ÇIKTI TEMELLİ DEĞERLENDİRME ZAHMETE DEĞER Mİ? A. Bülent Özgüler Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

İÇİNDEKİLER Giriş Bölümün Kısa Tanıtımı Eşdeğerlik Tarihçesi 2000 Öncesi Kriterler 2000 Kriterleri, Temel Fark ISO 9000 Kalite İşletme Prensipleri Zorluklar Esaslı İtirazlar Çıkış Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Giriş 1932: The Society for the Promotion of Engineering Education (Daha sonra ABET) “ABD’de “Accreditation”, ABD Dışında “Substantial Equivalence” Akreditasyon=Kalite Kontrol ve Belgesi 2001’den Önce ve Sonra Farklı Değerlendirme Yöntemleri “inputs are out and outcomes are in” B.S. Oberst & R. C. Jones, International Trends in Engineering Accreditation and Quality Assurance Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Giriş Devlet Harcamalarında Daha Dikkatli Olmaya Başladı NEDEN AKREDİTASYON? Devlet Harcamalarında Daha Dikkatli Olmaya Başladı Kamuda “Hesap Sorma” Kavramı Gelişti Küçülen Dünya, Kalkan Sınırlar: Standart! Endüstri: Meslek Eğitimi Üniversitede Başlamalı! Özel Eğitim Kuruluşlarının Rekabeti “Değişim”in Tek Değişmez Olacağına İnanç Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça

Bölümün Kısa Tanıtımı Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Bölümün Kısa Tanıtımı Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Bölümün Kısa Tanıtımı 1986-1998: Tam Burslu 50 Öğrenci, Araştırma Hırslı Öğretim Kadrosu 1998-2002: Burslu (50) + Burssuz (50), Dış Destekli Projeler Peşinde ve Eğitimi Daha Fazla Düşünen Öğretim Kadrosu 2002-2004: Burslu (50) + Burssuz (100), Eğitimi Daha da Fazla Düşünmek Zorunda Kalan Öğretim Kadrosu Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Eşdeğerlik Tarihçesi Eylül 1997: ABET Ziyareti Ekim 1997: “Substantial Equivalence” Eksiklik, Zayıflık veya Kaygı Belirtilmedi Gözlem: Tasarım Bileşenine Daha Fazla Önem Verilsin, Disiplinlerarası İşbirliği Gelişmeli, Minimum Kredi-Saat Miktarı Fazla 1997-1998: Ders Programında Değişiklikler Tartışıldı 1999: Fakülte Kurulu Yeni Programı Onayladı Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

PEK İSTEMEDEN EC-2000 ÖLÇÜTLERİYLE DEĞERLENDİRİLMEK ZORUNDA KALDIK! Eşdeğerlik Tarihçesi Yeni Program 2000 Girişli Öğrencilere Uygulanmaya Başlandı ABET’den 2 Yıllık Uzatma İstendi ABET Yönetiminde Değişiklikler Nedeniyle İsteğe Geç Yanıt Geldi 2004’de Yeni Değerlendirme Gerçekleşecek İTİRAF PEK İSTEMEDEN EC-2000 ÖLÇÜTLERİYLE DEĞERLENDİRİLMEK ZORUNDA KALDIK! Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

2000 Öncesi Kriterler EC-2000 Öncesinde de Sonrasında da En Temel Hedef: “Programın, Mühendislik Mesleğini İcra Etmeye Hazır ve Bunu Sürdürebilir Yetkinlikte Mezunlar Vermesi” EC-2000 Öncesi ABET Ölçütleri, Bir Programın Bu Hedefe Ulaşması İçin En Az Neler İçermesi Gerektiği Sıralanarak Oluşturulmuştu: “Yetkin Öğretim Kadrosu, Yayınlanmış Bir Eğitim Amacı, Müfredat İçeriği, Öğrenci Kalitesi, Yönetim Kademesi, Altyapı, Kurumsal Destek” Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

(R. B. Standler, Mühendis-Avukat) 2000 Öncesi Kriterler TEMEL ELEŞTİRİ Lisans Derecesinin Önemli Bir Entellektüel Başarı Olup Olmadığı Konusunda Sessiz! (R. B. Standler, Mühendis-Avukat) Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

