BTP 106 Bilgisayar Donanımı (10.12.2018) / 8. Grup Monitör, Projektör, Ses Kartı, Hoparlör Sistemi Monitör nasıl çalışır? CRT-TFT LCD ve LED monitörlerin farkları nelerdir? Çözünürlük, tazeleme oranı ve kontrast oranı nedir? High Definition çözünürlük ne demektir? VGA, DVI, HDMI bağlantı noktalarının farkları nelerdir? Projektör Cihazlarının monitörden farkı nedir? DLP ve LED projektör cihazlarının farkları nelerdir? Ses kartı çalışma prensiplerini açıklayınız. Hoparlör sistemlerindeki 2+1 , 3+1 , 5+1 , 6+1 … mantığı neye göre değişir. Dolby Digital nedir, ne için kullanılır?

Monitörler Nasıl Çalışır? CRT Monitör Nedir? (Cathode Ray Tube) Kısaca açıklamak gerekirse CRT monitör içerisindeki tüp ve elektronlarla görüntü oluşturabilen monitör ekranlardır. Eski tip teknoloji kullanıldığından günümüzde çok sık görmemiz mümkün olmayabilir. CRT Monitör Nasıl Çalışır? CRT monitörler içerisinde bulunan 3 ayrı ışın Tabancasından çıkan ışınlar renk hüzmesinden Geçerek alüminyum kaplı fosforik yapıya çarparak Renkleri oluşturur.

LCD Monitör Nasıl Çalışır? (Likit Kristal Ekran) Bu monitör tipindeki görüntü katmanlardan süzülerek görüntüyü oluşturur. İlk filtre gelen ışından sadece dikey ışınları geçirir. İkinci filtrede ise sadece yatay ışınların geçmesine izin verir. Daha sonra gelen ışık likit ekrana gelerek transparan ızgaradan geçip kristal moleküller ile kırılıp görüntüyü oluşturur.

LED Monitör Nasıl Çalışır? (Light Emitting Diode) LCD monitörlerden tek farkı arka aydınlatmasıdır. Florasan aydınlatma yerine led aydınlatma kullanılır. Bu sayede çok daha ince bir yapıya sahip olur. Bununla birlikte ışık her noktaya eşit olarak dağılır.

Aralarındaki Farklar CRT LCD LED Parlaklık Düşük Orta Yüksek Güç Renk Derinliği Ömür

Çözünürlük Ekranların çıktıları (resim, video, program ara yüzü…) gösterirken kullanacağı nokta sayısını gösterir. Bu noktalara piksel denmektedir. Örneğin 800 x 600 çözünürlüklü bir bilgisayar monitörü satın aldınız. Bu monitörde yatay ve dikey olmak üzere toplam 1400 adet piksel bulunmaktadır

Piksel ve Çözünürlük Neden Önemli? Piksel ve çözünürlük bir nevi görüntü kalitesini oluşturan unsurlardır. Bu yüzden bizlerin, bir ekrandan ne kadar parlak, canlı ya da keskin bir görüntü alabileceğimizi, bu ekranın piksel yoğunluğu yani çözünürlüğü belirlemektedir. Düşük çözünürlüğün bulunduğu ekranlarda daha az sayıda piksel bulunmaktadır bu yüzden oluşan görüntü canlı, keskin ve net olmaz. Hatta çok düşük çözünürlükte oluşan görüntü adeta kare kare görünmektedir. İşte bu noktada aslında gördüğünüz o renkli karelerin her birisi bir pikseli temsil etmektedir. Aksine yüksek çözünürlüklü bir ekranda ise çok daha yoğun ve fazla piksel bulunduğu için görüntüyü kare kare görme imkanımız çok zordur. Bu sayede oluşacak görüntü çok daha net ve keskin oluşmaktadır.

