KOMPOZİSYON Resimde kompozisyonun manası asrın ikinci çeyreği içinde daha genişlemiştir. Eskiden, kompozisyon kelimesi, içinde figür bulunan resimlere denilirdi. Şimdi ise, kompozisyondan anlayacağımız, resmin bünyesinde bulunan unsurların düzeni anlamındadır.
Resimde Kompozisyon İlkeleri GÖRSEL RİTM ZITLIK EGEMEN NOKTA / ODAK NOKTASI HAREKET PERSPEKTİF AÇIK KOYU BOŞLUK DOLULUK DENGE BİRLİK BÜTÜNLÜK DOKU EKONOMİ:
GÖRSEL RİTM : Ritm, bir sanat yapıtıyla aramızda psiko-fizyolojik anlaşma yaratmak için yinelenen devinimler düzenidir. Devinim ikiye ayrılır. Doğal devinim ( Örneğin, yontunun devinimi) Plastik devinim ( kitlelerin üç boyutla bir yüzeyde yarattığı ışık – gölge kontrastlarından doğar ) Ritm çeşitli yönlerinde, çeşitli büyüklükte, yinelenen dominant devinimlerin birbiriyle kontrast uyuşumudur. Bir yapıtta çoğunlukta olan devinimlere dominant devinim denir.
ZITLIK : ( Karşıtlık, çelişki ) Evrende her şey karşıtlıklar dengesi içindedir. Resimde de böyledir. Ölçü zıtlığı, aralık zıtlığı, renk zıtlığı, doku zıtlığı, üslup zıtlıkları, ilgi topladığı ve canlılık yarattığı için önemlidir.
EGEMEN NOKTA / ODAK NOKTASI : Bir kompozisyonda kullanılan ögeler birbiriyle karşılaştırıldıklarından genelde bir denge hissedilmiştir. Denge simetrik, asimetrik denge olarak iki türlüdür. Örneğin, insan vücudu simetriktir. Asimetrik denge, farklı görsel ağırlıktaki ve çekicilikteki ögelerin düzenlenmesiyle oluşturulur.
HAREKET: Resim, bir şekilde temanın odak noktasıdır. Seyirciye vermek istediğimiz mesajı taşıyan nesnelerin fonksiyon birliğinin bulunduğu yerdir. Yani resmin ana eksenidir. Genellikle resim, soldan ve aşağıdan başlar. Resmin ana ekseni de sol ve alt taraflarda oluşur. Ama bu bir kural değildir. Bu ana ekseni, seyircinin dikkatini yoğunlaştırmak için koyu ve açıklar kullanarak oluşturmalıyız.
PERSPEKTİF: Derinlik de diyebiliriz. Renk ve çizgi perspektifi olarak ele almalıyız. Perspektif, aynı düzlem üzerinde bulunan nesnelerin bakış noktasına olan uzaklığına göre: gerçek boyutluluk ve gerçek renklerinden daha büyük, daha koyu, daha küçüak ve daha açık görünmesidir.
AÇIK KOYU: Değerlerin derecelendirmesidir. Koyu ve açığa giden değerler sonsuzdur. Nesne hangi renkte olursa olsun, mutlaka üzerinde koyu ve açık tonlar vardır. Koyu ve açık tonların resmimize katkıları fazladır. BOŞLUK DOLULUK: Resimde boşluk ve doluluğu birbirine göre dengelenmelidir. DENGE: Resimde figürlerin birbiriyle ilişkisi ve yer çekimiyle bağlantısıdır. BİRLİK BÜTÜNLÜK: Figürlerin birbiriyle iletişimi ve etki- tepki uyumuna denir. Uyumsuzluklarda uyumu denemek mümkündür.
DOKU: Her nesnenin kendine ait özelliği ve fonksiyonu yani nesnenin kendine özgü doğal eylemi vardır. Resmin seyirciye çok yakın olduğu yerde kullanılan nesne veya figürlerle onların fonksiyonu ve dokusunu açığa çıkartmalıyız. Estetik görünümü ve iyi bir kompozisyon kurgusu olsada uzaktaki figürün dokusal özelliklerine girmeyiz. Sadece hareketi verir belirgin özellikleri çizeriz. EKONOMİ: Sade ve öz anlatım diyebileceğimiz resimdeki ekonomi unsuru; yaptığımız resimlerle şiir gibi verilmek istenen mesajın en etkili ve en kısa yoldan anlatımıdır. Görüldüğü üzere resimde kullanmaya çalıştığınız bütün kurallar, bir bütünün parçaları şeklinde olup, hepsi içerik olarak aynı olsalar bile, birbirini tamamlayan unsurlardır.