YAĞ BİTKİLERİNDE DESTEKLEME POLİTİKALRININ DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI

KÜRESEL YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER ÜRETİMİ Milyon Ton 2017/2018 Tahmin 2018/2019 Projeksiyon Üretim 552.8 575.3 Milyon Ton 2017/2018 Tahmin Soya 362.7 Kolza 65.3 Ayçiçeği 51.3 Pamuk 43.5 Yerfıstığı 30.1 2018/2019 Projeksiyonu: 23.5 Milyon Ton artış beklenmektedir.

Palm Yağı Uzakdoğu ülkelerinde ağırlıktadır.

ÜLKEMİZDE YAĞ BİTKİLERİ ÜRETİMİ Bin Ton 2017/2018 Tahmin 2018/2019 Projeksiyon Üretim 3.635 3.937 Bin Ton 2017 Yılı Kesin *2018 Yılı Tahmin Soya 140 Kolza 60 120 Ayçiçeği 1.800 1.951 Pamuk (Çiğit) 1.470 1.560 Yerfıstığı 165 166 * 2018 Yılı TÜİK 1. Tahmin

ÜLKEMİZDE YAĞ BİTKİLERİ ÜRETİMİNDE YAŞANAN DEĞİŞİM ÜRÜNLER (Ton) 2002 2012 2014 2016   2017 2018* % Değişim 2002/17 2016/17 Yağlık Ayçiçeği 850.000 1.200.000 1.480.000 1.500.000 1.800.000 1.951.827 111,76 20,0 Pamuk (Çiğit) 1.457.122 1.373.440 1.391.200 1.260.000 1.470.000 1.560.000 0,8 16,7 Soya 75.000 122.114 150.000 165.000 140.000 86,7 -15,2 Yerfıstığı 90.000 141.263 123.600 164.186 165.330 166.383 83,6 0,7 Kanola 1.500 110.000 125.000 60.000 120.000 3900 -52,0 Aspir 25 19.945 62.000 58.000 50.000 45.000 199,900 -13,7 Susam 22.000 16.221 17.716 19.521 18.410 18.296 -16,31 -5,7 Diğer** 19.180 3.861 16.224 18.206 15.245 33.452 -20,5 -16,2 Toplam 2.514.827 2.968.361 3.350.740 3.309.913 3.718.985 4.034.958 47,8 12,4 TÜİK 2017 verilerine göre ülkemizde toplamda 9.251.704 da alanda , 3.883.370 ton yağlı tohumlu bitki üretilmektedir. Kaynak : TUİK, 2018* TÜİK tahmini TÜİK 2017 verilerine göre ülkemizde toplamda 9.2 milyon da alanda , 3.9 milyon ton yağlı tohumlu bitki üretilmektedir.

2016 YILI BİTKİSEL YAĞ ARZ/TALEP DENGE TABLOSU

ÜLKEMİZİN YAĞ BİTKİLERİ İTHALAT MİKTARI (Ton) ÜRÜNLER 2002 2003 2015 2016 2017 2018* Y. Ayçiçeği 129.108 540.852 340.326 382.329 640.442 585.889 Pamuk(çiğit)** - 31 8 38 368 Soya 612.497 831.454 2.254.996 2.175.392 2.340.974 1.914.543 Yer fıstığı 54 288 23.479 8.502 9.185 5.634 Kolza 17 249.213 238.970 29.503 16.977 Aspir 86.477 118.347 91.075 42.815 Susam 70.320 66.098 126.384 137.011 145.812 Kaynak : TUİK, 2018* TÜİK tahmini ,GTİP** Pamuk Tohumu, 120721,120729

ÜLKEMİZDE ÖNEMLİ İTHALATA KONU YAĞ BİTKİLERİ (Ton)