Ekran boyutu ve Ekran tazeleme oranı (Refresh Rate) Ekran Boyutu Ekranın köşegen uzunluğunu (bir köşesinden diğer köşesine olan uzaklığını) gösterir. İnç olarak ifade edilir. 17, 19, 21, 23, 101… gibi değerler vardır. Ekran boyutu için LCD ekranlarda görülebilir alan (kasa hariç) kastedilirken CRT ekranlarda kasa dâhil edilmektedir . (1 inç = 2.54 cm değerindedir) Ekran Tazeleme Oranı Ekrandaki görüntünün saniyedeki oluşturulma sayısıdır. Tazeleme hızı bir saniyede ekranın sol üst köşesinden sağ alt köşesine kadar, elektron demetiyle kaç defa tarandığını gösterir. Örneğin monitörünüzün görüntü tazeleme hızı 72 Hertz ise ekrandaki bütün pikselleri yukarıdan aşağıya saniyede 72 kez tarıyor demektir. Tazeleme hızı çok önemlidir çünkü ekranın titremesi gibi doğrudan gözü etkileyen sonuçlar doğurabilir. Tazeleme hızı ne kadar yüksek olursa o kadar iyidir.

Kontrast Oranı Kontrast oranı, bir görüntü kaynağının -ister LCD monitör, ister projektör, ister Plazma TV olsun- gösterebileceği en parlak beyazın, gösterebildiği en koyu siyaha oranıdır. Kontrast Oranı nasıl ölçülür? Kontrast ölçümünde iki metod kullanılır: 1.Tam açık / tam kapalı metodu: Önce parlaklık tam açılarak bir beyaz fon gösterilerek ölçüm yapılır. Daha sonra parlaklık ayarı sonuna kadar kısılır ve siyah bir fon gösterilir. İki değer arasındaki fark kontrast oranını verir. Endüstride en yaygın kullanılan metod budur zira ölçülen kontrast oranı ikinci metoda göre daha yüksek çıkar. 2. ANSI metodu: ANSI tarafından geliştirilmiştir. Bu ölçümde ekranda satranç tahtası benzeri bir şekil gösterilir ve siyah karelerle beyaz karelerin ortalaması alınarak kontrast oranı bulunur.

High Definition Çözünürlük(HD) High-Definition ekran çözünürlüğüne sahip olan ekranlar belirli çözünürlük düzeylerine sahiplerdir yani "360p ama HD" diyebileceğimiz bir çözünürlük yoktur. HD olarak adlandırılan ekran çözünürlükleri 720p, 1080p ve 1080i'dir.

720p ve 1080p Arasındaki Farklar Piksel Sayısı 720p ve 1080p arasındaki ana fark bu çözünürlüklerin piksel sayısıdır. 720p çözünürlükte ekranda 1 milyon civarında piksel bulunur, ancak 1080p için bu sayı 2 milyon civarlarındadır. Buradan da anlayabileceğiniz gibi 1080p çok daha yüksek çözünürlüktedir. Çözünürlük 720p ve 1080p arasındaki çözünürlük farkını anlatmak için 1280 x 720 ve 1920 x 1080 ölçülerini kullanabiliriz. 1280 x 720 çözünürlüğe sahip olan bir ekran yatay olarak 1280, dikey olarak 720 piksel barındırır. Aynı şekilde 1920 x 1080 de 1920 adet yatay, 1080 adet dikey piksel barındırılması anlamına gelir. Sonuç olarak 1080p ile 720p arasında yapı olarak büyük bir fark vardır ancak birkaç metre uzaklıktan izlediğiniz televizyon ekranından bu farkı anlamanız çok zordur.

4K – ULTRA HD NEDİR? 4K, 4096 dikey piksele sahip çözünürlüktür. Teknik olarak baktığımızda, Ultra HD tanımı aslında 4K dijital sinema standardının bir türevidir. Buna rağmen arada ufak bir çözünürlük farkı mevcuttur. 4K çözünürlükte 4096 x 2160 piksel bulunurken, Ultra HD’de ise 3840 x 2160 piksel mevcut. Bu yüzden de bazı markalar 4K tabiri yerine, Ultra HD veya UHD demeyi tercih ediyorlar fakat arada önemli bir fark bulunmamaktadır.

