Çocuklarda Transfüzyon Prensipleri Dr. Talia İleri Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji BD

Kan ve Kan Ürünleri Tam kan suspansiyonu Eritrosit süspansiyonu Trombosit Plazma

Tam Kan Kullanım Endikasyonları Oksijen taşıma kapasitesi ve volüm artışı gerektiren durumlar Masif transfüzyon Kan değişimi Kardio-vasküler by-pass Ekstrakorporal membran oksijenasyonu

Eritrosit Suspansiyonu SAGM: Saline, Adenine, Dextrose ve Mannitol Kanın saklanma süresini ve akışkanlığını arttırır 1 Ü eritrosit volümü: 350-400 ml (SAGM ile) Saklama ısısı : +2-60 C derece Saklama süresi: 42 gün (SAGM ile)

Eritrosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları YAŞ HEMOGLOBİN (g/dl) Ortalama -2 SD 1-3 gün 18.5 14.5 1 hafta 17.5 13.5 2 hafta 16.5 12.5 1 ay 14.0 10.0 2 ay 11.5 9.0 3-6 ay 9.5 0.5-2 yıl 12.0 10.5 2-4 yıl 11.0 4-10 yıl 13.0 10-14 yıl 14-18 yıl Kız Erkek Erişkin Kadın 15.5 Karar vermede değerlendirilmesi gereken durumlar Hemoglobin değeri Klinik durum Anemi nedeni olan durum, hastalık Diğer hastalık durumları

Eritrosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları Semptomatik anemilerde Thalasemi major’de <10 g/dl Hb değerlerinde Kemoterapiye veya aplastik anemiye bağlı olarak gelişen anemilerde, < 7 g/dl Hb değerlerinde Postoperatif dönemde <8 g/dl Hb değerlerinde Ventilasyon gerektiren akciğer hastalığı olan çocuklarda, < 10-11 g/dl Hb değerlerinde

Tam Kan-Eritrosit Volümü Hesaplama Tam kan: 20 ml/kg ES: 10-15 ml/kg Hb değerini 3-4 gr/dl ES (SAGM): 15-20 ml/kg artırır

Kan ve Kan Ürünleri Tam kan suspansiyonu Eritrosit süspansiyonu Trombosit Random trombosit Aferez trombosit Plazma

Aferez Trombosit 1.5-2 saatlik aferez uygulaması Tek donörden elde edilir Volüm: 200 ml Trombosit miktarı: 3.5 x 10¹¹ trombosit 6 – 8 Ü random trombosite eşdeğer Saklama süresi: 20 -24°C’de 5 gün

Trombosit Suspansiyonu Kullanım Endikasyonları Trombositlerin sayısal veya fonksiyonel yetersizliğinde: Kanamaların tedavisinde VEYA Kanamaların gelişmesini engellemek için profilaktik

Trombosit Değerlendirme İnvaziv Girişimlerde Trombosit Değerlendirme İnvaziv girişimler Trombosit Sayısı Kemik iliği aspirasyonu > 10000 /mm³ Lomber ponksiyon > 20000 /mm³ Kas içi enjeksiyon > 40000 /mm³ Kateter takılması,diş çekimi, KC biyopsisi > 50000 /mm³ Kalp cerrahisi > 75000 /mm³ Beyin ve göz cerrahisi > 100000 /mm³

Trombosit Volümü Hesaplama 1 ünite random trombosit = 50-60 ml 1 aferez trombosit = 250 ml 6 ünite random trombosit = 1 aferez trombosite eş değer Miktar: Yenidoğanda 10 ml/kg Çocuklarda 1 ünite/10kg VEYA 3-4 ünite/m² Erişkinlerde 6-8 ünite Hedef: Trombosit sayısının ~30000/mm3 artması

Taze Donmuş Plazma Volüm:150 – 200 ml İçerik: Koagulasyon faktörleri, plazma proteinleri, elektrolit ve su Raf ömrü : - 30°C de 12 ay Çözüldükten sonra en kısa süre içinde kullanılmalı

TDP Kullanım Endikasyonları Doğuştan koagulasyon faktör eksiklikleri Edinsel oagulasyon faktör eksiklikleri olan hastalarda Kanama gelişmesi İnvaziv girişim öncesi profilaksi amacı ile

TDP Volümü Hesaplama Miktar: 10 – 15 ml/kg Eritildikten sonra en kısa süre içerisinde verilmeli Eritildikten sonra tekrar dondurulamaz veya saklanamaz

Kan Ürünü Transfüzyonu ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Yan etkiler

Kan Ürünü Transfüzyonu ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi Kan grubu uyumu Çaprazlama =cross match Alıcı serum antikoru ile donör eritrosit antijeni arasındaki uyumluluk