ÜLKEMİZİN YAĞ BİTKİLERİ İTHALAT DEĞERİ (Bin $) ÜRÜNLER 2002 2003 2015 2016 2017 2018* Y. Ayçiçeği 42.008 153.335 237.984 263.005 356.471 262.607 Pamuk(çiğit)** - 126 40 145 600 Soya 139.614 226.525 968.176 885.301 947.920 822.021 Yer fıstığı 34 237 58.710 21.484 23.405 9.914 Kanola 83 56 115.316 106.635 28.426 8.029 Aspir 27.718 36.433 39.349 9.742 Susam 33.670 43.121 219.182 235.860 243.862 132.596 Kaynak : TUİK, 2018* TÜİK tahmini ,GTİP** Pamuk Tohumu, 120721,120729

ÜLKEMİZİN YAĞ BİTKİLERİ İHRACAT MİKTARI (Ton) ÜRÜNLER 2002 2003 2015 2016 2017 2018* Y. Ayçiçeği 2.319 4.269 30.618 47.498 57.328 24.777 Pamuk(çiğit)** - 966 1.413 2.833 2.964 Soya 166 12.013 185.776 81.547 1.385 Yer fıstığı 83 327 105 443 650 303 Kanola 1 1.049 280 5 Aspir 3.519 2.904 291 112 Susam 3.913 4.177 3.035 5.737 7.048 6.120 Kaynak : TUİK, 2018* TÜİK tahmini ,GTİP** Pamuk Tohumu, 120721,120729

ÜLKEMİZDE ÖNEMLİ İHRACATA KONU YAĞ BİTKİLERİ (Ton)

ÜLKEMİZİN YAĞ BİTKİLERİ İHRACAT DEĞERİ (Bin $) ÜRÜNLER 2002 2003 2015 2016 2017 2018* Y. Ayçiçeği 3.713 8.406 76.339 120.415 138.035 69.499 Pamuk(çiğit)** - 2.280 3.778 7.453 7.892 Soya 40 7.129 108.362 44.854 891 Yer fıstığı 91 294 362 941 1.634 766 Kanola 0,918 636 183 4 Aspir 1.772 1.350 229 59 Susam 4.460 5.136 9.028 13.490 15.719 11.350 Kaynak : TUİK, 2018* TÜİK tahmini ,GTİP** Pamuk Tohumu, 120721,120729

YAĞLI TOHUM VE TÜREVLERİ İTHALATI (BİN TON) YILLAR İTİBARİYLE YAĞLI TOHUM VE TÜREVLERİ İTHALATI (BİN TON) 2007 2009 2011 2013 2015 2016 Yağlı Tohum 2.095 1.723 2.322 2.012 3.041 3.164 Ham Yağ 794 932 1.046 1.391 1.542 1.482 Küspe 727 1.301 1.368 1.584 Toplam 3.683 3.382 4.669 5.126 5.951 6.230

YILLAR İTİBARİYLE YAĞLI TOHUM VE TÜREVLERİ İTHALATI (BİN TON)

YILLAR İTİBARİYLE YAĞLI TOHUM VE TÜREVLERİ İTHALATI (MİLYON DOLAR) 2007 2009 2011 2013 2015 2016 Yağlı Tohum 874 910 1.358 1.245 1.417 1.401 Ham yağ 648 944 1.338 1.602 1.663 1.509 Küspe 171 204 426 808 420 444 TOPLAM 1.693 2.058 3.122 3.655 3.500 3.435

YILLAR İTİBARİYLE YAĞLI TOHUM VE TÜREVLERİ İTHALATI (MİLYON DOLAR)

YAĞ BİTKİLERİNDE YETERLİLİK YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER YETERLİLİK ORANALARI YAĞLIK AYÇİÇEĞİ 64,0 PAMUK(ÇİĞİT) 101,0 SOYA 7,1 KANOLA 76,9

YAĞ BİTKİLERİ DESTEKLEME POLİTİKASI TÜİK verilerine göre; 2002 yılında 2,5 milyon ton olan yağlı tohumlar üretimi % 45,5 oranında artarak 3,7 milyon ton’ a yükselmiştir. 2018 TÜİK 1. tahminlerine göre 4 milyon ton üretim öngörülmektedir. Bakanlığımızca, uygulanan destekleme politikaları ile yıllar itibari ile yağlı tohumlu bitkiler üretiminde buna bağlı olarak sanayisinde ciddi artışlar olmuştur. Ülkemizde yağlı tohum üreticisinin daha geniş alanda üretim yapabilmesi ve dışa bağımlılığın azalması için üreticimizin desteklemesine bütçe imkanları çerçevesinde devam edilmektedir.

YAĞ BİTKİLERİ DESTEKLEME POLİTİKASI DESTEK ADI BAŞLAMA YILI KÜTLÜ PAMUK PRİM 1993 YAĞLIK AYÇİÇEĞİ PRİM 1999 SOYA FASULYESİ PRİM KANOLA PRİM 2000 ASPİR PRİM 2006 - Kütlü Pamuk, 1993 yılında 3.000 TL/kg, 2018 Yılında 80 Krş/kg -Yağlık Ayçiçeği, 1999 Yılında 5 TL/kg, 2018 Yılında 40 Krş/ kg -Soya Fasulyesi Prim, 1999 Yılında 8 TL/kg, 2018 Yılında 60 Krş/kg -Kanola, 2000 Yılında, 8 TL/kg, 2018 Yılında 50 Krş/kg -Aspir, 2006 Yılında , 22 Krş/kg, 2018 Yılında 55 Krş/ kg

YAĞ BİTKİLERİ DESTEKLEME POLİTİKASI 2018 yılında yağ bitkilerinde 2018/11460 sayılı Bakanlar Kurulu Kararınca; Havza Bazlı Fark Ödemesi Desteği Mazot ve Gübre desteği Yurt içi sertifikalı tohumluk desteği: Yurt içi sertifikalı tohumluk üretim desteği Organik tarım desteği

YAĞ BİTKİLERİ GENEL SORUNLARI Girdi maliyetlerinin (sulama, tohumluk v.b) yüksek olması Fark ödemesi desteği birim miktarının üreticiler tarafından yeterli görülmemesi, Üst üste aynı araziye ekim/münavebenin uygulanmaması Hasat, taşıma, depolama ve kurutma işlemlerinde yetersiz kapasite, özensiz ve bilgisiz kullanımlar nedeniyle kalite kayıpları oluşması. Tüketici ile üretici arasındaki aracılardan kaynaklanan fiyat artışı Arz açığının olması , üretimin tüketimi karşılamaması Finans ihtiyacı ve depolama kısıtları nedeniyle üreticilerin ürünlerini, fiyatların düşük olduğu hasat döneminde satmak zorunda kalmaları. Yağ bitkileri ürünleri taklit ve tağşişe konu olmakta,

DEĞERLENDİRME Ülkemizde yağlı tohumlu bitkiler grubunda yer alan ürünlerde arz açığı nedeniyle net ithalatçı konumundayız, Hammadde üretiminin yetersiz olması nedeniyle gerek hammadde gerekse ham yağ ithalatı yapılmakta, Üreticilerimiz sertifikalı tohumluk kullanarak sanayicilerimizin kaliteli hammadde ihtiyacını karşılamalı, Mevcut işlenebilir tarım alanlarımızın rasyonel kullanımını sağlayarak bu alanlardan maksimum verimi elde etmeliyiz, Gerek üreticilerimizin gerekse özel sektörün tarıma olan ilgisini artırmak için yeni projeler ve uygulamaları hayata geçiriyoruz. (Hazine arazilerinin kiralanması, NAD projesi vb) Son günlerde döviz kurunda meydana gelen dalgalanma nedeni ile üreticimizin ve sanayicimizin maliyetlerini düşürmek için tedbirler alıyoruz, (Bakanlığımız ve Ticaret Bakanlığınca)

TEŞEKKÜRLER… TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Şevket TEKİN Genel Müdür Yardımcısı TEŞEKKÜRLER…