Bilgisayar Uygulamaları II 22 Şubat- 5 Mart 2010 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Dersin Amacı Özel işletmelerde ve kamu işletmelerinde faaliyetlerin aksamadan yürütülebilmesi için gerekli çok büyük miktarlardaki verilerin Saklanması Güncellenmesi Raporlanması Gerektiğinde sorgulanması gibi işlemlerin gerçekleştirildiği veritabanları hakkında bilgi vermek. Bu veritabanlarından MS Access’i uygulamalarıyla birlikte incelemek. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Geleneksel Dosya İşleme Sistemleri Dosya işleme sistemlerinde veriler arayüz programların kullandıkları dosyalarda saklanmaktadır. Bu dosyalara; sıralı, indeksli ya da rassal olmak üzere farklı yöntemlerle ulaşılmaktadır. Bu dosyalar bir ya da daha fazla program tarafından ulaşılarak kullanılmaktadır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Dosya işleme sistemi kullanılarak veri saklamanın sakıncaları: Veriler gerektiğinden fazladır. Sınırlı paylaşım söz konusudur. Dosyalar yapılandırılmamış düz dosyalardır. Yüksek bakım maliyetleri vardır. Verimsiz uygulamalar geliştirme riski vardır. Veritabanı uygulaması ile birlikte kullanılabilirler. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanları Veritabanı, birbirleriyle ilişkili verilerin hızlı ve verimli bir şekilde ulaşılmasına olanak verecek biçimde saklanmasıyla oluşan kayıtlar topluluğudur. Veritabanlarında; Her türlü bilgiyi saklayabilir, Bu bilgilere istediğiniz zaman ve istediğiniz şekilde ulaşabilir, Yeni bilgiler ekleyebilir, Var olan bir bilgiyi değiştirip silebilirsiniz. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanı Tanımı Veritabanı, sistem süreçlerinde oluşan verilerin daha sonra ulaşılmak amacıyla elektronik ortamlarda, belli kurallar ve birbirleriyle olan ilişkilerini koruyacak şekilde saklanmasıyla oluşan kayıtlar topluluğudur. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanını Tanımlayan Özellikler Veritabanı birbiriyle ilişkili verilerden oluşur. Veritabanındaki veriler gereksiz tekrarlardan arındırılmıştır. Veritabanındaki veriler ulaşılabilir ve değiştirilebilir olmalıdır. Veritabanına erişim veritabanı yöneticisi tarafından denetlenir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanını geleneksel dosya işlemelerinden farklı kılan özellikleri: Bir veritabanının kendini tanımlayan yapısı: Veritabanı yönetim sistemi (VTYS), veritabanının tanımını saklar. Bu tanıma ara veri (meta-data) denir. Bu sayede, VTYS yazılımı değişik veritabanlarını aynı anda ele alabilir. Veri ve programlar arasında izolasyon ve veri soyutlama: Veri modeli ile disk üzerindeki depolama detayları gizlenerek, kullanıcılara veritabanının kavramsal bir görünümünü sunar. Çoklu görünüşün desteklenmesi: Kullanıcılara veritabanının sadece kendilerini ilgilendiren belli bir görünümünün sunulması. Veri paylaşımı ve çok kullanıcılı muamele işleme: Kullanıcıların veritabanında eş zamanlı olarak sorgulama ve güncelleme yapabilmesi. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İyi Bir Veritabanının Özellikleri: Veriler hızlı ve kolay girilebilmeli Güvenli bir şekilde saklanmalı İstenildiği şekilde ve kolay sorgulanmalı Veritabanının Genel Özellikleri Input / Girdi Output / Çıktı Anlaşılır Verimli Sonuca ulaşmalı 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanının Avantajları Herhangi bir evrak saklamaya gerek yoktur. Bilgiler istenildiği zaman görülebilir. Bilgilerin kontrolleri tek bir noktadan yapılabilir. Verilerin merkezi kontrolü sağlanır. Verinin paylaşımı sağlanır. Genel veya özel raporlar alınabilir. Verilerin tutarlı olmasını sağlar (Veri Bütünlüğü = Data Integrity). Aynı andaki erişimlerde tutarsızlıkların ortaya çıkmasını önler. Verilerin güvenliğini sağlar (Kullanıcıların her alana erişememesi iyi bir özelliktir. Bunun için çeşitli yetkiler atanır ve verilerle birlikte bu yetkiler de saklanır). 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanının Avantajları “Veri Tekrarı” engellenir: Aynı veri farklı dosyalarda tekrar tekrar yer almaz. Bu verinin daha az yer kaplamasını sağlar. “Çoklu Güncelleme” yapılabilir: Birden fazla dosyada tekrarlanan verinin herhangi biri değiştirildiğinde diğer dosyalardaki veri de aynı anda değişir. “Gereksiz Bellek Kullanımı” engellenir: Aynı veriler defalarca tekrarlanmadığı için bilgisayar belleğinde gereksiz yer işgal etmez. “Erişim Dili” standarttır: Veritabanına erişim dili uygulamadan uygulamaya değişmez. Standart bir dil kullanımı vardır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanı Uygulamaları Kullanım Alanları Bankalar: Tüm işlemler / Hareketler Havayolları: Rezervasyonlar,vs. Üniversiteler: Kayıt, notlar Satış: Müşteriler,ürünler, alımlar Çevrimiçi Perakendicileri: Sipariş kayıtları, kişiselleştirilmiş tavsiyeler. Üretim: İmalat, stok, siparişler, tedarik ihtiyaçları İnsan Kaynakları: Personel kayıtları,maaşlar, vergi kesintileri Belediyeler, nüfus idareleri vs. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veri Tabanı Yönetim Sistemleri (VTYS) Bir veri tabanını oluşturmak, saklamak, çoğaltmak, güncellemek ve yönetmek için kullanılan programlara Veri Tabanı Yönetim Sistemi adı verilir. İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri; büyük miktarlardaki verilerin güvenli bir şekilde tutulabildiği, bilgilere hızlı erişim imkanlarının sağlandığı, bilgilerin bütünlük içerisinde tutulabildiği, birden fazla kullanıcıya aynı anda bilgiye erişim imkanının sağlandığı programlardır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