ABO grup uyumu Çarprazlama gerekli ve Tam kan ve eritrosit süspansiyonu : Çarprazlama gerekli ve ABO-Rh(D) uygunluğu ve Rh subgrup uygunluğu önemli Trombosit suspansiyonu: Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir Taze donmus plazma : Çarprazlama gerekli değil, ABO uyumu önerilir

ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi - Eritrosit Hasta ABO Kan Grubu Öncelikli ABO Kan Grubu Alternatif ABO Kan Grubu Eritrosit Süspansiyonu O A B AB YOK A,B,O

ABO grup uygun kan ve kan bileşeni seçimi – Trombosit/TDP Hasta ABO Kan Grubu Öncelikli ABO Kan Grubu Alternatif ABO Kan Grubu Eritrosit Süspansiyonu O A B AB A,B,AB

Kan Ürünü Transfüzyonu ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

Lökositlerin Yan Etkileri Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi (ateş, ürtiker) Alloimmünizasyon gelişme riski Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riski Graft vs Host hastalığı

Lökosit Filtrasyonu Amaç Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonlarının (ateş, ürtiker) azaltılması Alloimmünizasyon gelişme riskinin azaltılması Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riskinin azaltılması

Lökosit Filtrasyonu Hangi Ürünlere Uygulanabilir? Tam kan suspansiyonu Eritrosit suspansiyonu Random trombosit suspansiyonu Hangi Ürünlere Gerek Yok? Aferez trombosit suspansiyonu Taze donmuş plazma

Lökosit Filtrasyonu Endikasyonları Kök hücre alıcıları Akut lösemiler Aplastik anemi Konjenital immün yetmezlik sendromları Kök hücre nakli yapılmasının söz konusu olabilecegi hematolojik malignite,solid tümör, hemoglobinopati hastaları Premature yenidoğanlar Intrauterin transfuzyon

Lökositlerin Yan Etkilerine Yönelik Filtrasyon Nonhemolitik transfüzyon reaksiyonları gelişimi (ateş, ürtiker) Alloimmünizasyon gelişme riski Transfüzyona bağlı cytomegalovirus (CMV) enfeksiyon riski Graft vs Host hastalığı Gama ışınlama

Gama Işınlama Endikasyonları Amaç: GVHH önlenmesi Kemik iliği transplantasyonu uygulanan hastalar Kemoterapi ve radyoterapi uygulanan hastalar Hodgkin hastaları Akkiz ve konjenital immun yetmezliği olan hastalar İntrauterin transfüzyon Yendioğan bebekler, özellikle prematürler Aile üyelerinden transfüzyon

Kan Ürünü Transfüzyonu ABO ve Rh kan grubu uygun kan bileşeni seçimi Lökosit filtrasyonu Işınlama Transfüzyon reaksiyonları

Transfüzyon Reaksiyonları Kan ve kan komponentlerinin infüzyonuna bağlı meydana gelen istenmeyen reaksiyonlara TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI Transfüzyon sırasında karşılaşılan en ufak bir belirti veya bulgu,yaşamı tehdit eden bir transfüzyon reaksiyonu olarak kabul edilmeli ve aynı anda tanı ve tedaviye başlanmalıdır

Transfüzyon Reaksiyonları İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

Transfüzyon Reaksiyonları İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

Transfüzyon Reaksiyonları İmmün Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları Erken Dönem HTR: Transfüzyon sırasında veya hemen sonra (<24 saat) Çoğunlukla damar içi hemoliz Geç Dönem HTR: Transfüzyondan 5-7 gün sonra açığa çıkar Çoğunlukla damar dışı hemoliz Nedenleri: primer immünizasyon veya anamnestik reaksiyondur

Transfüzyonun Şiddeti Hemolitik Transfüzyonun Şiddeti Antijenin özgüllüğü Uygunsuz hücrelerin miktarı Antikor miktarı Antikorun tipi, alt-grubu Antikorun reaksiyon oluşturduğu ısı Hastanın(alıcı) primer hastalığı

Transfüzyon Reaksiyonu Erken Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Görülme Sıklığı 1:100 000 Mortalite: % 40 (% 92 –98) Çoğunlukla bildirilmemekte Neden %75 olgu: ABO, Kell, Kidd, Duffy uyumsuzluğundan

Erken HTR Belirtileri Ateş, titreme Hipotansiyon Yüzde kızarma Nefes darlığı Bulantı Şok Göğüste, sırtta ve infüzyon yerinde ağrı Hemoglobinüri Yaygın kanama Oligüri, anüri Anafilaksi bulguları

