ARAŞTIRMA KONUSUNUN SEÇİMİ, SINIRLANDIRILMASI VE GEÇİCİ PLAN HAZIRLANMASI Araştırma Yöntemleri

Araştırma Konusunun Seçimi Araştırmada en güç ve aynı zamanda ilk adım, konu seçmektir. Araştırmacının bir konuyu seçebilmesi için, belirli bir bilgi birikimine sahip olması gerekir. Araştırmacı seçtiği konuyla ilgili yeterli kaynak bulup bulmayacağını ve konunun altından kalkıp kalkamayacağını önceden tespit etmelidir.

Konu Seçimi ve Hazırlık Aşaması Araştırmacı öncelikle daha önce yapılmış olan benzer çalışmaları inceleyerek işe başlamalıdır. daha önce yazılmış tezler, makaleler ve bildiriler incelenebilir. Ayrıca kütüphanelerde de araştırma yapılabilir. Araştırmacı, bir deftere ilgilendiği konu başlıklarını ve bu konularla ilgili olan tez, makale, kitap vb. kaydedebilir. Araştırmacı konu seçimi için öğretim üyeleri ile görüşmeler de yapabilir.

Seçilecek Konunun Özellikleri İlgi Orijinallik Çağdaşlık Yararlılık Zaman Belirsiz ya da Muğlak Konu Tek Kaynaktan Yararlanmamak Kaynağın Çok Bol Olmaması

Hazırlık Okuması Araştırmacının zaman kaybını ve maddi israfı önleyebilmesi için hazırlık okuması yapması gerekmektedir. Hazırlık okuması konu ile ilgili birkaç temel nitelikteki eserin okunmasını kapsamalıdır. Hazırlık okuması, araştırmacının bulabildiği her kaynağı okuması anlamına gelmez. Hazırlık okuması araştırmacının “araştırma konusunu sınırlandırması” ve “tez cümlesi” saptamasına yardımcı olur.

Araştırma Konusunun Sınırlandırılması Araştırma konusunun çok geniş tutulması çalışmanın yüzeysel kalmasına konuların birbirine karışmasına neyin niçin anlatıldığına hakim olunamamasına bir sonuca ulaşılmasında güçlük çekilmesine neden olabilir.

Araştırma Konusunun Sınırlandırılması Araştırma konusunun aşırı sınırlandırılması kaynak sıkıntısına araştırmacının araştırdığı konunun bütünü içindeki yerini saptamakta güçlük çekmesine bazen de araştırmanın anlamsız hale gelmesine neden olabilir.

Tez Cümlesinin Saptanması Araştırma konusunu sınırlandırmak isteyen araştırmacı öncelikle araştırmasının amacını ortaya koyan bir tez cümlesi saptamalıdır. Tez cümlesi, araştırmacının araştırmasında doğruluğunu savunacağı, doğruluğunu test edeceği ya da sebep-sonuç ilişkilerinden hareketle ortaya koyacağı bir gerçeği ifade eder. Tez cümlesine Anahtar cümle, problem cümlesi, tez ifadesi, tez sorusu, soru cümlesi ve araştırma sorusu da denir.

Tez Cümlesi Örnekleri Araştırma Başlığı: “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi” Tez Cümlesi: Kayıt Dışı Ekonominin Gelir Dağılımı Üzerindeki Olumsuz Etkisi Tez Cümlesi (Soru): 1. Ülkemizde kayıt dışı ekonominin boyutu vergilendirilen gelirin ne kadarıdır? 2.Kayıt dışı ekonominin, gelir dağılımının daha adaletsiz olmasındaki rolü nedir?

Tez Cümlesi Örnekleri Araştırma Başlığı: “Enflasyon ve Pazarlama Stratejileri” Tez Cümlesi: Yüksek Enflasyon Ortamında Pazarlama Stratejileri Tez Cümlesi (Soru): 1. Yüksek enflasyonun işletmelerin pazarlama stratejileri üzerindeki etkileri nelerdir? 2. İşletmeler yüksek enflasyon ortamında ne tür pazarlama stratejileri izlemelidirler?

