Abbasi DEVLETİ’NİN ERKEN DÖNEMİ I

1. Siyasî Erki Güçlendirme Politikaları Devletin merkezini Suriye’den Irak’a taşımak. Haşimiyye-Enbâr- Bağdat (145/762 yılında inşaati başlıyor ve 4 yılda tamamlanıyor.) Bağdat: Yaygın kanaate göre kelime Farsça "Tanrı'nın ihsanı veya armağanı“anlamına gelmektedir. Halife Mansur kurduğu bu şehre. Kur'an’da yer alan (el-En 'am, 6/ 127 ; Yunus, 10 / 25) "cennet" manasında kullanılan darüsselam kelimesinden ilham alarak Medinetüsselam adını verdi.

Halifelerin otoritelerini mutlaklaştırması. Ebu Seleme’nin öldürülmesi ( Recep 132/ Şubat –Mart 750) Seffâh’ın aile fertlerini yönetime getirmesi. Mansûr’un Ebu Müslim’i öldürtmesi (137/755) Mehdi döneminde Alioğullarına karşı yumuşak politika güdülmesi.

2. İranlı unsurun yönetime etkin katılımı:Bermekî ailesi Halid b. Bermek Yahya b. Halid ve iki oğlu Fazl ve Ca’fer. Harûrürreşîd’in Yahya b. Halid’i geniş yetkilerle vezir tayin etmesi. 3. Emin ile Me’mun’un iktidar mücadelesi. 4. Veliahtlik geleneğinde dönüşüm. Ali er- Rıza’nın veliaht tayin edilmesi (201/817).

5. Yönetime karşı ayaklanmalar İlk muhalefet Suriye ve Cezire’deki Araplardan. Kınnesrin yöresinde Ebü’l-Verd liderliğinde. Grup Muaviye’nin akrabalarından Ebû Muhammed es- Süfyanî’yi halife adayı gösterir. İsyan 134/751’de bastırılır. Horasan yöresi isyanları:ilk başkaldırı Nişabur’un köylerinden dihkan sınıfından bir mecusi olan Sunbaz’dan geldi.137/755’de öldürüldü. Nedeni: Ebu Müslim’in intikamını alma,eski İran dinlerini canlandırma, Arapları kovma, Kabe’yi yağmalama isteği.

İshak et-Türkî- Maveraünnehir bölgesinde 137/755 son aylarında. Nedeni: Ebu Müslim’in intikamını alma, Mecusiliği yeniden canlandırma, adalet ve eşitliğin kurulması. Ebu Müslim’in ölmediğini, Rey dağlarında yaşadığını ve yeniden döneceğini iddia ediyor. 140/757 ‘de öldürülüyor.

Üstazsis. Badegis’te ayaklanıyor. (150/767) Eski bir Zerdüştî. Peygamberlik iddiası var. 151/768’de Bağdat’a getirilerek öldürülüyor. Ravendiye:141/758 yılında Haşimiyye’ye gelerek halife Mansur’un hayatını tehditle başbaşa bırakan grup. Mansur’un ilah olduğunu iddia ediyor. Mukanna: Belh’li.Mehdi döneminde isyan ediyor. Önce peygamberlik sonra ilahlık iddiası var. Ebu Müslim’in ruhunun kendisine geçtiğini iddia ediyor.159/775 ‘de isyan ediyor.163/779’da etrafı çevrilince intihar ediyor.

Babek isyanı: 201/816 ‘da Azerbeycan Bez’de isyan ediyor Babek isyanı: 201/816 ‘da Azerbeycan Bez’de isyan ediyor. Hurremi fikirleri savunuyor. Ancak Mu’tasım döneminde isyan bastırılabiliyor. (223/838) Afşin tarafından Bağdat’a getirilerek halifenin huzurunda idam ediliyor. Alioğullarının isyanları: Muhammed b. Abdullah ve kardeşi İbrahim. (Mansur dönemi) Halife Hadi döneminde Hüseyin b. Ali. Fah denilen yerde öldürülür. (169/786)

Me’mun döneminde Muhammed b. İbrahim ve Muhammed b. Ca’fer’in isyanları. Haricilerin isyanları: Kuzey Afrika’da Ebu’l- Hattab liderliğinde isyan.