Antenatal Takip Op.Dr.Özlen Emekçi ÖZAY Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum

Antenatal takibin amacı: Mümkün olduğunca gebeliğin unkomplike bir şekilde devamını sağlamak Canlı ve sağlıklı bir bebeğin doğumuyla gebeliği sona erdirmek

Gebelik her ne kadar fizyolojik bir olay olarak kabul edilse de anne veya fetus morbiditesi % 5-20 arasında değişebilir

Prenatal takip ne zaman başlamalıdır?

İdeal olan; gebe kalmayı planlayan bir bayanın, gebelik öncesinde bu amaçla değerlendirilmesidir

GEBELİĞİN TAKİBİ Annede sistemik hastalık varlığı Obstetrik öykü Gebelik haftasının saptanması Rutin serolojik, hematolojik ve biokimyasal testler Detaylı fetal ultrasonografi Doğum öncesi fetal iyilik halinin değerlendirilmesi Genel öneriler

Gebelik haftası hesaplanması  Naegele kuralı Gebelik SAT itibaren 280 gün (40 hafta) MDT = Gün + 7; Ay – 3 ; Yıl + 1 Örnek SAT: 10. 6. 2007 SAT: 28. 6. 2007 MDT: (10 + 7). (6 – 3). (2007+1) MDT: (28 + 7). (6 – 2). (2004 + 1) MDT: 17. 3. 2008 MDT: 5. 4. 2008

Gebelik haftası hesaplanması Primipar 20. hafta Multipar 16. hafta  Fetal hareket  Fundus - Pubis yüksekliği  Ultrasonografi

Fundus – Pubis yüksekliği

Fundus - Pubis yüksekliği 18-32 haftalar arası gebelik haftası ± 3 cm FP mesafesi büyük ○ polihidramnios ○ makrozomi ○ çoğul gebelik ○ yanlış GH FP mesafesi küçük ○ oligohidramnios ○ IUGG

Rutin Laboratuvar Testleri Kan grubu; Rh; gerekirse İndirect Coombs Hbg, Htc, PLT, Gerekirse Hb Elektroforezi İdrar kültürü, Tam idrar tahlili (TİT) Toxoplasma Others Rubella CMV Herpes (TORCH) Rubella IgG, Sifiliz (VDRL), HBsAg, HCV??, HIV?? Kombine test (NT+free - hCG-PAPPA) Üçlü test (MS-AFP, Estriol, -hCG) GDM Taraması: GCT gerekirse OGTT Pap smear Rutin Laboratuvar Testleri

Rutin testler ve takip sıklığı Zaman Test Hgb veya Htc TİT, idrar kültürü Kan grubu, Rh; indr. Coombs Rubella IgG, Sifiliz USG PAP smear HBsAg İlk başvuru (Mümkün olan en erken zaman) Ultrasonografi; NT testi, Kombine test, CVS 11-14 16-18 Üçlü test , MS-AFP, Amniosentez 24-28 GDM taraması (50 g ile) İndr. Coombs tekrarı Anti-D 28 Ultrasonografi, NST Hbg veya Htc tekrarı 32-36

Antenatal takip sıklığı 12. Hafta (Rutin kan, idrar); NT 16-18 Üçlü test, ultrasonografi 26-28. Hafta GDM tarama 32 ve 36 hafta 38, 39, 40, 41 41+3, 41+6 1 2 4 TOPLAM 11 (-%30)

Antenatal takip sıklığı 32. Haftaya kadar ayda bir 32-36 hafta arası 2 haftada bir 36. Haftadan sonra her hafta 41. Haftadan sonra 3 günde bir 8 2 5 TOPLAM 17

İlk muayene Tam sistemik muayene (KB, kilo) Hikayede; USG Kaçıncı gebelik? Daha önce riskli gebelik var mı? Gebelik haftasının ne olduğu? Tahmini doğum tarihi USG Gerekli Rutin Tetkikler Bilgilendirme ve Öneriler

Testlerin Yorumlanması

İdrar analizi Tam İdrar tetkiki: 7-8 lökosit>piyüri, otomatik sayaçlarda akıntı??, idrarda protein, glukoz, keton, nitrit, lökosit esteraz vb kültür (>100.000 koloni), Asemptomatik bakteriüri pyelonefrite ve erken doğuma neden olabilir. Uygun antibiyotik başlanmalıdır.

Anemi Taraması Normal gebelikte plazma hacmi % 50 oranında artarken RBC hacmi %20-30 oranında artar. Bu fizyolojik değişim dilüsyonel anemiye neden olur Dilüsyonel anemide MCV, MCHC değişmez Gebelik yaşı ile değişim göstermekteyse de ortalama Hg değeri 11-12 g/dl’dir.

Anemi Taraması Tüm gebe kadınlardan ilk antenatal muayenede Hg değeri istenmelidir.

Anemi Taraması 1. trimester ve 3.trimesterde Hgb < 11 g/dl’den ve 2.trimesterda <10.5 g/dl ise 30 mg/gün elementel demir verilmesi uygundur.