Geçici Plan Hazırlanması Geçici Plan (Taslak Plan veya Ön Plan) araştırmacının henüz konu ile ilgili olarak okuduğu birkaç çalışmadan yararlanarak, nasıl bir çalışma yapmak istediğini gösteren bir taslaktır. Çalışmanın ana hatlarını kabaca gösteren bu taslak araştırmacı yeni kaynaklara eriştikçe yavaş yavaş değişebildiği gibi nihai metni yazma aşamasında da değişebilecektir. Geçici planın hazırlanmasında en önemli husus, araştırmanın kaç ana bölümden oluşacağıdır. Lisans tezleri, 2-3 bölümden oluşabilir.

KAYNAKLARIN ARAŞTIRILMASINDA KÜTÜPHANELER

Kütüphane Türleri 1. Bilim ve Araştırma Kütüphaneleri a. Devlet Kütüphaneleri: Çeşitli kamu kuruluşlarına ait kütüphaneler b. Üniversite Kütüphaneleri: Üniversite merkez kütüphaneleri, fakülte, enstitü, yüksekokul ve bölüm kütüphaneleri c. Özel Kuruluşlara, Vakıflara ve Uluslar arası Kuruluşlara Ait Kütüphaneler 2. Halk, Okul ve Çocuk Kütüphaneleri

Kütüphanelerin Bölümleri Kitaplık Bölümü Referans Bölümü Kütüphanelerin Bölümleri Süreli Yayınlar Bölümü Görsel-İşitsel Materyaller Bölümü Gri Yayınlar Bölümü

Raf Sistemleri Kütüphanelerde 2 tür raf sistemi uygulanır: Açık Raf Sistemi: Araştırmacının kütüphanede bulunan kitap rafları arasına girmesinin serbest olduğu sistemdir. Bu sistemde, araştırmacı rafların arasına girip aradığı kitabı kendisi bulur. Kapalı Raf Sistemi: Araştırmacının kütüphanede bulunan kitap rafları arasına girmesinin yasak olduğu sistemdir. Bu sistemde araştırmacı, aradığı kitabın numarasına görevliye verir. Görevli de raflar arasına girerek istenen kitabı bulup getirir.

Kitaplık Bölümü Dewey On’lu Sınıflandırma Sistemi (Dewey Decimal Classification) Kitaplık Bölümü Amerikan Meclis Kütüphanesi Sistemi (Library of Congress System) Kitap Tasnif Sistemleri

Dewey On’lu Sınıflandırma Sistemi Bu sistemde tüm konular dokuz başlık altında toplanmıştır. Dokuz başlıktan hiçbirine girmeyen konular “genel konular” adı altında sıfırıncı sıraya konulmuştur. 0-9 arasında yer alan on ana bölüm 1.Derecedeki Bölümler sınıfında yer almaktadır. Bu 1. Derecedeki On Ana Bölüm’den her biri kendi içinde ayrıca On 2. Derecedeki Alt Bölüme ayrılmıştır.

Dewey On’lu Sınıflandırma Sistemi 1. Derecedeki Bölümler 2. Derecedeki Bölümler 3. Derecedeki Bölümler 000 Genel Konular 300 Genel Olarak Sosyal Bil. 330 Genel Olarak İktisat 339 Makroekonomi 100 Felsefe ve Psikoloji 310 İstatistik 331 Çalışma Ekonomisi 339.2 Gelir ve Servetin Dağılımı 200 Din 320 Siyasal Bilimler 332 Milli Ekonomi 339.3 Ulusal Hasıla, Servet Gelir 300 Sosyal Bilimler 330 İktisat 333 Tarım Ekonomisi Hesapları ve Hesaplanması 400 Dilbilim 340 Hukuk 334 Kooperatifler 339.4 Ulusal Hasılayı, Serveti, Geliri 500 Temel Bilimler 350 Kamu Yönetimi 335 Sosyalizm ve Diğer Sist. Etkileyen Unsurlar 600 Uygulamalı Bilimler 360 Sosyal Refah 336 Kamu Maliyesi 339.5 Makroekonomik Politika 700 Güzel Sanatlar 370 Eğitim 337 Tarife Politikası 339.52 Mali Politikanın Kullanılması 800 Edebiyat 380 Ticaret 338 Üretim 339.522 Hükümet Harcamaları 900 Tarih ve Coğrafya 390 Örf, Adet ve Folklor 339 Makroekonomi 339.523 Bütçe Fazlaları ve Açıkları 339.525 Vergilendirme 339.53 Para Politikasının Kullanımı

