Stok Yönetim Sistemlerinde Benzetim 9. Ders Stok Yönetim Sistemlerinde Benzetim

Giriş Stok; belirli bir yerde bulunan ve gelecekte kullanılacak olan malzemelerin tümüdür. Müşteriden bir talep geldiğinde, bu talebi karşılamak için gerekli malzeme her zaman mükemmel bir biçimde istenilen zaman ve miktarda sağlanamaz, bu yüzden stok kavramı önemlidir. Stokların pek çok tipi vardır; Hammaddeler Yarı-mamuller Mamuller (Bitmiş Ürünler) Ticari Ürünler Sarf malzemeleri Takım, tezgah, ve ekipmanlar Bakım ve Onarım malzemeleri

Stok Yönetimi -Temel Kavramlar Yöneticilerin karşılaştığı iki temel stok yönetimi kararı; ne kadar ve ne zaman sipariş edileceği veya azalmış olan stok kalemlerimiz için, ne zaman ve ne kadar miktarda üretimin yapılacağıdır. Bu zorluklara rağmen bu iki kararı da göz önünde bulundurarak mantıklı bir çıkarım yapmak mümkündür fakat ikisi de birbiriyle derinden ilişkili ve bağımlı oldukları için eşzamanlı bir çözüm gereklidir.

Stok Yönetimi -Temel Kavramlar Emniyet Stoku Gerçek hayatta talep genelde belirsizdir ve temin süresi değişken olabilir. Bu güvenilir olmayan durumlardan ötürü meydana gelebilecek stok eksikliğine karşı korunmak için genelde emniyet stoku bulundurulması öngörülür. ‘Emniyet Stoku’, stokta bekletilen ve planlanandan fazla kullanılan stoku rahatlatmak için bir kenarda tutulan stok miktarıdır.

Stok Yönetimi -Temel Kavramlar Bağımlı Talep - Bağımsız Talep Siparişi planlanacak olan malzemenin talep yapısı, envanter yönetimi sisteminin seçiminde rol alan en önemli faktörlerden birisidir. Talebin bağımsız olması, başka bir mamul veya malzeme talebine bağlı olmaması demektir. Bağımsız talep kesin olarak belli değildir, tahmin edilmesi gerekir. Bağımlı talep ise, bir başka stok elemanın talebine bağımlı olarak değişen, dolayısıyla bağlı olduğu talep yapısı tespit edildikten sonra , ihtiyaç miktarları kesin olarak hesaplanabilen malzemeler için geçerlidir.

Stok Yönetimi -Temel Kavramlar Stok Pozisyonu Stok Pozisyonu Eldeki Miktar Açık Sipariş Rezerv Miktar = + -

Stok Maliyetleri Toplam stok maliyeti dört unsuru içerir bunlar; Elde bulundurma maliyetleri Sipariş maliyetleri Elde bulundurmama maliyetleri Satın alma maliyetleri

Stok Yenileme Politikaları 1) Sürekli gözlem politikaları (Yeniden sipariş noktası) 2) Periyodik gözlem politikaları (Yeniden sipariş döngüsü) 3) Yeniden sipariş noktası ve döngüsünün birleşimi (Hibrid)

Stok Yenileme Politikaları 1. Sürekli Gözlem (Yeniden sipariş noktası) Stok pozisyonu ‘R’ ile ifade edilen bir değere düşerse (buraya ‘yeniden sipariş noktası’ denir.) , Q birimlik bir sipariş açılır. Q = Sipariş Miktarı R = Sipariş Seviyesi L = Tedarik Süresi Stok Seviyesi Q Q R Emniyet Stoğu Sipariş Açılır Teslim Alınır L Zaman L

Stok Yenileme Politikaları 2. Periyodik Gözlem (Yeniden sipariş döngüsü) T P Q1 Q2 Q3 P = Periyot T = Hedef Stok Seviyesi I = Stok Poz. Qi = T - Ii

BENZETİM YOLU İLE STOK POLİTİKASI BELİRLEME Q1 , Q2 , Q3 ,………. …Qn R1 , R2 , R3, ………. Rn En Küçük Maliyetli Konfigürasyon FARKLI Q VE R DEĞERLERİ İÇİN TOP. STOK MALİYET DEĞERLERİ Q \ R R1 R2 R3 .. Rn Q1 Q2 Q3 …. ….. Qn TM11 TM12 TM13 TM1n Q2 , R3 TM21 TM22 TM23 TM2n TM31 TM32 TM33 TM3n En Uygun Stok Politikası Parametreleri TMn1 TMn2 TMn3 TMnn

TALEP DAVRANIŞLARI Stok Yenileme Politikalarında karşılaşılan iki farklı talep davranışı; Kayıp Satışlı Durum (Lost Sales) Gecikmeli Karşılamalı Durum (Back Order)