VGA- Video Grafik Dizini (Video Graphics Array) IBM tarafından 1987 yılında geliştirilen görüntü teknolojisidir. VGA girişini ve kablosunu kullanarak bilgisayarın grafik kartındaki görüntüyü ekranına yansıtmamızı sağlar. VGA 640x480 ekran çözünürlüğünü 60Hz yenilenme hızı ve 16 bit renk ile birlikte sunabilmektedir. Şayet görüntünün çözünürlüğü 320x200 oranından düşükse görüntü 256 renk şeklinde yansıtılmaktadır. Bugün nadiren kullanılmaktadır ve büyük oranda eski DVI ve HDMI bağlantılarıyla değiştirilen daha eski donanımlarda bulunur

DVI - Dijital Görsel Arabirim (Digital Visual Interface) IBM, 1999’da VGA’nın haleflerinden biri olarak görülen DVI'yi piyasaya sürdü .Bilgisayarlar ile televizyon, monitör ya da  projektör bağlantısı yapmak için kullanılan, VGA gibi analog olmayan, verileri dijital olarak taşıyan bağlantı tipidir. DVI, VGA bağlantıya göre çok daha fazla görüntü verisini daha kısa sürede taşıyabilir. HDMI bağlantının çıkışından ve yaygınlaşmasından sonra DVI eskisi kadar kullanılmamaktadır. DVI bağlantı portu VGA bağlantı arabirimine göre daha geniştir ve daha çok pin vardır. DVI ile yüksek kalitede olan HD yayınların kalitesi bozulmadan iletilmesi sağlanmıştır. DVI'nın farklı konnektörleri vardır; DVI-I (Entegre) aynı konektörde dijital ve analog sinyali birlikte taşır. DVI-D (Dijital) yalnızca dijital sinyalleri destekler. DVI-A (Analog) yalnızca analog sinyalleri destekler DVI-D ve DVI-I konnektörleri ikiye ayrılırlar. İlk resimde gördüğünüz konnektörün ortasında bir bölüm eksiktir, bunlar Single-link konnektör olarak adlandırılır. Dual-link konnektörler ise ek pinler sayesinde çok daha yüksek çözünürlüklere ulaşabilirler.

HDMI-Yüksek Çözünürlüklü Çoklu Ortam Arayüzü (High Definition Multimedia Interface) HDMI da DVI'nın halefi olarak kabul edilen bir teknolojidir. Ses ve görüntü verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir kablo türüdür. 2003 Yılında geliştirilmiş olan HDMI genellikle HD-DVD, Blu-Ray, bilgisayar, oyun konsolu (Playstation, X- Box), uydu alıcısı gibi cihazları bir televizyona veya bir ekrana bağlamaya yarayan arabirimdir. DVI teknolojisine göre oldukça yeni bir teknoloji olan HDMI standardı bir çok avantaja sahiptir. İğne sayısı ve sırası bakımından DVI ile aynı özelliklere sahip iken en büyük avantajı görüntü ve sesin tek kablo üzerinden sıkıştırma yapılmadan iletilebilmesidir. Yaklaşık 5 Gbps bant genişliği ile HDTV teknolojisini tam destekleyen HDMI bağlantısı ile kayıpsız bir şekilde görüntü ve ses aktarımı mümkün olabilmektedir. HDMI aksine DVI ses desteklemez. Sıklıkla kullanılan üç HDMI konektörü vardır. Tip A , TV'lerde ve ev sinema sisteminde kullanılan tam boy HDMI bağlantısıdır. Mini-HDMI ( Tip C ), dizüstü bilgisayarlarda ve tabletlerde yaygın olarak kullanılırken, Micro-HDMI ( Tip D ) çoğunlukla mobil cihazlarda kullanılır.

PROJEKTÖR CİHAZLARININ MONİTÖRDEN FARKI NEDİR? Monitör (veya ekran) bilgisayarın mikroişlemcisinden gönderilen sinyalleri gözün görebileceği şekilde görüntüye dönüştüren cihazdır. Yani CPU tarafından işlenilen bilgilerin kullanıcıya iletildiği ortamdır; bir çıkış birimidir. Monitörlerin en önemli özelliklerinden birisi ekrandaki görüntülerin netliği veya çözünürlüğüdür.

PROJEKTÖR CİHAZLARININ MONİTÖRDEN FARKI NEDİR? Projektör cihazı bilgisayar, laptop veya televizyon gibi bir cihaza ait görüntüyü belirli bir yüzeye yansıtan cihazlara verilen isimdir. ışığın yansıma özelliğinden faydalanarak icat edilmiş, çok büyük görüntü elde etmeye yarayan görüntüleme aygıtlarıdır. Projektör makinesinin en büyük dezavantajı görüntüleme yapılacak yerin karanlık olması gerekmektedir. Ayrıca yansıtmanın yapılacağı yüzeyin açık bir renk olması gerekir. Yüksek maliyetleri sebebiyle monitörlere göre daha az kullanılmaktadır. Genelleme yapılacak olursa projektör cihazları monitörden aldıkları görüntüyü birden fazla kişinin görmesi için yansıtır.Monitör ise genel olarak tek kişinin kullanımı içindir.