Dewey On’lu Sınıflandırma Sistemi Örneğin 339.523 numaralı kitaplar Bütçe fazlaları ve Bütçe açıkları ile ilgili kitapları gösterir. Bu sistemde özellikle her konunun ortak öğelerle dallandırması yapılarak ana konuların altındaki ortak öğelerin kolaylıkla anlaşılmasına çalışılmıştır. Örneğin 03 Ansiklopediler ve Sözlükleri ifade etmektedir. Her konuya ait ansiklopediler ve sözlükler, o ana konunun 2. ya da 3. derecede bölümünün sonuna ilave edilmektedir. Örnek: 03 Ansiklopediler ve Sözlükler 330 Ekonomi 330 03 Ekonomi Ansiklopedi ve Sözlükleri

Amerikan Meclis Kütüphanesi Sistemi Bu sistemde konular 20 temel bölümde toplanarak, her bölüm bir harfle gösterilmektedir. 20 Ana bölümde yer alan ve bir harfle gösterilen her ana bölüm, ayrıca ikinci bir harfle Alt Bölüme ayrılmaktadır. Örneğin, Sosyal Bilimler temel bölümü HB ile, Sosyoloji bölümü HM ile gösterilmektedir. Çift haneli alt bölümlerin altındaki ayırımlarda ise 1’den 9999’a kadar giden rakamlar kullanılmaktadır. Örneğin, Maliye HG ile gösterilirken, Maliyenin alt bölümü olan Sigorta 8011-9970 rakamlarıyla gösterilmektedir. (HG 8011-9970 Sigorta ….gibi)

Amerikan Meclis Kütüphanesi Sistemi 1. Ana Bölümler 2. Alt Bölümler A Genel Konular B Felsefe, Dinler C Tarih ve Yardımcı Bilimler D Tarih ve Topografya (ABD Dışındaki Ülkeler) E-F Tarih ve Topografya (Yanlı ABD) G Coğrafya H Sosyal Bilimler Sosyoloji ve Ekonomi H Sosyal Bilimler J Siyasal Bilimler HA İstatistik K Hukuk HB İktisat Teorisi L Eğitim HC İktisat Teorisi ve Koşullar: Milli Gelir M Müzik HD Toprak, Tarım, Endüstri N Güzel Sanatlar HE Ulaşım ve Haberleşme Q Bilim HG Maliye HG 8011-9970 Sigorta P Dil ve Edebiyat HM Sosyoloji R Tıp HQ Aile, Evlilik, Kadın S Tarım, Bitki ve Hayvan HV Sosyal Hastalıklar, Sosyal ve Kamu Refahı, Suçluluk T Teknoloji HX Sosyalizm, Komünizm, Anarşizm U Askerlik Bilimi V Denizcilik Bilimi Z Bibliyografya ve Kütüphane Bilimi

Kitap Katalog Kartları Genellikle kütüphanelerin girişinde bulunan, kaynaklarla ilgili tüm bilgilerin yer aldığı kartlardır. Günümüzde artık katalog kartları bilgisayar kullanılarak hazırlanmaktadır. Bir kitap bilgisayara kaydedilirken kitapla ilgili tüm bilgilerin bulunduğu bir “Temel Kart” hazırlanır. Temel karttan başka, kitabı tanıtan ayrıntıların ayrı ayrı öne çıkarıldığı 6 kart daha hazırlanır. Bunlar; dizi kartı, emeği geçenler kartı, yazar adı kartı, kitap adı kartı, konu başlığı kartı ve demirbaş kartıdır.

ISBN: Uluslararası Standart Kitap Numarası ISBN numarası, ISO (International Standard Organization) tarafından verilen, kitabın Uluslararası Standart Kitap Numarası (International Standard Book Numbering)’dır. ÖRNEK ISBN 975-7338-00-1 975 :Kitabın küme işaretidir. Kitabın hangi ülke ya da ülke grubunda yayınlandığını göstermektedir. 7338 : Yayınevinin numarasıdır. 00 :Kitapla ilgilidir. Yayınevince yayınlanan kitabın başlığını ya da belirli bir baskısını gösterir. 1 :ISBN numarasının doğruluğunu denetimi için verilmektedir.

