Hüseynli Emil Beynəlxalq Bazarlar və Birjalar Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti BİM fakultəsi Qrup: Dİ - 6 Hüseynli Emil Müəllim: Elşən BAĞIRZADƏ

Beynəlxalq maşın və avadanlıqlar bazarı

ETT və Maşınqayırma Bütün dövrlərdə maşınqayırmanın inkişafına elm və texnikanın inkişafı çox böyük təsir göstərmişdir. Bu tendensiya XX əsrin II yarısında da davam etmişdir. İstehsalın çeşidi artır, maşınqayırma istehsalı təkmilləşdirilir və mürəkkəbləşir, yeni sahələr yaranır. Bununla bərabər, ölkələr kütləvi məhsul istehsalçılarına və mürəkkəb elmtutumlu məhsul təchizatçılarına ayrılaraq ixtisaslaşma və ölkələrarası kooperasiyanı inkişaf etdirirlər.

Maşınqayırma mərkəzləri Hal-hazırda maşınqayırma məhsullarının 90%-dən çoxu sənayecə İEÖ-də istehsal olunur. Müasir dünya təsərrüfatında 4 regional maşınqayırma mərkəzi ayrılır: 1 Şimali Amerika 2 Qərbi Avropa 3 Şərqi və Cənubi şərqi Asiya 4 MDB ölkələri

Maşınqayırma mərkəzləri 1 Şm.Amerika – maşınqayırma məhsullarının demək olar ki, bütün nomenklaturası üzrə istehsal müəssisələrinə malikdir. 2 Q.Avropa – əsas etibarilə kütləvi maşınqayırma məhsulları istehsal olunur. Bununla belə, bəzi ən yeni maşınqayırma sahələri də yüksək inkişaf edib. 3 C və C-Ş.Asiya – bu regionda kütləvi maşınqayırma məhsullarını ən yüksək texnologiyalı məmulatlarla uyğunlaşdıra bilən Yaponiya liderlik edir. 4 MDB ölkələri – kifayət qədər məhsuldar qüvvələrə malikdir, lakin elmtutumlu sahələrin zəif inkişafı ilə xarakterizə olunur.

Maşınqayırma 5 qrupa bölünür 1. Ümumi maşınqayırma 1 5 5. Cihazqayırma 2 4. Elektrotexnika 4 2. Metal məmulatları və metal emalı 3 3. Nəqliyyat maşınqayırması

Nəqliyyat maşınqayırma sənayesi 1. Avtomobilqayırma 2. Gəmiquraşdırma 3. Aviasiya 4. Raket-kosmik sənaye

Avtomobilqayırma Avtomobil sənayesi daha çox inhisarlaşmış sahələrdən biridir. Beş qabaqcıl ölkənin 10 avtomobil kompaniyası istehsalın 80%-nə nəzarət edir.

Avtomobilqayırma 2003-cü ildə Qərbi Avropa ərazisi üzrə 19,1 mln.ədəd, ABŞ, Kanada və Meksika- da isə 15,8 mln.ədəd avto- mobil istehsal edilmişdir. Yaponiya və Cənubi Koreyada – 12,3 mln.Ədəd olmuşdur. Rusiyada – 1,1 mln. , Braziliya və Argentinada 1,7 mln. ədəd avtomobil istehsal olunmuşdur. Avtomobilqayırma məhsullarının 40%-i ixrac edilir. 2002-ci ildə cəmi məhsulun dəyəri 1,5 trln. dollara bərabərdir. 500 mlrd. dollar ABŞ-ın, 342 mlrd. Yaponiyanın, 172 mlrd. dolları Almaniyanın payına düşür.

Gəmiqayırma Yaponiya, Cənubi Koreya, Fransa, Almaniya, Finlandiya , İspaniya, Niderland, Polşa və Çin fərqlənirlər. Bu sahədə Yaponiya və Cənubi Koreya liderlik edir. Dünya bazarının 60%-i bu ölkələrin payına düşür.

Gəmiqayırma Yaponiyanın gəmiqayırma sahəsində məhsuldarlıq Avropa ölkələrindən 20 – 30 % artıqdır. Cənubi Koreyada gəmiqayırma birliyinə daxil olan 10 tərsanə həmin ölkənin bütün gəmiqayırma məhsulunun 95%-ni istehsal edir. Aİ-nın bu sahədə payı 20% təşkil edir. (yükdaşıma baxımından).

Aviasiya və raket kosmik sənayesi Bu sahə daha yeni sahə hesab edilir. Fərqləndirici cəhəti – yüksək elmtutumlu olub ETTKİ – yə ayrılan xərclərin daha çox hissəsini əhatə edir. Yüksək ixtisaslı kadrlar, mühəndis-texniki heyət, ali təhsilli ixtisaslı fəhlələr çalışır. Həm də kapitaltutumlu sahədir. Bu sahənin ümumi məhsulunun həcmi 150 mlrd. dollardan artıqdır.

Statistik göstəricilər 2011-ci ilə olan ən çox maşın və avadanlıqlar istehsal edən ölkələr 1 2 ÇİN 28.277.1 mln $ 3 Yaponiya 18,353.1 mln $ 4 Almaniya 13,494.7 mln $ Italiya 6,232.6 mln $ www.themegallery.com

Maşın və avadanlıqların ixracı 1. Yaponiya 11,380.6 mln $ 2011-ci ilin göstəricilərinə əsasən 2. Almaniya 9,460.2 mln $ 3. İtaliya Qeyd edək ki, ilk onluqda Tayvan, İsveçrə, ÇXR, C.Koreya, ABŞ, İspaniya və Belçika da yer almışdır. 4,451.9 mln $

Maşın və avadanlıqların idxalı Çin 13,240.2 mln $ 1 ABŞ 4,324.8 mln $ 2 Almaniya 2,921.5 mln $ 3 Hindistan, C. Koreya, Meksika, Braziliya, İtaliya, Rusiya və Türkiyə ilk onluğu tamamlayır.

Maşın və avadanlıqların istehlakı 1 ÇİN 2 Yaponiya 3 Almaniya

İEOÖ-də maşınqayırmanın inkifaşına təkan verən amillər avtomobil sahələrinə birbaşa investisiyaların artımı; yeni “qlobal təchizat zəncirləri”nə inteqrasiyası; BUNLARDIR hökumətlərin avtosənaye klasterlərinin yaradılması üçün cəhdləri; avtomobil sahələrinin idarəedilməsiin liberallaşdırılması;

DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜRLƏR!