Stj.Dr. Nisanur Aksu

Günümüzün popüler mottosu, “Yürekten iste; gerçek olsun”; “Bırakmak istiyorum ama bırakamıyorum” klişesi ile tezahür eden zorlukları nedeniyle, maalesef çoğu zaman sigara içicilerin yaşam felsefesi dahilinde yer bulamamaktadır. Çünkü bırakmak isteyen ile bırakamayan iki ayrı tarafın, çok derinlerdeki amansız mücadelesi söz konusudur işin özünde… Beynin ödül merkezi olarak bilinen ve bağımlılık mekanizması ile ilişkili Nucleus Accumbens’in; birçok ilkel memeli hayvanda gıda bulma, tehlikeyi sezme ve kendini savunma gibi, hayati öneme sahip davranışları düzenleyen limbik sisteme dahil edilmiş olması bile, bağımlılığın ne kadar hayati bir derinlikte, canlı olmanın ne kadar özünde yer aldığının resmidir aslında…

Sigara bırakma yardımı veren ya da bizzat kendisi sigara bırakma sürecini yaşamış olan her hekimin bildiği üzere; yoksunluk sendromunun bırakma sürecinde giderilmesi için kullanılan farmakolojik ajanların hiçbiri, tek başlarına, bırakma döneminde beklenen başarıyı getirmemektedir ve getiremez. Çünkü sigara içiciliği, kompulsif bir davranış olması nedeniyle, davranış değişikliği müdahalesini de gerektiren köklü bir alışkanlıktır aynı zamanda….

Sigarayı terk etme programının önemli bir kısmı bırakılan gün sonrası için düzenlenen planlı ziyaretlerdir. Terk edilen günü izleyen 1,2,4,8 ve 12. haftalar ve 6 ve 12. aylar

Zaman zaman eski-sigara içiciler ilk bıraktıkları günlerden daha yoğun olarak tekrar sigara içmek isteyebilir. Bu duygu kişi için çok rahatsız edicidir ve rölaps görülebilir. Sigara içenlere bu duygunun sıklıkla yaşandığı anlatılmalı ve bırakmaya yönelik motivasyonları üzerinde tekrar düşünmeleri önerilmelidir. Bu aşamada ödüllendirici uygulamalar olumsuz duygu ile başedebilmenin faydalı bir yolu olabilir.

Bazen, sigarayı bırakan kişi uzun süre çekilme semptomları yaşayabilir. Sigara içen kişinin semptomlar, süresi, yoğunluğu ve evrimini hakkında bilgi sahibi olması onun içmemeye devam edebilmesine yardımcı olacaktır.

Sigara içici özel durumlarda (sosyal durumlar, yemek ve içkili ortamlar, arkadaş toplantıları) sadece bir sigara içecek güveni kendisinde hissedebilir. Bu “masum sigara” sıklıkla hemen tekrar sigaraya başlamanın nedeni olabilmektedir. Hekim hastasına tekrar sigara içmenin, tek bir nefes çekmenin bile sigara isteğini uyandıracağını, bırakmayı daha zor hale getireceğini ve rölaps riskinin çok yüksek olduğunu açıkça anlatmalıdır. Sigara içen kişi tek bir ihlalin genellikle başarısızlık getireceğini bilmelidir

Bağımlılığı nedeniyle yeterli tedaviyi gördükten sonraki 2- 3 hafta içinde her gün sigara içen kişiler başarısız kabul edilmelidir. Bu kişilere tedavi yaklaşımı şöyle olmalıdır; Hekim hastasını ciddi bir bırakma girişiminde bulunduğu için kutlamalıdır Başarısız olunmasına rağmen sigara içen kişiye başka girişimlerde kullanabileceği becerileri öğrendiğini anlatmalıdır Hekim başarısız olan içiciyi 2-3 ay içinde bir başka ciddi girişimde bulunmak üzere cesaretlendirmelidir

“Alışkanlıkların zincirleri, kırılamaz hale gelene dek hissedilemeyecek kadar hafiftir”