KAYNAKLARIN ARAŞTIRILMASINDA KÜTÜPHANELER

Kütüphanelerin Bölümleri Kitaplık Bölümü Referans Bölümü Kütüphanelerin Bölümleri Süreli Yayınlar Bölümü Görsel-İşitsel Materyaller Bölümü Gri Yayınlar Bölümü

Referans Bölümü Temel başvuru kaynaklarının bulunduğu bölümdür. Açık raf sistemine göre düzenlenir. Bu bölümdeki raflarda, sözlükler, ansiklopediler, atlaslar ve istatistikler vb. gri yayınlar ile kütüphanenin diğer bölümlerindeki kaynaklara erişilmesine yardımcı olan bilgilerin yer aldığı kaynaklar bulunur. Bu bölümdeki kaynakların kütüphane dışına çıkarılması yasaktır.

Süreli Yayınlar Bölümü Süreli yayınlar, belirli aralıklarla yayınlanan her türlü gazete, dergi, mecmua vb.’ni kapsar. Özellikle dergiler, kendi alanındaki son gelişmeleri kapsadığından araştırmacılar için çok önemlidir. Süreli yayınlar bölümünde kütüphaneye gelen tüm süreli yayınların son 3-5 sayısı okuyucuların kolayca inceleyebilmesi için raflarda sergilenir. Dergilerin eski sayıları ciltlenerek kütüphanelerin ilgili bölümlerinde saklanır. Günümüzde makaleler bilgisayar ve internet yardımıyla “anahtar sözcük” kullanılarak taranabilmektedir.

Görsel-İşitsel Materyaller Bölümü Mikrofilm başta olmak üzere, plak, kaset, fotoğraf, poster, video kasetler vb. malzemelerin bulunduğu bölümdür. Özellikler gelişmiş ülkelerdeki kütüphanelerde gazete ve dergilerin mikrofilmleri alınarak arşivlenmektedir. Mikrofilm koleksiyonu olan kütüphanelerde, mikrofilmleri okuyabilmek için özel donanım bulunur.

Gri Yayınlar Bölümü Gri yayınlar, kitap, dergi ve benzeri geleneksel yayınlar dışında kalan, mekanik yollarla (teksir, fotokopi) sınırlı sayıda çoğaltılmış olan yayınlarlardır. Tezler, seminer, sempozyum, panel vb. bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler, her türlü raporlar, çeşitli çeviriler ve patentler Gri yayınların ortak özellikleri, ISBN ve ISSN numaraları olmaması ve sınırlı sayıda ve çoğunlukla mekanik yollarla çoğaltıldığı için geleneksel ticari yollardan temini mümkün olmayan yayınlar olmalarıdır. Gri yayınlar kendi alanlarındaki son gelişmeleri içerir ve söz konusu gelişmeleri hızlı bir şekilde duyurur.

Genel Başvuru Kitapları Araştırmacılar kaynak taraması yaparken, kütüphanenin referans bölümü olmak üzere, kitaplık dışındaki bölümlerde bulunan genel başvuru kitaplarını incelemelidirler. Başlıca genel başvuru kitapları şunlardır: Dergiler Ansiklopediler Yıllıklar Biyografik sözlükler Atlaslar Bibliyografyalar Resmi yayınlar Tezler

Ansiklopediler Ansiklopediler konu seçimi ve hazırlık okuması aşamalarında yararlanılabilecek en derli toplu kaynaklardır. Ciddi ansiklopedilerde her madde o alanda ün yapmış yazarlarca hazırlanır. Ansiklopediler tüm konuları kapsayan (evrensel ya da genel ansiklopediler) olabildiği gibi, bir tek alandaki tüm konuları kapsayan nitelikte özel ansiklopediler de olabilir.

Yabancı Ansiklopediler Önemli bazı yabancı ansiklopediler şunlardır: Encyclopedia Britannica: Her yıl yayınlanmaktadır. İlk basım 1768-1771 yıllarında yapılmıştır. Encyclopedia Americana: Her yıl yayınlanmaktadır. İlk basım 1829-1933 yıllarında yapılmıştır. Grand Larousse Encyclopédique en Dix Volume: Birkaç yılda bir yenilenmekte, ilaveler ek cilt olarak yayınlanmaktadır. İlk basım 1865-1890 yılları arasında yapılmıştır. Encyclopédie Française (1936- ): Sistematik şekilde ve sürekli olarak yayınlanmaktadır.

