Yasemin DEMİRASLAN ÇEVİK 19/04/2012 BTÖ 212 ÖĞRETİM TASARIMI ÖĞRETİM TASARIMINDA ÖĞRENEN ve ORTAM ANALİZLERİ Yasemin DEMİRASLAN ÇEVİK 19/04/2012

Öğrenen Analizi Hedef kitle nedir? Öğretim tasarımı projenizin hedef kitlesi kimdir? Hedef kitlenin analiz edilmesi neden önemlidir?

Öğrenen Analizi Öğretimden yararlanacak kişiler hakkında yeterince bilgi toplamadan gerçekleştirilen öğretim tasarımının başarılı olması zordur. Bazı sorunlar; Öğrenciler konuya karşı ilgisiz olabilirler, motivasyonları düşebilir Öğrenmede zorlanabilirler Zaten bildikleri konular tekrarlanabilir Öğretime direnç gösterebilirler Zaman kaybı yaşanır

Öğrenen Analizi Öğrenen analizinde izlenen yol şu şekildedir; Öğrenen özellikleri ile ilgili bilgi toplanması (veri toplama araçları) Toplanan bilgilerin analiz edilmesi Analiz sonuclarına göre tasarıma karar verilmesi (hedefler, içeriğin seçimi, strateji ve yöntemler, uygulama, değerlendirme vs)

Öğrenen Analizi Bir insanın ne kadar karmaşık bir bütün oluşturduğu düşünüldüğünde tasarım için öğrenenin hangi özelliğinin ne boyutta dikkate alınacağı nasıl belirlenebilir? Araştırmalar, literatür, tasarımın amacı Öğrenenlerin tüm özelliklerini dikkate almak mümkün olmayabilir!

Öğrenen Özellikleri (Smith ve Ragan, 1999) Bilişsel özellikler Fiziksel özellikler Duyuşsal özellikler Sosyal özellikler Genel yetenekler Duyusal algılama İlgiler Akranlarla ilişki Özel yetenekler Genel sağlık Motivasyon Otoriteye tutum Bilişsel gelişim düzeyi Yaş Öğrenmeye karşı motivasyon İşbirliği ya da rekabete yönelik eğilimleri Dil gelişim düzeyi Konu alanına tutumu Ahlaki gelişim Okuma düzeyi Öğrenmeye karşı tutum Sosyoekonomik durum Görsel okuryazarlık düzeyi Algılar ve yaşantılar Etnik durumu Bilgi işleme stili Akademik öz-benlik Rol modelleri Bilişsel ve öğrenme stratejileri Kaygı düzeyi Genel sözcük bilgisi Inançlar Önbilgiler Başarı yüklemesi (kontrol odağı) Öğrenen analizinde incelenebilecek temel özellikler. Öğrenenin bilişsel, fiziksel, duyuşsal ve sosyal niteliklerini içerecek biçimde bir analiz yapılmalıdır.

Öğrenen Özellikleri Bilişsel Özellikler Öğrenme Stili: Bireylerin bilgiyi işlerken kendilerine özgü kullandıkları yollardır (Smith, 1990, s.60). çevreden gelen uyarıcıları algılama, bilgiyi düzenleme, anlamlandırma ve saklama Öğrenme stilini belirlemede kullanılan temel sorular; Bilgiyi algılamada öncelikli olarak hangi duyusunu kullanıyor? Bilgiyi almada hangi tür sunumu tercih ediyor? (Görsel veya sözel) Hangi tür bilgi organizasyonunda kendini daha rahat hissediyor? (Tümdengelim veya tümevarım) Bilgiyi işlerken nasıl bir yol izliyor? (Aktif veya pasif) (Akkoyunlu, Altun, Yılmaz Soylu, 2008) En sık kullanılan ya da tasarımda en çok dikkat edilen öğrenen özellikleridir.

Öğrenen Özellikleri Bilişsel Özellikler Öğrenme Stili: Çeşitli envanter ya da ölçeklerle belirlenir (Örn. Kolb Öğrenme Stili Envanteri) Amaç: Farklı öğrenme stillerini dikkate alan zenginleştirilmiş öğrenme ortamları tasarlama. Öğrenme stili bireysel bir farkliliktir. Ögrenenlerin farkli ogrenme tercihleri olabilir. Mumkun oldugunda bu farkliliklar dikkate alinmali ve cesitli ogretim stratejilerine yer verilmelidir.

Öğrenen Özellikleri Bilişsel Özellikler Önbilgi: Öğrenenin varolan bilgileri yeni bilgileri öğrenme düzeyini ve başarısını etkiler. Önbilgi çok fazla ya da yetersiz ise farklı sorunlar çıkabilir Zeka ve Yetenek: Zeka, daha çok doğuştan getirilen ve herhangibir davranışı öğrenebilmek için gerekli olan temel güç (zeka türleri ve zeka düzeyleri, genel zeka: g-factor; çoklu zeka) Yetenek, ise zekanın çevre ile etkileşim sonucu geliştirilmiş bölümü (Kuzgun, 2004) Zeka ve yetenek alanlarına göre çeşitlendirilmiş ortamlar tasarlanabilir. Ögrenme varolan bilgiler ile yeni bilgilerin iliskilendirilmesine dayanir. Bu nedenle ogrenenin konu hakkinda daha onceden ne bildigi buyuk onem tasir. Ogrenenin yeterli onbilgisi yoksa ve bu onbilgiler yeni bilginin ogrenilmesi icin onkosul niteligi tasiyorsa ogrenen surecte buyuk zorluk yasar.

