaybolup gitmeye mahkûmdurlar.

Öte yandan, başlangıçta yeterli olan bir yönetici, bu niteliğini geliştirmez ve rehavete kapılırsa kısa süre sonra o da eskir. Oysa eskime hastalığının bilincinde olan ve ona karşı gerekli donanım ve direnci kazanan yöneticiler, hem kolayca eskimez, hem de bulunduğu yerin hakkını fazlasıyla verir.

İSTESOB EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Her ülkenin, her kurumun ve her düzeyde işin, eskimeyen, eskimeye karşı direnen yöneticilere ihtiyacı vardır. Eskimeyen yöneticilerin çoğalması dileklerimizle saygılarımızı sunarız. İSTESOB EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

Hazırlamış olduğumuz sunumları www. istesob Hazırlamış olduğumuz sunumları www.istesob.org web adresinden “Eğitim Müdürlüğü” bölümüne girerek bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

TEŞEKKÜR EDERİZ İSTESOB EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Müdürü: Metin İÇTEM Eğitim Müd. Asistanı: Ahmet Z. GÜNDOĞDU