Türkiye’deki Ansiklopediler Ülkemizde yayınlanan diğer bazı ansiklopediler de şunlardır: Türkiye Ansiklopedisi: 1923-1973, 4 cilt, İstanbul, Hakkı Devrim Kaynak Kitaplar Basım yayın, 1974. İslam Ansiklopedisi: 12 cilt, İstanbul: MEB Yayını, 1965-1974. Ana Britannica: 22 cilt, İstanbul: Ana Yayıncılık ve Encyclopedia Britannica işbirliği ile hazırlanmıştır. Meydan Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedisi: 12 cilt, İstanbul: Meydan Gazetecilik ve Neşriyat, 1969-1973

Bibliyografyalar ve Kütüphane Katalogları Bir yazar veya kurum tarafından belirli bir alandaki tüm yayınların listesi şeklinde hazırlanmış eserlere bibliyografya denir. Niteliklerine göre: uluslar arası genel bibliyografyalar ulusal bibliyografyalar özel bibliyografyalar olarak gruplandırılabilir. Bibliyografların bilgisayar ve internet ortamında hazırlanmış şekline “Çevrimiçi (On- Line) Kütüphane Kataloğu” ya da “Bibliyografik Veri Tabanı” denir.

Ulusal Bibliyografyalar Ulusal bibliyografyalar, bir ülkede gerçekleştirilmiş olan tüm basılı eserleri kapsar. Ulusal bibliyografya yayınları düzenli aralıklarla (aylık, 3 aylık vb.) yapıldığı gibi, kitaplar için farklı, kitap dışındaki kaynaklar (resmi yayınlar, süreli yayınlar, haritalar, vb.) için farklı seriler şeklinde de yapılmaktadır. Ülkemizde ise, 1928-1955 arası MEB tarafından, 1955’ten günümüze ise Milli Kütüphane Müdürlüğü tarafından Türkiye Bibliyografyası yayınlanmaktadır.Bu bibliyografyada ülkemizde yayınlanmış tüm kitapları bulmak mümkündür.

Özel Bibliyografyalar Belirli konularda hazırlanan bibliyografyalara özel bibliyografyalar denir. Özel bibliyografyalar dört çeşittir: Konu bibliyografyaları Kişi bibliyografyaları Makale bibliyografyaları Bibliyografyaların bibliyografyaları

Konu Bibliyografyaları Nihat Falay, Türkiye Ekonomisi Bibliyografyası, 1929-1983, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını, İstanbul, 1984. Milli Egemenlik Demokrasi ve İnsan Hakları Bibliyografyası (1840-1990), 3 cilt, TBMM Kültür, Sanat Yayın Kurulu Yayını, Ankara, 1992. Türkiye-Avrupa Topluluğu Bibliyografyası I (1957-1990), TC. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1990. Türkiye-Avrupa Topluluğu Bibliyografyası II (1990-1997), TC. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1997.

Kişi Bibliyografyaları Atatürk’ün Ekonomik ve Sosyo-Ekonomik Görüşleri İle İlgili Makale ve Kitaplar Bibliyografyası, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayınları, Ankara, 1981. Muzaffer Gökmen (Haz.), Atatürk ve Devrimleri Tarihi Bibliyografyası, İstanbul, 1974.

Makale Bibliyografyaları 1986-1990 Ekonomik Makaleler Bibliyografyası, Maliye ve Gümrük Bakanlığı Yayını, Ankara, 1991. Bibliyografyaların Bibliyografyaları 1986-1990 Ekonomik Makaleler Bibliyografyası, Maliye ve Gümrük Bakanlığı Yayını, Ankara, 1991.

Üniversite ve Kurum Yayın Katalogları Yüksek Öğretim Kurumları Bilimsel Yayınlar Kataloğu 1987, YÖK yayını, Ankara, 1991. Fevzi Çelik, Sevgi Akyüz (Haz.), TBMM Kütüphanesi Süreli Yayınlar Kataloğu, TBMM Küt. Ve Dok. Merk. Ve Ter. Müd. Yayını, Ankara, 1987. TÜBİTAK Kütüphanesi 1984 Süreli Yayınlar Kataloğu, TÜBİTAK Yayını, Ankara, 1984. Milli Prodüktivite Merkezi Basılı Yayın Kataloğu 1968- 1989, 3 cilt, MPM Yayını, Ankara, 1990. İstanbul Kütüphaneleri Atatürk Kitapları Toplu Kataloğu, İstanbul, 1984.