Başla SS=Q, SP=SS, Hafta=1 Gelen Sipariş Var mı? SS=SS+Q E H Haftalık Talebi (D) Tespit Et D<SS? KayıpSat=D-SS SP=SP-SS SS=0 Kayıp Satışların Maliyetini Hesapla SS=SS-D SP=SP-D SP<R? SP=SP+Q Tedarik Süresinden sonra Sip. Teslim Al Elde Bulundurma Maliyetini Hesapla Toplam Maliyeti Hesapla Sonraki Haftanın Benzetimi? STOP Sipariş Ver Sipariş Maliyetlerini Hesapla Sürekli Kontrollü ve Kayıp Satışlı Stok Sistemi Benzetimi Akış Diyagramı SP: Stok Pozisyonu SS: Stok Seviyesi D: Talep Q: Sipariş Miktarı R: Sipariş Noktası

Sürekli Kontrollü ve Gecikmeli Karşılamalı Stok Sistemi Benzetimi Akış diyagramı SP: Stok Pozisyonu SS: Stok Seviyesi D: Talep Q: Sipariş Miktarı R: Sipariş Noktası

Örnek : Sürekli Gözlemli ve Kayıp Satışlı Stok Kontrol Benzetimi TALEP DAĞILIMI Talep 80 ile 130 arasında Düzgün dağılıyor. TEDARİK SÜRESİ DAĞILIMI Başlangıç Stoğu: 224 MALİYETLER: Sipariş Maliyeti: 50 TL /sipariş Elde Bulundurma Mal.: 0.20 TL/Adet-peryot Kayıp Satış Maliyeti: 100 TL/Adet Peryot 2 3 % 75 25 Sipariş Miktarı: Q = 224 Yeniden sipariş Noktası: R = 200 için Benzetim yolu ile Toplam Stok maliyetini bulalım.

Örnek : Sürekli Gözlemli ve Kayıp Satışlı Stok Kontrol Benzetimi-Çözüm Ben. Zam. Baş. Stok Sev. Talep Elde Kalan Kayıp Stok Pozis Açılan Sipariş Ted. Süresi Elde Bul. Mal. Kayıp Satış Mal. Sip. Mal. Toplam maliyet 1 224 97 127 -- 127 224 2 25,4 --- 50 75,4 2 127 103 24 -- 248 ---- ----- 4,8 --- ---- 4,8 3 24 86 62 224 ----- ----- ----- 6200 --- 6200 4 224 111 113 ---- 113 224 2 22,6 --- 50 72,6 5 Sip Mal: 50 TL /sipariş Elde Bul Mal.: 0.20 TL/Adet-peryot Kayıp Satış Mal: 100 TL/Adet Q = 224 R = 200 için

Örnek : Sürekli Gözlemli ve Kayıp Satışlı Stok Kontrol Benzetimi-Çözüm Ben Zam Baş. Env. Pos. Başl. Env. Gel Sip. Br. Talep Son Kayıp Satış Verildi mi? Bit. Env. Ted. Süre. Elde Bul. Mal. Elde Bulundurmama Mal. Top. 1 224 - 97 127 EVET 351 2 25.40 50 75 103 24 NO 248 4.80 5 3 86 62 448 6,200 6,250 4 111 113 337 22.60 23 101 12 236 2.40 6 128 108 332 21.60 72 7 107 225 0.20 0$ 8 89 88 8,800$ 8,850

Q= 325 R = 275 için en düşük maliyat Sipariş Miktarları Q Yeniden Sip. Noktası R 224 275 325 400 200 68,405$ 56,571$ 112,212$ 44,366$ 225 48,138 43,579 28,687 15,350 250 13,378 3,490 5,015 15,430 9,045 3,930 2,930 3,195 300 9,538 4,425 3,450 3,835 Q= 325 R = 275 için en düşük maliyat

Tedarik Süresi Dağılımı Örnek: Talebin Gecikmeli Karşılanmalı Durumunda Stok Kontrol Benzetimi Talep Dağılımı Talep 1 2 3 4 5 % 15 25 30 20 10 Tedarik Süresi Dağılımı Tedarik Süresi 1 2 3 4 5 % 20 30 10 MALİYETLER: Sipariş Maliyeti: 50 TL. Elde Bulundurma Maliyeti: 4 TL Gecikmeli Karşılama Mal.: 20 TL /adet-gün Başlangıç Stoğu = 5 Sipariş Miktarı: Q = 5 Yeniden Sipariş Noktası: R = 3 için el ile çalıştırılacak.

Gecikmeli Kar Mal.: 20 TL /adet-gün Örnek: Talebin Gecikmeli Karşılanmalı Durumunda Stok Kontrol Benzetimi – El ile Çözüm Ben Zam Baş. Stok Baş. Stok Pos Talep Elde Kal. GecKar. Bit. Stok Pos. Sip Aç Ted Sür Elde Bul. Mal. Sip. Geç Kar. Mal. Top. 1 5 2 3 12 50 62 8 7 -- 4 40 90 2+2 6 --- 80 ----- 58 MALİYETLER: Sip Maliyeti: 50 TL. Elde Bul Maliyeti: 4 TL Gecikmeli Kar Mal.: 20 TL /adet-gün Başlangıç Stoğu = 5 Sipariş Miktarı: Q = 5 Yeniden Sipariş Noktası: R = 3 için el ile çalıştırılacak.

Teşekkürler..!