TENVİN VE SÂKİN NÛN’UN HÜKÜMLERİ اَحْكاَمُ النُّونِ السَّاكِنَةِ وَالتَّنْوِينِ Tenvin (اَلتَّنْوِينُ) sözlükte, nûn’lama demektir. Istılahta, iki üstün, iki ötre ve iki esre ile ifade edilen, isimlerin sonuna gelen zaid (fazla) sakin Nûn’a denir. Tenvin vasl halinde sabit vakf hainde sâkıttır; yani kendinden sonraki harfe bağlanırsa okunur, üzerinde durulursa okunmaz. Nûn-i Sâkine (النُّونُ السَّاكِنَةُ) ; sakin Nûn’a, yani harekesi olmayan Nûn’a denir. Kelimenin ortasında veya sonunda bulunabilir.

TENVİN VE SAKİN NÛN’UN HÜKÜMLERİ اَحْكاَمُ النُّونِ السَّاكِنَةِ وَالتَّنْوِينِ İHFÂ (اَلإخْفاَءُ) İZHÂR (اَلإظْهَارُ) İDĞÂM (اَلإدْغاَمُ) İKLÂB (اَلإقلابُ)

İHFÂ (اَلإِخْفاَءُ) İhfâ, sözlükte, bir şeyi gizlemek anlamındadır. الإِخْفاَءُ حاَلَة ٌ بَيْنَ الإِظْهاَرِ وَ الإِ دْغاَمِ عاَرِيَة ٌ عَنِ التَّشْدِيدِ مَعَ بَقاَءِ الغُنَّةِ İhfâ; ğunnenin bekasıyla birlikte idğâm ile izhar arasında bir okuyuş şeklidir. İhfâ tenvin veya nûn-i sâkineden sonra 15 ihfâ harfinden birisinin gelmesiyle olur. Bu harfler şunlardır: ك- ق- ض-ص- ش- س- ز- ذ- د- ج- ث- ت- ف- ظ- ط İhfâ yaparken, ğunne sesini yakalayabilmek için dilin konumuna dikkat etmek son derece önemlidir.

NEDEN İHFÂ YAPARIZ? İhfâ’nın sebebi, nûn (ve tenvin) ile ihfâ harflerinin, mahreç bakımından yakınlık itibariyle orta durumda olmalarıdır. Yani tenvin ve sakin nûn ile ihfâ harfleri; ne izhar yapacak kadar birbirlerinden uzaktır, ne de idğam yapacak kadar birbirlerine yakındır. Bu sebeple bu harfler yan yana geldiğinde izhar yada idğam yapmanın imkanı olmadığından ihfâ ile okumak gerekmektedir.

İHFÂ’NIN HÜKMÜ İhfâ’nın hükmü vaciptir. Yani bütün Kıraat İmamları, tenvin ve sakin nûndan sonra 15 ihfâ harfinden birisinin gelmesi halinde ihfâ yapmakta ittifak etmişlerdir. İmam Ebû Ca’fer, (خ ) ve (غ ) harflerini de ihfâ harflerinden saydığı için, ona göre ihfâ harfleri 17 tanedir. Bu harflerde ihfâ yapmak caiz olur. Fakat okuyuşumuzda hangi kıraat imamını esas alıyorsak ona göre okumalıyız. Yani İmam Asım’ın Hafs rivayetine göre okuyan kimse (خ ) ve (غ ) harfinden önce gelen tenvin veya sakin nûnda ihfâ yapmamalıdır.

İHFÂ’NIN MERTEBESİ İhfâ’nın mertebesi, yani tutulma süresi bir elif miktarıdır. Bir elif miktarı, yaklaşık olarak bir saniyeye tekabül eder. Bir başka deyişle bir elif miktarı; işaret parmağın kaldırılıp indirilmesi kadar geçen süreye denir.

İHFÂ’NIN ÇEŞİTLERİ HARFİN İHFÂ’SI DİL İHFASI (İhfâ-i Lisânî) DUDAK İHFÂSI (İhfâ-İ Şefevi) HAREKENİN İHFÂ’SI

DİL İHFASI (İHFÂ-İ LİSÂNÎ) Tenvin veya sakin nûndan sonra yukarıda bahsettiğimiz 15 ihfâ harfinden birisinin gelmesiyle yapılan ihfâdır. İhfâ denilince ilk akla gelen Dil İhfâ’sı olmakla beraber bu algı temelde eksiktir. Çünkü ihfâ kavramı “dil ihfası” kavramını da içine alan geniş kapsamlı bir kavramdır. Yani “İhfâ=Dil İhfâsı” demek yanlış olur. Dil İhfâsına bu adın verilmesi, nûn harfinin mahrecinin dil bölgesi olması hasebiyledir. وَ فَتْحٌ قَرِ يبٌ إِنْ كُنْتُمْ

DUDAK İHFÂ’SI (İHFÂ-İ ŞEFEVÎ) Sâkin mîm (مْ )’den sonra bâ (ب ) harfinin gelmesiyle yapılan ihfâdır. Bu ihfâ çeşidine de mîm harfinin mahrecinin dudak bölgesi olması hasebiyle dudak ihfâsı denilmiştir. إِنَّ رَ بَّهُمْ بِهِمْ تَرْ مِيهِمْ بِحِجـاَ رَ ةٍ gibi…

HAREKENİN İHFÂ’SI Harekeyi zayıf sesle hızlıca okumak suretiyle yapılan ihfâdır ki buna ihtilâs (الإِ خْتِلاَ سُ ) denir. Mesela (لاَ تَاْ مَنَّا ) ayetindeki birinci nûn’un harekesinde yapılan ihfâ böyledir. Kelimenin aslı لاَ تَاْ مَنُناَ ‘dır. Burada birinci nûn’un harekesini gizlemek için ötre sesi hafif bir ses tonuyla ve hızlıca okunarak ihfâ edilmiş olur. Zaten ihfâ sözlük anlamı itibariyle gizlemek manasındadır.