Ayçiçeği Tohumu Standardı

Konu ve Kapsamı Bu standard tohumluk dışında tüketime sunulan ayçiçeği tohumunun tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, muayenesine, piyasaya sunuş şekline ve denetleme esaslarına ilişkindir. Tohumluk olduğu bildirilenler ile fiziksel ya da kimyasal bir işlem görmüş bulunan veya miktarı 5 kg’a kadar olan ayçiçeği tohumları bu standardın dışındadır.

Tarifler Bu standard tohumluk dışında tüketime sunulan ayçiçeği tohumunun tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, muayenesine, piyasaya sunuş şekline ve denetleme esaslarına ilişkindir. Tohumluk olduğu bildirilenler ile fiziksel ya da kimyasal bir işlem görmüş bulunan veya miktarı 5 kg’a kadar olan ayçiçeği tohumları bu standardın dışındadır. Ayçiçeği Tohumu: Çan çiçekliler (Campanulatae) takımı, toplu çiçekliler (Compositae) familyasından, Helianthus annuus L. Türüne giren bitkilerin tohumlarına denilir. Yabancı madde: Ayçiçeği tohumları arasında bulunan, ayçiçeği tohumundan başka her çeşit maddelere (kum, taş, toprak, kabuk, bitkisel parçalar-sap, yaprak parçaları, yabancı ot tohumları v.s.), yabancı madde denir. Bozuk tane: uzun süre depolamadan dolayı, yağ asitlerinin bozulmasıyla acılaşmış, nem almış, küflenmiş, çürümüş, böcek yenikli, filizlenmiş, kızışmış, donuk renkli, yapışkan-tutuk ayçiçeği tohumlarına bozuk tane denir. Boş tane: İç tutmamış(döllenme olmamış) olan ayçiçeği tohumlarıdır.

Sınıflandırma ve Özellikler Ayçiçeği tohumları aralarında bulunan yabancı madde ve boş tane miktarına göre 2 tipe ayrılır. 1.tip: Taneler dolgun (tane içi ile kabuğu arasında boşluk bulunmayan), renkleri homojen, kabukları ince, Çizelge 9’daki özellikleri taşıyan ayçiçeği tohumlarıdır. 2. Tip: Özellikleri yönünde !. tipe girmeyen fakat, Çizelge 9’daki hükümlere uygun, ayçiçeği tohumları bu tipe girer.

Tipler arasında karışma oranı%10’u geçemez. Ayçiçeği Tohumlarının Tipi Ağırlıkça(en çok) Nem % Yabancı Madde Bozuk Tane % (Böcekli Hariç) Boş Tane 1. Tip 8 2 0.5 2. Tip 9 3 1 Tipler arasında karışma oranı%10’u geçemez.

Özellikler Ayçiçeği Tohumları dolgun içli, sağlam, temiz ve bozulmamış omalı, kendi tad ve kokusunda bulunmalıdır. Her tipteki ayçiçeği tohumlarında bulunabilecek en çok; su, yabancı madde, bozuk ve boş tane miktarları Çizelge )’da verilmiştir. Ürün Yılı Ayçiçeği tohumlarının üretildiği yıl ile belirtilir.(19 yılı ürünü gibi). Önceki yıllardan kalan ayçiçeği tohumları eski yıl ürünü sayılır; eski ve yeni yıl ürünleri birbirleri ile karıştırılmaz. Eski yıl ürünü; tohum kabuğu renginde solma, tohum içinde buruşup küçülme, tanede unlaşma, tadda bozulma ve acılaşma ile belli olur. Piyasaya Arz Ambalaj Ayçiçeği tohumları 60-70 kg’lık sağlam, yamasız, kokusuz ve temiz pamuklu bez veya alıcının isteğine uygun ambalajlara konulur. Çuval ağızlarının nasıl dikileceği ve mühürleneceği aşağıda gösterilmiştir. Çuvalın ortasından geçirilen sicim her iki uca doğru bir gider gelir ve ortada yine iki uç birlikte kurşun mühüre geçirilir ve mühür pensi ile mühürlenir.  İşaretleme Ayçiçeği tohumlarının konulduğu ambalajlar üzerinde ve bunlara ait beyannamelerde aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır. Bu bilgi ve işaretler ambalajlar üzerine siyah renkte ve sabit bir boya veya mürekkeple yazılmalı veya damga ile basılmalıdır. Bu bilgiler dayanıklı karton etiketlere basılıp, çuvallı mallara sağlam bir şekilde bağlanmalıdır.

Muayeneler Piyasaya arz olunan ayçiçeği tohumlarının muayeneleri dış satımda mal sahibi veya yasal temsilcinin vereceği beyannameler üzerine yapılır. İç piyasada ise, gerektikçe numune alınarak muayeneler yapılabilir. Numune Alma Parti içerisinden rastgele sayıca ve 2’den az olmamak üzere, %1 oranında ambalaj ayrılır. Ayrılan ambalajların alt, orta ve üst kısımlarından sonda ile veya ambalaj boşaltılıp muhtelif yerlerinden alınacak ilk numuneler karıştırılarak 1’er kg kadar iki takım temsili laboratuvar numunesi alınır. Muayenelerin Yapılışı Ambalajlar, gözle incelenerek, elle kontrol edilerek ve içindeki mal görülmek, koklanmak, tadılmak, ellenmek ve gerekirse laboratuvarlara gönderilip TS 324 (Küspelerin Analiz Metodu)’e göre analizleri yaptırılmak suretiyle muayene edilirler. Muayenelerde 1 kg’lık örnekler üzerinde; Nem tayini, Yabancı madde tayini, Bozuk tane oranı tayini, Boş tane oranı tayini yapılarak, sonuçların çizelge 9 ile uygunlukları kontrol edilir.

Çeşitli hükümler Ayçiçeği tohumları, işleme yerlerinde (yağ fabrika ve yağhanelerinde), depolarda ve taşıtlarda fena kokulu, nemli ve tadlarına ve diğer özelliklerine etki yapacak maddelerle bir arada bulundurulamaz. Ayçiçeği tohumlarının bulunduğu ambalajlar kuru zemin ve tahta ızgara üzerine, etraflarında serbestçe gezilebilecek ve aynı zamanda iyi hava alabilecek durumda istiflenmelidir. Ambalajlar üstüste en çok sekiz sıra olarak konulmalı ve istifler yağışlara karşı korunmalıdır.