Tezler Her üniversitede yapılan mezuniyet, yüksek lisans ve doktora tezleri, o üniversitenin merkez kütüphanesinin ayrı bir bölümünde arşivlenir. Ülkemizde yapılmış tüm tezlerin özetleri ise 1977 yılından itibaren YÖK Dokümantasyon Dairesi tarafından Ulusal Tez Merkezi adıyla yayınlanmaktadır. https://tez.yok.gov.tr/ Dünyadaki tezlerin özetleri ise UMI (University Microfilms International) tarafından Dissertation Abstracs International ve Master Abstracts International adlı dergilerde yayınlanmaktadır. www. umi.com

İstatistikler Ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumu, (www.tuik.gov.tr ) 1926’dan günümüze her alanda istatistiki çalışmalar yaparak bunları düzenli bir şekilde yayınlamaktadır. TCMB’nın yayınladığı Parasal ve Finansal İstatistikler Reel Sektör İstatistikleri Bankacılık Verileri Kalkınma Bakanlığının yayınladığı: Temel Ekonomik Göstergeler Ekonomik ve Sosyal Göstergeler OECD Türkiye Raporları Bunlardan başka Ticaret ve Sanayi Odaları vb. bir çok kurum çeşitli alanlarda istatistikler yayınlamaktadır.

Kanunlar Resmi Yayınlar Resmi Gazete Yürürlükteki Kanunlar Külliyatı Meclis Tutanakları 2. Özel Yayınlar Özel yayınevleri tarafından çıkarılan çeşitli kanunlar. Örneğin; M. Serhat Yener, Tüketici Hakları Mevzuatı, Seçkin Yayınevi, Kanun Metinleri Serisi 12, Ankara, 1999. 3. İnternet Resmi Gazete : http://www.resmigazete.gov.tr/ Türk Hukuk Sitesi: www.turkhukuksitesi.com

BİLGİSAYAR VE İNTERNETTEN TARAMA Günümüzde bilgisayar ve internetin kütüphanelere girişiyle birlikte “geleneksel kütüphaneler” yerini süratle yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası veritabanlarının elektronik ağla birbirine bağlandığı “elektronik kütüphanelere” bırakmaktadır.

Çevrimiçi Kütüphane Katalogları Çevrimiçi kütüphane katalogları, bir kütüphanedeki tüm koleksiyonun bilgisayara yüklenmesi sonucu elde edilen bibliyografik veri tabanıdır. Yazar adı, eser adı ve konu başlığına ek olarak, anahtar sözcükler, sınıflama numaraları, saptanmış konu terimleri ve bunların bileşimine göre de tarama yapmak mümkündür. Son yıllarda süreli yayınlarla ilgili bibliyografik veri tabanlarına abstraklar da ilave edilmeye başlanmıştır. Bazı veritabanlarında ise makalelere tam metin olarak (fulltext) erişmek mümkündür.

KÜTÜPHANE KATALOGLARINDAN KAYNAK TARAMA

Ticari Bibliyografik Veritabanları ve CD-Rom’lar Bilgisayarlardan kütüphanecilikte yoğun bir şekilde yararlanılmaya başlanmasıyla birlikte bazı ticari kurum ve kuruluşlar veri tabanlarını CD-Rom’lara kaydederek satışa sundular. İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte, bu veritabanları internet ortamında üyelere ücretli olarak sunulmaya başlandı. Örneğin; Emerald, Ebscohost, Scincedirect vb.

İndeksler İndeks, sadece bir kütüphanede değil, her alanda yapılmış olan tüm çalışmaları kapsayan bir veritabanıdır. Bazı indekslerin kitapları da kapsamasına rağmen, indekslerin büyük çoğunluğu süreli yayınlardaki makalelerle sınırlıdır. Sayıları yüzlerce olan indekslerden ülkemizde de kullanılan önemli iki tanesi; ISI (Institute For Scientific Information) ve PAIS (Publıc Affairs Information Services)’tir.