DLP VE LED PROJEKTÖR CİHAZLARININ FARKI NEDİR? DLP Teknolojisi oldukça yeni olan bir teknoloji olup en sık kullanılan ve tercih edilen projektör cihazı çeşididir. Diğer projektörlere göre hafif, daha az arızalanan ve dayanıklı ürünlerdir. Görüntü nettir, çözünürlüğü yüksek ve gerçek renk tonları kullanılır. Bakım sorunu yok. Bu nedenle uzun vadeli kullanım için daha çok tercih edilir. DLP’ler fiyat olarak daha pahalı ürünlerdir. Bozulduğunda ise masrafı daha fazladır.

DLP VE LED PROJEKTÖR CİHAZLARININ FARKI NEDİR? LED’te daha küçük yapıda projektörler kullanılır ve ısınma gibi bir sorunu olmadığından ekstra bir fan kullanılmaz. Bu nedenle boyut olarak oldukça küçük yapıdadırlar. LED Projektörlerin ANSI lümen dediğimiz özelliği düşük düzeydedir. (ANSI lümen dış ortamdaki aydınlığa karşı ışığının ne kadar güçlü olduğunu belirleyen bir değerdir.) LED projektörler DLP projektörlere göre daha ucuzdur.

LED PROJEKTÖR DLP PROJEKTÖR Görüntü Teknolojisi:LED HDMI Girişi:Var 3D Desteği:Yok Marka:Diğer Çözünürlük:640 x 480 Ampul Ömrü:30.000 saatten fazla Parlaklık: 1000 ANSI lümen Kablosuz Kullanım:Yok FİYAT:699,00 TL DLP PROJEKTÖR Görüntü Teknolojisi:DLP HDMI Girişi:Var Marka:Acer 3D Desteği:Var Çözünürlük:1280 X 800 Ampul Ömrü:10.000-20.000 saat Parlaklık: 3700 ANSI lümen Kablosuz Kullanım:Opsiyonel FİYAT:2.749,00 TL

SES KARTI Çalışma Prensipleri Nedir? Ses Kartı: Ses kartı bilgisayardaki dijital ses verilerini analog ses sinyallere, analog ses sinyallerini de bilgisayarda işlenebilecek dijital sinyallere dönüştürür. Ses kartları anakartın genişleme yuvasına takılır. Bilgisayarda ses kartı olmaması bilgisayarın çalışmasını engellemez. Sadece ses ile ilgili işlemler yapılmaz.

Asus Strix Raid Dlx 7.1 PCI Express Ses Kartı

Ses Kartının Çalışması: Bilgisayarın çevre birimlerinde girilen analog ses sinyalleri ses kartına aktarılır. Ses kartının analog dijital çeviricisi (ADC) tarafından analog ses sinyallerini dijital sinyallere dönüştürür. Dijital hale dönüştürülmüş ses sinyalleri DSP’ye aktarılır. Bu birim tarafından veriler işlenir. DSP verileri anakartın veri yoluna iletir. Bu dijital veriler mikroişlemci tarafından işlenir ve depolanması için depolama birimlerine aktarılır. Bilgisayardaki ses verilerini dinlemek için dijital ses verileri depolama aygıtlarında okunur, mikroişlemciye aktarılır ve ses kartındaki DSP’ye iletilir. DSP veriyi çözer. Çözülmüş veri ses kartının dijital analog çeviricisi (DAC) tarafından analog ses sinyallerine dönüştürülür ve ses kartının çıkışına aktarılır.

Hoparlör sistemlerindeki 2+1 , 3+1 , 4+1 , 5+1 mantığı neye göre değişmektedir?