Transfüzyon Reaksiyonları Allerjik Transfüzyon Reaksiyonları Görülme Sıklığı 1-3:100 Neden Çoğunlukla plazma proteinlerine, Nadiren ek solüsyon ya da sterilizasyonda kullanılan maddelere bağlı IgAeksikliği olan alıcılarda ciddi alerjik reaksiyonlar

Erken HTR Yaklaşım - 1 Hemen yapılması gereken Giden kan komponenti durdurulur Damar yolu açılarak kristaloid sıvı takılır Olası allerjik reaksiyona yönelik steroid, adrenalin uygulaması Monitörizasyon (Kan basıncı, oksijenizasyon, KTA) Havayolu açık tutulmalı İdrar takibi, diürezin sağlanması Vazopressör ilaçlar

Erken HTR Yaklaşım - 2 Laboratuvar incelemeleri Kan ve idrar örneği alınmalı BUN, kreatinin ve elektrolit takibi Koagülasyon testleri kontrol edilmeli (PT, aPTT, fibrinojen) Hemoliz testleri (LDH, Bilirubinler, haptoglobulin) Sepsisten şüpheleniliyorsa; uygun kültürler Direkt coombs takibi

Erken HTR Bildirimler Bildirimler Kan grubu doğru mu ? Doğru kanın doğru kişiye verilip verildi mi? Cross-match tekrarlanmalı Diğer serolojik testler tekrarlanmalı (ABO, Rh) Antikorlar değerlendirilmeli

Transfüzyon Reaksiyonları İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve Anaflaksi Ateş reaksiyonları Akut akciğer Hasarı (TRALI) Graft vs Host Hastalığı İmmünolojik olmayan Hiperkalemi Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

Febril non-hemolitik Reaksiyonlar Transfüzyon sırasında VI’ nda en az >10C artış Transfüzyon dan saatler sonrasında da olabilir Sıklık %1-1.5 Neden Önceki transfüzyonlardaki sensitizasyona bağlı hastada gelişen anti-lökosit ya da anti-HLA antikorların transfüze edilen lökositlerle reaksiyonu Sitokin, interlökinler, pirojen maddelerin salınımı Önleyici Yaklaşım: Lökosit filtrasyonu: <5 x 108

Febril non-hemolitik Reaksiyonlar Yaklaşım Transfüzyona son verilir Antipiretik (Parasetamol) Önemi Diğer transfüzyon reaksiyonlarıyla ayrım Hemolitik reaksiyon: hemoliz bulguları Bakteriyel kontaminasyon: Kan kültürü, akut faz Allerjik reaksiyon: Döküntü, solunum bulguları vb

Transfüzyon Reaksiyonları İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve anaflaksi Ateş reaksiyonları Graft vs Host Hastalığı Akut akciğer Hasarı (TRALI) İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

Transfüzyona Bağlı GVHH Neden Normal koşullarda kan ürünü ile aktarılan donör lenfositleri alıcının immün sistemi tarafından tahrip edilir Donör lenfositlerinin yok edilememesi ve alıcıya yerleşerek alıcı dokularına saldırması Risk grubu İmmün yetmezlikli hastalar Doku uyumlu (1. derece akraba) bağışçılardan kan ürünü alan immün sistemi sağlam kişiler

Transfüzyona Bağlı GVHH Belirti ve bulgular Transfüzyondan 8-10 gün sonra; Ağır cilt lezyonları, karaciğer yetmezliği, pansitopeni Ölüm 3-4 hafta içinde enfeksiyon ve kanamadan Mortalite: %90 Önleyici yaklaşım Transfüze edilen üründeki lenfositlerin gama ışınlama ile afonksiyonel hale gelmesi, çoğalamaması

Transfüzyon Reaksiyonları İmmünolojik Hemolitik: akut ve gecikmiş Ürtiker ve anaflaksi Ateş reaksiyonları Graft vs Host Hastalığı Akut akciğer Hasarı (TRALI) İmmünolojik olmayan Hiperkalemi, Dolaşım yüklenmesi Hemosiderozis Enfeksiyonlar

Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar Görülme Sıklığı: %0,2-0,5 Ciddi ve fatal seyredebilir Bakteriyel kontaminasyon riski, komponentin saklama ortamıyla yakından ilişkili Oda ısısında saklanan komponentlerde bakteriyel kontaminasyon riski artar

Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

Transfüzyona Bağlı Enfeksiyonlar

Sonuç Verici olarak birinci derece akraba tercih edilmemeli Eritrosit ve tam kan için “çarpraz karşılaştırma”, kan grubu ve subgrubu çok önemli Transfüzyon kararında primer hastalık tanısı önemli Transfüzyon kararı Filtrasyon gerekliliği Işınlama gerekliliği Transfüzyon sırasında gelişebilen her türlü beklenmeyen durumda transfüzyon sonlandırılmalı ve hasta değerlendirilmeli