İndeksler ISI; dünyanın herbir yanındaki onbinlerce dergideki önemli makaleleri indekslemekte ve çalışmalarını üç başlık altında toplamaktadır: 1. Social Science Index (SCI): Ekonomi, siyasal bilimler, kamu yönetimi, hukuk, kriminoloji, antropoloji, çevre bilimi, coğrafya, bölge araştırmaları, psikoloji ve sosyoloji alanlarındaki makaleleri indekslemektedir. 2. Humanities Index: Folklor, dil, edebiyat, felsefe, sahne sanatları, teoloji ve arkeoloji ile eski Yunan ve Roma eserlerine ilişkin makaleleri indekslemektedir. 3. General Science Index: Temel bilimler alanındaki makaleleri indekslemektedir.

Abstraklar (Absracts) Abstract (öz), bir belgenin, makale, tez, rapor, tebliğ ya da kitap içeriğinin aslına uygun olarak kısa ve doğru olarak anlatımıdır. Abstrak ihtiva eden indekslere “abstracts” denilmektedir. İndekslerden farklı olarak araştırmacılar araştırdıkları konunun sadece başlıklarını değil içeriklerini görme imkanına sahip olurlar.

Abstrak Örnekleri Dissertation Abstracts International (DAI): Yüksek lisans tezlerini kapsayan veri tabanıdır. Ülkemizde Milli Kütüphanede mevcuttur. Sociological Abstracts (1952- ): Sosyoloji alanındaki makaleleri kapsamaktadır. TÜBİTAK Kütüphanesinde mevcuttur. Historical Abstracts (1775-1945 ve 1955- ): Tarih konusundaki makaleleri kapsamaktadır. Bilkent Üniversitesi kütüphanesinde mevcuttur. Academical Abstracts: Sosyal bilimler alanındaki makalelerin yer aldığı bu abstract Anadolu, İstanbul Bilgi, Selçuk gibi üniversite kütüphanelerinde mevcuttur.

Anahtar Sözcük Yardımıyla Kaynak Taraması Kitaplardan konu başlıklarına (anahtar sözcüklere), yazar adına ve eser adına göre tarama yapılabilir. Bunun için konu başlıklarının sağlıklı bir şekilde belirlenmesi gerekir. Makalelerde de yine yazar adına, makale başlığına, dergiye ve en önemlisi anahtar sözcüklere göre tarama yapılabilir. Tez cümlesinden hareketle tarama yapılabilmesi için anahtar sözcüklerin çok iyi belirlenmesi gerekir.

Anahtar Sözcük Yardımıyla Kaynak Taraması Tez Cümlesi: Kayıt Dışı Ekonominin Gelir Dağılımı Üzerindeki Olumsuz Etkisi Anahtar Sözcükler: Türkiye Ekonomisi (Turkish Economy), Bütçe (Budget), Vergi Gelirleri (Tax incomes), Kayıtdışı Ekonomi (Informal Economy) ve Gelir Dağılımı (Income Distribution). Tez Cümlesi: Yüksek Enflasyon Ortamında Pazarlama Stratejileri Enflasyon (Inflation), Pazarlama (Marketing), Pazarlama Stratejileri (Marketing Strategies).

Elektronik Kütüphaneler “Ne olur ne olmaz, belki birinin bir gün ihtiyacı olabilir” mantığından hareketle her türlü kitap ve belgelerin saklandığı geleneksel kütüphane anlayışı XX. Yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Bilgisayarların kütüphaneye girmesiyle birlikte bu anlayış değişti ve yerini “zamanı geldiğinde temin etme” anlayışına bırakmaya başladı. Artık günümüzde kütüphaneler bilgisayar ve internet sayesinde “duvarsız kütüphane” lere dönüşmeye başladı. Geleneksel kütüphanelerin yerini, artık elektronik kütüphaneler almaktadır.

Elektronik Kütüphanecilikte Karşılaşılan Sorunlar Elektronik Bilgilerin Üretilmesi ve Saklanması Elektronik Yayınların Fiyatlandırılması Elektronik Bilgilerin Korunması Elektronik Kütüphanecilikte Karşılaşılan Sorunlar Elektronik Bilgilerin Güvenliği