Öğrenen Özellikleri Bilişsel Özellikler ile ilgili Bilgi Kaynakları Öğrenim durumu (ilköğretim, örtaögretim, yükseköğretim) Genel kültür düzeyi, öğretim programları Akademik ortalama Başarı hakkında genel bir fikir verir Standart başarı testlerinden alınan puanlar LGS, KPSS vs Zeka testlerinden alınan puanlar (IQ) Konu ile ilgili alınan dersler, eğitimler Konu ile ilgili öntest Öğrenme stili envanteri Öğrenim duzeyi: Hedef kitlenin genel kultur duzeyinin ve birikimlerinin ogretim tasarimini nasil etkileyecegini yordamayi kolaylastirir. Orgun egitim programlarinda kazandirilmaya calisilan bilgi, beceri ve tutumlar genelde bilindigi icin ogretim tasarimi saglam bir zemine oturtulmaya calisilir. Yine de programlarda verilenlerin tum ogrenenler tarafindan iyi bir bicimde/tam ogrenildigi yargisina varilmamalidir.

Öğrenen Özellikleri Fiziksel Özellikler Yaş: Gelişim evreleri ve özellikleri (çocukluk, gençlik, yetişkinlik) Çocukluk (0-12 yaş): Duyularla öğrenme (Somut yaşantılar) Dikkat süreleri kısa Kavramsallaştırma gelişmemiştir Gençlik (12-18 veya 22): Ergenlik bunalımı Neden öğrenmeleri konusunda ikna etme Ezber yerine araştırmacı, tartışmaya dayalı etkinlikler Yetişkinlik (18 ve sonrası): Kişisel ve mesleki gelişim önemlidir Deneyimlerine uygun, sorumluluk alacakları, aktif öğrenme ortamları

Öğrenen Özellikleri Fiziksel Özellikler Cinsiyet (biyolojik ve toplumsal farklılıklar) Öğrenme etkinlikleri tasarlarken cinsiyete bağlı farklılıklara dikkat edilebilir (arabalar veya bebekler) Engellilik Durumu (duyma, görme vs bozuklukları) Fiziksel özellikler ile ilgili bilgi kaynakları; Anketler, görüşme ve gözlemler, kayıtlar

Öğrenen Özellikleri Duyuşsal Özellikler Güdülenme/Motivasyon: Öğrenmeye karşı isteklilik, olumlu tutum Başarı ve çabayı etkiler Ilgi alanlarına hitap eden konu ve etkinlikler tasarlama Özyeterlik algısı: Bir işi yapabileceğine olan inanç Örn. Bilgisayar kullanabilme konusundaki yeterlik algısı Kişisel hedef ve beklentiler Duyuşsal özellikler ile ilgili bilgi kaynakları; Anketler, görüşme ve gözlemler, ölçekler

Öğrenen Özellikleri Sosyal Özellikler Sosyo-ekonomik durum Ailelerin meslek, gelir, eğitim ve yaşam düzeyi Öğrenenlerin kaynak, imkan ve kısıtlılıklarının farkında olunması Kültürel farklılıklar (dil, din, etnik köken vs farklılıkları) Önyargı taşımayan materyaller kullanılmalı Duyuşsal özellikler ile ilgili bilgi kaynakları; Anketler, görüşmeler

Öğrenen Özellikleri ile İlgili Verilerin Toplanması Tasarımcı kendi sınıfı için tasarım yapmıyor ve hedef kitle ile yakın bir ilişki içinde değilse aşağıda belirtilen yolları izleyerek bilgi toplayabilir. Sözü edilen yollar: Hedef kitleye ders veren eğiticiler ile görüşmeler yapmak Hedef kitleyi gözlemleyip, görüşmeler yapmak Öğrenenlerin ilgilerini ve geçmiş yaşantılarını sorgulayan anketler uygulamak Öğrenenlerin bilişsel strateji, bilgiyi işleme stili ve tercih ettikleri öğrenme ortamı sorgulayan değerlendirme araçlarından yararlanmak. İş tanımları ve kurumların kişisel profillerini analiz etmek. Farklı yaş gruplarının ilgi, sosyal gelişim, fiziksel özellik vb. gelişim düzeyleri ile ilgili bilgi veren makale ya da yazılar okumak. Farklı etnik, sosyo-ekonomik yapıdaki bireylerin ilgi ve motivasyon düzeylerini tartışan yazılar okumak.

(Simith & Ragan, 1999)

Ortam Analizi Teknolojik olanaklar Kurum kültürü Örn., okuldaki bilgisayar laboratuarı sayısı, bilgisayar ve diğer teknolojik araç sayısı, sınıflardaki teknoloji sayısı, öğrenci/bilgisayar oranı vs. Kurum kültürü Örn., ögretmen ya da yöneticilerin bilgisayar destekli öğretime ilişkin tutumları, öğretmenlere bilgisayar eğitimi verilip verilmediği Maddi olanaklar (özellikle tasarımın uygulanmasının devamlılığı için) Insan kaynakları (öğretimi uygulayacak kişiler)