LİPİTLER(YAĞLAR)

LİPİTLER Aynen karbonhidratlarda olduğu gibi lipitlerde; Hidrojen Oksijen Elementlerinden oluşmuş bileşiklerdir.

Genel Özellikleri Yağ ve yağ benzeri maddelere genel olarak lipit adı verilir. Suda çözünmezler ancak alkol,kloroform,benzen gibi organik çözücülerde çözünürler.

LİPİTLER Trigliseritler Glikolipitler Steroitler Fosfolipitler

A.TRİGLİSERİTLER Gliserol ile Yağ asitinin kimyasal birleşimidir.

GLİSEROL

GLİSEROL Renksiz, kokusuz, tatsız bir sıvıdır. GLİSEROL, BİR ALKOL’DÜR. Diğer adı GLİSERİN’dir.

YAĞ ASİTLERİ

YAĞ ASİTLERİ YAĞ ASİTLERİ, UZUN BİR KARBON ZİNCİRİ İLE ONA BAĞLI OLAN BİR KARBOKSİL GRUBUNDAN OLUŞMUŞTUR.

BÜTİRİK ASİT DEĞİŞKEN KARBON ZİNCİRİ KARBOKSİL GRUBU

OLEİK ASİT

PALMİTİK ASİT LİNOLEİK ASİT

Genel formülleri R-COOH şeklindedir. R, burada değişken grup olan karbon zincirini göstermektedir. Karbon zinciri 4-22 karbonlu olabilir.

7

DOYMUŞ VE DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ Bir yağ asitinin karbon zincirinde çift bağ bulunmuyorsa, bu yağ asiti DOYMUŞ YAĞ ASİTİ dir. Aksine yağ asitinin karbon zincirinde çift bağ bulunuyorsa, bu yağ asiti DOYMAMIŞ YAĞ ASİTİ dir.

PALMİTİK ASİT LİNOLEİK ASİT

Bütirik asit

OLEİK ASİT

Araşidik asit Stearik asit Örosik asit Oleik asit Palmitik asit Araşidonik asit Linoleik asit Linolenik a.

ESANSİYEL YAĞ ASİTLERİ Bedenimizde bir yağ asiti diğer yağ asitine dönüştürülebilir. Fakat iki yağ asitini vücudumuz başka bir yağ asitinden üretemez. Dışarıdan hazır olarak alınması gereken yağ asitlerine esansiyel(temel) yağ asitleri denir.

İki yağ asiti bizim için esansiyeldir. 1. Linolenik Asit (Omega-3) 2. Linoleik Asit (Omega–6) Bu yağ asitleri bedenimizde diğer önemli yağ asitlerinin üretilmesi için kullanılır.

TRİGLİSERİTLER TAM OLARAK NASIL MADDELERDİR ?

TRİGLİSERİTLER GLİSEROL + 3 YAĞ ASİTİ TRİGLİSERİT +3 H2O

TRİGLİSERİTLER TRİGLİSERİT +3 H2O GLİSEROL + 3 YAĞ ASİTİ

Gliserol ve Yağ asitleri Trigliseritlerin(Yağların) Monomeridir. (Yapı birimi)

GLİSEROL İLE YAĞ ASİTLERİ ESTER BAĞLARI İLE BİRBİRLERİNE BAĞLANIRLAR GLİSEROL İLE YAĞ ASİTLERİ ESTER BAĞLARI İLE BİRBİRLERİNE BAĞLANIRLAR. OLUŞAN HER ESTER BAĞINA KARŞILIK 1 MOLEKÜL SU AÇIĞA ÇIKAR.

YAĞ NEDİR , O ZAMAN ? ?

Doğal yağlar, birkaç trigliserit’in oluşturduğu karışımlardır.

DOĞAL YAĞLAR DOYMUŞ YAĞLAR DOYMAMIŞ YAĞLAR

Doymuş yağ asit miktarı fazla olan yağlardır.

DOYMUŞ YAĞLAR; GENELLİKLE ODA SICAKLIĞINDA KATIDIR VE HAYVANSALDIR.

Doymamış yağ asit miktarı fazla olan yağlardır. DOYMAMIŞ YAĞ Doymamış yağ asit miktarı fazla olan yağlardır.

DOYMAMIŞ YAĞLAR; GENELLİKLE ODA SICAKLIĞINDA SIVIDIR VE BİTKİSELDİR.

MARGARİN NEDİR ?

NORMALDE DOYMAMIŞ HALDE İKEN HİDROJEN VERİLEREK DOYMUŞ HALE GETİRİLEN YAĞLARDIR.

İYİ DE TRANS YAĞ NE ŞİMDİ ? Doymamış yağ asitlerinde, çift bağın olduğu karbonlardaki hidrojenler aynı taraftadır.

OLEİK ASİT

LİNOLEİK ASİT

TRANS YAĞ ASİTİ

Trans yağlar Trans yağlar doğal olmayan yağlardır. Trans yağlar doymamış yağ asitlerindeki hidrojenleri trans şeklini alması ile oluşur. Kızartmalarda ve işlenmiş yağlarda bulunur. Trans yağ asitleri birarada bulunma eğilimi gösterir.

Doymamış yağ asiti Doymuş yağ asiti Trans yağ asiti

B.STEROİTLER Vücutta düzenleyici olarak kullanılan lipitlerdir. Her canlı kendine özel steroitler üretir. Steroitler enerji kaynağı olarak kullanılmazlar.

Kolesterol Aldosteron Testosteron Östrojen Kortizol Provitamin D STEROİTLERE ÖRNEKLER Kolesterol Aldosteron Testosteron Östrojen Kortizol Provitamin D

C. FOSFOLİPİTLER Bir Fosfat molekülü, Bir gliserol ve 2 yağ asitinin oluşturduğu maddelerdir.

kolin fosfat gliserol Yağ asitleri

FOSFOLİPİTLER, HÜCRE ZARINI OLUŞTURUR.

D. GLİKOLİPİTLER Yapısına karbonhidrat eklenmiş lipitlerdir.

LİPİTLERİN CANLILAR İÇİN ÖNEMİ

1.Yağlar, canlı yapısında enerji kaynağı olarak kullanılır.

2.Yağlar, aşırı soğuklara karşı yalıtıcı madde olarak kullanılır.

3.Yağlar, mekanik etkilere karşı koruyucu olarak kullanılır. 4.Yağlar, bazı maddelerin bağırsaktan emilimini sağlar.

5.Yağlar, su kaynağı olarak da kullanılabilir.

Sağlık açısından yağlar Doymuş yağların fazla tüketimi, Kolesterollü yiyeceklerin fazla tüketimi Ve trans yağ içeren yiyeceklerin fazla tüketimi, Damarlarımızın çeperlerine birikerek bizim için tehlike oluşturur. Özellikle kalbi besleyen koroner damarların tıkanmasındaki en büyük etken aşırı derecede yağ tüketimidir.

Sağlık açısından yağlar Yağları tamamen kötü görmek de yanlıştır. Omega-3 yağ asitleri vücudumuz için çok faydalıdır. OMEGA-3 YAĞ ASİTLERİNİN FAYDALARI Depresyonu engeller. Zihinsel faaliyetleri güçlendirir. Kalp ve Damar hastalıklarını engeller. Yaşlanmayı geciktirir.