VTYS Kullanılmasının Avantajları Gereğinden fazla bilginin veritabanında yer almaması, Yetkisiz erişimlerin engellenmesi, Çok kullanıcılı bir sistem olması, Veriler arasındaki karmaşık ilişkileri tanımlayabilme, Verilerin yedeklenmesi ve hata durumunda verilerin zarar görmesinin engellenmesi. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Tablolar, Kayıtlar, Alanlar Tablo: Ürünler, satıcılar, hammaddeler ya da personel gibi belirli bir konu hakkındaki veriler toplamıdır. Her konu için ayrı bir tablo kullanmak, verileri yalnızca bir kez depoladığınız anlamına gelir. Bu da veritabanını daha etkin kılar ve veri girişinde olabilecek hataları azaltır. Her tablonun bir adı olmalıdır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Her personele ait tüm veriler bir satır halinde yer alır Her personele ait tüm veriler bir satır halinde yer alır. Bir personele ilişkin tüm verileri içeren satıra kayıt adı verilir.Kayıtlar bir tablonun satırlarını oluşturur. Tablonun kayıtlarını oluşturan bu bölümlerin her birine alan adı verilir. Alanlar bir tablonun sütunlarını oluşturur. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Güvenlik - Tamlık Güvenlik, veritabanına yetkisiz kişilerin ulaşmasının engellenmesinin yanı sıra kullanıcıların da farklı yetkilere sahip olmasını sağlamaktadır. Veritabanında yer alan tablo, sorgu veya özel işlemler için yazılmış program parçalarına ulaşmak için kullanıcının sistemde kayıtlı olması gerekmektedir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Güvenlik - Tamlık VTYS verinin tamlığını koruyacak düzenlemelere de sahiptir. VTYS hataları engellemek için çeşitli yöntemleri içinde barındırmaktadır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Örnek: Ücret artışlarının gerçekleştirildiği bir prosedür çalıştırılırken ortaya çıkan hata. VTYS’nde değiştirilen veriler gerçek verileri üzerinde değil, bir tampon kısımda diske yazılarak yapılır. İşlem hataya neden olmadan tamamlanıyorsa gerçek veri değiştirilir aksi durumda işlem geriye alınır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Örnek: Bir kaydın farklı kullanıcılar tarafından aynı anda güncellenmesi sırasında oluşan hata. VTYS bu gibi hataları engellemek için farklı düzeylerde (veritabanı, tablo, kayıt) geçici olarak kilitleme işlemi gerçekleştirir. Böylece hatalı güncelleme yapılması engellenmiş olur. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme Veritabanlarındaki verilerin uygun bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilmeleri gerekmektedir. Bu sayede gereksiz veri tekrarı da bir bakıma engellenmiş olur. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme Bire-bir ilişki: Hasta ve yatak arasındaki ilişki bire- bir ilişki olarak tanımlanır. Veritabanı tablolarında bu ilişki temsil edilmek istendiğinde hasta bilgileri tablosunda yer alan bir kayıt yatak bilgilerinin bulunduğu tablonun sadece bir kaydıyla ilişkilendirilmelidir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme Bir- Çok İlişkisi: Hasta – oda örneği. Bir odaya birden fazla hasta yerleştirilebilir. Ancak bir hastanın iki odada bulunması mümkün değildir. Bir – çok ilişkisi veritabanlarında bir tablonun bir kaydının diğer tabloda birden fazla kayıtla ilişkilendirilmesi olarak ifade edilir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme Çok - Çok İlişkisi: Bir tablodaki birden fazla kaydın diğer tablodaki birden fazla kayıtla ilişkili olmasıdır. Hastanedeki doktor- hasta ilişkisi bu yapıdadır. Bir doktorun birden fazla hastayı muayene etmesi mümkün olduğu gibi, bir hasta da birden fazla doktora muayene olabilmektedir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme VTYS, tablolar arasında ilişki kurmayı hızlandırmak ve işlemlerin daha kısa süre içinde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla, tabloların belirli alanlarının indekslenmesini sağlar. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