2000 Kriterleri, Temel Fark Program Eğitim Amaçları Paydaş Gereksinimleri Göz Önüne Alınarak Oluşturulmalı Program Eğitim Amaçlarına Ulaşıldığını Kanıtlayacak Sürekli Bir Değerlendirme Mekanizması Olmalı Program Çıktılarını Belgeye Dayalı Olarak Kanıtlayan Bir Özdeğerlendirme Yöntemi Bu Mekanizma ve Yöntemin Sürekliliğinin ve Bulgularının İyileştirmede Kullanıldığının Kanıtlarla Gösterilmesi Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

2000 Kriterleri, Temel Fark ANAHTAR SÖZCÜKLER: Amaç, Çıktı, Süreklilik, Kanıt, Paydaş GETİRDİĞİ “ZAHMETLER”: Organize Olma Sürekli Bir Belgeleme ve Kayıt Sistemi Peryodik Toplantılar Peryodik Anket Hazırlama ve Toplama Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

ISO 9000 Kalite İşletme Prensipleri ISO: International Organization for Standardization 1906: International Electrotechnical Commission (IEC) 1926-1942: International Federation of the National Standardizing Associations (ISA) (Makina Mühendisliği Standardı) 1946: 25 Ülke Londra’da “Endüstri Standartlarının Koordinasyonu ve Birleştirilmesi” Amacıyla ISO’yu Kurdu 1960: TSE Kuruldu, ISO Üyesi Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

ISO 9000 Kalite İşletme Prensipleri Çalışanların İşi Sahiplenmesi Müşteri Odaklı Olmak Süreç Yaklaşımı İşletmede Sistem Yaklaşımı Sürekli İyileştirme Verilen Kararlarda Gerçekçi Olmak Tedarikçi Firmayla Karşılıklı Yarara Dayanan İlişki Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

ISO 9000 Kalite İşletme Prensipleri SORU: ABET 1932’den Beri Önünde Duran Örneği Görmedi mi? Üniversite Duvarları Ancak Son On Yılda Yıkıldı “Üniversitelerin Nesnel Olabilmesi Ancak Toplumdan Biraz Uzakta Olmakla Mümkündür!” “Dışardaki”lerin Üniversite İçine Kabulu Zaman Aldı Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Zorluklar ZİHNİ BLOKLAR Öğrenciye Ürün, Paydaşlara Müşteri Gözüyle Bakmak Kalite Kontrolü Önemsemek Tüm Bölümün Süreci Sahiplenmesi MADDİ BLOKLAR Organize Olmak Zaman Ayırmak Bürokrasi Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Esaslı İtirazlar Endüstrinin Bilime Tecavüzü Amerikan Kültürü Ürünü Başka İşimiz mi Yok? Bunları Hakkıyla Hiç Bir Bölüm Yapamaz Adamlar ABD Dışı Bölümleri Zaten Ciddi Denetlemez ki! Bizi Değerlendirenler Ne Kadar Yetkin ki? Tüm Bu İşleri Bir Profesyonel Tutalım, O Yapsın! Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Esaslı İtirazlar, Yanıt Amaç: Bilim İnsanı Yetiştirmek Alternatif Milli Kriterler Neler? Var! “Benchmarking”? (G. Heitmann) ABET Bunun Farkında: Kademeler Var Değerlendiricilere Sıkı Denetim Gerekli Değerlendiricilerin Eğitilmesi Önemli O Zaman Bize Daha Çok İş Düşer Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004

Çıkış İşimiz 1997’den Çok Daha Zor! Yürekten Katılımı Beklemek Hayal Kurulan Geribesleme Sisteminin Çalışması İçin: “Sistem Sorumlusu” Atamak Şart KAZANÇLAR Paydaşların (“Stakeholders”) Bölüme Güveni Öğrencilerde Mezun Olduktan Sonra Bile Bölümün Kendilerini İzleyeceğine İnanç, Verilen Özgüven Öğretim Kadrosunun “Ayık” Kalması Ulusal Mühendislik Kongresi, Foça, Mayıs 2004