Hoparlör nedir? Elektronik olarak sesi büyütmeye yarayan alettir. Sesin büyüme işini sağlayan düzen bir mıknatıs, bir bobin, bir de bobinin önünde ince bir levhadan ibarettir. Bu ince levha serbestçe titreşebilir. Gelen akım, mıknatısın manyetik alanı içinde bulunan bobinden geçtiği zaman bobinin önündeki levhayı titreştirir. Levhanın titreşmesi hoparlörün huni gibi bükülmüş olan kağıdını da titreştirir. Bu sayede ses büyür.

2+1 , 3+1 , 5+1 mantığı neye göre değişiyor peki? İki örneği ele alalım; 2+1 ve 5+1 hoparlör sistemleri ; 5+1 sistemde aldığın markaya bakarak ses daha güzel ve ses seviyesi yüksek olur ki 5+1 ile 2+1'in anfisinin watt'ları aynı olmaz . 2+1 daha ideal'dir çünkü store sistemden biraz daha fazla sesleri cıkar ve sesin gelişi storeden daha düzgündür .

5+1 lerin asıl görevi 2+1 lere göre daha çok ses vermek değildir 5+1 lerin asıl görevi 2+1 lere göre daha çok ses vermek değildir.Evde sinema keyfini yaşatmaktır.Sinemeda olduğu gibi surround etkisi yaparlar.Filmdeki ses arkadan geliyorsa ses arka hoparlörlerden,konuşmalar center hoparlörden ve genel stereo seslerde ön hoparlörlerden gelir.Patlama gibi düşük frenkanslı sesler subwooferdan gelir.

Bir karşılaştırma yapalım ; 5+1 CREATİVE İNSPİRE 5200 TEKNİK ÖZELLİKLER:  Hoparlör Sayısı: 5.1 Hoparlör  Subwoofer: Var  Bağlantı Tipi: Kablo  Toplam RMS: 47 W  Kasa Malzemesi: Ahşap (Subwoofer)  Sinyal Gürültü Oranı (SNR): 80 dB  Ön Hoparlör Teknik Özellikleri  RMS: 6 W  Frekans aralığı: 40 Hz - 20 KHz  Arka Hoparlör Teknik Özellikleri  RMS: 6 W  Merkez Hoparlör Teknik Özellikleri  RMS: 6 W  Frekans Aralığı: 40 Hz - 20 KHz 

2+1 Creative Inspire T3100 speakers; Hoparlör Gücü: Kanal başına 6 Watt RMS (2 kanallı) 17 Watt RMS subwoofer Frekans Cevabı:40Hz ~ 20kHz Boyutlar (U x G x Y):Uydu hoparlörler: 80mm x 70mm x 183mm Subwoofer:  182mm x 196mm x 263mm Subwoofer Dış Materyali:Ahşap Sinyal-Gürültü Oranı (SNR):80dB

DOLBY DİGİTAL NEDİR? NERELERDE KULLANILIR?

Dolby Digital, Dolby Laboratuvarları tarafından geliştirilen veri ve ses sıkıştırma teknolojilerinin ismidir. Orijinal ismi, 1994'e kadar Dolby Stereo Digital olarak kullanılmıştır.

Dijital Surround ses kodlama tekniğidir. Dolby labs Dijital Surround ses kodlama tekniğidir.Dolby labs. tarafından icad edilen çok kanallı ses teknolojisi.Ses senkreonizasyon sorunu olmaması için ses, film şeridinin yanına digital olarak kodlanır ve her kanal oradan optik okuyucular ile okunur.Bu nedenle ses kayıpsız üretilebilir.

Versiyonları Dolby Digital,bunların içinde olduğu benzer teknolojilere sahiptir; Dolby Digital EX, Dolby Digital Live,  Dolby Digital Plus,  Dolby Digital Surround EX, Dolby Digital Recording, Dolby Digital Cinema, Dolby Digital Stereo Creator  Dolby Digital 5.2 Creator.

Ray Dolby tarafından geliştirilmiştir.

İlk olarak Tim Burton'ın yönettiği 1989 çıkışlı batman filminde kullanılmıştır.

Batman Returns Dolby Digital teknolojisinin ilk filmiydi, 1992 yazında sinemalarda ilk gösterimi yapıldı. 1995'de çıkan Clear and Present Danger filminin Laserdisc versiyonu Dolby Digitalin ilk ev sineması örneğidir.

Dolby Digital Filmler Listesi ;

Hazırlayanlar: İlhan Karakaya Aykut Uludağ Gamze Er Serkan Morkoç