Kan grubu Rh(-) annenin, eşi Rh(+) kan grubundan ise kan uyuşmazlığından bahsedilir. İndirekt coombs testi yapılır.Takibe alınır. Rh uyuşmazlığı

28.haftada İ.Coombs (-) ise anti D immünglobulin yapılabilir (300mcg). Doğumdan sonra Rh (+) çocuğu olan anneye 72 saat içinde Rhogam yapılabilir.(300mcg). Rh uyuşmazlığı

Kombine Test 11-14 hft arası NT ölçümü free - hCG ve PAPP-A düzeyleri Down S’da hCG yüksek PAPP-A düşük bulunur DS olgularının % 85’ini yakalar Kombine Test

Üçlü tarama 16-20 hft arası Anne yaşı BPD ölçümü MS-AFP, Estriol, -hCG Üçlü tarama

Üçlü tarama Ayrıca nöral tüp defekti taramasına da yardımcıdır. NTD; AFP yüksek çıkar. Down sendromunda; AFP ve E3 düşük, HCG ise yüksek bulunur Üçlü testte Down S. %60 yakını yakalanır. (%5 yalancı +)

USG İlk trimester: gestasyonel yaş, sayı, ektopik gebelik, FKA 11-14.haftalarda down s. için ense kalınlığı (~3mm) ve nazal kemik incelemesi 20-24 hf.da yapısal anomali araştırılması için USG ile tarama yapılır

Amniosentez ve korion villüs biyopsisi Riski yüksek gebelere uygulanır. Yapılmasına karar vermeden önce USG ve serum taramaları yapılmalıdır. Amniosentez gebeliğin 15.haftasında uygulanabilir ve %0.05 spontan düşük riski vardır. Korion villüs biyopsisi 10-12 haftada uygulanabilir ve %1-%1.5 spontan düşüğe neden olur.

Glukoz tarama testi Gebeliğin 24-28.hf.da yapılır. 50gr glikoz 200ml su ile içiriliyor 1.saat sonra k.ş>140 ise tarama (+) kabul edilir ve OGTT yapılır. Yüksek risk, aile hik(+) ise,>130 ise yine (+) kabul edilir. Taramada k.ş>200 ise,OGTT yapılmaz, GDM var demektir.

Enfeksiyonlar açısından tetkikler HIV: Anti HIV bakılır. Tüm gebe kadınlara 1.trm.de HIV testi yapılması önerilir. Yüksek risk altındaki kadınlara 3.trm.de tekrar test önerilir. Enfeksiyonlar açısından tetkikler

Tarama için 1.prenatal vizitte HBsAg Hepatit B : Tarama için 1.prenatal vizitte HBsAg Yüksek riski olanlar aşılanabilir ve doğum öncesi HBsAg ne tekrar bakılır. taşıyıcı annelerin bebeklerine doğum sonrası aşı ile serum uygulaması yapılır

Hepatit C: Anti HCV bakılır. Özellikle yüksek risk altında olanlara bakılması önerilir. Vertikal geçiş hepatit C için %8.

Sifiliz: 1.prenatal vizitte sifiliz için gebe kadınlar genelde taranmaları tavsiye edilir. Yüksek risk altındaki kadınlar gebeliğin 28.hft da ve doğumda tekrar serolojik test yapılmalıdır.

TORCH taraması: Toksoplazma: Riskli gurup taranır Rubella: Rutin taranır Sitomegalovirüs: Riskli grup taranır Herpes virüsü: Rutin tarama önerilmez

Doğum öncesi fetal iyilik hali Bebek hareketleri Non-Stress Test (NST) Biofizik profil Doppler USG Kontraksiyon Stress Test (CST)

Tüm gebeler gebelikleri boyunca en azından her ay vizite gelmelidir. 32.hft.dan sonra sıklık artar; 2 hft.da bir vizite gelmesi istenir. 36.hft.dan sonra haftalık vizite gelmesi istenir. Gebelik takibi:

WHO, gelişmekte olan ülkelerde maternal ve fetal mortaliteyi etkilemeden doğum öncesi muayene sıklığını azaltarak daha etkin ve kolay doğum öncesi bakım modeli sunmaktadır Bu yeni model ile ilgili randomize kontrollu çalışmalar yapılmış olup etkinlik yönünden standart bakım modeline göre benzer sonuçlar elde edilmiştir. Bu yeni modelde doğum öncesi 4 adet muayene ve doğum sonrası 1 adet muayene öngörülmektedir. Bu modelde ilk muayene 12.haftadan önce yapılmalıdır. İkinci muayene 26.haftaya yakın, üçüncü muayene 32 hafta civarında ve dördüncü muayene ise 36-38. haftalar arasında yapılmalıdır.

Gebelikte kilo alımı ○ Gebeliğin ilk yarısı 4 kg ~ 300g/hafta ○ 20 hafta – TERM 9 kg ~ 450g/hafta Zayıf (BMI < 20 kg/m2) 12.5 - 18 kg Normal (BMI= 20 - 26 kg/m2) 11.5 - 16 kg Şişman (BMI > 26 kg/m2) 7 - 11.5 kg

Vizitlerdeki öneriler Fizik muayene: 24 hf ve sonraki her vizit Fetal duruş/presentasyon/angajman/FKH 16 hf ve sonraki her vizit Fundal yükseklik/büyüme Her vizitte Kilo İlk vizitte ve sonraki her vizitte Kan basıncı

Gebelikte genel öneriler Beslenme Egzersiz İş Yolculuk Cinsel ilişki Göğüs ve karın bakımı Ağız sağlığı Aşılama Sigara, Alkol, Kafein İlaç

TEŞEKKÜRLER