İlişkilendirme - İndeksleme 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Sorgulama Sorgu, tablolarda saklanan veriler hakkında bir soru veya veriler üzerinde bir eylem gerçekleştirme isteğidir. Bir sorgu birden çok tablodan verileri bir araya getirerek bir form, rapor veya veri erişim sayfası için kaynak işlevi görür. Sorgular; verileri farklı şekillerde görüntülemek, değiştirmek ve çözümlemek için kullanılmaktadır. Tartışma sorusu: Bir web sayfasında yapılan herhangi bir arama sorgulama mıdır? 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Raporlama Verileri çözümlemek ya da onları belirli bir biçimle sunmanın en iyi yolu raporlamadır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Veritabanı Çeşitleri MySQL IBM DB2 Paradox Interbase Microsoft Access Informix Progress Microsoft SQL Server PostgreSQL Oracle 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Paradox Veritabanı yönetim sistemi yoktur, tablolara ulaşmak zordur. Paradox tek kullanıcılı programlarda pek fazla problem çıkarmazken, ağ ortamında eğer dikkatli kullanılmazsa sorun çıkarabilmektedir. Tek kullanıcılı yazılımlar içindir. Paradox tablosuna yazdığınız veriler anında dosyaya kaydedilmez. Paradox'ta silinen kayıtlar geri kurtarılamaz. Silinen kayıtların üzerine boş bilgiler yazılıp yeni bir kayıt için ayrılmaktadır. İyi bir yedekleme sistemi kurulmalıdır, dosya bozulursa kurtarılamayabilir. Bir Paradox tablosunda en fazla 255 alan (field) olabilir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Oracle Dünyanın en güçlü ve güvenilir veritabanı olarak gösterilmektedir. Oracle, sınırsız sayıda tabloları desteklemektedir. Bir tablodaki maksimum indeks sayısı, maksimum satır sayısı sınırsızdır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Oracle Avantajları Büyük şirketler için en iyi çözüm. Bakım durumlarında bile kapatılmıyor. Şifreleme: Şifreleme doğrudan veritabanı seviyesinde yapılıyor bu da hızı artırıyor. Yedekleme ve Geri Yükleme: Yedekleme işlemini kendi içinde yapabiliyor ve istenilen bir tarihe veritabanını otomatik olarak geri döndürebiliyor. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Oracle Dezavantajları Deneyimli Yönetici ihtiyacı (Oracle konusunda deneyimli olmayan ve yüksek sistem bilgisine sahip olmayan bir yönetici sistemi yönetemez). Yüksek maliyetlidir. Açıklar: yanlış ayar yapılırsa ciddi güvenlik açıkları olabilir. “Windows ile kullanıldığında ciddi güvenlik açıkları olabilir” gibi kötü bir üne sahiptir. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

MS Access Microsoft Office ürünüdür. Küçük ölçekli uygulamalar içindir. Tablo başına 2 GB a kadar veri depolayabilir. Aynı anda 255 bağlantıya izin verebilir. MS Windows dışındaki sistemlerde kullanılamaz. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş 37

Access Avantajları Raporlama sistemleri oldukça gelişmiştir. JET veritabanı: Access tarafından kullanılan JET (Joint Engine Technology, Birleşik Motor Teknolojisi) sayesinde bir çok ortamla etkileşim haline geçebilir ve birden fazla kullanıcı veritabanında işlem yapabilir. Raporlama sistemleri oldukça gelişmiştir. Sihirbaz desteği kullanım kolaylığı sağlar. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Access Dezavantajları Office içinde bulunur ve ücretlidir. Büyük ölçekli çözümler için uygun değildir. Farklı paylaşım yöntemleri olsa da aslında tek kullanıcılıdır. Access dosyaları yerel bir bilgisayar içinde saklanır, şifreleme yapılmazsa dosyalar başkaları tarafından kolayca kopyalanabilir. Veriler veritabanından silinmez, işaretlenir, boyut sürekli artar. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Access’in İçindeki Temel Nesneler Tablo Sorgu Form Rapor Veri Erişim Sayfaları Makro Modüller 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Access’i Başlatma menüsünden Programlar Açılan menüden Microsoft Access seçeneğini işaretleyerek başlanır. 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş

Access Açılış Ekranı 02.01.2019 Öğr. Gör. Feyza Tekinbaş